Bolalarda psixik kasalliklarning boshlang`ich ko`rinishlari - Pedagogika - Referatlar

Bolalarda psixik kasalliklarning boshlang`ich ko`rinishlari

Yuklangan vaqt:

20.09.2019

Ko'chirishlar soni:

0

Hajmi:

38.5 KB

Ko'chirib olish

www.arxiv.uz Reja: 1. Psixik kasalliklar haqida tushuncha berish. 2. Shizofreniya va epile p siya kasalligining vujudga kelish sabablari. 3. Psixik kasallikning alomatlari bo ` lgan bolalarning xul q - atvoridagi o ` zgarishlar, ularning o ` ziga xos xususiyatlari. 4. Psixik kasallikka duchor bo ` lgan bolalar bilan ishlashda pedagogning vazifalari.

www.arxiv.uz Tayanch iboralar va tushunchalar : sh izofreniya, epilepsiya, intellektual еtishmovchilik, emo t sional irodaviy soha, a q li zaiflik, tutqanoq tutish, emo t sional kechinma. Psixik ka s a ll iklarning a l omatlari ko `p incha bolalarda maktab yoshi d a namoyon b o`l a boshlashi tufayli, shuningdek , ko ` pgina bolalar davolanishidan keyin yana maktabga q aytib kelishlari sababli maktab direktori, psixolog, pedagog-o `q ituvchilari bolalardag i nerv-psixik kasalliklar h a q ida loaqa l e lementar tasavvurlarga ega bo ` lishlari zarur. Kasallikni aniqlash bolani davolanish uchun yuborish va davolanish tugagandan keyin maktabda bolaga nisbatan individual yo`l tutishini ta`minlash nihoyatda muhimdir. Shizofreniya kasalligi bolalar orasida kam uchrab turadi. Shu narsa aniqlanganki, shizofreniya ko`pincha o`smirlik yoshida kamroq hollarda, maktabning kichik yoshdagi va ayrim hollardagina maktabgacha tarbiya yoshidagi bolarda vujudga keladi. Shizofreniya – og`ir ruhiy kasallik bo`lib, u psixikada kattagina o`zgarishlarga, ba`zan esa aqli zaiflikka olib keladi. Shizofreniya jarayonining davom etish xarakteri turlicha bo`lishi mumkin. Ba`zi bir hollarda kasallik bir zo`raygandan keyin bola tamomila tuzalib ketishi mumkin. Boshqa hollarda, jarayon noqulay sharoitda davom etsa, asosan emotsional-irodaviy sohada ba`zi o`zgarishlar ro`y beradi, ammo intellektual qobiliyatlar saqlanib qoladi va ta`lim- tarbiyada to`g`ri yo`l tutish ta`minlansa, bolalar maktab dasturini eplab ketadilar. Boshqa hollarda esa kasallik noqulay sharoitda, sustkashlik bilan va uzoq davom etib, surunkali davrga o`tsa, bollarning emotsional-irodaviy sohasida o`zgarishlar ro`y beradi va aqli zaiflar maktabiga yuborish zarur bo`ladi. Juda kam uchraydigan ba`zi bir hollarda esa shizofreniya shu qadar chuqur psixik buzilishlarga olib keladiki, bunda bolalar yordamchi maktablarda ham o`qiy olmay qoladilar va ular psixiatrik muassasaga joylashtirishlari kerak. Shezofreniya kasalligini asosiy sababi nasl-nasabida shu kasallikning bo`lganligidadir. Bu kasallikdagi asosiy simptomlar bolaning atrofidagi kishilar bilan aloqasining buzilishi bilan xarakterlanadigan emotsional-irodaviy sohadaga

www.arxiv.uz o`ziga xos o`zgarishlardan iborat: bola tund bo`lib qoladi, g`alati qiliqlar qiladi, be`mani g`oyalarni aytadi, xavotirli, asabiy, asossiz vahimaga tushadigan bo`lib qoladi. Odatda o`tkir psixik zo`rayishlar umumiy hayajonlanish bilan birga bo`ladi. Bu davrda ish qobiliyati keskin kamayadi. Xulq-atvordagi o`zgarishlar, kelishmagan qiliklar qilish, aftini burishtirish bilan xarakterlanadi, bu holni ko`pincha pedagoglar boladagi kasallikning ifodasi deb emas, balki intizomsizlik, taltayish ifodasi deb baholaydilar. Ba`zan pedagog epilepsiya singari kasallik bilan og`rigan bolalar yoki o`smirlarni uchratishga to`g`ri keladi. Bu kasallikning eng xarakterli belgisi tutqanoq tutishidir: tutqanoqlarning ifodalanish formasi har xil bo`lishi mumkin. Masalan: o`tkir tutqanoq davrida qo`l-oyoq va badan juda qattiq titraydi, bola xushidan ketib qoladi, nafas olishi buziladi, yuzi ko`karib ketadi, til va jag` muskullari keskin qisqaradi. Tutqanoq bir necha daqiqagina davom etadi. Shundan keyin bola o`zini juda kuchsiz sezadi, ba`zan biroz vaqt xushiga kelmay turadi, so`ngra esa qattiq uxlab qoladi. Bolani o`zi esa tutqanoqni sezmaydi. Ba`zan tutqanoq tananing yarmida bo`lishi va hushi saqlangan holda o`tib ketishi mumkin. Tanani titratmasa ham, lekin bir nafas hushdan ketkazib qo`yadigan tutqanoq tutishlari ham bo`ladi, bu paytda bolaning ko`zi bir nuqtaga tikilib qoladi, bola bir necha daqiqa davomida agrofdagilarni sezmaydi. Har qanday kasallik singari, epilepsiya ham turli xilda o`tadi va har xil darajada namoyon bo`ladi. Ba`zi bir bolalarda kasallik nisbatan ancha еngil o`tadi. Tutqanoq ahyon-ahyondagina uchraydi va ba`zan tegishli davolashdan keyin tamomila yo`q bo`lib ketadi: eng muhimi esa psixikada yaqqol ifodalanadigan o`zgarishlarning yo`qligidadir. Tutqanog`i shu tarzda o`tadigan bolalar ommaviy maktabda muvaffaqiyat bilan o`qiy oladilar. Pedagoglar shuni e`tiborga olishlari kerakki, tutqanoq tutish oldida bolalarda ko`pincha vahima va kayfiyatning buzilishi ro`y beradi. Ular o ` jar, jizzaki , hat t o q o ` pol, bir so ` zli va tajang bo ` lib qoladilar. Ko`pincha kayfiyatning bunday buzilishi muayyan davriylik bilan takrorlanadi va tutqanoqning o`rnini bosganday bo`ladi.

www.arxiv.uz Epileptik bolalarda emotsional kechinmalarning uzoq saqchanishi, fikr yuritishning og`irligi, ba`zan esa jahldorlikka moyillik tarzidagi xarakteriologik o`zgarishlar ro`y beradi, o`smirlarda ko`pincha o`ziga ortiqcha bino qo`yish va qizg`onchiqlik paydo bo`ladi. Epilepsiya kasalligining vujudga kelishi sabablari xilma-xildir. Bunga bola bachadonda bo`lgan davrida turli zararli ta`sirlar, tug`ish vaqtida lat еyishi, ilk infeksiyalar sabab bo`lishi mumkin, nasl-nasabidagi kasalliklar muayyan rol o`ynaydi. Normal intellektli va xarakterida alohida patologik o`zgarishlar bo`lmagan epileptik bolalar, odatda ommaviy maktabda o`qitilishini hisobga olib, maktab psixologi va pedagoglar ularni o`z vaqtida shifokor huzuriga yuborish uchun ham, ularga ta`lim-tarbiya jihatdan to`g`ri yo`l tutishni ta`minlash uchun ham bunday bolalarning xususiyatlarini bilishlari muhimdir. Shuni bilish zarurki, bunday bolalarda kayfiyatning va xatti-harakatning tutqanoqnoma o`zgarib turishi, tutqanoq ifodasining o`ziga xos formasidir. Agar pedagog epileptik bolaning xulq-atvoridagi o`zgarishlari sabab unga nisbatan talabni oshirsa yoki jazolasa, bunday bolaning ahvoli yomonlashadi. Shu bilan birga pedagog bunday bolani nazariga olmasa, sinf ishlariga jalb qilmasa yoki unga nisbatan talabni haddan tashqari kamaytirib yuborsa, bu ham g`oyat zararlidir.

O'xshashlar

Maktabgacha yoshdagi bolalarda psixik jarayonlarni rivojlantirish

Chеt til o`qitishning boshlang`ich bosqichi

Boshlang`ich sinflarda diktant va uning turlari

Boshlang`ich sinflarda savodxonlikka o`rgatishda bolalar nutqini o`stirish

Boshlang`ich sinflarda mehnat ta`limining hozirgi davrdagi maqsad va vazifalari