Astenik holatdagi bolalar - Pedagogika - Referatlar

Astenik holatdagi bolalar

Yuklangan vaqt:

20.09.2019

Ko'chirishlar soni:

0

Hajmi:

37.5 KB

Ko'chirib olish

www.arxiv.uz Reja: 1. Asteniyani vujudga keltiruvchi sabablar va ularning turlari. 2. Astenik holatdagi o ‘ quvchilarning xulq-atvoridagi o ‘ zgarishlar. 3. Bolalardagi astenik holatni ng oldini olish va ularni korreksiyalash.

www.arxiv.uz Tayanch iboralar va tushunchalar : a steniya, serebral asteniya, samotogen asteniya, psixogen faktor, infantillik, intelektual еtishmovchilik. Ommaviy maktabdagi ba’zi o‘ q uvchilarning ulgurmasligaga astenik h olatlar deb ataladigan narsa h am sabab bo‘ladi. Astenik h olatni keltirib chi q aradigan sabablarga q arab odatda uni serebral asteniya va somotogen asteniyaga ajratadilar. Samotogen asteniya ko‘pincha shikast еtkazadigan psixik faktorlar hisobiga kuchayib ketadi. Faqat sof psixogen xarakterdaga astenoidning vujudga kelishi imkoniyati ham yo‘q emas, albatta. Ammo ular astenik holatning namoyon bo‘lishi bilangina – cheklanadi va ko‘pincha og‘ir konfliktli kechinmalarga olib keladi. Ma’lumki, umumiy somatik infeksiyalar, еngil jarohatlar yoki bosh miyaning juda еngil zararlanishi, shuningdek, uzoq va og‘ir psixik kechinmalar, qattiq charchash singari har qanday tashqi noqulay faktorlar birinchi navbatda markaziy nerv sistemasiga ta’sir qiladi va psixik faoliyatning funksional buzilishiga sabab bo‘lishi mumkin. Astenik holatlarning va ayniqsa serebroastenik holatlarning xarakterli xususiyati shundaki, birlamchi – intellekt saqlangan bo‘ladi, intellektual faoliyat buziladi. Bunday bolalar o‘quv faoliyati jarayonida tez charchaydi, asablari qaqshab qoladi, boshi tez-tez og‘rib turadi. Buning natijasida ularning ish qobiliyati buziladi, xotirasi, diqqati zaiflasha boradi. topshiriqni bajarayotganida e’tiborini bir joyga to‘play olmaydi yoki xayol surib o‘tiradi. Markaziy nerv sistemasining birlamchi o‘zgarishlari (bosh suyakning lat еyishi, miyadagi shamollash jarayonlari) bilan bog‘liq bo‘lgan va biz yuqorida bayon qilib o‘tgan serebral asteniya formalaridan farq qilib bolalardagi astenik xususiyatlar jismoniy zaiflik, turli somatik kasalliklar (ichki organlarning, yurak va tomir sistemasining kasalliklari), bolalarning yuqumli kasalliklari va shu singarilar oqibati ham bo‘lishi mumkin. Somotogen asteniyalar vaqtida bir qancha umumiy belgilar namoyon bo‘ladi, shu sababli kasalliklarning har bir turi vaqtidagi asteniyani ta’riflab o‘tirishning hojati yo‘q. Ichki organlar kasalligi vaqtidagi asteniyalarning xususiyatlari tuberkulyoz intoksikatsiyasi asta-sekin ro‘y berayotgan bolalarda ayniqsa yaqqol ko‘rinadi. Bunday bolalardagi astenik belgilar shunda

www.arxiv.uz ifodalanadiki, ular tez charchab qoladilar, ba’zan ularning boshi og‘rib turadi, asablari buzilib turadi, injiqlikka va yig‘loqilikka moyil bo‘ladilar, yaxshi uxlamaydilar, ishtahalari pasayib ketadi, kayfiyatlari beqaror bo‘ladi, besabr va besaranjom bo‘ladilar. Tuberkulyoz bo‘lgan ba’zi bir bolalarda to‘la qimmatli intellekt saqlanib qolishiga qaramay, ishda mahsuldorlik past bo‘ladi. Ular e’tiborlarini bajarilayotgan topshiriqlarga to‘play olmaydilar va asta-sekin ulgurmovchi o‘quvchi bo‘lib qoladilar. Jismoniy jihatdan zaiflashgan bu bolalar, odatda, o‘rtoqlari orasida obro‘li bo‘lmaydilar va ayniqsa yig‘loqi yoki jizzaki bo‘lsalar, hamma bolalar uchun kulgi obеkti bo‘lib qoladilar. Bularning hammasi bolani maktab mashg‘ulotlariga ko‘pincha qiziqmay qo‘yishga, intizomsizlikka olib keladi. Ulgurmaslik va xulq-atvorining yomonligi munosabati bilan pedagog bunday bolalarga ko‘pincha ular bajara olmaydigan talablarni qo‘yadi, ularni dangasalikda ayiblaydi, ota-onalarini maktabga chaqirtiradilar. Ba’zi bir ota-onalar bolalarni jazolaydilar. Bu esa bolaning g‘azabini oshiradi va kasalligini kuchaytirib yuboradi. Yuqorida ko‘rsatilgan har ikkala astenik buzilishlar bolani normal o‘sib kamol topib borishida orqada qolish, tevarak-atrofdaga voqealar haqida, tasavvurining cheklanishiga, lug‘at zahirasining kambag‘allashuviga va tafakkuring еtarli darajasida rivojlanmasligiga olib keladi. Shular tufayli bolalarning xulq-atvorida buzilishlar, kamchiliklar, еtishmovchiliklar bo‘ladi, quyida biz bularga to‘xtalib o‘tamiz. Astenik holatdagi bolalar o‘z nutqlarida nuqson bo‘lmagan holda o‘qish, yozish va hisoblashni o‘rganishda qiyinchiliklar kechiradilar. Qiyinchiliklar shunda namoyon bo‘ladiki, o‘qish vaqtida ular ko‘pincha satrlarni tashlab ketadilar, gaplarni ajratib o‘qimaydilar, taxminan o‘qiydilar. Yozuvda turli xatolar qiladilar: harflarni va so‘zlarni to‘liq yozmaydilar, bir necha so‘zni birga qo‘shib yuboradilar. Bunda ayrim xarflar va bug‘inlarni tashlab ketadi va hokazolar.

www.arxiv.uz Bunday bolalarning charchashi kuchayib borganida va tinch ish sharoiti bo‘lmaganida, ularning o‘quv faoliyatdagi samaradorlik keskin kamayib ketadi. Ularning xatti-harakatida ham ba’zi bir o‘ziga xos xususiyatlar namoyon bo‘ladi: ularning ba’zilari serjahl, jonsarak, serharakat, asabiylashgan, yig‘loqi bo‘ladilar, boshqa birlari esa aksincha, bushang, jur’atsiz, sustkash, qat’iyatsiz bo‘ladilar. Ular ko‘pincha noto‘g‘ri javob berishdan qo‘rqib, umuman javob berishdan bosh tortadilar. Faoliyatning buzilishi bola hayotining ilk davrlarida namoyon bo‘ladi. Bu holdagi buzilishlar ko‘proq sebral asteniya kasalligida uchraydi. Somotogen asteniya kasalligi bilan og‘rigan bolalarda tez charchash, boshning og‘rishi, asablari buzilib turadi, jismoniy еtilishlarida kamchiliklar bo‘ladi. Bolalardagi astenik holatdagi kamchiliklarini oldini olishda pedagoglar, mutaxassis shifokorlar va ota-onalar tomonidan alohida e’tibor bilan qaralishi lozim. Bolada kasallik boshlanishi bilan xulq-atvorida o‘zgarishlar sezila boshlaydi, shunda ota-onalar va maktab o‘quvchilari bolaga nisbatan muomala munosabatni o‘zgartirishlari lozim va qayta tarbiyalash sanatoriyalari va kerakli mutaxassislarga yuborilishi lozimdir. Shu narsani alohida ta’kidlash kerakki infeksion kasalliklardan keyin vujudga keladigan asteniya pedagog va shifokorlar tomonidan bolaga nisbatan to‘g‘ri yo‘l tutilganda odatda tamomila bartaraf etiladi.

O'xshashlar

Bolalar bog`chasida bolalar hayoti va faoliyatini tashkil etish

Bolalar bog`chasi va maktab

Alohida yordamga muhtoj bolalar toifalari

Bolalar bog`chasi va oila

Bolalar xulq-atvorining psixopatik formalari