Сабзавотли тамадди консервалари - Oziq-ovqat texnologiyasi - Referatlar

Сабзавотли тамадди консервалари

Yuklangan vaqt:

20.09.2019

Ko'chirishlar soni:

0

Hajmi:

72 KB

Ko'chirib olish

Сабзавотли тамадди консервалари Режа: 1. Сабзавотли-тамадди консерваларининг ассортименти. 2. Консервалашда ишлатиладиган хом-ашё турлари. 3. Консерва тайёрлашдаги технологик жараёнлар.

ТАЯНЧ ИБОРАЛАРИ: 1. Сабзавотли, қиймали, айлана шаклида, кесилган сабзавотлар, қиймаланган баклажон, қиймаланган қалампир, унинг таркиби, хом- ашёга қуйилган талаблар. 2. Хом-ашёни ювиш, навларга ажратиш, тозалаш, сўлдириш (бланширлаш), қовириб олиш, деконтация, фильтр, сифати, сувнинг турлари, жойлаш, ёпиш, стерилизация, рецептура. Сабзавотли тамаддили консервалар кўп компонентли маҳсулот бўлиб, уларга кулинар ишлов берилмайди. Улар ўзининг юқори озуқалиги ҳамда сифат кўрсаткичлари билан бошқа турдаги консервалардан фарқ қилади. Тамаддили консервалар қуйидаги турларга бўлинади: 1. Сабзавотли (болгаркалампири, баклажон, помидор, карам), қиймаланган, яъни қовирилган илдизмеваларни пиёз билан қовириб олинган аралашма массасига помидор соусини қўшилган тури. 2. Айланма шаклида кесилган ва қовирилган баклажон ёки қовоқча томат соуси билан қиймаси ва қиймасиз консервалар тури. 3. Бўлакларга, йўл-йўл шаклида тўғралган сабзавотлар, баклажон, помидор, қовоқча, улардан алоҳида турлари ёки уларнинг аралашмасидан, маҳсулотга қийма қўшиб тайерланади. Сабзавотларга помидор соуси ёки майдалнган помидор массаси қўшилади. 4. Баклажондан, қовоқчадан ёки патисондан тайёрланган икра. Қайта ишлашга фойдаланиладиган баклажон мевалари ялтироқ, сиёҳ рангида бўлиб ҳар хил яна бошқа ранг кўринишларини беради. Пишиб ўтган мевалар консервага ярамайди. Баклажон шакли цилиндрли, ноксимон ва шарсимон кўринишида бўлиб, биринчисини шакл индекси J ф -2 ва ундан ортиқ, иккинчсини индекси J ф -1,3-2,3 учинсини индекси эса J ф -1 дан 1,5 гача бўлади.

Меваларни айланма шаклида консервалашда тўғри цилиндр шаклида бўлган эгилувчан ва қаттиқ турлари ишлатилади. Бунинг учун уларнинг размери: узунлиги 10 смдан кам бўлмаган ва диаметри 4-6 см бўлган “Узун сиёхранг 239”, “Консервали 10”, “Цилиндирли 132” навлари ишлатилади. Икра ишлаб чиқаришда узунлиги 10 см кам бўлмаган ва диаметри 5 см дан кам бўлмаган мева турлари ишлатилади. Қиймаланган сабзавот консервалари қўйидаги турларда ишлаб чиқилади. 1)Томат соусидаги қиймаланган сабзавотли қалампир. 2)Томат соусидаги қиймаланган сабзавот ва гуручли қалампир 3)Томат соусида қиймаланган сабзавот 4)Томат соусидаги қиймаланган сабзавот ва гуручли помидори 5)Томат соусида қиймаланган сабзавотлар дулмаси 6)Томат соусидаги қиймаланган сабзавот ва гуручли дўлма 7)Томат соусидаги қиймаланган сабзавотли баклажон 8)Томат соусидаги қиймаланган сабзавот ва гуручли баклажон. “Қиймаланган баклажон” консервасини ишлаб чиқаришда ноксимон бўлган ва диаметри 7 см дан кам бўлмаган узунлиги эса 10 смгача бўлган навлари ишлатилади. Буларга Ноксимон-148, Деликатес-163, Херсон-54 ва Консерва-10 навлари ишлатилади. Баклажонни таркибида 79% қуруқ модда, шакар 3-4,5%, целлюлоза 1- 1,5%, витамин С 5 мг, кислота 0,2, кул моддаси 0,5% бўлади. Пишиб ўтган баклажонларда таҳир таъм берувчи салонин ҳам бўлади. “Қиймаланган калампир” консервасини тайёрлашда қалинлиги 6-9 см, диаметри 4-6 см, девор қалинлиги 5-8 мм бўлган мева нави ишлатилади. Уларни техник етилиши мевани рангини яшиллигига еки оч сариқ рангга киргандан далолат беради. Умуман уларнинг қизил, яшил ва сариқ

рангларини консерва ишлаб чиқаришда фойдаланиш мумкин, лекин консервалашда ранги бўйича сортларга ажратиш керак. Қалампирни Болгарча-79, Юбилей-307, Қизил консерва-211 ва бошқа сортларидан юқори сифатли маҳсулотлар тайерланади. Қалампир август-октярбь ойларида қайта ишлашга келади. Уларнинг мавсумини ўзайтиришда тузланган ва музлатилган ва -18 о С ҳароратда сақланган қалампир турларидан ҳам фойдаланилади. Қалампирни таркибида 7-9 қуруқ моддалар, 4-5 шакар, 1-2 целлюлоза, 0,5 кул моддаси, витамин С 150-200 мг, каротин 2 мг ташкил этади. Қийма килиш учун 4-6 диаметрдаги қизил қалампир ва помидорлар ишлатилади. Қовоқчаларнинг техник етилганлигини уларнинг овал шаклида бўлишдан, бир ҳил оч яшил рангга киришидан билиш мумкин. Мевалар узунлиги 15-20 см, диаметри 4-7 см. Уларнинг размерини катта бўлиши ва сарғайиши пишиб ўтганлигини бирдиради. Грек, Одесса-52, Грибов- 37 навларида 6-7% қуруқ модда, 0.2-0,3 целлюлоза, 15 мг витамин С бўлади. Патиссон айлана шаклида бўлиб тарелкасимон куринишига эга. Ранги оқ -сут рангидан оч сариқ рангда бўлади. Патиссон таркибида 6-8 қуруқ модда, 1,3 целлюлоза, 0,7% кул моддаси, кислоталиги 0,03-0,1%ни ташкил этади. Консервалашда ишлатиладиган оқ бошли карамнинг диаметри 20-25см бўлади. Қийма таёрлашда цилиндр шаклидаги Лосиноострова-13, Қизил Мирзои ва бошқа сабзи сортлари ишлатилади. Консервалашда ишлатиладиган кўкатлар, сельдерей, укроп ва бошқалар зираворлар сифатида ишлатилади.

Пиёзни ярим ўткир ва ўткир бўлган Одесса-6, Арзамаск, Джонсон-4, Ростов навлари ишлатилади. Пиезни ўткир хиди бўлиши унинг таркибидаги бўлган эфир мойлари миқдорига боғлиқдир. Тамадди консервалари тайёрлашда қуйидаги технологик жараёнлар бўлади: сортларга ажратиш, ювиш, тозалаш, бўлиш, бланширлаш, ёрдамчи материалларни тайёрлаш, қовириб олиш, совитиш, қийма тайёрлаш, помидор соусини тайёрлаш, жойлаш, герметик ёпиш, стерилизация. Сортларга ажратишда хом-ашёни сифатига ва размерига қараб ажратилади. Хом-ашё мевасини шикастланган ва қишлоқ-хўжалик зараркунандалари таъсирида касалланган экземплярлари ажратиб ташланади. Колибрлаш . Баклажон, қовоқча ва қалампир хом-ашесини механик тозалаш ва бўлиш учун уларни размерлари бўйича колибровка қилинади. Бунинг учун тросли еки валик-лентали колибровка қилиш машиналари қўлланилади. Ювиш . Баклажон, қовоқча, қалампир ва помидорни тозалашдан олдин ювилади. Бунда вентиляторли машиналар қўлланилади. Айниқса қовоқчалар кўпинча тупроқли холда келади. Шунинг учун улар элеваторли машиналарда ювилади. Пиёзни эса тозалангандан сўнг ювилади. Ювиш жараёнида хом-ашёнинг устки қисмидаги тупроқ ва механик аралашмаларидан тозаланади. Илдиз меваларни барабанли КМ-1 ва вибрацияли ММКВ-2000 машиналарида ювиш тавсия этилади. Агар илдиз меваларнинг ифлосланганлик даражаси юқори бўлса, уларни олдиндан ваннага солиниб оқар сувда ивитилиб ювилади. Кўкатлар ювиш машинасида ёки кичик порция (3-4кг) билан метал сеткада 5-6 минут ювилади. Кўкатни қалинлиги 15-20 смдан ошмаслиги керак.

Сортларга ажратиш. Тўғри шаклдаги баклажон, қовоқча қийма тайёрлаш учун еки доирасимон консервалаш учун алохида ажратилади, қолганлари эса икра тайерлашда ишлатилади. Калампир ранги бўйича сортларга ажратилади. Помидорларни ўзақ қисми билан уруғдонини бир қисмини олиб ташланади. Тозаланган қисми ҳеч қандай ишловсиз қийма тайёрлашга юборилади. Янги олинган чиқиндилар эса концентрланган помидор маҳсулотлари ишлаб чиқаришга юборилади. Сабзини яшил қисми, ингичка томирлари ва устки пўсти тозаланади. Сабзини қуйидаги усуллар билан тозаланди: 1) иссиқ 3% каустик сода билан ишлов бериш ва сув билан ювиш; 2) механик йўл билан; 3) қуйдириш йўли билан; 4) бланширлаш (2 минут) йўли билан; 5) паротермик (буғ билан ишлов берилади кейин эса барабанли ювиш машинасида пўсти тозаланади). Бланширлашда (сўлдириш) қалампир эластик холатга келади ва уларни идишларга жойлашда деформацияга учрамайди. Бланширлаш вақти 2 минут. Кесилган қалампирлар бланшировка килинмайди. Бланширлашдан кейин қалампир совуқ сувда совитилади ва сувни оқиб кетиши учун қўйилади. Карам 3-4 минут 98  Сда бланшировка қилинади ва душ тагида совитилиб барглари ажратилади. Баклажон ва қовоқчалар эса кубик шаклида кесилиб 3-5 минут бланшировка қилиниб совитилади. Гуруч инспекциядан ўтказилгач совуқ сувда яхшилаб ювилади, кейин эса иссиқ сувда 5-10 минут ишлов берилади (бланширланади). Натижада у ўзига сувни бириктириб олади ва хажми 90-100% ортади. Иссиқ сув

таъсирида крахмал клейстеризацияга учрайди. Гуручни бир-бирига ёпишидан сақлаш учун совуқ сувда ювилади ва ўсимлик мойи қўшилади. Шакар ва туз диаметри 2,0-2,5 мм тешикчали элакдан ўтказилади, сўнгра металл аралашмаларидан тозалаш мақсадида магнит сепараторидан ўтказилади. Мурч ва қалампир эса диаметри 0,5-0,8 мм тешикчали элакдан ўтказилиб магнит сепараторига юборилади. Кейин эса уларни шиша идишларга жойлаб автоклавда стерилизация қилинади. Стерилизация режими 83-1 банка учун 25-50-25/120  С 0,2-0,22 МПа бўлади. Қовириб олишда баклажон, қовоқча, илдиз мевалар ва пиезлар қиздирилган ёғда ишлов берилади. Қовириш натижасида сабзавотларни кўриниши, таъми яхшиланади ва энергетик киймати ортади. Сабзавотлардаги бир қисм сувни ва хўжайрадан ажраган ҳавони таъсирида, ҳамда оқсиллар каогуляцияси натижасида маҳсулот консистенцияси жипслашади (таранглашади). Паст температурада қовурилганда маҳсулот консистенцияси морт бўлиб уларни устида қобиқ хосил бўлади. Юқори температурада маҳсулотни усти куйиб қўмирсимон кўринишда бўлади, лекин уларни ички қисми пишмай қолади. Бунда карамелизация жараени тезлашади, маҳсулотнинг ранги ва таъми ёмонлашади. Маҳсулотнинг қиздирилган еғга солганда унинг харорати тезда тушади. Баклажон учун қовуриш ҳарорати 130-140 о С, қовоқча учун 125-135 о С, илдиз мевалар учун 120-125 о С, пиез учун 140-150 о С оптимал хисоблнади. Ўсимлик мойини таркибидаги сувни ажратиш учун уни 160-180 о Сда кўпик ажралиши тугагунча қиздирилади, кейин эса уни қовириб олиш учун ишлатилади. Қовирилаетганда маҳсулотларни турига, размерига қараб ундан ажралаетган сув миқдори ҳам ўзгаради. Маҳсулотдан чиқаетган сув икки ҳил

даврдан иборат бўлиб: 1) эркин сув маҳсулотни устки қисмидан бир хил тезликда ажралади; 2) 2-чи даврда эса маҳсулотдан бирлашган холдаги сув буғланади ва бу жараен ҳарорат пасайганда юз беради. Қовирилган хом-ашёни сифати унинг органолептик кўрсаткичлари билан баҳоланади. Бундан ташқари ҳар бир хом-ашё учун ёғнинг қовириш фоизи белгиланган. К ў р с а т к и ч л а р и Хом-ашё Қовирилади- ган хом-ашё- ни шакли, размери ва бўлиниши Қови- ришни кўринув чи фоизи Қовирилган хом-ашёга нисбатан ёғни силиб олиш фоизи Ранги, консистен- цияси 1.Сабзи лапшасимон 5-7 мм 45-50 12,0 қизғиш, юмшоқ 2.Оқ илдизлар -*- 35 13,0 сарғиш, юмшоқ 3.Пиёз 3-5мм қалин- ликдаги айланма 50 27,0 тилласимон юмшоқ 4.Сабзи, оқ илдиз ва пиёз аралашмаси -*- 42-47 13,8 -*-

(сабзавот қиймаси учун) 5.Сабзи, оқ илдиз ва пиёз аралашмас (сабзавот ва гуруч қиймаси учун) -*- 42-47 14,5 -*- 6.Бутун холдаги баклажон учун -*- 32-35 11,0 жигарранг, юмшоқ Қовиришни кўринувчи фоизни аниқлаш учун хом-ашёни миқдорини тортиб олинади ва сеткага солинади, сўнгра уни қовириб олинади ва 3 минут ёғини оқиб кетиши учун қуйилади. Кейин эса яна тортиб олинади. Қовиришни кўринувчан фоизини қуйидаги тенглама орқали ҳисобланади: А – В Х = -------------------- 100 А Бу ерда: А – хом-ашёни қовиришгача оғирлиги, кг В – хом-ашёни қовиришдан кейинги оғирлиги, кг Қовириш жараёнида ёғнинг доимий даражасини ушлаб турилади. Иш жараёнида ёғнинг кислоталар сони 4,5дан ошмаслиги керак. Қовириш жараёни тўхтагандан сўнг ёғнинг ҳарорати 60-70  Сгача совитилади, сўнгра ёғ декантацияланиб, фильтрланади ва яна қовиришга юборилади. Қийма (қовирилган) тайёрлашда совитилган илдиз мевалар, пиёз, гуруч, майдаланган кўкат, олдиндан эланиб олинган туз ва зираворлар қийма аралаштиргичда яхшилаб аралаштирилади. Қиймали консервалар ишлаб чиқаришда барра ҳолдаги кўкатларни укроп, петрушка ва сельдерейларни эфир мойлари аралашмалари билан

алмаштириш мумкин. Уларнинг ўзаро нисбати 1:2:1 бўлиб неттога нисбатан 0,028% миқдорда олинади.

O'xshashlar

Балиқ консервалари

Гўшт консервалари

Сут консервалари

Гўшт консервалари технологияси

Сарёғлар ва сут консервалари технологияси