Истеъмол ёғлари - Oziq-ovqat texnologiyasi - Referatlar

Истеъмол ёғлари

Yuklangan vaqt:

20.09.2019

Ko'chirishlar soni:

0

Hajmi:

83.5 KB

Ko'chirib olish

Истеъмол ёғлари Режа : 1.Сигир сут ва мойлари 2.Эритилган ҳайвон ёғлари 3.Маргаринлар 4.Ўсимлик мойлари

Сут-сут эъмизувчи ҳайвонларни ёш аъзони озиқлантириш учун сут безлари ҳосил қилган маҳсулотидир. Ҳайвонлар сутни асосан ёш болаларни эмизиш даврида ишлаб чиқаради. Бу даврни лактацион давр деб аталади. Уй ҳайвонларида лактацион давр 10-11,5 ойга тенг. Турли наслли сигирларни лактацион давр ичидаги сут бериш қобилияти 2500 дан 600 л гача, қўй 64-120 л, эчки 120-250 л, буғу 800-2500 л ни ташкил қилади. Сутни таркибида инсонни нормал ҳаёти ва ўсиши учун керак бўлган моддалар бор: оқсил, ёғлар, сут қанди, ферментлар, гармонлар, иммун: жисм, газлар, пигментлар, минерал тузлар, сув, органик кислоталар ва бошқалар. Сут овқат ҳазм қилиш безларини ишини яхшилайди, иштаҳа йўқлигида овқат ҳазм қилиш ширасини ажралишига ёрдам беради: энг кам ошқозон шираси сарф бўлган ҳолда 98-99% ҳазм бўлади. Кунига 0,5 л сут ичилса инсонни ҳайвон оқсилига бўлган эҳтиёжини 35% ни, фосфолипидга бўлган эҳтиёжини 6,3% ни қондиради. 100 г сутни қувват қиммати 272 кЖ ни ташкил қилади. Сутни физик-кимёвий хусусиятлари. Сутни умумий нордонлиги грудус Тернерда (Т) ифодаланади ва 100 мг сутни фенолфталеин иштирокида 0,1 н ишқор эритмаси билан титрлаганда кетган миқдори билан аниқланади. Янги соғилган сутнинг нордонлиги 16-18 0 Т ни ташкил қилади. Сутнинг зичлиги 1027/1032 кг/м 3 бўлади. Сутга сув қўшганда уни зичлиги пасаяди, бундан сохталаштирилганлигини билиш мумкин. Сутни қайнаш ҳарорати 100,2 0 С, яъни сувни қайнаш ҳароратидан юқори. Юқори бўлишига сабаб уни таркибида тузлар ва қандини борлигидир. Сутни оқувчанлиги 1,75*10 -3 Па*С ни ташкил этади. Пастеризация ва стерилизация қилинган сутнинг сифатини шаклланиши. Сут соғилгандан кейин тезлик билан 4-8 0 С гача совутилади ва заводга жўнатилади. Сутни совутиш бактериал бузилишдан асрайди. Заводда сутни қабул қилиб олишда уни органолептик кўрсаткичлари, ҳарорати, механик ифлосланиши, нордонлиги ва ёғини

миқдори текшириб кўрилади. Қабул қилинган сутни механик заррачалардан сут тозалагич ёрдамида тозаланади ва қайта ишлашга узатилади. Сутга ишлов беришдан олдин қандай ассортимент тайёрланаётганлигига қараб ёғини норма ҳолга келтирилади, яъни ёғсизлинтирилади ёки қамоқ қўшиб ёғини оширилади. Сутни сақланганда қаймоғи юзасига еғилиб қолмаслиги учун гомогенизация қилинади. Гомогенизация қилиш натижасида ёғ эмульцияси десперсик даражаси кўтарилади. Сутни гомогенизация қилиш учун махсус қурилма гомогенизатор ишлатилади. Сутни 60-65 0 С да, 15-20 мПа босимда гомогенизация қилинади. Гомогенизация қилинган сут термик ишлов беришга узатилади. Сутга термик ишлов берилганда бактерияни вегататив формаси, споралари ҳалок бўлади. Сут бактерияни ривожланиш жараёни учун яхши озиқланиш муҳити ҳисобланади. Шунинг учун сут хом ашёсига термик ишлов бериш зарур бўлган технологик жараёнлардан ҳисобланади. Термик ишлов бериш 2 хил бўлади: пастеризация ва стерилизация 100 0 С гача ҳарорати термик ишлов беришни пестерилизация ва 100 0 С дан юқори ҳароратдагисини стерилизация дейилади. Пастерилизация қилишдан мақсад сутни озуқалик ва биологик қимматини максимал сақлаган ҳолда вегетатив ва потоген микрофлораларни ўлдиришдан иборат. Саноатда пастерилизациян бир неча усуллари ишлатилади. Суринкали пастерилизация 63-65 0 С ҳароратда 30 минут ушланади; қисқа муддатли 72- 75 0 С да 15-20 0 С ушланади; бир зумда 65 0 ҳароратда ва ундан юқорида ушлаб турмасдан. Ичишга мўлжалланган сутни қисқа муддатли пастерилизация қилинади. Стерилизация қилганда вегетатив микрофлоралари ва уни споралари ҳам ҳалок бўлади. Стерилизация қилишнинг усуллари қуйидагилар: тинимсиз

усулида 135-150 0 С да 2-4 минут ушланади, бутилкага қадоқланган, герметик ёпилган сутни 104 0 С да 45 минут, 100 0 С да 30 минут ва 120 0 С да 20 минут. Сутнинг асссортиментлари. Пастерилизацияланган қаймоғи олинмаган сутни ёғи 2,5, 3,2, 4,0 ва 60% ли қилиб ишлаб чиқарилади Витамин С ёки А, Сва Д 2 билан витаминлаштирилган бўлиши мумкин. Нордонлиги 21 0 Т дан ошмаслиги керак. Пастерилизацияланган сутни янги ёки тикланган сутдан тайёрланади. Оқсиллик сутни ёғи 2,5 ва 1,0% ли қуруқ ёғсизлантирилган моддасини 10,5% ли қилиб тайёрланади. Ёғсизлантирилган сутдан ёғсиз сут тайёрланади. Пастерилизацияланган сутни қанд ва какао тўлдириб ёғини 3,2 ва 0,7% кофе билан 3,2% ва ёғсиз қилиб тайёрланади. Секин қайнатилган сутни ёки қайнатилган сутни ёғи 4 ва 6% ли қилиб тайёрланади. Бундай сутни 95 0 С ҳароратда 3 соат термик ишлов бериб тайёрланади, шунинг учун унинг ранги оч жигарранг, мазаси ҳам юқори ҳароратда ишлов берилганлигидаги таъм бўлади. Сутни фляга, шиша бутилкалар, ички полеэтилен билан қопланган қоғоз пакетларга, пластмасса пакетларга қадоқланади. Сут сотитгунга қадар 8 0 С дан юқори бўлмаган ҳароратда сақланади. Стерелизация қилинган сутнинг ёғини 3,2% қилиб бутилкаларга солиб корнен пробкалар билан герметик ёпиб ва полеэтилен билан қоғоз пакетларга қадоқлаб чиқарилади. Виталат-Дм-аёлларни сути таркибига яқинлаштирилган, ёш болаларга мўлжалланган сут. Сутни 200 мл ли бутилкачаларга қадоқлаб кронен-пробка билан герметик ёпиб қадоқланади. Бутилкачаларни стерилизация қилиб сўнг совутилади. Сутнинг нуқсонлари. Сутнинг мазаси ваҳидидаги нуқсонлари унинг сифатини бузади. Ҳайвон озиқасидаги турли ҳид ва мазалар сутга ўтиши мумкин. Нордон маза сутда сут кислотаси бактерияларини ривожланишини ҳосил қилади. Аччиқ маза сутни узоқ вақт совутилган ҳолда сақлаганда турли микрофлораларни ривожланишида пайдо бўлади. Металл мазаси сутни

сиртидаги қопламалари кўчип кетган металл идишларда сақланганда металл эриб чиқади. Бегона маза ва ҳидлар сутни ҳиди бўлган маҳсулотлар (пиёз, нефть маҳсулотлари, химикатлар) билан бирга ташилганда ўтиб қолади. Эритилган ҳайвон ёғларини олиш учун ёғ хом ашёсини қозонга солиб қиздирилади. Ёғ хом ашёсини совуқ сув билан ювилади. Ювганда ёҳ хом ашёси қон, шилимшиқ зарралар ва бошқа ифлосликлардан тозаланади. Совутиш натижасида ферментларни иши секинланади, ёғ тўқимаси қаттиқ консистенцияли бўлади ва осон майдаланди. Ёғни кўпроқ эритиб олиш учун ёғ тўқимасини қийма шаклида қилиб майдаланади. Овқатга ишлатиладиган ҳайвон ёғларини 2 та усул билан эритилади, қуруқ ва хўл. Қуруқ усулда майдаланган ёғ тўқимаси ҳўлланмасдан қозонда ёки автолавкаларда (яъни босим билан) қиздирилади. Юқори ҳарорат таъсирида ёғ тўқимаси оқсили денатурацияга учрайди, суйилади, осон ажралади ва хужайрадан оқиб чиқади. Парчаланган тўқима-жизза ёғи бетига еғилади. Жиззани еғиб олинади. Ёғни сузиб юрувчи зарралардан тозалаш учун фильтрланади. Центрифугадан ўтказилади ёки тиндирилади. Бу усул билан олинган ёғ сақланган бузилиб қолмайди. Ёғни эритиб олишнинг хўл усулида ёғ хом ашўси тўғридан-тўғри сув ёки буғ билан бирга алоқада бўлади. Хўл усулда ёғ тўлиқ ажралиб чиқади ва жизза куйиб кетмайди. Лекин боғловчи тўқима оқсили (коллаген) гидролизга учраб ширачли сув ҳосил қилади, уни ёғдан ажратиш анча қийин. Коллаген эритмаси ёғга қўшилиб сақланишини ёмонлаштиради. Ёғни сувдан ва сузиб юрувчи зарралардан сепарация қилиб ажратиб олинади. Суяк ёғини олиш учун суякни сув билан қайнатилади. Ҳосил бўлган ўғ сув эмулсиясини центрафугада ажратилади. Суякни таркибидаги ёғни миқдори ўртача 15% ни ташкил қилади. Эритилган ҳайвон ёғининг ассортименти эритилган ҳайвон ёғларини асосийлари мол, қўй, суяк ва еғма. Савдога мол, қўй чарвиси ёғ хом ашё кўринишида биринчи ва иккинчи навлари билан, қўйнинг думбаси (навларга бўлинмайди) чиқарилади.

Эритилган ёғлар йиғмадан ташқари олий ва 1-чи навларга бўлинади. Ёғлар элитилган ҳолда тиниқ бўлиши керак, олий нав мол ёғининг кислота сони 1,1дан , қўй ёғи 1,2дан, 1-нав 22дан ортиқ бўлмаслиги керак. Намлиги олий навда 0,25%да ва 1-навда 0,3% бўлади. Мол ёғи қийин эрувчи, эриш ҳарорати 42-49 0 С, шунинг учун киши аъзоси тамонидан тўлиқ ҳазм бўлмайди (80-94% га). Олий нав ёғ олиш учун қора молни янги ёғ хом ашёсини ишлатилади. 1-нав ёғга эса музлатилган ва олий нав ёғни олгандаги жиззасини ишлатиш мумкин. Эритилган ёғ оч сариқдан сариқ ранггача, ҳиди ва мазаси шу тур ёғга хос, 1-навда ёқимли қовурилган таъм бўлиши мумкин. Қўй ёғининг эриш ҳарорати 44-56 0 С ни ташкил қилади. Қўйни думба ёғининг таркибига камроқ миқдорда тўйинган юқори молекулали кислота кирган бўлиб, уни эриш ҳарорати 33-41 0 С ни ташкил этади, консиситенцияси суркалувчан. Ҳазм бўлиши 80-88% ни ташкил этади. Олий нав ёғ олиш учун бюрак атрофи ёғи ва думба ёғлари ишлатилади. 1-нав гўшт олишга эса ичак, қорин атрофи ёғлари ва олий нав олинган жизза ишлатилиши мумкин. Эритилган ёғ оқдан оч сариқ ранггача, мазаси ҳиди шу тур ёғга хос бўлиши керак. Суяк ёғи суркалувчан консиситенцияга эга, оқдан сариқ ранггача, кулранг ва яшил ранг тусли бўлиши мумкин. Суяк ёғини таркибига кўп миқдорда тўйинмаган ёғ кислоталари киради, шунинг учун уни сақланганда тез оксидланади. Еғма ёғини еғилган турли хил хом ашёдан ва олий нав 1-нав ёғ олинганда қолган жиззадан олинади. Сифат кўрсаткичлари бўйича 1-навдан паст бўлган ёғларни еғма ёғига қўшилади. Еғма ёғни навларга бўлинмайди. Эритилган ёғда лойқа бўлишига руҳсат этилади, кислота сони 3,5 гача намлиги 0,5%. Ҳайвон ёғларини нуқсонлари. Қўй ёғини сақлаганда ачиб қолиш содир бўлади. Қўланса ҳид ҳосил бўлиши паст молекулали ёғ кислоталарини оксидланиши натижасида содир бўлади. Пушти, қизил ёки яшил рангли бўлиши мол, қўй ёғларини янги эмаслигини кўрсатади.

Маргарин. Маргарин ёғ маҳсулоти бўлиб таркибига табиий ва қайта ишланган ҳолдаги юқори сифатли овқат ёғлари (ўсимлик мойи ва ҳайвон ёғлари), сут, туз, шакар, сув, эмульгаторлар, ранг берувчи модда ва бошқалар киради. Маргарин таркибидаги асоси саломас бўлган ўғнинг миқдори 82%, лаззатли қўшимчали маргаринда 62% ин ташкил қилади. Маргарин тайёрлаганда шундай маҳсулот ҳосил қилишига ҳаракат қилинадики, у мазаси, ҳиди, консиситенцияси ва бошқа кўрсаткичлари бўйича сариёғга ўхшаш бўлсин. Сариёғнинг хушбўйлигини маргаринга бериш учун уни тайёрлаганда сигир ёғи ёки какос мойи қўшилади. Маргарин озуқалик қиммати бўйича ҳам сариёғга яқин туради. Маргарин қувват қиммати 3133 кЖ, сариёғники эса 3130 кЖ 100 гр. Маргаринни парҳезбоп овқатларга ишлатилади. Чунки уни ҳазм бўлиши 94,3-97,5% ни ташкил этади. Тўйинмаган ёғ кислоталарининг миқдори сариёғникига қараганда 8-10 марта кўп. Маргариннинг парҳезбоп турлари витаминлар билан бойитилади. Маргаринни юқори дисперцияли сув ёғ эмулциясидан иборат (ёғ ичида сув турли эмульмсиядир). Суюқ маргарани эмусльсиясимон махсус аралаштириладиган қурилмада ёғ ва сут асосида рецептурада берилган хом ашёларни қўшиб тайёрланади. Эмульсия ҳосил қилиш учун махсус эмульгатор қўшилади. Маргарин ишлаб чиқаришда ВНИИЖ ишлаб чиққан Т-1, Т-2, Т-Ф маркали эмульготорлар ҳамда фосфатидлар ва қуруқ сут ишлатилади. Маргарин ишлаб чиқаришда асосий хом ашё сифатида ёғлар ва сут ишлатилади. Маргаринни баъзи бир турлариги сутни 15-16% миқдорда қўшилади. Маргаринга сариёғга ўхшаш ранг бериш учун ёғли ранг (каротин, шафран уруғи ва орлеана меваси экстрактлари) қўшилади. Консервант сифатида бензой ва аскорбин кислотаси қўшилади. Маргаринни ишлатилиши ва рецептурасига кўра учта гуруҳга бўлинади: хўраки, саноатда ишлатиладиган лаззатли қўшимчалари билан. Хўраки маргарин таркибида 82% ёғи бўлади. Хўраки маргаринни бутербродлар, қандолат маҳсуотлари ишлаб чиғқаришда ва ошпазликда ишлатилади.

Универсал рецептура бўйича ёғ асосини 60% ни саломас, 20-30% ни суюқ ўсимлик мойи, 10% ни какос мойи ташкил қилади. Сариёғли маргаринни таркибида 20% гача миқдорда сариёғ бўлади. Маргаринни Экстра, Словянский, Ленинград ва Любительский турларининг таркибида 82% гача ёғ бўлади. Бу маргаринларни консистенцияси пластик бўлиб таркибига какос мойи палма ёғлари киради. Уларни уй шароитида овқат тайёрлашга ишлатилади. Экстра маргарини таркибида 25-26% какос мойи ва 0,03-0,04% сунъий ҳид берувчи моддалар киради. Словянский маргаринни олишга 25% гача миқдорда ўсимлик мойи ва ҳайвон ёғларининг аралашмасини перфикация қилиб ишлатилади. Любительский маргариннинг таркибига 10% гача сариёғ киради. Российский турини таркибида 10% гача миқдорда эритилган сигир мойи киради ва унга ўзига хос ҳид ва маза беради. Энергетик қиммати пастроқ бўлган радуга, городской турларини таркибида 75% гача солечний турида эса 72% бўлади. Таркибига 20-22% гача суюқ ўсимлик мойи, овқат фосфодит концентрати ва витамин А киради. Маргаринни бу турларини парҳезбоп хўраки маргаринлар турига киритилади. Ўсимлик мойи. Ўсимлик мойини пахта чигити, кунгабоқар, зиғир, жўхори, кунжут, горчица, соя, ерёнғоқ, зайтун, ўрик данаги, узум, помидор уруғларидан олинади. Ўсимликларда мойнинг миқдори турлича бўлади: чигитда 18-20%, кунгабоқарда 40-42%, ёнғоқ мағизида 60-70%, кунжут ва какао уруғида 50%, зиғир уруғида 32-34%, жўхори муртагида 6-7%. Ўзбекистон Республикасида ўсимлик мойнинг асосий қисмини пахта чигитидан ва озроқ миқдорда соя, данакдан турли сабзавот ва меваларнинг уруғидан олинади. Ўсимлик мойи 2 хил усулда пресслаш ва экстракция усулларини қўллаб ажратиб олинади. Пахта мойини олиш учун қуйидаги жараёнлар амалга оширилади: -Чигитни қабул қилиб олиш;

-Чигитни қайта ишлашга тайёрлаш; -Момиқдан тозалаш; -Чақиш; -Мағизини ажратиб олиш-шелуха; -Мағизни янчиш; -Намлантириб қовуриш; -Пресслаш; -Янчиш; -Экстракция қилиш; -Фильтрлаш; -Дистиляция; -Рефинация------Дезодарация Қадоқлаш Қадоқлаш Чигитни пахта тозалаш заводларидан темир йўл транспорти ва автомашиналарда ёғ заводларига келтирилади. Келтирилган чигитни махсус платформалар ёрдамида қабул қилиб олувчи чуқурга тўкилади. Қабул қилинган чигит навига қараб омборхоналарга жойланади. Чигитни сақлашга қўйишдан олдин намлиги ўлчаб кўрилади. Намлиги 6-8% дан юқори бўлса, қуритиб сўнг сақлашга қўйилади. Чигитни қайта ишлашга тайёрлаш. Чигитни аралашиб қолган ҳар хил тош, қум, ип, каноп, мих, темир-кесак ва бошқа легона нарсалардан тайёрлаш цехида тозаланади. чигит бунтдан элеватор орқали таъминловчи қурилмадан автотарозида тортилган тозалаш учун буратга узатилади. Буратда йирик ифлосликлардан тозаланади. Сўнг чигитни чанг, қум ва бошқа молигига ёпишиб қолган аралашмалардан тозалаш учун пневматик машинага узатилади. Плевматик елпиб элайдиган тўр тутилган иккита роми бор. Чигит таъминловчи қурилма орқали тебранувчи ромга тушади. Бу ром кенглиги 3-4 мм, узунлиги 12-15мм бўлган элипссимон тешикли тўр билан қопланган. Бу ерда чигитни вентилятор

ҳайдаётган ҳаво оқими илиб олиб юқоридаги тўсқичга олиб бориб уради. Чигитни ёпишиб қолган тупроқ, қум, хас-чўплардан тозалаб ташқарига чиқариб юборилади. Момиқдан тозалаш. Чигит пахта тозалаш заводларидан 8-10% момиғи билан юборилади. Ёғ заводида чигитни икки марта махсус момиқдан тозалаш машиналаридан ўтказиб момиғи тозаланади. Гуллерлаш-чигитни шелухасидан ажратиш. Чигитни 50% қисми мағизидан, қолгани шелухадан иборат бўлиб, шелухадан ажратиб икки босқичда амалга оширилади: гуллерда чигитни ёриб ташлаш ва сепаратор машиналарда мағизни шелухадан ажратиш. Гуллер чигитни иккита гардиш орасидан (2,5 мм) ўтказиб чақиб ташлайди. Мағизни ажратиб олиш. Гуллердан чақилиб чиққан чигит мағизи шелухасидан сепаратор ёрдамида ажратилади. Мағизни янчиш. Мағизни вальцили қилиб янчилган чигит мағизи шнекли қурилма ёрдамида намлигини 11-12% га етказилади. Намланган мағиз кўп қасқонли қозонда босқичма-босқич ҳарорати ортиб бориб охирги ҳасҳонда ҳарорати 110 0 С ва намлиги 4% бўлади. Бу жараённи қовуриш деб аталади. Қовурганда оқсил моддалари майдалашиб, мағизини панжа билан эзганда ёғи оқиб кетадиган бўлиб қолади. Пресслаш. Тайўрланган чигит мағизи прессланиб ёғи олинади. Чиқаётган ёғ тиндирилиб, элаклардан ўтказиб рафинация қилишга юборилади. Прессдан чиққан кунжара (ёғи 4-5%) экстрация усули билан ёғини олишга юборилади. Янчиш. Кунжарани япроқсимон қилиб эзиб экстракторга узатилади. Экстракция қилиш. Кунжара экстракторда бензинда эриб мицеллага айланади. Экстракторни бир томонидан мисцелла ва қарама-қарши томонидан ёғсизланган шрот чиқади. Фильтрлаш. Мисцеллани фильтрлаб дистилляторга узатилади. Дистиляция. Дистиляторда мисцелла ҳайдалиб ёғ ва бензинга ажратилади.

Рафинация. Ўсимлик мойнини эркин ёғ кислоталари, фосфатид, оқсил, углевод, ранг ва ҳид берувчи моддалардан тозалашни ёғ саноатида рафинация дейилади. Рафинация қилиш учун асосан учта жараён амалга оширилади: механик тозалаш, гидратация ва нейтраллаш. Механик тозалаш мойдаги турли аралашмалар ва қисман каллоид-эриган моддаларни олиб ташлаш учун ишлатилади. Ўсимлик мойини тозалашни тиндириш, центрафугадан ўтказиш ёки фильтрлаш ёрдамида амалга оширилади. Мойни гидратация қилиш. Фосфатидларни, шилимшиқ ва гидрофиль хусусиятига эга бўлган моддаларни ажратил олиш учун ўтказилади. Ўсимлик мойини гидратация қилиш учун 60 0 С гача қиздирилган мой орқали иссиқ 70 0 С ли сувни пуркаб ўтказилади. Оқсил ва шилимшиқ моддалар чўкиб, мой ажралиб қолади. Ўсимлик мойини нейтраллаш. Эркин ёғ кислоталарини ажратиб олиш мақсадида ишқор эритмаси билан нейтралланади. Ҳосил бўлган ёғ кислоталарини тузи (совун) бошқа моддаларни (фосфатидлар, пигментлар) ўзига ютиб олади ва ажралади, шунинг учун нейтралланган мой гидратация қилинган мойдан тозароқ бўлади. Шундай қилиб, рефинация қилинган мойни қадоқлашга узатилади. Дезотация. Экстракция қилиб олинган ўсимлик мойни рефенация жараёнини ўтказиб бўлиб яна дезодарация ҳам қилинади. Дезодарация қилганда ҳид ва маза берувчи моддалар чиқариб ташланади. Ўсимлик мойини 210-230 0 С га қиздириб махсус қурилмада вакуум ҳосил қилган ҳода кучли буғни ўтказиб амалга оширилади. Дезодарация қилинган ўсимлик мойини қадоқлашга узатилади.

Фойдаланилган адабиётлар 1.А. Баҳромов Товаршунослик асослари ТДИУ, I -қисм Т.: 1976 2.Н.Г. Прохорова Озиқ-овқат моллари товарпшунослик Ўрта ҳунар-техника билим юртлари учун дарслик, Т.: Ўқитувчи 1991 3.А. Баҳромов Товаршунослик асослари ТДИУ, II -қисм Т.: 1976 4.Ш.З. Убайдуллаев Озиқ-овқат товарлари товаршунослиги. Нашрда 5.Елизарова Г. Товароведение с основами стандартизации. М.: 1999 6.Жиряева Е.В. Товароведение. М.: 2002 7.Дмитриченко М.И. Экспертиза качество и обнаружение фальсификации продовольственных товаров. Учебное пособие. М.: 2003 8.Чепурной И.П. Идентификация и фальсификация продовольственных товаров. М.: 2002

O'xshashlar

Хом ашёнинг пўстлоғидан ва истеъмол учун ярамайдиган исмларидан тозалаш машиналари

Хом ашёнинг пўстлоғидан ва истеъмол учун ярамайдиган қисмларидан тозалаш машиналари

Озуқабоп ёғлар

Одам организмининг таом ҳазм қилиш системаси

Аҳоли гуруҳларининг оқилона овқатланиши бўйича амалий кўрсатмалар