Қурилишда синашлар - Metrologiya - Referatlar

Қурилишда синашлар

Yuklangan vaqt:

20.09.2019

Ko'chirishlar soni:

0

Hajmi:

28.224609375 KB

Ko'chirib olish

Қурилишда синашлар Режа: 1. Қурилиш лабораторияларининг вазифалари 2. Қ урилишда технологик жараёнларнинг сифатини таъминлаш 3. Қурилиш маҳсулоти ва жараёнлари сифатини баҳолаш услублари

Қурилишда синашлар Синаш - маҳсулотнинг параметрлари қийматлари ва сифат кўрсаткичларини тажрибада, ишлатиш жараёнида ёки иш шароитига яқинлаштирилган шароитларда аниқлаш. Синаш объектлари сифатида материаллар, тугунлар, тузилмалар, бинолар ва иншоотлар, бутун бошли техник тизимлар бўлиши мумкин. Натурада синашлар билан бир қаторда, у ёки бу материалдан махсус тайёрланган натура катталигида ёки ўхшашлик назариясини қўллаб тайёрланган кичиклашган ёки катталашган макетларда ҳам синашлар ўтказилади. Синаш жараёнида буюм бир ёки бир неча таъсирга дучор этилади. Бунинг натижасида тадқиқотни қизиқтирувчи хоссалар, тафсилотлар, параметрлар ёки буюмнинг сифат кўрсаткичлари аниқланади. Турли материалларни ва тузилмаларни синашда мустаҳкамлик, қаттиқлик, совуққа ва иссиққа чидамлилик, агрессив муҳитлар таъсирига турғунлик, зарбий мойиллик, чарчаш, емирувчанлик, шунингдек, ёриқбардошлик, сув, ҳаво, иссиқлик ва товуш ўтказмаслик каби хоссаларни ўрганиш кенг тарқалган. Синаш турлари бўйича, одатда, ҳар бир мамлакатнинг ўз стандартлари мавжуд, уларда синаш услублари ва шароитлари, режимлар, намуналарнинг шакллари ва ўлчамлари белгилаб қўйилади. Синашлар ўз объектлари бўйича назорат ва тадқиқот синовларига бўлинади. Назорат синашлари деб, фақат натуравий намуналарда, маҳсулот сифатини ишлаб чиқариш, фойдаланиш ва сақлаш жараёнида назорат қилиш мақсадларида ўтказилган синовларга айтилади. Тадқиқот синашлари деб, маҳсулотнинг параметрлари, хоссалари ва сифат кўрсаткичларини ўрганиш мақсадида ўтказилган синашларга айтилади. Бу синашлар натурада ёки макетларда ўтказилиши мумкин. Тадқиқот синашлари ичида тайёр маҳсулотни эксплуатацион (ишлатишга) синашлар алоҳида ўрин тутади.

Қурилиш лабораторияларининг вазифалари Қурилиш лабораториялари материаллар, тузилмалар, буюмлар ва деталларни синашдан ўтказади техник назорат идоралари вакиллари учун ҳужжатлар тайёрлайди, қурилиш жараёнлари устидан лаборатория назорати ўрнатади. Қурилиш лабораториялари зиммасига қуйидаги мажбуриятлар юклатилади:  қурилиш қоришмалари, бетонлар, сувдан ҳимоялаш таркиблари, коррозияга қарши қопламалар пардоз ва том қопламалари учун таркиблар танлаш, рецептлар тузиш ва таркибларни тайёрлашда мазкур рецептларига риоя этилишини назорат қилиш;  трест (бирлашма) корхоналарида тайёрланган тузилмаларни меъёрлар, техник шартлар ва бошқа меъёрий – техник ҳужжатларга мувофиқ синаш;  қурилиш майдончаларида ишлатилаётган материаллар, бетонлар, қоришмалар, сувдан ҳимояловчи таркиблар, буёқлардан намуналар олиш ва уларни синаш;  пойдевор остидаги грунтларни синаш;  қурилиш-монтаж ишларининг сифатсиз бажарилиши ва қуришда содир бўлган фалокат сабабларини аниқлаш бўйича ҳайъатлар ишида қатнашиш;  қурилишга сифатсиз қурилиш материали, буюм ва тузилмалар келиб қолганда рекламация тақдим этиш учун ўтказилган лаборатория синовлари натижалари тўғрисидаги зарур ҳужжатларни тайёрлаш;  қиш мавсумида қўйилган бетон ва темирбетон тузилмаларнинг иситилиш режимини назорат қилиш;  ўлчаш ва синаш воситаларини тизимли асосда текширишни ташкил этиш;

 ўлчаш воситаларининг ишлатиш, ҳизмат кўрсатиш ва сақлаш тартибида Давлат стандарти талабларига мувофиқ риоя этилишини текшириш;  ихтиролар ва рационализаторлик таклифлари бўйича хулосалар тайёрлаш, тегишли маҳкамаларга юбориш;  қурилишда ишлатилиши мўлжалланган саноат чиқиндиларининг сифатини, материалларнинг хоссаларини ўрганиш Қ урилишда технологик жараёнларнинг сифатини таъминлаш Қурилиш монтаж ишларининг сифати тикланаётган иншоотнинг мустаҳкамлик кўрсаткичлари, амалдаги ўлчамларнинг лойиҳага мувофиқлиги ва пардозлашнинг рисоладагидек бажарилиши билан белгиланади. ҚМ ва Қ талабларига амалда риоя этилмаган ишлар нуқсонли ҳисобланади. Қурилиш монтаж ишларининг сифати ишлаб чиқариш назорати натижалари бўйича аниқланади ва ишлар сифатини баҳолашнинг махсус йўриқномалари асосида баҳоланади. Аввал айтиб ўтганимиздек, ишлаб чиқаришда назоратнинг уч босқичи кўзда тутилади: кириш назорати, оператив (тезкор) назорат, қабул назорати . Қурилиш майдончасига келиб тушадиган барча хом ашё ва тузилмалар кириш назорати дан ўтадилар. Улар сифатининг меъёрий ҳужжатлари мос келиш-келмаслиги, металл ва темир-бетон тузилмалар учун зарурий сертификат ёки паспортлар мавжудлиги ўрганилади. Кириш назоратида шунингдек, тузилмаларни тайёрлаш ва ташиб келтиришда содир этилган нуқсонлар ҳам аниқланади. Металл ва темир-бетон тузилмаларнинг асосий ўлчамлари, қўйма деталлари монтаж илмоқлари ва тешикларининг жойлашиши, бутловчи деталларнинг мавжудлиги текширилади. Ташқи нуқсонлар, букилишлар, бетоннинг кўчган жойлари, пардозланган сиртлар ва қопламаларнинг бузилиш жойлари қайд этилади. Тезкор (оператив) назорат нинг вазифаси қурилиш монтаж ишларини бажариш даврида ҳосил бўладиган камчиликларни ўз вақтида аниқлаш ва

бартараф этишдир. Тезкор назорат таркибига ишларни олиб бориш устидан доимий тизимли назорат ва ёпиладиган ишларни топшириш қабул қилишларга оид оралиқ назорат киради. Қурилиш - монтаж ишларининг сифати устидан тизимли назорат юритиш ишларни бажариш лойиҳа, шунингдек, амалдаги қоида ва йўриқномаларга мувофиқ бўлишини таъминлашга ҳизмат қилади. Бундай назорат қурилиш ишларининг тузилмалар ва хом ашёни туширишдан тортиб, уларни сақлаш ва бевосита ишлатишгача бўлган барча жараёнларни қамраб олиб, барча технологик жараён меъёрий ҳужжатларга зид бўлишига йўл қўймаслиги керак. Монтаж ишларини ўтказишда иншоотнинг геометрик ўлчамларига монтаж чокларини шакллантириш ва қотиришга алоҳида эътибор бериш зарур. Монтаж жараёнида барча юк кўтарувчи ва ҳимояловчи тузилмалар назоратдан ўтказилиб борилиши керак. Бунда монтаж ишлари сифатини оператив назорат қилиш схемалари (СОНҚС) муҳим ўрин тутади. СОНҚС айрим бригада, звено ва ишчи томонидан бажарилган монтаж ишлари сифатини баҳолашга ҳизмат қиладиган йўриқнома ва талаблардан таркиб топади. СОНҚС асосида объектдаги ишлар сифатига, монтаж бўлинмаси, бошқармаси ва муҳандис-техник ходимлар фаолиятига баҳо берилиши мумкин. Ишларни оралиқда топшириш - қабул қилиш ёпиладиган ишлар сифатини назорат қилиш учун муҳимдир, чунки бундай ишларни келгуси жараёнларда текширувдан ўтказиб бўлмайди. Бино тузилмалари монтажида қуйидагилар оралиқ назорат қилиниши, топширилиш - қабул қилиш (ёпиш) далолатномалари билан расмийлаштирилиши керак: заминлар - пойдевор монтажигача; пойдеворлар - ҳандақларни қайтадан тўлдиришгача; арматуралар ўрнатиш ва уларнинг чоклари - бетон билан тўлдиришгача; тузилмаларнинг таянчлари ва таяниш жойлари; арматуранинг чиқиқлари ва қуйма деталлар пайванди; металл буюмларнинг коррозиядан ҳимояланиши,

чок ва уланишларнинг тўлдирилиши ва герметиклиги; тугинларда туташувчи элементларнинг сиртлари. Бир қатор иншоотлар топширилишидан олдин синовдан ўтказилиши керак. Жумладан, резервуарлар, домна ўчоқлари, мачтали иншоотларнинг пўлат тортқилари ва ҳоказо. Бундай синовлар одатда лойиҳа талабларида ва махсус меъёрий ҳужжатлар бўйича кўзда тутилади. Синов натижалари ёпиладиган ишлар далолатномалари каби расмийлаштирилади. Барча фойдаланишга топшириладиган бинолар ишчи қабул ҳайаъти ва давлат қабул ҳайаъти қабулидан босқичма-босқич ўтадилар. Ишчи қабул ҳайъати ни буюртмачи, давлат қабул ҳайъати ни давлат архитектура-қурилиш назорати идораси ташаббуси билан тузилади. Қурилиш ишлаб чиқариш амалиёти шуни кўрсатадики, битган иншоотнинг сифати кўп жиҳатдан қурилиш жараёнида сифатни назорат тизимига қанчалик аниқ амал қилинганлигига боғлиқдир. Қурилиш сифати устидан назоратни қурилишнинг муҳандис - техник ходимлари, буюртмачининг техник ходимлари, лойиҳа институтининг муаллифлик назорати, давлат архитектура - қурилиш назорати, қурилишни молиялаштирувчи банклар, давлат санитария назорати, давлат ёнғин назорати, вазирлик ва маҳкамаларнинг техник тузилмалари, касаба уюшмаларининг меҳнатни мухофаза қилиш бўлинмалари олиб борадилар. Муҳандис - техник ходимлар қурилиш жараёнида кириш, тезкор ва қабул назоратларини олиб борадилар. Буюртмачи томонидан техник назорат ни, одатда, капитал қурилиш бўлими ходими олиб боради, унинг вазифаларига қуйидагилар киради:  хом ашё ва тузилмаларнинг миқдори ва сифатига шоҳидлик берувчи ҳужжатлар мавжудлигини ва уларнинг таркибини текшириш;  давлат стандартлари ва меъёрий ҳужжатлар талабларига жавоб бермайдиган ва қурилиш баҳосининг ортиб келишига олиб келадиган хом ашё ва буюмларни ишлатишга йўл қўймаслик;

 қурилиш ва монтаж ишларининг бориши ва сифати устидан кундалик назорат юритиш; бу ишларнинг лойиҳа, ҚМ ва Қ талабларига мувофиқ бўлишини назорат қилиш; синаш учун намуналар ва хом ашёлар олишда қатнашиш, синаш услуби ва натижалари билан танишиш;  ёпиладиган ишларни текширишда қатнашиш ва ёпиладиган ишлар далолатномасини имзоламасдан туриб, навбатда турган ишларни бажаришга йўл қўймаслик;  ишларни бажаришда йўл қўйилган нуқсонлар, техник шарт - шароитларнинг бузилишлари, лойиҳадан чекинишлари ўзида акс эттирувчи ҳужжатларнинг тўғри юритилиши устидан назорат қилиш;  йўл қўйилган камчиликларни тузатиш бўйича муддатлар ва масъул шахсларни кўрсатиб, муайян фармойиш ва кўрсатмалар бериш. Муаллифлик назорати қурилаётган иншоотни лойиҳалаган лойиҳа ташкилоти томонидан юритилади. Назорат қурилишнинг бошидан охиригача олиб борилиб, барча қурилиш, монтаж, пардозлаш, санитар техник ва бошқа иш турларини қамраб олади. Муаллифлик назоратини асосан, лойиҳани ишлаб чиққан мухандислар бажарадилар. Муаллифлик назорати вазифаларига қуйидагилар киради:  муаллифлик назорати журналини юритиш, унда қурилиш ишлаб чиқаришида аниқланган барча лойиҳадан, сметадан ва меъёрлардан четга чиқишларни қайд этиш, йўл қўйилган нуқсонларни тузатиш бўйича йўл - йўриқлар кўрсатиш;  нуқсонларни тугатиш бўйича кўрсатма ва йўл - йўриқларни ўз вақтида ва сифатли бажарилиши устидан назорат қилиш;  айрим ўта масoулиятли тузилмалар (кўприкларнинг таянч ва равоқ тузилмалари, юк кўтарувчи темир - бетон ва пўлат тузилмалар) нинг буюртмачи техник назорати томонидан қабул қилиб олишда қатнашиш;  ёпиладиган ишларни қабул қилишда қатнашиш;

 қурилиш майдонига келиб тушадиган хом ашё ва тузилмаларга шоҳидлик берувчи ҳужжатларни текшириш. Давлат архитектура-қурилиш назорати турли бино ва иншоотлар қурлишига рухсат беради. Давлат архитектура қурилиш назоратининг мажбуриятлари қуйидагилар:  қурилиш монтаж ишлари, шунингдек, қурилаётган биноларга алоқадор ҳудудларни ободонлаштириш ва кўкаламзорлаштириш ишлари сифатини назорат қилиш;  қурилиш майдончасига келиб тушадиган хом ашё ва буюмлар сифатининг меъёрий талабларга мувофиқлигини назорат қилиш;  қурилишдаги хом ашёлари ва тузилмалари ишлаб чиқаришни назорат қилиш;  бино ва иншоотларнинг меoморий ечимлари, фасадларнинг бажарилиши сифатига боғлиқ лойиҳавий ва техник талабларга риоя этилишини назорат қилиш;  бино ва иншоотларни фойдаланишга қабул қилиш бўйича давлат қабул ҳайoатлари ишида қатнашиш;  қурилишда ҳалокатларни текширишда қатнашиш;  қурилиш ашёлари ва тузилмалари ишлаб чиқариш саноатида, қурилиш монтаж ишларида сифатни назорат ва таҳлил қилиш, натижаларни умумлаштириш;  қурилаётган иншоотлар сифатини яхшилаш бўйича таклифлар ишлаб чиқиш ва тегишли ташкилотларга тақдим этиш. Банк назорати қурилиш монтаж ишлари ҳажмининг текширишни бажарилган ишлар қандай нархланаётганини ва қурилаётган иншоотлар сифатини босқичма-босқич кузатиб боришни назарда тутади. Банклар меoёрлар ва лойиҳадаги талабларидан четга чиқиб бажарилган қурилиш- монтаж ишлари учун тўловларни тўхтатиб қўйиш, ҳақ тўламаслик ҳуқуқларига эга.

Давлат санитария назорати ва давлат ёнғин назорати қурилиш даврида тегишли талабларнинг бажарилишини, янги қурилаётган иншоотлар лойиҳаларини санитария ва ёғин хавфсизлиги талабларига мувофиқлигини текширадилар. Қурилиш маҳсулоти ва жараёнлари сифатини баҳолаш услублари Қурилиш маҳсулоти ва жараёнлари сифатини баҳолаш учун ўлчаш, қайд этиш, ҳисоблаш, органолептик, эксперт ва социалогик усуллар ишлатилиши мумкин. Щлчаш усули маҳсулот сифат кўрсаткичларининг қийматларини техник ўлчаш воситалари ёрдамида сақлашга асосланган. Бу усул хом ашё буюм ва тузилмаларнинг кўпгина сифат кўрсаткичларини ўлчаш ва назорат қилиш учун ишлатилади. Масалан, геометрик ўлчамлар, буюмлар массаси, зичлиги, мустаҳкамлиги, сув шимувчанлиги ва ҳоказоларни ўлчаш усуллари асосида метрология ётади. Қайд этиш усули муайян ҳодисалар, буюмлар ва ҳаракатларни кузатиш ва миқдорини санашга асосланган. Уни буюмларни синашда рад қилишларни қайд этиш, туркумдаги нуқсонли буюмлар миқдорини санаш учун ишлатадилар. Ҳисоблаш усули қўлланилганда, маҳсулот сифат кўрсаткичлари ва параметрлари назарий ва эмпирик ифодаларга асосан ҳисобланади. Мазкур усул асосан бўлажак маҳсулотни лойиҳалашда, яoни у ҳали экспериментал тадқиқод объекти бўлмаган пайтда ишлатилади. Ҳисоблаш усулида маҳсулотнинг айрим сифат кўрсаткичлари ўртасида ўзаро боғланишлар аниқланади. Органолептик усул да сифат назорати инсоннинг ҳис қилиш органлари орқали қабул қилинган маoлумотлар (кўриш, эшитиш, ҳид билиш, иссиқ ва совуқни сезиш каби) асосида амалга оширилади. Тарихда органолептик усулни ускунавий усул билан биргаликда, ускунавий усуллар етарлича тараққий этган илмий асосга эга бўлгунга қадар ишлатиб келинган.

Эксперт усули маҳсулот сифат даражасининг олдиндан баҳолашда кенг қўлланилиб, экспертлар томонидан қабул қилинган қарор асосида сифатга баҳо берилади. Социалогик усул амалдаги ва эҳтимолдаги истеoмолчиларнинг маҳсулот сифати тўғрисидаги фикр - мулоҳазаларини йиғиш ва таҳлил қилишга асосланган. Бино ва иншоотлар тузилмалари сифатини назорат қилиш Бино ва иншоотларнинг тузилмаларини тайёрлаш, сақлаш, ташиш ва монтаж жараёнларида сифат назоратидан ўтказиб берилади. Барча турдаги тузилмаларнинг ўлчамлари назоратдан ўтказилади, улардаги ташқи нуқсонлар қайд этилади, темирбетон буюмларнинг мустаҳкамлиги, ёриқбардошлиги, бикрлиги текширилади. Металл тузилмалар ва дастгоҳларнинг коррозияга қарши ҳимоялаш сифати назоратдан ўтказилади. Назорат ўтказишда бузмасдан синаш усуллари ва воситалари, жумладан, электромагнит, радиацион, улpтратовуш асбобларидан самарали фойдаланилади. Б ино ва иншоотларни фойдаланишга қабул қилишда сифатни ускунавий назорат қилиш Саноат ва фуқаро бинолари ва иншоотларнинг тузилмалари фойдаланишга қабул қилишда албатта сифат назоратидан ўтказилиши зарур. Бу жараёнда барча қурилиш жараёнларининг бажарилиш сифати буюртмачи, пудратчи, молиялаштирувчи ва қурилиш сифати учун масъул ташкилотлар вакиллари иштирокида баҳоланади ва бинонинг фойдаланишга яроқлилиги тўғрисида якуний хулоса қабул қилинади. Бино ва иншоотларни фойдаланишга топширишдан олдин сифат назоратидан ўтказишдан мақсад қурилишнинг амалдаги меъёрлар ва лойиҳа ҳужжатларига қандай мувофиқликда бажарилганлигини текшириш, йўл қўйилган нуқсон ва камчиликларни аниқлаш, уларни бартараф этиш чораларини белгилаш ва бажарилишини та o минлашдир.

Бунда бино зилзилабардошлигини та o минлаш бўйича лойиҳа ечимлари ва конструктив тадбирларнинг бажарилиш сифатига алоҳида э o тибор бериш зарур. Агар бинолар ўта масъулиятли бўлса, сифат назоратида бузмасдан синаш усуллари билан бир қаторда статик ва динамик юкламалар воситасида ҳам текширувдан ўтказилиши кўзда тутилади. Биноларни фойдаланишга қабул қилиш икки босқичда амалга оширилади: ишчи ҳайъат томонидан қабул қилиш ва давлат ҳайъати томонидан қабул қилиш. Ишчи ҳайъат буюртмачи томонидан ташкил этилади. Ҳайъат таркибига буюртмачи вакили (раис), бош пудратчи ва субпудратчилар, касаба уюшмалар кенгаши техник назорати, буюртмачи касаба уюшмаси, санитария ва ёнғин хавфсизлиги назорати вакиллари киради. Ишчи ҳайoат истиқболда давлат ҳайъатига тақдим этиладиган барча ҳужжатларни текширувдан ўтказади. Бинони топшириш - қабул қилиш тадбирлари барча қурилиш-монтаж ишлари якунлангандан кейин амалга оширилади. Ижрочилар барча қилинган ишлар сифатини яна бир бор кўздан кечирадилар ва яхлит иншоотни геодезик назоратдан ўтказадилар. Жумладан, резервуарлар герметиклиги, деворларининг мустаҳқамлиги ва зичлиги синовдан ўтказилади. Мазкур синовлар дастури меъёрий ҳужжатлар ва лойиҳа талабларига мувофиқ белгиланади. Синов натижалари эса ёпиладиган ишларни қабул қилиш далолатномалари каби расмийлаштирилади. Шунингдек, зилзила ҳавфи мавжуд туманларда қурилган бино ва иншоотларни фойдаланишга қабул қилишда лойиҳада кўзда тутилган антисейсмик тадбирларнинг амалга оширилиш сифати алоҳида текширилиши керак. Жумладан, зилзилага қарши чокларнинг бунёд этилиш сифати, асосий юк кўтарувчи тузилма ва деворларнинг мустаҳкамлик хусусиятлари, бинодаги фазовий бикрликни та o минловчи боғланишлар тизими амалдаги ме o ёрий ҳужжатлар ва лойиҳа асосида теширилиш зарур. Ишчи ҳайъатга қуйидаги ҳужжатлар тақдим этилиши керак:

Ўрнатилган тузилмаларнинг ишчи чизмалари (бунда ўрнатиш жараёнида йўл қўйилган лойиҳадан четланишлар ва бу тўғрида лойиҳа ташкилоти билан келишувлар акс этган бўлиши керак);  ўрнатилган пўлат ва темирбетон буюмларнинг сертификат ёки паспортлари;  монтаж қилишда ишлатилган ашёлар сифатини тасдиқловчи ҳужжатлар;  чокларни пайвандлаш ва тўлдириш бўйича лаборатория таҳлили ҳужжатлари;  пайвандчилар малакаси тўғрисидаги гувоҳномалар рўйхати;  тарх ўқларини ўтказиш ва тузилмаларни ўрнатишда бажарилган геодезик ўлчашлар натижалари;  ёпилган ишлар далолатномалари;  тузилмаларда ўтказилган синашлар далолатномалари (агар бундай синовлар кўзда тутилган бўлса);  монтаж ва пайванд ишлари, шунингдек, юқори мустаҳкамликдаги болтларни ўрнатиш ва чокларни тўлдириш журналлари;  мачталар тортқилари ва миноралар ҳовонларида ўлчанган олдиндан зўриқтириш қайдномалари ва ҳоказолар. Ишчи ҳайъат лозим топса, ҳужжатлар акс эттирилган маълумотларнинг амалда бажарилган ишларга мувофиқлигини аниқлайди; кўшимча синашлар ўтказади; айрим ёпилган ишларнинг тузилган далолатномаларга мослигини текширади. Ишчи ҳайъат томонидан аниқланган барча камчиликлар бартараф этилгандан сўнг, буюртмачи қуриб битказилган иншоотни давлат ҳайъатига топширишни ташкил этади. Давлат архитектура - қурилиш назорати идораси барча техник ва юридик ҳужжатларнинг тўлиқлиги ва тўғрилигини текширади, бинони дастлабки текширувдан ўтказади, шу асосда давлат қабул ҳайъатини белгилаш мумкинлиги тўғрисида ҳужжат тузади.

Бино ва иншоотларни фойдаланишга қабул қилишда сифатни ускунавий текшириш тартиби ва ҳажми бинонинг тури ва ўлчамларига боғлиқдир. Йирик панелли бинони ускунавий текшириш тартиби Текширув гуруҳи объектга жўнашдан олдин бинога тегишли лойиҳа ҳужжатларни олади. Лойиҳани ўрганишда қуйидагиларга риоя қилиш зарур: ҳисоб схемаси, юк кўтарувчи деворлар қадами, ишлатилган тузилмалар туркумлари, девор ва ораёпма панелларининг ўлчамлари, том ва техник ертўла тузилмалари, поллар ва ички пардоз турлари, шунингдек, тузилмаларнинг узоқ муддат ишлашини таъминлаш бўйича лойиҳада кўзда тутилган тадбирлар. Ускунавий текширувдан ўтказиладиган хонадонлар сони бинонинг қаватлар ва секциялар миқдорига қараб аниқланади. Текшириш учун хонадонларни биринчи, ўрта ва охирги қаватлардан танланади. Хонадонлар сони 60 тадан кам бўлган уйларда 3 та хонадон ускунавий текширувдан ўтказилиши керак. Ускунавий текширувда қуйидагилар ўлчанади ва назорат қилинади:  бинонинг нотекис чўкишлари;  тегра йўлаклар (отмостка) қиялиги;  девор ва ораёпмалардаги ёриқлар;  девор ва ораёпмаларнинг ўрнатилиш сифати;  ташқи девор панеллари чокларининг герметиклиги;  ораёпмалар салқилиги;  хонадонларнинг ҳарорат-намлик режими;  болахона ва томлар қиялиги;  санитария тугунлари поллари, ҳаммом, болахона ва томнинг намланишдан ҳимояси;  гулқоғозлар ёпиштириш, бўёқ ва кошинлаш ишлари сифати;  поллар ва дурадгорлик буюмлари сифати;  пардадеворлар ва ораёпмаларнинг товуш ўтказмаслиги.

Ускунавий текширув натижалари бўйича барча маълумотлар илмий- техник ҳисобот шаклида расмийлаштирилади.

А дабиётлар: 1. А.Г.Сергеев, В.В.Крохин. Метрология. Учебное пособие. М.: Логос, 2001. - 408 с.: ил. 2. В.П.Коротков. Основ метрологии и теории точности измерителнх устройств. М.: Изд. Стандартов, 1978. - 352 с. 3. Б.Э.Мухамедов. Метрология, технологик параметрларни ўлчаш усуллари ва асбоблари. Т.: Уқитувчи. 1991. – 320 б. 4. Р.Ж. Тожиев, А. Йўлдошев, Ш.Д. Султонов. Аҳмад ал-Фарғоний ҳаёти ва ижоди. Т.: Фан. 1998. 5. А.Абдураҳмонов. Улуғбек академияси. Т.: Қомуслар Бош таҳририяти, 1993. 6. А.Иброҳимов, Х.Султонов, Н.Жўраев. Ватан туйғуси. Т.: Узбекистон, 1996. –396 б.

O'xshashlar

Қурилишда сифат назорати

Стандартлаштиришнинг моҳияти ва иқтисодий самарадорлиги

Марказий Осиёлик олимларнинг метрология ривожига қўшган ҳиссаси

Ўлчашлар ноаниқлигига доир тушунчалар

Tadqiqоtning nazariy va empеrik usullari