ISO 9000 seriyali standartlar, xorijiy davlatlarda sifatni boshqarish tizimlari - Metrologiya - Referatlar

ISO 9000 seriyali standartlar, xorijiy davlatlarda sifatni boshqarish tizimlari

Yuklangan vaqt:

15.09.2023

Ko'chirishlar soni:

0

Hajmi:

84 KB

Ko'chirib olish

ISO 9000 seriyali standartlar, xorijiy davlatlarda sifatni boshqarish tizimlari Reja: 1. ISO tashkiloti va uning faoliyati ISO 9000 seriyali standartlarni ishlab chiqilish tarixi. 2. ISO 9000 seriyasida xalqaro standartlar mohiyati.

ISO tashkiloti va uning faoliyati ISO 9000 seriyali standartlarni ishlab chiqilish tarixi. Xalqaro standartlashtirish tashkiloti - (ISO) o’zining ishlanmalari bilan turli xil milliy qonuniy holatlarda sertifikatlashtirish natijalarini o’zaro tan olish ishlari va o’z navbatida sertifkatlashtirish usullarini uyg’unlashtirishda yordam berib kelmoqda. ISO tashkiloti mamlakatlarda sertifikatlashtirish tizimini yaratish va u qaerlarda mavjud bo’lmasa bu bo’yicha reja asosida uslubiy yordam qilib kelmoqda. ISO sertifikatlashtirish sohasida MEK bilan hamkorlikda ko’plab qullanmalar va tavsiyalar ishlab chiqmoqda. Sertifikatlashtirish sohasida asos bo’luvchi ISO/MEK 28 “Uchinchi tomon mahsulotni sertifikatlashtirish tizimi namunaviy umumiy qoidalari” qo’llanma milliy sertifikatlashtirish tizimini yaratish bo’yicha tavsiya sifatida foydalanilmoqda. Birinchi standartlashtirish milliy tashkiloti - Britaniya Assotsiatsiyasi /Britich enginezing Standards Accociation/ 1901 yilda tashkil etilgan bo’lib, biroz keyinroq, birinchi jahon urushi davrida Daniya byurosi, Germaniya qo’mitasi (1918 y.), Amerika qo’mitasi (1918 y.) va boshqalar tashkil topdi. Tashkiliy tuzilmasi keltirilgan. Hozirgi Xalqaro standartlashtirish tashkiloti (International Standards Organization) 1946-1947 yillari tashkil topdi, uni qisqacha ISO deb yuritiladi. Bu nufuzli tashkilot Birlashgan Millatlar Bosh Assambleyasi tarkibida faoliyat ko’rsatib, rivoj topmoqda. ISOning tuzilishidan ko’zda tutilgan asosiy maqsad - xalqaro miqyosdagi mol almashinuvida va o’zaro yordamni engillashtirish uchun dunyo ko’lamida standartlashtirishni rivojlantirishga ko’maklashish hamda aqliy, ilmiy, texnikaviy va iqtisodiy faoliyatlar sohasida hamdo’stlikni rivojlantirishdir. Bu maqsadlarni amalga oshirish uchun: dunyo ko’lamida standartlarni va ular bilan bog’liq bo’lgan sohalarda uyg’unlashtirishni engillashtirish uchun choralar ko’rish;

xalqaro standartlarni ishlab chiqish va chop etish (agar har bir standart uchun uning faol tashkiliy va kichik qo’mitalarining ikkidan uch qismi ma’qullab ovoz bersa va umumiy ovoz beruvchilarning to’rtdan uch qismi yoqlab chiqsa, standart ma’qullanishi mumkin); -o’z qo’mita a’zolarining va texnikaviy qo’mitalarning ishlari haqida axborotlar almashinuvini tashkil qilish; -sohaviy masalalar bo’yicha manfaatdor bo’lgan boshqa xalqaro tashkilotlar bilan hamkorlik qilish ko’zda tutiladi. ISO rahbar va ishchi qo’mita idoralaridan tashkil topgan. Rahbar idoralari tarkibiga Kengashning yuqori idorasi - Bosh Assambleya, Kengash, ijroiya byurosi, texnikaviy byuro, kengashning texnikaviy qo’mitalari va markaziy sekretariati kiradi. ISOda prezident, vitse-prezident, g’azinachi va bosh sekretar lavozimlari mavjud. Bosh Assambleya - ISOning Oliy Rahbari bo’lib, ISOning yig’ilishi uch yilda bir marta bo’ladi. Uning sessiyasida prezident uch yil muddat bilan saylanadi. Bosh Assambleya o’tkazish vaqtida sanoat sohasida etakchi mutaxassislar ishtirokida xalqaro standartlashtirishning muhim muammolari va yo’nalishlari muhokama qilinadi. ISO kengashi yiliga bir marta o’tkazilib, unda tashkilotning faoliyati, xususan, texnikaviy idoralarning tuzilishi xalqaro standartlarning chop etilishi, kengash idoralarining a’zolarini hamda texnikaviy qo’mitalarning raislarini tayinlaydi va boshqa masalalar ko’riladi. Xalqaro standartlashtirish tashkilotining tarkibi 91 mamlakatning vakillaridan iborat edi. Mahsulot sifatini yaxshilash, boshqarish va ta’minlash bo’yicha oxirgi vaqtda qilingan ishlarni mujassamlab, ISO o’zining bir qator me’yoriy hujjatlarini ishlab chiqdi, bu hujjatlarga sifat tizimi sohasida ISO 9000, mehnat xavfsizdigi sohasida ISO 18000 va oziq-ovqat mahsulotlari sifati, xavfsizligi ISO 22000 hamda ekologiya sohasida ISO 14000 seriyali standartlarni ko’rsatish mumkin.

Xalqaro standartlashtirish bo’yicha milliy assotsiatsiyalar federatsiyasi. Me’yoriy xujjatlarni ishlab chiqishda sifat bo’yicha ilmiy tekshirish instituti mavjud. Standartlashtirish shu bugungi holatda tadbirkorlar va savdo tashkilotlari orasidagi bog’lovchilardir. EES — tashkiloti standartlashtirish va sertifikatsiyalashga ahamiyatini kuchaytirib, Evropa bozorlariga sifatsiz mahsulotlar keltirmaslik va jahon bozoriga sifatsiz mahsulotlarni chiqarmaslikni bajaradi. Jahon miqyosida barcha mamlakatlar mahsulot, jaraen va "xizmat" sohalarini sertifikatsiyalashtiradi, ya’ni uning me’yoriy xujjatlar talablariga muvofiqligi tekshiriladi. Bu standartlar jahon standartlariga muvofiq bo’lishi kerak. Bizga ma’lumki, standartlashtirishning asosiy vazifasi Davlat xavfsizligini, mahsulot xavfsizligini, aholini salomatliligini, mahsulot sifatini tekshiruvchanlik va almashinuvchanlik resursini hisobga olish, uni tejash, ilmiy yo’nalishdagi texnologiyani va tashkiliy ishlarni to’g’ri yulga qo’yishdan iborat. YUqoridagi mahsulotlarni hal qilishda Respublikamizda standartlashtirish texnik qo’mitalari standartlashtirishning asosiy vazifalarini bajarib, ixtiyoriy yig’ilgan mutaxassislar majmuasidan iborat. Texnik mutaxassislar tarmoqlararo yoki davlatlararo standartlash va sertifikatsiyalash ishlari bo’yicha tuziladi. Ularning vazifasi Davlat manfaati va iste’molchi extiejini kondirish, ya’ni yangi me’yoriy xujjatlar (MX) yaratish yoki qayta kurib chiqish, ularning xalqaro me’yoriy xujjatlarga muvofiqligini ta’minlash, standartlash bo’yicha rejalar tuzishdan iborat. Bozor iqtisodieti davrida standartlashtirish va sertifikatsiyalashtirish mahsulot sifatini raqobatbardoshligini ta’minlashda katta ahamiyatga ega. Mahsulot jarayon yoki xizmat raqobatbardoshliligini yo’nalishga ajratish mumkin. Hayotimizning barcha jabhalarida, iqtisodiyotning va sanoatning barcha tarmoqlari uchun o’ta zarur bo’lgan, sertifikatlashtirish haqidagi asosiy tushunchalar va ta’riflar, me’yoriy hujjatlar, sertifikatlashtirishning huquqiy va qonuniy asoslari hamda O’zbekiston respublikasi sertifikatlashtirish milliy tizimi kabi masalalari xususida etarli va zarur ma’lumotlar keltirilgan. Ushbu ma’ruza matni mohiyatan hozirgi kunlarda respublikamizdagi ta’lim va iqtisodiyot

borasidagi rivojlanishi va o’zgarishlari fan-texnika hamda texnologiyani jadal o’zgarib borishini hisobga olingan holda yaratildi. Asosan standartlashtirish, sertifikatlashtirish va sifatni boshqarish faoliyatini paydo bo’lishi va rivojlanishi tarixiy manbalardan ma’lumki, uzoq tariximizga o’zaro bog’liq bo’lishi bilan bir qatorda, ilmiy-falsafiy nuqtai nazardan iqtisodiyotning barcha tarmoqlariga xos bo’lgan, doimiy ravishda va uzluksiz tarzda rivojlanishda bo’luvchi faoliyatlar turkumiga mansubdir. Mustaqil O’zbekistonimiz juda boy va ko’hna madaniy va ma’rifiy meroslarga ega bo’lib, ushbu meros G’arb falsafasini shakllanishida, buyuk olimlarni va allomalarni muvoffaqiyat qozonishlarida munosib o’rin egallagan. Bundan tashqari respublikamiz «Buyuk ipak yo’li» asosiy tomirida joylashganligi va yirik savdo markazlariga ega bo’lganligi sababli xalqaro iqtisodiy munosabatlarni rivojlanishida alohida ahamiyat kasb etgan. Ma’lumki, respublikamizda tub iqtisodiy islohotlar orqali bozor munosabatlarini shakllantirishga kirishishda eng avvalo, uning strategik maqsadlari belgilanib olindi. Bu maqsadlar ichida «raqobatbardosh mahsulotlarni ishlab chiqarishni ta’minlash» alohida ta’kidlab o’tilgan. Iqtisodiy islohotlarning ustivor sanalgan yo’nalishlarida ham quyidagilarni ko’rishimiz mumkin: ilg’or texnologiyalarni joriy qilish orqali tayyor mahsulotlar ishlab chiqarishni kengaytirish; aholini oziq-ovqat bilan ta’minlash; mamlakatning eksport quvvatidan to’la-to’kis foydalanish, uni jadallik bilan rivojlantirish. Bu borada respublikamizda qisqa muddat ichida ulkan ishlar amalga oshirildi va natijada O’zbekiston sanoatlashgan hamda iqtisodiy jihatdan buyuk imkoniyatlarga ega davlatlar safiga qo’shildi. Standartlashtirish faoliyati yuqorida sanab o’tilgan yo’nalishlar va sanoatimizning barcha tarmoqlarida ishlab chiqarishdagi zamonaviylikni aks ettirish, texnologik jarayonlarni kompleks avtomatlashtirish, ishlab chiqarilayotgan va chetdan keltirilayotgan turli xil mahsulotlarning sifati yuqori darajada, me’yoriy xujjatlarning belgilangan talablariga mos bo’lishini, iste’mol mahsulotlarining aholi uchun xavfsizligini ta’minlash, ilg’or, ko’p yillik tajribadan o’tgan jahon andozalaridan foydalanish va ularni respublikamizda tadbiq etish kabilarni o’ziga mujassamlashtirgan. Tabiiyki, barcha soha

mutaxassislari qaysi toifada bo’lishidan qat’iy nazar ushbu borada etarli bilim va malakaga ega bo’lishlari lozim. Sertifikatlashtirish va sifatni boshqarishning asosiy maqsadi – talabalarni mahsulot va xizmatlarni sertifikatlashtirish va ularning sifatini boshqarish masalalarining mazmun mohiyati nimadan iborat, uning kelib chiqishi va rivojlanish tarixi, hozirgi zamonda unga bo’lgan talablar, chet ellarda va Respublikamizda sertifikatlashtirish tartibi va qonun qoidalari, milliy sertifikatlashtirish va akkreditlash tizimlari hamda sifatni boshqarish to’g’risida bilim olishlariga va ko’nikmaga ega bo’lishlariga imkoniyat yaratadi. Sertifikatlashtirish va sifatni boshqarish ma’ruza matni xorijiy davlatlarning, xalqaro tashkilotlarning, hamda O’zbekiston Respublikasida sertifikatlashtirishning tashkiliy-uslubiy va huquqiy tomonlari, shuningdek sertifikatlashtirish qoidalariga taalluqli va sifatni boshqarish bo’limlarini o’z ichiga olgan. Aytish kerakki, sertifikatlashtirish bilan sifat tizimi va akkreditlashtirish idoralarining sertifikatlashtirish va tadqiqot amaliyotilarini tadbiq qilish masalalari bevosita bir-biriga bog’liqdir. SHuningdek O’zbekistonda akkreditlash tizimini xalqaro andozalarga uyg’unlashtirilgan tarzda yaratish natijalari ustida olib borilayotgan harakatlar ham ushbu o’quv qo’llanmada e’tiborga olingan. Mazkur ma’ruzalar mantnida ISO 9000 seriyali xalqaro standartlarning, hamda O’zbekiston Respublikasining sertifikatlashtirish milliy tizimi (bundan keyin O’z SMT) me’yoriy hujjatlari asosida ishlab chiqilgan uslubiy ko’rsatmalar ham inobatga olingan. Mahsulotlar, xizmatlar va ishlarni sertifikatlashtirish – mahsulotni o’rnatilgan talablarga va uning sifati bilan to’g’ri bog’liqligini tasdiqlashdir. Sifatsiz mahsulot sertifikatlashtirilishi mumkin emas. Sertifikatlashtirish quyidagi yo’nalishlarga: mahsulot (xizmat) iste’molchilarning tanlash layoqatliligi faoliyati; iste’molchilarni nopok va vijdonsiz ishlab chiqaruvchilar (sotuvchi, bajaruvchi)dan himoya qilish; mahsulot (xizmat, ishlar)ni atrof-muhit, yashash va jamiyat sog’lig’i uchun xavfsizligini nazorat qilish; mahsulot (xizmat, ishlar) sifat ko’rsatkichlari va ushbu mahsulotni ishlab chiqargan ishlab chiqaruvchilar (bajaruvchilar)ni tasdiqlash; tashkilot va xususiy tadbirkorlar faoliyatini Respublikamiz yagona

tovar bozorini hamda xalqaro iqtisodiyotda, ilmiy-texnik hamkorlikda va xalqaro savdolarda qatnashishi uchun imkoniyat yaratish sohasida ish olib boradi. Muvofiqlikni tasdiqlash va baholash tizimi mahsulot sifati va xavfsizligini, ishlar va xizmatlarni nazorat qilish va buning uchun davlat tekshiruvi va nazorati, litsenziyalashtirish, ixtiyoriy sertifikatlashtirish bilan boshqa nazorat shakllarining asosiy mexanizmi bo’lishi bilan ahamiyatlidir. Respublikamizda sertifikatlashtirishning rivojlantirish istiqboli mahsulot va xizmatlarni sertifikatlashtirish, shu bilan birga «muvofiqlikni tasdiqlash va baholash» tizimiga o’tish, hamda bu faoliyatni takomillashtirish bo’yicha «O’zstandart» agentligi tomonidan qabul qilingan konsepsiyada to’liq tarzda yoritib berilgan. SHu sabablarga ko’ra, ushbu ma’ruza matni respublikamizdagi amalga oshirilayotgan iqtisodiy va ta’lim borasidagi islohotlarga yondashgan holda jumladan, standartlashtirish, metrologiya, sertifikatlashtirish va sifatni boshqarish sohalaridagi bilimlarni etkazishda standartlashtirish asoslari tayanch faoliyat ekanlagini inobatga olib yaratishga harakat qilindi. Xalqaro standartlashtirish tashkiloti - (ISO) o’zining ishlanmalari bilan turli xil milliy qonuniy holatlarda sertifikatlashtirish natijalarini o’zaro tan olish ishlari va o’z navbatida sertifkatlashtirish usullarini uyg’unlashtirishda yordam berib kelmoqda. ISO tashkiloti mamlakatlarda sertifikatlashtirish tizimini yaratish va u qaerlarda mavjud bo’lmasa bu bo’yicha reja asosida uslubiy yordam qilib kelmoqda. ISO sertifikatlashtirish sohasida MEK bilan hamkorlikda ko’plab qullanmalar va tavsiyalar ishlab chiqmoqda. Sertifikatlashtirish sohasida asos bo’luvchi ISO/MEK 28 “Uchinchi tomon mahsulotni sertifikatlashtirish tizimi namunaviy umumiy qoidalari” qo’llanma milliy sertifikatlashtirish tizimini yaratish bo’yicha tavsiya sifatida foydalanilmoqda. Birinchi standartlashtirish milliy tashkiloti - Britaniya Assotsiatsiyasi /Britich enginezing Standards Accociation/ 1901 yilda tashkil etilgan bo’lib, biroz keyinroq, birinchi jahon urushi davrida Daniya byurosi, Germaniya qo’mitasi (1918 y.), Amerika qo’mitasi (1918 y.) va boshqalar tashkil topdi. Tashkiliy tuzilmasi keltirilgan. Standartlashtirish sohasidagi ishlar xalqaro markaz kerakligini taqazo qildi. SHu maqsadda 1926 yili

standartlashtirish milliy tashkilotlarning Xalqaro Assotsiatsiyasi (ISA) paydo bo’ldi. ISA ning tarkibiga 20 mamlakat vakillari kirdi. 1938 yili Berlin shahrida standartlashtirish bo’yicha Xalqaro s’ezd ochildi. Unda texnikaning turli sohalari bo’yicha 32 ta qo’mita va kichik qo’mitalar tuzildi. 1939 yili boshlangan ikkinchi jahon urushi ISAning faoliyatini to’xtatib qo’ydi. Hozirgi Xalqaro standartlashtirish tashkiloti (International Standards Organization) 1946-1947 yillari tashkil topdi, uni qisqacha ISO deb yuritiladi. Bu nufuzli tashkilot Birlashgan Millatlar Bosh Assambleyasi tarkibida faoliyat ko’rsatib, rivoj topmoqda. ISOning tuzilishidan ko’zda tutilgan asosiy maqsad - xalqaro miqyosdagi mol almashinuvida va o’zaro yordamni engillashtirish uchun dunyo ko’lamida standartlashtirishni rivojlantirishga ko’maklashish hamda aqliy, ilmiy, texnikaviy va iqtisodiy faoliyatlar sohasida hamdo’stlikni rivojlantirishdir. Bu maqsadlarni amalga oshirish uchun: dunyo ko’lamida standartlarni va ular bilan bog’liq bo’lgan sohalarda uyg’unlashtirishni engillashtirish uchun choralar ko’rish; xalqaro standartlarni ishlab chiqish va chop etish (agar har bir standart uchun uning faol tashkiliy va kichik qo’mitalarining ikkidan uch qismi ma’qullab ovoz bersa va umumiy ovoz beruvchilarning to’rtdan uch qismi yoqlab chiqsa, standart ma’qullanishi mumkin); o’z qo’mita a’zolarining va texnikaviy qo’mitalarning ishlari haqida axborotlar almashinuvini tashkil qilish; sohaviy masalalar bo’yicha manfaatdor bo’lgan boshqa xalqaro tashkilotlar bilan hamkorlik qilish ko’zda tutiladi. ISO rahbar va ishchi qo’mita idoralaridan tashkil topgan. Rahbar idoralari tarkibiga Kengashning yuqori idorasi - Bosh Assambleya, Kengash, ijroiya byurosi, texnikaviy byuro, kengashning texnikaviy qo’mitalari va markaziy sekretariati kiradi. ISOda prezident, vitse-prezident, g’azinachi va bosh sekretar lavozimlari mavjud. Bosh Assambleya - ISOning Oliy Rahbari bo’lib, ISOning yig’ilishi uch yilda bir marta bo’ladi. Uning sessiyasida prezident uch yil muddat bilan saylanadi. Bosh Assambleya o’tkazish vaqtida sanoat sohasida etakchi mutaxassislar ishtirokida xalqaro standartlashtirishning muhim muammolari va yo’nalishlari muhokama qilinadi. ISO kengashi yiliga bir marta o’tkazilib, unda tashkilotning faoliyati, xususan, texnikaviy idoralarning tuzilishi xalqaro

standartlarning chop etilishi, kengash idoralarining a’zolarini hamda texnikaviy qo’mitalarning raislarini tayinlaydi va boshqa masalalar ko’riladi. Xalqaro standartlashtirish tashkilotining tarkibi 91 mamlakatning vakillaridan iborat edi. Mahsulot sifatini yaxshilash, boshqarish va ta’minlash bo’yicha oxirgi vaqtda qilingan ishlarni mujassamlab, ISO o’zining bir qator me’yoriy hujjatlarini ishlab chiqdi, bu hujjatlarga sifat tizimi sohasida ISO 9000, mehnat xavfsizdigi sohasida ISO 18000 va oziq-ovqat mahsulotlari sifati, xavfsizligi ISO 22000 hamda ekologiya sohasida ISO 14000 seriyali standartlarni ko’rsatish mumkin. Mazkur ma’ruzalar mantnida ISO 9000 seriyali xalqaro standartlarning, hamda O’zbekiston Respublikasining sertifikatlashtirish milliy tizimi (bundan keyin O’z SMT) me’yoriy hujjatlari asosida ishlab chiqilgan uslubiy ko’rsatmalar ham inobatga olingan. Mahsulotlar, xizmatlar va ishlarni sertifikatlashtirish – mahsulotni o’rnatilgan talablarga va uning sifati bilan to’g’ri bog’liqligini tasdiqlashdir. Sifatsiz mahsulot sertifikatlashtirilishi mumkin emas. Sertifikatlashtirish quyidagi yo’nalishlarga: mahsulot (xizmat) iste’molchilarning tanlash layoqatliligi faoliyati; iste’molchilarni nopok va vijdonsiz ishlab chiqaruvchilar (sotuvchi, bajaruvchi)dan himoya qilish; mahsulot (xizmat, ishlar)ni atrof-muhit, yashash va jamiyat sog’lig’i uchun xavfsizligini nazorat qilish; mahsulot (xizmat, ishlar) sifat ko’rsatkichlari va ushbu mahsulotni ishlab chiqargan ishlab chiqaruvchilar (bajaruvchilar)ni tasdiqlash; tashkilot va xususiy tadbirkorlar faoliyatini Respublikamiz yagona tovar bozorini hamda xalqaro iqtisodiyotda, ilmiy-texnik hamkorlikda va xalqaro savdolarda qatnashishi uchun imkoniyat yaratish sohasida ish olib boradi. Muvofiqlikni tasdiqlash va baholash tizimi mahsulot sifati va xavfsizligini, ishlar va xizmatlarni nazorat qilish va buning uchun davlat tekshiruvi va nazorati, litsenziyalashtirish, ixtiyoriy sertifikatlashtirish bilan boshqa nazorat shakllarining asosiy mexanizmi bo’lishi bilan ahamiyatlidir. Respublikamizda sertifikatlashtirishning rivojlantirish istiqboli mahsulot va xizmatlarni sertifikatlashtirish, shu bilan birga «muvofiqlikni tasdiqlash va baholash» - tizimiga o’tish, hamda bu faoliyatni takomillashtirish bo’yicha «O’zstandart»

agentligi tomonidan qabul qilingan konsepsiyada to’liq tarzda yoritib berilgan. SHu sabablarga ko’ra, ushbu ma’ruza matni respublikamizdagi amalga oshirilayotgan iqtisodiy va ta’lim borasidagi islohotlarga yondashgan holda jumladan, standartlashtirish, metrologiya, sertifikatlashtirish va sifatni boshqarish sohalaridagi bilimlarni etkazishda standartlashtirish asoslari tayanch faoliyat ekanlagini inobatga olib yaratishga harakat qilindi. ISO 9000 seriyasida xalqaro standartlar mohiyati. Iste’molchilarning talablariga javob beradigan va qo’llanilgan normativ hamda tartibga soluvchi talablarga mos keladigan mahsulotni etkazib berishda o’zining qobiliyatini namoyish qilishga ehtiyoj sezgan va Tizimni natijali qo’llash, jumladan uni doimiy yaxshilash va iste’molchilarning talablariga hamda qo’llanilgan normativ va tartibga soluvchi talablarga muvofiqligini ta’minlash jarayonlari orqali iste’molchilarning qoniqqanligini yaxshilashga intilgan hollarda sifat menejmenti tizimiga qo’yiladigan talablarni belgilaydi. Ushbu standartning barcha talablari umumiy bo’lib, tashkilotlarning turi, kattaligi va mahsulot toifasidan qat’iy nazar barcha tashkilotlarga nisbatan qo’llaniladi. Agar tashkilot va uning mahsulotining o’ziga xos xususiyati sababli ushbu standartning qandaydir talabini (talablari) qo’llash mumkin bo’lmasa, u (ular) chiqarib tashlanishi lozim bo’lgan talab sifatida ko’rib chiqilishi mumkin. Ushbu standart talablariga muvofiqligi to’g’risida istisnolar, bayonotlar qilingan bo’lsa, agar ushbu istisnolar 7 bo’lim talablari bilan chegaralangan bo’lsa va ushbu istisnolar tashkilotning qudratiga ta’sir etmasa hamda tashkilotni iste’molchi talablariga va qo’llaniladigan normativ hamda tartibga soluvchi talablarga javob beradigan mahsulotni etkazib berish mas’uliyatidan ozod qilmagan holdagina maqbul deb hisoblanishi mumkin.

O’z DSt ISO 9000:2009 Sifat menejmenti tizimlari. Asosiy qoidalar va lug’at. Ushbu standartda O’z DSt ISO 9000:2009 dagi atamalar va ta’riflardan foydalaniladi. Mazkur standart matnidagi «mahsulot» atamasi «xizmat» ni ham bildirishi mumkin. Sifat menejmenti tizimi Tashkilot sifat menejmenti tizimini ishlab chiqishi, hujjatlashtirishi, joriy qilishi va ishchi holatda saqlab turishi, ushbu standart talablariga muvofiq holda uning natijaliligini doimo yaxshilashi kerak. Tashkilot: Sifat menejmenti tizimi uchun zarur bo’lgan jarayonlarni aniqlashi va ularni butun tashkilotda qo’llashi b) ushbu jarayonlarning ketma-ketligi va o’zaro bog’lanishini aniqlashi; Ushbu jarayonlarni ham amalga oshirishda, ham boshqarishda natijaliligini ta’minlash uchun zarur bo’lgan mezonlar va usullarni aniqlashi; Ushbu jarayonlarni ishlab turishini saqlash va ularni monitoring qilish uchun zarur bo’lgan resurslar hamda axborot bilan ta’minlashi; Ushbu jarayonlarni monitoring qilish, o’lchash (qo’llanilganda) va tahlil qilishni amalga oshirishi; hamda Ushbu jarayonlarni rejalashtirilgan natijalarga erishishi va doimiy yaxshilanishi uchun zarur bo’lgan harakatlarni amalga oshirishi kerak. Tashkilot mazkur standart talablariga muvofiq ushbu jarayonlar menejmentini amalga oshirishi kerak. Agar tashkilot mahsulotga qo’yiladigan talablarga muvofiqligiga ta’sir etuvchi qandaydir jarayonni amalga oshirishni chet tashkilotlarga topshirishga qaror qilsa, tashkilot bunday jarayonlarni boshqarilishini o’zi tomonidan ta’minlashi kerak. Boshqarish turi va hajmi sifat menejmenti tizimi doirasida aniqlanishi lozim. Autsorsing jarayonlariga nisbatan qo’llaniladigan boshqaruv turi va darajasiga quyidagi omillar ta’sir etishi mumkin: Tashkilotning talablarga muvofiq mahsulotni etkazib berishga qodirligiga autsorsing jarayonining mumkin bo’lgan ta’siri; Jarayonni boshqarish darajasi; Qo’llash doirasida zarur boshqaruvga erishish qobiliyati.

Adabiyotlar : 1. Mirziyoev SH.M. Erkin va farovon, demokratik O’zbekiston davlatini birgalikda barpo etamiz. O’zbekiston Respublikasi Prezidentining lavozimiga kirishish tantanali marosimiga bagishlangan Oliy Majlis palatalarining kushma majlisidagi nutki. -T.: "O’zbekiston" NMIU, 2016.- 2. Mirziyoev SH.M. Konun ustuvorligi va inson manfaatlarini ta’minlash - yurt tarakkiyoti va xalk farovonligining garovi. O’zbekiston Respublikasi Konstitutsiyasi kabul kilinganining 24 yilligiga bagishlangan tantanali marosimdagi maruza 2016 yil 7 dekabr. T: "O’zbekiston" NMIu. 2016-486. 3. Mirziev SH.M. Buyuk kelajagimizni mard va olijanob xalkimiz bilan birga kuramiz. - T.: "O’zbekiston"NMIU, 2017. - 488 6. buyicha 4. Ismatullaev P.R., Matyakubova P.M. Turaev SH.A. Metrologiya, standartlashtirish va sertifikatlashtirish. Dasrlik. T.: Lesson-Press, 2015.423 5. Ismatullaev P.R., Axmedov B.M., Matyakubova P.M., Xamrokulov F.X. Turaev SH . A . Sertifikatlashtirish asoslari va sifat menejmenti . Darslik. Toshkent, Sano-standart, 2014. - 330 6. 6. Abduvaliev A.A. i metrologii i upravleniya kachestvom Izdatelstvo TGTU, 2002. - 287 s. dr. Osnovы standartizatsii, sertifikatsii produksii. Uchebnoe posobie. - Tashkent: 7. Axmedov B.M., Ismatullaev P.R., Turaev SH.A. Sertifikatlashtirish va sifatni boshkarish asoslari, o’kuv kullanma. O’zR O MTV; TDTU. – Toshkent 2007. -233 6. 8. Axmedov B.M., Ismatullaev P.R. Turobjonov S.M., YUsupov E.D. Typaev SH . A . Osnov ы sistem ы menedjmenta kachestva . Izd-vo iptd Uzbekistan. - Tashkent, 2009. -208 s.

O'xshashlar

Sifat menejmenti tizimi to’g’risidagi ta’limot tarixi

Sertifikatlashtirish faniga kirish. Fanning maqsad va vazifalari

Sifat menejmenti tizimini sertifikatlashtirish bo’yicha ekspertlarga qo’yiladigan talablar

Sifat menejmenti tizimiga talablar

Xorijiy sertifikatlpashtirish tizimi. Xalqaro, xududiy va milliy miqiyosida sertifikatlashtirishning rivojlanishi