Пластмассани йўниш. Пластмассани йўнишда махсус дастгохларни танлаш. Пластмассани пармалаш. - Materialshunoslik - Referatlar

Пластмассани йўниш. Пластмассани йўнишда махсус дастгохларни танлаш. Пластмассани пармалаш.

Yuklangan vaqt:

20.09.2019

Ko'chirishlar soni:

0

Hajmi:

63.5 KB

Ko'chirib olish

Пластмассани йўниш. Пластмассани йўнишда махсус дастгохларни танлаш. Пластмассани пармалаш. Махсус асбоб ва дастгохларда пармаланган тешик ўлчамининг аниқлиги.Пластмассани фрезалаш Режа: 1. Пластмассани йўниш асбобларини урганиш. 2. Пластмассани йўниш режими. 3. Пластмассани пармалаш режимини танлаш. 4. Махсус пармалаш дастгохлари билан танишиш. 5. Пластмассани фрезалаш учун талаблар. 6. Пластмассани фрезалаш режими.

Пластмассани йўниш Пластмассаларни йўнишда юқори унум берадиган асбоб – кескичлар ҳисобланади. Бу кескичларни кесувчи қисми табий ёки суний, синтетик олмослардан тайёрланади. Шунинг учун улар бошқа асбобларга қараганда материали қаттиқ, юқори иссиқлик ўтказувчан, кесиш қиррасининг юмолоқлаш радиусини минимал ўлчамда (1-3мм) ўткирлаш имкони бор. Олмосли кескичлар билан ишлов берилганда, ишлов берилган юзанинг ғадир-будирлиги энг кам бўлади, кесувчи асбобни ейилишга чидамлилиги юқори бўлгани учун деталнинг ўлчамларини аниқлиги ҳам юқори бўлади. Олмосли кескичларнинг мустахкамлигини ортириш учун кесиш қиррасининг олдини ва орқа бурчаклари катталигини камайтирилади, кесиш зонасидан иссиқликни чиқариш яхшилаш учун кесиш зонаси хажмини ортириш керак. Агар корхонада олмосли кескичларнинг ўткирлашнинг имконияти бўлса ундан кўп иқтисодий фойда олинади. Бизга маълумки, кесувчи асбобни ейилиши натижасида, юза ғадир- будурлигининг ортиши, детал шаклининг ўзгариши келиб чиқади. Шунинг учун кесувчи асбобнинг ўтмаслашиш даражасини юқоридаги белгиларга қараб орқа юзаси бўйича аниқланади. Ўтмаслашиш даражасига кесувчи асбобларни турувчанлик қобиляти (турғунлик даври) мос тушади. Тезқирқар кескичларнинг турғунлиги Тқ15-90 мин, қаттиқ қотишмаларники Тқ15-120 мин, олмосли кескичларники Тқ360-3375 мин. Аниқ турғунлик даврини ишлов берилаётган материал маркасига қанча ишлов бериш кераклигига қараб олинади. Масалан: таркибида абразив компонент бўлмаган пластмасса (гетинакс)ни йўнишда, АСБли олмоскескичнинг туғунлиги Т=90 мин.га тенг, АСПКни кескичда эса Т=1350 мин. Шундай кескичларда абразив хусусиятли пластмасса (шиша текстолит )ни йўнишда, уни турғунлигига мос равишда 360 ва 540мин. Тезқирқар пўлат ва қаттиқ қотишмали кескичларни энг оптимал турғунлиги мос равишда 30 ва 60 мин ҳисобланади.

Деталнинг ишлов берилган юзаси ғадир-будурлигига қўйидаги факторлар таъсир этади: ишлов берилаётган ва асбобсозлик материали, кескичнинг геометрик ўлчамлари, кесиш режими, асбобни ейилиши, ЁСС қўлланиши ва бошқалар. Ишлов берилаётган материалларнинг хоссаси қиринди бўлишига таъсир этади. Бу асосан унинг таркиби ва тузулишига боғлиқ. Термопластларни йўнишда юза ғадир-будурлигини R a =0,63 олиш мумкин, термореактив пластмассаларни йўнишда эса, энг оптимал ғадир-будурлик кўрсаткичи 5мкм дан ортмайди. Асбобсозлик материали, юза ғадир- будурлигига, ўзининг кесувчи қиррасини юмолоқлаш радиусини кичик олиниши ва иссиқлик ўтказувчанлик имконияти билан таъсир этади. Шунинг учун, олмосли кескичларда йўнишда энг паст юза ғадир-бударлигини кесиш қиррасининг энг кам юмолоқлик радиуси (ρ=1-3мкм ) ва яхши иссиқлик ўтказувчанликда олинади. Йўнишда, кескичнинг олдинги ва орқа бурчаклари юза ғадир- будурлигига хар хил таъсир этади. Унинг оптимал қийматини тажриба йўли билан аниқлаш мумкин. Юза ғадир-будурлигининг паст қийматини, агар пландаги асосий бурчак φ=30-60 оралиғида бўлса, таъминлаш мумкин. Пландаги ёрдам бурчак φ 1 ни 10 дан 25 га ўзгариши, юза ғадир-будурлигини 1,2-1,4 маротаба ортиради. Уни камайтириш кесиш қиррасининг юмолоқлаш радиусини ортириб амалга оширилади. Кесиш чуқурлиги ва кесиш тезлиги юзанинг ғадир-будурлигига сезиларни таъсир этмайди. Кесиш тезлиги vқ5-10 м/с оралиғида ЁСС куланилса, юза ғадир-будурлиги R a =3-5мкм га камаяди. Кескичнинг ейилиши h 3 =0,2-0,25мм дан ортиб кетса, юза ғадир-будурлиги ортади. Йўнишдан сўнг детал ўлчами хатолари йиғиндиси қўйидагилардан иборат: а) ишлов бериш хатолиги; б) материални ташқи қатламини олингандан сўнг, қолдиқ ички қўлланиш таъсиридаги хатолик; в) температура таъсирда хосил бўлувчи хатолик; г) ўлчаш хатолиги; д) атроф

муҳит таъсиридан ҳосил бўлувчи хатолик (ҳаво намлиги, ЁССни ишлов берилгандан кейинги таъсири). Пластмассани пармалаш. Махсус пармалаш дастгоҳлари Пластмасса тайёрламаларга тешикни пармалаш технологияси аниқ юза олиш имконини беради (8, 9квалитет; R а =2,5-4мкм). Пармалаш жараёни мураккаб шароитда олиб борилади, пластмассаларнинг хоссаларини қийинлаштиради. Пластмассаларнинг ўта эластиклиги ва иссиқлик ўтказувчанлиги пастлиги иш шароитига ва унинг натижасига ёмон таъсир этади. Пластмассанинг ўта эластиклиги, парма билан ишлов берилаётган юза орасида, контакт юзасини ва ишқаланиш кучини ортишига олиб келади. Бе кесиш чуқурлиги ортиб бориши билан ортиб бораверади. Натижада ажралиб чиққан иссиқлик, пластмассани иссиқлик ўтказувчанлик хусуияти камлиги учун, парма температурасини ортириб яна тайёрлама юза қатламида йиғилиб қолишига олиб келади. Парманинг ишқаланиши ортгани сари, уни синиш эхтимоли хам ортади. Қиринди парма спиралига ёпишиб қолади, у эса кесиш жараёнини қийинлаштиради. Пармани қизиб қолиши, куйган жойларни келтириб чиқаради, кесиш қисмини мустахкамлиги камаяди ва тезда ейила бошлайди. Пластмассанинг ўта эластиклиги натижасидан бири, уни кенгайишидир, яъни пармаланган тешиклар кичрайиб қолади. Парманинг ўлчамини, кесиш режимини нотўғри танлаш, ейилган пармани қўллаш, пармани кириш ва чиқишида тешик атрофларида кўчишларни, ёриқларни, осилиб қолишни ҳосил қилади. Шунинг учун хар бир турдаги тайёрлама учун асосланган шарт-шароит ва кесиш режимини олиш керак. Пармалашдан сўнг тешик диаметри 0,03-0,1мм га кичраяди, бир кундан сўнг эса 0,01-0,05 мм га яна камаяди. У ишлов берилган пластмасса материалига, парманинг геометрик ўлчамларига ва кесиш режимига боғлиқдир.

Пармалаш жараёнида дастгоҳ шпиндели патрон ва парманинг биенияси тешик диаметрини ортишига олиб келади. Йўналтирувчи мослама қўлланилганда бу камчилик бартараф этилади ва диаметр ўлчами кичрайиши мумкин. Шунинг учун аниқ ўлчамли парманинг геометрик ўлчами ва кесиш режими ёрдамида олиш мумкин. Бунда парманинг геометрик ўлчамларини тешикникига нисбатан 0,05-0,1мм кўпроқ олиш мақсадга мувофиқдир. Тешик атрофида ёриқ, кучиш, шишиб қолиш, қатлам ҳосил бўлишини олдини олиш учун, ишлов берилаётган тешик остига ёғоч, фанер, пластмасса кабилардан қўйилиб, уни яхши сиқиб қуйиб пармаласа яхши бўлади. Агар тешик ўлчами учун аниқлик сўралмаса, юпқа листли тайёрламалардан бир нечтасини бирга қўйиб, пармалаш мумкин. Термопластларни пармалашда, уларни сув ёки эмульсияда совутиб турилади. Радио ва электротехникага қўлланиладиган деталларни пармалашда ЁСС қўллаш мумкин эмас. Тўрт шпинделли икки жараёнли ярим автомат дастгоҳини кўриб чиқамиз (1-расм). Бу дастгоҳда бир вақтни ўзида тўртта тешик пармалаш мумкин. 5 – станинага тўртта 1 – шпиндел каллаги жойлаштирилган. 1 – шпиндел каллаги 8 – асбобларни қотириш учун 10 – қисқичга эга. Шпиндел каллаклари бир-бирига нисбатан 100 бурчак остида жойлашган. Шпиндел ҳаракатини 180 ватли электромотордан олади. У қўйидагича ишлайди: тайёрламани 3 - қисми мосламанинг 2 – уясига ўрнатилиб, 4 – пинол ёрдамида детални юқори қисмидан сиқиб қолинади. Сўнгра тайёрламани комбинацияли парма-зенкер билан ишлов бериш мумкин. Кесиш тезлиги Vқ0,66мҒс, Sқ0,8ммҒайл. Пармани ўткир 2φқ70 ва αқ6-7 . Бунда тешик қирралари кўчмай тешик олинади. Кўрсатилган режимда, пармани ўткирламай, 20000 та гача детални пармалаш мумкин. Бу дастгоҳнинг иш унуми, оддий пармалаш дастгоҳига нисбатан 8-9 маротаба ортиқдир. Дастгоҳ илгариланма-қайтма ҳаракатни 7 – пневмоцилиндр ва 6, 8 ричаглар системаси ёрдамида амалга ошириб, бир вақтда тўрт тайёрламага ишлов берилади. Радиоплаталарни пармалаш дастгоҳи 2-расмда келтирилган.

Дастгоҳда 10мм гача бўлган тешикларни пакет қилинган радиоплаталарга очиш мумкин. Дастгоҳ 10 – столни 11 – станинадан иборат бўлиб, уни остида қиринди йиғувчи камераси бор, 2 – парма 3 – патронга махкамланади. 3 – патрон 4 – шпинделга ўрнатилган, шпиндел ҳаракати 8 ва 9 шкивлардан понасимон тасмали узатма орқали олади. 10 – стол устига 2 – пармага ўқдош қилиб, 13 – сурилувчи втулкани 12 - қисқич ўрнатилган. У вертикал бўйича 12 - қисқич корпусидаги юритгич ёрдамида силжий олади. Пармага ишчи ва ёрдамчи юришни икки плунжерли турдаги 5 – пневмогидроцилиндр ёрдамида амалга оширилади. 1 – радиоплата пакети 10 – столга ўрнатилади. Пластмассаларни фрезалаш Фрезалаш жараёни, йўниш ва пармалаш жараёнларидан фарқлироқ бўлиб, у узлукли шаклда бўлади. Натижада юза четларида кўчишлар оратди ва аниқ ўлчам олиб бўлмайди. Шунинг учун пластмассаларни фрезалаб ишлов берилганда қўйидаги талабларга амал қилиш керак: - ишлов берилаётган тайёрлама таянч юзаларга зичлаб ўрнатилган ва мосламага бикр махкамланган бўлиши керак; - тайёрламани ишлов бериладиган қисми таянчга тегиб туриши керак; - фрезанинг айланишлари йўналиши тайёрламани суриш йўналиши билан мос тушиши керак, яни кўчиш ва осилиб қолишни олдини олиш учун бир хил йўналишда фрезаланади. Қатламли ва листли тўлдирувчили пластмассаларни умуман қарама-қарши йўналишда фрезалаб бўлмайди; - пластмассаларга ишлов берувчи металл қирқувчи дастгоҳларнинг суриш механизмларда, шпинделларида тирқиш, оралиқ масофалар бўлмаслиги керак; - кесувчи асбоб ва унинг геометрик ўлчамлари, кесиш режими унумли ишлов бериш талабларига жавоб берсин;

- тайёрламани қисувчи мослама, таянч юзаларга жипс қилиб сиқишни таъминлаши, сиқишда эластик деформация ҳосил қилмаслиги, тайёрламанинг бикрлиги нуқтаи назаридан, кесиш кучи йўналишида шароит ҳосил қилиши керак. Фрезанинг конструкцияси геометрик кўрсаткичларини, асбобсозлик материалини кесиш қобилиятини тўла ишлатиш учун, кам қувват сарфлаб юқори ишлов бериш режимини таъминловчи, тезкор махсус фрезалаш дастгоҳларини яратиш керак. Ҳозирги вақтда пластмассаларга асосан металл қирқувчи дастгоҳларда ишлов берилади. Шунинг учун кесиш режимини ҳисоблашда, металл қирқувчи дастгоҳларда қўллашни ҳисобга олиб, қўйидагиларни аниқлаб олиш зарур: 1. Фрезалаш схемасини танлаш. Бунда дастгоҳнинг тури (вертикал, горизонтал, консол ва бошқалар), фреза конструкцияси (шу учун жараён зарур бўлган) га эътибор берилади. 2. Ишлов берилаётган материалнинг ишлов бериш даражаси, гуруҳи аниқланади. 3. Асбобсозлик материални маркаси танлаб олинади. Бунда асосан фреза тишларини кесувчи қисми тезқирқар пўлатли, қаттиқ қотишмали (ПК), АСБ, АСПК каби синтетик олмосли фрезалар қўлланилади. 4. Кесувчи асбобнинг ўтмаслашиш критерияси ва турғунлик даврини аниқланади. Фреза тишларини ўтмаслашиши деганда, орқа юза бўйича ейилишнинг шундай h 3 (мм) қиймати тушуниладики, бунда тишнинг кесиш қобилияти бирданига ёмонлашади. Бунинг белгиси сифатида ишлов берилган юзанинг ғадир-будурлигини ёмонлашиши, кўчишларини ортиши, кесиш кучини ортишини кўриш мумкин. Яна ишлов берилаётган юза температураси ортиб, куйишлар ва юза қатлами ҳолати ёмонлашади. Фрезани турғунлик даври, унинг диаметрига, ишлов берилаётган ва асбобсозлик материалига боғлиқ бўлади.

5. Фрезани битта тишига туғри келувчи суришни аниқлаш (ммҒтиш). Буни аниқлашда, ишлов берилаётган ва асбобсозлик материаллари маркасига, берилган юза тозалигига, ишлов бериш аниқлигига боғлиқдир. Суришни танлаб олишда, S z <0,25ммҒтиш бўлса, ишлов берилаётган юзаларда кўчишларини ҳосил қилиш эхтимоли ортади ва юзатозалиги, аниқлиги ёмонлашади. Агар суриш қиймати S z <0,03ммҒтиш бўлса, юза ғадир-будурлиги кам бўлади, аммо тишни озгина ейилиши натижасида хам юзани куйиши содир бўлади.

O'xshashlar

Пармалаш станоклари

Кесиш элементлари ва кескич кесувчи қисмининг геометрик параметрлари

Пластмассаларга абразивда ишлов бериш. Бирикмалар ҳосил қилиш

Композицион материаллар Конструкциялашга мўлжаланган толали композицион материаллар

Токарлик станоклари