Махсус педагогиканинг мақсад ва вазифалари методологик асослари - Maktabgacha va boshlang'ich ta'lim - Referatlar

Махсус педагогиканинг мақсад ва вазифалари методологик асослари

Yuklangan vaqt:

20.09.2019

Ko'chirishlar soni:

0

Hajmi:

96 KB

Ko'chirib olish

Махсус педагогиканинг мақсад ва вазифалари методологик асослари Режа: 1. Махсус мактабгача таълим муассасаларда таьлим-тарбия ишини ташкил қилиш. 2. Ривожланишида нуқсони бўлган мактабгача тарбия ёшидаги болаларга таълим-тарбия бериш тамойиллари.

Махсус мактабгача таълим муассасаларда таьлим-тарбия ишини ташкил қилиш Давлат умумиллий дастури таълим тизимини тубдан ислоҳ қилиш, уни ҳам шаклан, ҳам мазмунан замон талабларига мослаштириш, таълим сифат- самарадорлигини узлуксиз такомиллаштириб боришга йўналтирилди. Махсус мактабгача таълим таълим муассасаларда ташкил этиладиган таълим болаларни ҳар томонлама камол топтириш, мактаб таълимига таёрлашга қаратилади. Таълим жараёнида педагоглар болаларнинг билиш фаолиятини ташкил этади, йўналтиради, болалар эса билим кўникма ва малакаларни эгаллайдилар, улар амалий, ақлий, нутқий фаолият турлари ва усулларини ўзлаштирадилар. Махсус мактабгача таълим-тарбия мазмуни махсус таълим дастурларида акс эттирилган бўлиб, мактабгача муассаса педагоглар олдига қуйидаги вазифаларни қўяди: 1. Боланинг умумий ривожланишини бойитиш; 2. Ривожланишдаги мавжуд камчиликларни коррексиялаш; 3. Мактаб таълимига тайёрлаш. Хозирги кунда махсус таълим-тарбия жараёнининг мазмуни ва ташкилий шаклларини танлашда умумий ёндашувга амал қилиш талаб этилмоқда. Юқорида қайд этилган вазифалар амалга оширилган ҳолда болаларнинг ижтимоий ривожланиши, билиш фаолиятининг ўсиши, шахсий сифатларининг ривожланиши таъминланади. Бунинг учун болаларнинг умумий ривожланишини бойитиш, ривожланишидаги камчиликларни коррексиялаш, билим ва кўникмаларни имкон борича болаларга бериш керак. машғулотлари болаларда, ўқув фаолиятида зарур бўлган малака кўникмаларни шакллантиради. Махсус мактабгача таълим таълим муассасаларда ташкил этиладиган таълим болаларни ҳар томонлама камол топтириш, мактаб таълимига таёрлашга қаратилади. Таълим жараёнида педагоглар болаларнинг билиш фаолиятини ташкил этади, йўналтиради, болалар эса билим кўникма ва

малакаларни эгаллайдилар, улар амалий, ақлий, нутқий фаолият турлари ва усулларини ўзлаштирадилар. Махсус мактабгача таълим-тарбия мазмуни махсус таълим дастурларида акс эттирилган бўлиб, мактабгача муассаса педагоглар олдига қуйидаги вазифаларни қўяди: 1. Боланинг умумий ривожланишини бойитиш; 2. Ривожланишдаги мавжуд камчиликларни коррексиялаш; 3. Мактаб таълимига тайёрлаш. Хозирги кунда махсус таълим-тарбия жараёнининг мазмуни ва ташкилий шаклларини танлашда умумий ёндашувга амал қилиш талаб этилмоқда. Юқорида қайд этилган вазифалар амалга оширилган ҳолда болаларнинг ижтимоий ривожланиши, билиш фаолиятининг ўсиши, шахсий сифатларининг ривожланиши таъминланади. Бунинг учун болаларнинг умумий ривожланишини бойитиш, ривожланишидаги камчиликларни коррексиялаш, билим ва кўникмаларни имкон борича болаларга бериш керак. Махсус машғулотлар ривожланишида нуқсони бўлган болаларни мактабгача таълим муассасаларда таьлимтарбия ишини ташкил қилишнинг асосий шакли сифатида мактабгача муассасаларда таълимнинг муҳим воситаси ҳисобланади. Машғулотлар жадвал асосида эрталабки ва кечки соатларда олиб борилади. Эрталабки соатларда педагог ва дефектолог 2 та машғулот ўтказади. Куннинг иккинчи ярмида дефектолог ўз машғулотларини барча гуруҳ болалари билан ўтказади. Ўқитувчи-дефектолог нутқ ўстириш, элементар математик тасаввурларни шакллантириш, эшитиш қобилиятини ривожлантириш ва талаффузни шакллантариш машғулотларини олиб боради. Дефектолог нинг зиммасига болаларнинг кун тартибини ташкил этиш, жисмоний тарбия, тасвирий фаолият, ўйин, меҳнат, теварак-атроф билан таништириш машғулотларини ташкил этиш, мусиқа машғулотларида қатнашиш юклатилади. Болалар боғчасининг кун тартибида махсус ташкил этилган ялпи машғулотларга таълимнинг 1-2 йилларида ҳафтасига 24 соат, 3- 4-5- йилларда -30 соат ажратилади. Алоҳида-алоҳида машғулотларга дастур

бўйича ҳар куни 2 соатдан ажратилади, шунда ўрта ҳисобда ҳар бир болага кунига 15-25 дақиқадан сарфланади. Махсус мактабгача тарбия муассасаларида ташкил этилган таълимнинг асосий вазифалари болаларнинг билиш фаолиятини мақсадли йўналтириш, дастур талабларига мувофиқ билим, малака ва кўникмаларни ривожлантириш ҳамда сўзли нутқни ўстиришдан иборат. Дефектолог нутқ ўстириш машғулотлардан ташқари эшитиш қобилиятни ривожлантириш ва талаффузни шакллантириш машғулотларни олиб боради. Машғулотларда болаларнинг эшитиш қобилиятини шакллантириш ва ривожлантириш, нутқий ва нутқсиз товушларни фарқлаш, сўз, сўз бирикмалари, гап, матнларни эшитиб фарқлашга ўргатилади. Талаффузни ўргатиш соҳасида болаларда табиий, аниқ, равон нутқни шакллантириш каби муҳим вазифалар амалга оширилади. Машғулотларда нутқий нафасни ривожлантириш, овозни ҳосил қилиш, товушларни қўйиш, сўз, гап, матн устида иш олиб борилади. Ривожланишида нуқсони бўлган мактабгача ёшидаги таълим-тарбия бериш ишининг мазмуни дастурнинг жисмоний тарбия, ўйин, меҳнат, тасвирий фаолият ва қуришясаш, теварк-атроф билан таништириш, нутқ ўстириш, эшитиш қобилиятини ривожлантириш ва талаффузни шакллантириш, элементар математик тасаввурларни шакллантириш, мусиқа тарбияси бўлимларида акс эттирилган. Ҳар бир кўрсатилган дастур бўлими болаларни умумий ривожлантириш вазифасини амалга оширади. Дастур бўлимлари бўйича олиб борилган таълим-тарбиявий иш боланинг умумий ривожланишини бойитибгина қолмай, уни нормал болалар ривожланишига яқинлаштиради ҳамда коррекцион ишни олиб бориш учун замин яратади. Нутқий ривожланишидаги издан чиқишлар мулоқотнинг бузилишига ва у ўз навбатида, билиш фаолиятидаги ва шахсий ривожланишидаги ўзига ҳосликларини келтиради.

МТМда махсус машғулотлар қуйидаги мақсадларни амалга оширилиши кўзда тутилади: I. Таълимий мақсад: болаларда таълимий дастур ҳажмидаги назарий билим ва амалий кўникмалар ҳамда нутқий мулоқот кўникмаларини шакллантириш. II. Тарбиявий мақсад: болаларни миллий истиқлол руҳида тарбиялаш, уларнинг шахсий ва ахлоқий сифатларини шакллантириш, ижтимоий ҳаётда ўз ўрнини топа олишларига имкон берувчи кўникма ва малакалар билан қуроллантириш. III. Ривожлантирувчи мақсад: Ривожланишида нуқсони бўлган болаларда нутқий ва ижодий фаолликни, мустақиллик ва эркинликни шакллантириш. IV. Коррекцион мақсад: Ривожланишида нуқсони бўлган ҳар бир боланинг бирламчи нуқсони натижасида юзага келувчи иккиламчи нуқсонни ҳисобга олиб, табақаланган ҳолда ёндашган ҳолда уларнинг сифатли таълим олишларини таъминлаш. МТМда махсус машғулотларга қўйилувчи қуйидаги талаблар амалга оширилиши кўзда тутилади Машғулотларга қўйилувчи педагогик талаблар:  машғулотнинг вазифалари ҳамда таълим жараёнининг босқичлари дастурий талаблардан, шунингдек, гуруҳ болаларининг умумий ва нутқий ривожланиш даражасидан келиб чиққан ҳолда белгиланиши;  тарбияланувчиларнинг билиш фаолиятини фаоллаштиришга қаратилган иш усуллари, моҳирона ва ўринли фойдаланиш мақсадида, олдиндан лойиҳалаштириб қўйилиши;  билим, кўникма ва малакаларнинг болалар сўзлашув нутқини мулоқот қуроли сифатида шакллантириш замирида эгалланишига аҳамият бериш;  Ривожланишида нуқсони бўлган болаларнинг ривожланиш хусусиятларидан келиб чиқиб, кўрсатмалилик, кўргазмалилик ва амалий иш жараёнига алоҳида эътибор қаратиш;

 машғулотда нутқнинг қайси шаклидан фойдаланишни аввалдан аниқлаб олиш (бунда қайси нутқ шаклининг етакчилиги босқич талабларидан, шунингдек, гуруҳ болаларининг умумий ва нутқий ривожланишидан келиб чиққан ҳолда белгиланди);  болаларнинг ривожланиш хусусиятидан келиб чиқиб, доскада бажариладиган ишга ажратилган вақтнинг тўғри тақсимланишига эътибор бериш;  болалар кўриш ўткирлиги пасайишининг олдини олиш мақсадида намойиш қилинувчи расм ва намуналар ўлчамларининг мос равишда танланишига эътибор қаратиш;  машғулотда қўлланувчи сўз ва ибораларни табличкаларда кўк рангда, босма ҳарфларда бериш (қизил, оч яшил, пушти ранглар болаларнинг толиқишини келтириб чиқариш билан бирга кўриш ўткирлигининг пасайишига ҳам олиб келиши мумкин) лозим. Машғулотларга қўйилувчи психологик талаблар: Ҳар бир педагог:  ўз тарбияланувчиларининг руҳий жараёни ҳақида аниқ маълумотга эга бўлиши;  болаларга илиқ муносабатда бўлиши;  тарбияланувчиларни моҳирона қўллаб-қувватлаши;  улар билан мулоқот ўрната олиш малакасига эга бўлиши талаб этилади. Машғулотларга қўйилувчи гигиеник талаблар:  машғулот олиб бориладиган хона деворларининг талаб даражасидаги рангларда бўялиши;  машғулот хонасининг меъёрдаги ёруғликка эга бўлиши;  хонанинг машғулотдан аввал ва машғулотлар орасида шамоллатиб турилиши;  болалар толиқишининг олдини олиш мақсадида фаолиятнинг турли– туман кўринишларидан фойдаланиш;  дам олиш дақиқаларини ўтказиб туриш;

 машғулотлар ўртасида мажбурий танаффусга риоя қилиш лозим. Машғулотларга қўйилувчи ташкилий талаблар:  зарурий жиҳоз ва ускуналарнинг, коррекцияни амалга ошириш имконини берувчи асбоб ва техник воситаларнинг машғулотга шайлиги, баъзи носозликларнинг эрта бартараф қилиниши;  кўргазмали ва дидактик материалларнинг тайёрлиги;  хона ва ундаги бошқа воситаларнинг машғулотга аввалдан тайёрлаб қўйилиши лозим. Шундай қилиб, махсус машғулотлар - коррекцион-тарбиявий ишлар иккиламчи бузилишларни, яъни, нутқий ва мулоқотдаги камчиликларни бартараф этишга қаратилади. Умумий ривожлантирувчи ва коррекцион вазифаларни уйғунликда амалга оширилиши ривожланишида нуқсони бўлган болаларнинг тўлақонли ривожланишини таъминлаб, мактаб таълимига тайёрланишига ёрдам беради. Ривожланишида нуқсони бўлган мактабгача тарбия ёшидаги болаларга таълим-тарбия бериш тамойиллари Ривожланишида нуқсони бўлган мактабгача ёшдаги болаларни ўқитишда қуйидаги тамойилларга асосланади: таълим тарбиянинг илмийлиги ва изчиллиги, тушунарлилиги, кўргазмалилиги, билим олишда фаоллик ва мустақиллик, болаларнинг ёш ва алоҳида хусусиятларини ҳисобга олиш, таълимни ҳаёт билан боғлиқлилиги. Таълим тарбия тамоийлларига асосланган ҳолда таълимнинг мазмуни, методлари, ташкил этиш шакллари танланиб, унинг самарадорлигини оширишга йўналтирилади. Илмийлик ва тушунарлилик тамойили. Мактабгача муассаса тарбияланувчиларига уларнинг идрок этиш қобилиятларини ҳисобга олган ҳолда илмий асосланган маълумотлар бериб борилади. Дастурдаги ўқув материал мавзуларга ажратилади, мавзуларнинг мазмуни йилдан йилга кенгайиб, чуқурлаштирилиб, аниқлаштирилаб борилади ва уни ўзлаштириш учун болалардан ақлий фаоллик талаб этилади. Дастур материалларида

илмийлик билан тушунарлилик тамойилларининг уйғунлашуви, болаларнинг ўқишга бўлган қизиқишини уйғонишига, мантиқий тафаккури, тақлил қилиш, синтезлаш, умумлаштириш, солиштириш, абстраксиялаш каби психик жараёнларининг такомиллашувига хизмат қилади. 4-5 ёшли болаларни аналитик ўқишга ўргатиш мақсадида сўзли нутқнинг дактил, оғзаки, ёзма шакллари қўлланилади. Кўргазмалилик тамойили ривожланишида нуқсони бўлган мактабгача ёшдаги болаларни тарбиядашда муҳим аҳамият касб этади, зеро болаларнинг кўргазмали-образли тафаккурини ўсишига ёрдам беради, билимларни онгли равишда ўзлаштирилишини таъминлайди. Машғулотларда, турли фаолиятлар жараёнида тарбияланувчилар буюмларни кўздан кечиради, таққослайди, ўхшаш ва фарқли томонларини аниқлайди, сифат ва ҳоссаларини билиб олади, буюмларнинг турли белгиларига асосланиб гуруҳларга ажратадилар. Элементар математик тасаввурларни шакллантириш машғулотларида болаларнинг сон, саноқ, катталик, шакл, вақт, фазовий муносабатлар ҳақидаги тушунчаларини шакллантириш учун турли расм, буюмлар, тарқатма материал, компютер, техника воситалардан кенг фойдаланилади. Кўргазмалилик тамойили болаларнинг амалий фаолиятида рўёбга чиқарилади: улар жонли объектларни кузатадилар, буюм ва расмларни кўздан кечирадилар, модел, чизмалардан фойдаланадилар, диафилм, кинофилмларни томоша қиладилар, мусиқани тинглайдилар, визуал аппаратурадан фойдаланадилар. Онглилик ва фаоллик тамойили. Дефектолог ва дефектолог ўз фаолиятида болаларнинг билиш қобилиятларини фаоллаштирувчи усулларни қўллаши керак бўлади. Бола машғулотларда қўйилган билиш вазифаларни амалий фаолиятида ечмоқи зарур. Тарбияланувчиларнинг билиш фаоллигини ошириш мақсадида "Сен нима учун шундай ўйлайсанқ", "Сен қандай билдинг", "Нима учун" каби саволлар қўйиш мақсадга мувофиқ. Турли фаолиятларни ташкил этиш чоғида болаларнинг мустақиллиги ва фаоллигини ошириб бориб, таълимнинг

сифат ва самарадорлигини оширилиши ҳамда боларинг ҳар томонлама ривожланишига эришилади. Мунтазамлилик ва изчиллик тамойили. Мактабгача таълим жараёнида атрофдаги нарсалар, табиат ҳодисалари, ижтимоий ҳаёт воқеалари тўқрисидаги маълумотлар бериб борилади. Кўп маротаба ўтказилган кузатишлар, амалий фаолият жараёнида умумлашган тасаввур ва тушунчалар шаклланниб боради. Барча бўлимлар бўйича ўқув дастур консентрик тузилган бўлиб, ҳар йили ўқув материал чуқурлаштирилган ва кенгайтирилган ҳолда такрорланиб боради. Дефектолог ва дефектолог ўқув материални аста-секин мураккаблашиб боришини таъминлаб тақсимлайдилар. Мунтазамлилик ва изчиллик тамойилига амал қилган ҳолда билимлар пухта ўзлаштирилиши таъминланади. Ҳаёт билан боғлиқлик тамойили. Олинган билим, кўникма ва малакалар болаларнинг амалий фаолиятида рўёбга чиқарилади. Тарбияланувчиларнинг ўйин, меҳнат, ўқув фаолияти давомида кейинчалик ҳаётида зарур бўладиган билим, малака ва кўникмалар ҳосил бўлади. Теварак атроф билан таништириш жараёнида жамиятимиз ҳаёти ҳақида оддий тушунчалар, сайр-саёҳат давомида олинган билим ва малакалар меҳнат ва ўйин фаолиятларда мустаҳкамланади. Масалан, болалар катталар меҳнати билан таништирилади, меҳнатга ижобий муносбат тарбияланади, олинган билимлар катталарнинг фаолияти, ўзаро муносабатини акс эттирувчи сюжетли-ролли ўйинларда, нутқий мулоқотида мустақкамланади. Умумий дидактик тамойиллардан ташқари, мактабгача тарбия ёшидаги ривожланишида нуқсони бўлган болаларнинг ўзига ҳос хусусиятларини, коррекцион-таълимнинг мазмунини ҳисобга олган ҳолда таълимнинг махсус тамойиллари фарқланади. (Н.И.Белова, Б.Д.Корсунская, Л.П.Носкова ва х.к.). 1. Генетик тамойил. Мазкур тамойил Ривожланишида нуқсони бўлган болалар таълим-тарбиясида психик функсияларнинг ривожланиш

босқичларини, психик ривожланиш қонуниятларини, ҳамда сензитив дафврларни ҳисобга олган ҳолда самарали таълимни ташкил этишга ёрдам беради. 2. Нутқий мулоқотни ривожлантириш тамойили . Болаларнинг нутқи мулоқот воситаси сифатида шакллантирилади. Болаларнинг нутқи машғулотларда, кун давомида уларнинг амалий фаолият жараёнида шакллантирилади. Болаларда нутқий мулоқот қилиш эҳтиёжи тарбияланади, ўз ҳохиш-истакларини сўзли нутқ воситасида баён этишга ўргатиб борилади. Дастурда болалар эгаллаши лозим бўлган луғат бойлиги белгиланади. Махсус мактабгача муассасаларда сўзли нутқнинг уч шакли, яъни оғзаки, ёзма, дактил нутқ қўлланилади. Ёзма нутқ ўқиш ва ёзиш жараёнида ишлатилади, дастлабки маълумотлар болаларга ёзма равишда (ёзувли карточкаларда) берилади. Сўз таркиби ва тузилишини ўзлаштириш, ўқишни ўргатиш жараёнини тезлаштириш, мулоқотни осонлаштириш мақсадида ёрдамчи восита этиб дактил нутқдан фойдаланилади. Оғзаки нутқ мактабгача таълимнинг якунида, машғулотларда асосий мулоқот воситаси бўлиб қолиши керак. Нутқий мулоқотни ривожлантириш тамойили коррекцион-тарбиявий иш давомида рўёбга чиқарилади, дастур талабларида, айниқса нутқ ўстириш бўлимида ўз аксини топади. 3. Таълимнинг ривожлантирувчи характерига эга бўлиши . Мазкур тамойил Л.С.Вигоцкийнинг "яқин ривожланиш зонасини ҳисобга олиш" ғоясига асосланади. Боланинг соғлом функсияларига асосланган ҳолда, ёшига мос психик ривожланишни таъминлаш коррекцион ишнинг мазмуни ҳисобланади. Ривожланишида нуқсони бўлган бола ривожланишининг ўзига ҳослиги, айрим билимларни мустақил эгаллаб ололмаслиги, отаоналар томонидан етарли эътибор берилмаётгани оқибатида, боланинг психик ривожланиш савияси меъёрдан орқада қолиши мумкин. Мактабгача муассасасида боланинг барча имкониятларининг рўёбга чиқарилишига шарт-шароитлар яратилиши лозим. Педагоглар боланинг

имкониятлари, "яқин ривожланиш зонасини" аниқлаб, унинг уйқун ривожланишини таъминлаши лозим. 4. Таълим-тарбиянинг коррекцион йўналтирилганлиги. Таълимнинг етакчи тамойилларидан бири бўлиб, коррекцион таълимнинг барча жабҳаларини қамраб олади. Болалар нуқсонининг тузилиши ва мураккаблиги, уларнинг алоқида хусусиятлари ва имкониятлари аниқланиб, ҳар бир тарбияланувчига алоҳида дифференсиал ёндашилади. Ривожланишида нуқсони бўлган болалар ривожланишининг ўзига ҳослиги, нутқий ривожланишидаги етишмовчиликлар ва мулоқотнинг чекланиши систематик коррекцион ишнинг олиб борилишини талаб этади. Коррекцион таълимнинг мазмунига нутқ ўстириш, эшитиш қобилиятини ривожлантириш ва талаффузни шакллантириш каби махсус коррекцион йўналтирилган бўлимлар киритилади. Кун тартибида ҳар куни 2 соат алоҳида машғулотларга ажратилади. Ялпи машғулотларда болалар учун, нутқий малакалари, лабдан ўқиш ҳамда эшитиш қобилиятини ҳисобга олган ҳолда турли мураккабликдаги топшириқлар берилади. Жамоа бўлиб ишлатиладиган ҳамда индивидуал қўлланиладиган эшитув мосламалардан кенг фойдаланилади. Овозни кучайтирувчи аппаратлар воситасида нутқни қабул қилиш малакаларини ривожлантирилади, оғзаки нутқ сифатини яхшиланади, товушлар оламини ўрганишга имкониятини кенгайтиради. 5. Таълимни турли фаолиятлар давомида амалга ошириш тамойили. Боланинг психик ривожланиши турли фаолиятларда кечади. Фаолиятлар жараёнида бола борлиқни ўрганади, атроф муҳитда мўлжал олиш усулларини ўрганади, ижтимоий ҳаётни билиб олади, инсонлар муносабатларини ўзлаштириб боради. Психиканинг ривожланиши етакчи фаолият билан боғлиқ бўлади, фаолият давомида психик жараёнлар ва шахсий хусусиятлар шаклланади (А.Н.Леонтев). Илк ва ва мактабгача ёшдаги болаларнинг ривожланиши буюмли, ўйин, тасвирий, конструкторлик, оддий меҳнат фаолияти билан боғлиқдир. Дастурнинг турли бўлимларида умумривожлантирувчи ва коррекцион вазифалар турли фаолиятлар билан

боғланган ҳолда амалга оширилади. Нутқнинг шаклланишида фаолиятли ёндашув катта аҳамиятга эга. (С.А.Зиков, Б.Д.Корсунская, Л.П.Носкова) Ўйин ва бошқа фаолиятларда нутқий воситаларни қўллаш, нутқни тушуниш учун табиий шарт-шароитлар яратилади. 6. Нуқсоннинг тузилиши ва мураккаблигини ҳисобга олиш тамойили. Кар ва заиф эшитувчи болалар эшитув ҳолати, нутқи, ақлий ривожланиши жиҳатдан ҳар хил бўладилар. Уларнинг таълим-тарбиясини ташкил этишда нуқсоннинг тузилишини ҳисобга олиш зарур. Дифференсиал тамойилга мувофиқ кар ва заиф эшитувчи болаларга нутқ ўстириш, ешитув қобилиятини ривожлантириш, талаффузга ўргатиш бўйича турли талабларни эттирган дастурлар қўлланилади. Кар ва заиф этишувчи болалар гуруҳлари нутқий ҳолатга кўра иккига бўлинади. Болаларнинг ақлий ривожланиш даражаси, қўшимча мураккаб камчиликлар (психик ривожланишининг сустлашуви, ақлий заифлик, хулқ-атвордаги бузилишлар ва б.) уларнинг таълимига дифференсиал ёндашувни талаб этади.

Адабиётлар рўйхати: 1. Выгоцкий Л.С. Вопросы детской психологии. – М.: СПБ. 1999. 2. Белтюков В.И. Взаимодействие анализаторов в процессе восприятия и усвоения устной речи (в норме и потологии) – М.: Педагогика. 1997. 3. Богданова Т.Г. Сурдопсихология. –М., 2002. 4. Л.Мўминова, Ш.Амирсаидова ва бошқалар Махсус психология -Т.: Фан ва технологиялар ,2013. 5. П.Пўлатова, Л.Нурмухамедова, Ш. Амирсаидова Махсус педагогика -Т.: Фан ва технологиялар, 2014. 6. З.А.Рахмонқулова, М.Файзуллаева, М.Нуриддинова. Мактабгача ёшдаги болаларни атроф-муҳит билан таништириш (катта, тайёрлов гуруҳлари учун). Методик қўлланма, Т., 2015.

O'xshashlar

Махсус психология фанининг мақсад ва вазифалари

Логопсихология курсининг предмети мақсад ва вазифалари

Логопедия фанининг методологик асослари

Нутқ ўстириш назарияси ва методикаси фанининг мақсад ва вазифалари

Болаларни табиат билан таништириш методикасининг мақсад ва вазифалари