Kasbiy mahorat psixologiyasi - Maktabgacha va boshlang'ich ta'lim - Referatlar

Kasbiy mahorat psixologiyasi

Yuklangan vaqt:

20.09.2019

Ko'chirishlar soni:

0

Hajmi:

173 KB

Ko'chirib olish

Kasbiy mahorat psixologiyasi Reja: 1.Pedagogning kasbiy mahorati. 2.Pedagogning ta’lim muassasasidagi o‘rni 3.Pedagogning kompetensiyasi turlari

Pedagogning kasbiy mahorati. Ma’lumki, psixologning kasbiy mahorati pedagogik mahorati bilan o‘zaro bog‘liq tushunchadir. Shuning uchun, biz avvolom bor-ki, pedagogik mahorati o‘zi nimaligini izohlab berishimizning kerakligini topdik. Mahorat (“mahorat” – mohirlik, ustalik, epchillik) – bir ish yoki faoliyatni yuksak darajada, hech bir qiyinchiliksiz, o‘ta mohirlik bilan bajarish. Pedagogik mahorat – pedagogning pedagogik jarayonni tashkiliy, metodik, ruhiy va subyektiv jihatdan o‘ta mohirlik, ustalik bilan tashkil etish hamda boshqarish qobiliyati va malakasiga egaligi. Pedagogik mahorat - bu pedagog – tarbiyachining kasbiy faoliyati, mohirligini o‘rganuvchi va uni takomillashtirish to‘g‘risida ma’lumotlar beruvchi fan hisoblanadi. Pedagogik mahoratning mohiyat - mazmunini, kasb malakalarini shakllantirish va rivojlantirishning yo‘llari, vositalari, shakllari tashkil etadi. Chunonchi, pedagogik mahorat mazmunidan pedagog – tarbiyachiga pedagogik ijodi, pedagogik texnikasi, ta’lim – tarbiya jarayonini tashkil etish qobiliyati pedagog – bola hamkorligi, muomalasi, kasb madaniyati, tafakkuri, tarbiyachining ma’naviy – ma’rifiy tarbiya ishlarini tashkil etish madaniyati va uni amalga oshirishi va bu jarayonda o‘z xulq – atvorini, hissiyotini tartibga solish va rivojlantirish kabi masalalar o‘rin olgan. Shuningdek, mazkur fan tarkibida mazmunidan kasbga doir topshiriq va vazifalarni yechish uchun o‘quv – tarbiya jarayonini boshqarish hamda unga rahbarlik qilish, pedagogik – psixologik ta’limot nuqtai – nazaridan yondoshish, ta’lim – tarbiyani modellashtirish, o‘quv – tarbiya jarayoniga ilg‘or pedagogik texnologiyalarni tadbiq etish to‘g‘risidagi ma’lumotlar va ularni takomillashtiruvchi ish tizimlari mujassamlashgan. Shunday qilib, pedagogik mahorat egasi bo‘lish uchun pedagog o‘z o‘quv predmetini davr talablari asosida bilishi, pedagogika, psixologiya, metodika fanlarini mukammal o‘zlashtirishi hamda insoniylik, mehnatsevarlik va fidoyilik kabi ma’naviy – axloqiy fazilatlarni o‘zida tarkib toptirishi lozim. Shuni alohida qayd qilib o‘tmoq zarurki, psixolog kasbi murakkab va ma’suliyatli kasbdir. Ushbu kasbning sharafliligi va murakkabligi shu bilan

belgilanadiki, u doimo ongning yagona sohibi bo‘lgan inson bilan muloqotda bo‘ladi. Ongli va tirik jonzot esa aqliy, ruhiy, hamda jismoniy jihatdan doimo rivojlanishda bo‘ladi. Shuning uchun, psixolog bilan doimo muloqotda bo‘lganda, unga ta’sir ko‘rsatish uchun muntazam ravishda psixologiya, tarbiya nazariyasi kabi fanlarni mukammal o‘rganib, o‘z kasbiy mahorati ustida muttasil ish olib borishi kerak. Bu psixologdan pedagogik – psixologik va metodik tayyorgarlikni ta’minlaydi. Pedagogning kasbiy mahorati - pedagogik jarayonda tarkib topadi. Pedagogik jarayon esa kasbiy va shaxsiy tayyorgarlikni yo‘lga qo‘yib, bo‘lajak mutaxassisni mehnatga, hayotga tayyorlash uchun davlat, jamiyat, millat va kelajak avlod oldida javob beradigan mutaxassislarni tayyorlashga xizmat qiladi. Shuning uchun, psixolog shaxsiy va kasbiy fazilatlar egasi bo‘lishi lozim. Psixologning shaxsiy fazilatlari sirasiga iymon – e’tiqodi, dunyoqarashi, ijtimoiy ehtiyoj va faolligi, odob – axloqi, fuqarolik burchlarini his qilishi, ma’naviyati, dilkashligi, talabchanligi, qat’iyligi va maqsadga intilishi, insonparvarligi, huquqiy bilimdonligi va h.k.lar kiradi. Bular psixologga kasbiy xususiyatlarni o‘zida tarbiyalab borishga ko‘maklashadi. Yuqorida qayd etib o‘tilgan va pedagogik mahoratga berilgan ta’rif, hamda pedagog-tarbiyachining professiogrammasi xususiyatlari va pedagogga qo‘yiladigan ijtimoiy–iqtisodiy, siyosiy-madaniy talablardan kelib chiqib pedagogika nazariyasi pedagogik mahoratni quyidagi asosiy komponent (tarkibiy qism)lardan iborat bo‘lishi lozimligini ifodalaydi. (1.1 jadvalga qarang)

1.1-jadval. Pedagogik mahoratning tarkibiy qismlari Bularning barchasi xususiy mohiyat-mazmun kasb etsada, ular yaxlit holda psixologning ham kasbiy malakalarining mazmunini ifodalaydi. Zero, psixologning faoliyatida pedagogik texnika – ta’sir ko‘rsatish, ta’lim tarbiya oluvchilarga o‘z his-tuyg‘ulari, bilimlari, axloqiy fazilatlarini uzatish texnologiyasini ifodalasa, pedagogik muomala – kasbiy faolligining bir ko‘rinishi bo‘lib, ta’lim - tarbiyada shu jarayon ishtirokchilarining o‘zaro ta’sir va hamkorligini aks ettiradi. Pedagogik ijod – psixologning mahorat pilapoyalaridan ko‘tarilishida yaratuvchanlikni, tashabbuskorlikni, pedagogik uddaburonlikni va tadbirkorlikka eltuvchi yo‘lni, bu yo‘ldagi qiyinchiliklardan qo‘rqmaslikni anglatadi. O‘z navbatida bu sohada psixologning pedagogik qobiliyati ham muhim ahamiyat kasb etadi. Chunki u pedagogik jarayonda psixologning aqliy, emotsional – irodaviy jihatlarini, tashkilotchiligini, bilimdonligini va ularning bir-biriga bog‘liqligini hamda yaxlit bir butunlik kasb etishini ifodalaydi. Pedagogik madaniyat kasbiy burchi, mas’uliyati, qadr-qimmati, vijdoni, axloqiy e’tiqodini nazarda tutib, psixologning talabchanligi, adolati, komilligi, rostgo‘yligi, to‘g‘riligini anglatadi. Pedagogik mahorat tizimida pedagogik nazokat (takt ) – psixologning pedagogik maqsadga muvofiq, foydali, qimmatli harakatlarining o‘lchovi, me’yori va ta’sir vositasining chegarasi sifatida harakterlanadi. Pedagogik mahoratning qayd qilingan tarkibiy qismlari

psixologning kasbiy xususiyatlarini boyitadi va uni mohirlik sari yetaklaydi va psixologda pedagogik mahorat malakalarining tarkib topishiga yordam beradi. Ammo, o‘z kasbining mohir ustasi bo‘lish uchun faqatgina ularga tayanib, ish tutish kutilgan natijani bermasligi mumkin. Buning uchun muntazam ravishda pedagogik fikrlash, pedagogik o‘ylash, pedagogik ish tutish lozim bo‘ladi. Bu deganimiz, o‘z faoliyatini pedagogik hodisalarni, vaziyatlarni tahlil qilish, ularning har bir bog‘lanish joylarini anglashga intilish, kunlik natijalarni mustaqil ravishda tahlil qilishi va yangi ta’lim-tarbiyaga doir g‘oyalarni avvalgilari bilan taqqoslay olishga odatlanishi ham lozim bo‘ladi. Asosiy pedagogik-psixologik muammolarni topa olish ularni hal etishning eng qulay yo‘llarini topish ustida o‘ylash ham kerak. Psixologning kasbiy mahorati tizimida uning asosiy komponentlaridan tashqari kasbiy xususiyatlar ham mavjud. Psixologning kasbiy xususiyatlariga: o‘z kasbini, bolalarni sevishi, ziyrakligi, hozirjavobligi, vazminligi, pedagogik salohiyati, tasavvuri, iqtidori, tashkilotchiligi, chuqur va keng ilmiy saviyasi, kasbiy layoqatliligi, ma’naviy ehtiyoji va qiziqishi, intellekti, yangilikni anglay va qo‘llay olishi, kasbiy ma’lumotni muntazam oshirishga intilishi va boshqa fazilatlari kiradi. Yuqorida qayd etilgan fikrlarga asoslanib, psixologning kasbiy mahoratni muayyan tayyorgarlik jarayonlaridan iborat deb aytish mumkin. Bu tayyorgarlikni shartli ravishda quyidagi yo‘nalishlarga bo‘lish mumkin: 1) Pedagogning shaxsiy fazilatlar bo‘yicha tayyorgarligi; 2) Pedagogning ruhiy – pedagogik tayyorgarligi; 3) Pedagogning ijtimoiy - pedagogik va ilmiy – nazariy tayyorgarligi; 4) Pedagogning maxsus va ixtisosga oid uslubiy tayyorgarligi. Ta’rifda qayd etilganidek pedagogik mahorat – pedagog – tarbiyachining shaxsiy va kasbiy sifatlari yig‘indisi hisoblanib, u pedagogik – psixologik, metodik bilimlar majmuasidan iborat bo‘ladi. Buning uchun psixologlar, avvalo: а ) ixtisoslik bo‘yicha zamon, ilm – fan, texnika taraqqiyoti darajasida mukammal ma’lumotga ega bo‘lishi, o‘z faoliyatida maktabdagi o‘quv-tabiya jarayoni bilan bog‘liqligini ta’minlash malakasiga ega bo‘lishi; b) o‘quv – tarbiya

jarayonini aniq tashkil qila olish va buning uchun muayyan pedagogik – psixologik, metodik ma’lumotga ega bo‘lishi; v) bolani, jamoani «ko‘ra bilish», ularning qiziqishi, intilishlarini tushuna olish va bolalar faoliyatida uchraydigan qiyinchiliklarni tushunish va ularni o‘z vaqtida anglay olish, zukkolik bilan har bir bolaning harakter xususiyati, qobiliyati, irodasini anglay bilish hamda ularga tarbiyaviy ta’sir ko‘rsatishning shakl, usul, vositalaridan xabardor bo‘lish; g) o‘z shaxsiy sifatlari (madaniyati, tashkilotchilik qobiliyati, badiiy ehtiyoji, didi va h.k.) ni takomillashtirish malakasiga ega bo‘lish kerak. Pedagogning kompetensiyasi turlari “Kompetentlik” (ingl. “competence” – “qobiliyat”) – faoliyatda nazariy bilimlardan samarali foydalanish, yuqori darajadagi kasbiy malaka, mahorat va iqtidorni namoyon eta olish. “Kompetentlik” tushunchasi ta’lim sohasiga psixologik ilmiy izlanishlar natijasida kirib kelgan. Psixologik nuqtai nazardan kompetentlik “noan’anaviy vaziyatlar, kutilmagan hollarda mutaxassisning o‘zini qanday tutishi, muloqotga kirishishi, raqiblar bilan o‘zaro munosabatlarda yangi yo‘l tutishi, noaniq vazifalarni bajarishda, ziddiyatlarga to‘la ma’lumotlardan foydalanishda, izchil rivojlanib boruvchi va murakkab jarayonlarda harakatlanish rejasiga egalik”ni anglatadi. Kompetensiya turlari Kasbiy kompetensiya - Pedagogika va psixologiyaga doir bilimlarga ega bo‘lish; - O‘z ustida ishlash; - Ta’lim jarayonini rejalashtirish, baholash va qayta aloqani o‘rnata olish; - Bolalarda motivatsiyani shakllantirish; - AKTni bilishi; - Ta’lim muhitiga yangilik kiritishi; - O‘z fanini mukammal bilishi; - Xorijiy tillardan birini bilishi.

Kasbiy kompetensiyani shakllanish bosqichlari: 1. O‘z-o‘zini tahlil qilish va zarur narsalarni anglash; 2. O‘zini rivojlantirishni rejalashtirish maqsad, vazifa belgilash; 3. O‘zini namoyon etish va kamchiliklarini tuzatish. Shaxsiy kompetensiya - Muloqotchanlik; - Bag‘rikenglik; - Yetakchilik; - Faollik va tashabbuskorlik; - Moslashuvchanlik; - Sog‘lom turmush tarziga amal qilish; - Ma’suliyatlilik; - Ishchanlik; - Insonparvarlik. Umummadaniy kompetensiyasi - Ma’lumotli; - Madaniyatli; - Umuminsoniy qadriyatlarga egalik; - Milliy madaniyatga ega bo‘lish; - Mamlakatning ijtimoiy hayotida ishtirok etish; - Boshqa millatlarning madaniyatini hurmat qilish. Maxsus kompetensiyasi - Faoliyatiga doir maxsus metodlarni bilish; - Ta’limni tabaqalashtirish; - Bolalar ehtiyojini bilish; - Turli yosh xususiyatlarini bilish; A.V. Xutorskiy ta’limda pedagogning yetti kompetensiyasini tafsiflaydi: 1.Dunyoqarash asnosida ya’ni qadriyat va o‘zini anglash- pedagogning dunyoqarashi, tasavvuri va qadriyati bilan bog‘liq ravishda namoyon bo‘ladi. U atrof-muhitdagi voqea va hodisalarni mohiyatini ko‘ra anglaydi va tushunadi

bunga o‘zini yo‘naltiradi, pedagog sifatida o‘z fikrini asoslay oladi. Muammo yechimini topa oladi. Bu kompetensiya- pedagogning o‘quv va boshqa faoliyatlaridagi o‘z-o‘zini anglash mexanizmini ta’minlaydi. 2. Umummadaniy– milliy va umuminsoniy qadriyatlarga ega bo‘lish; mamlakatning ijtimoiy hayotida ishtirok etish;oilasiga, urf–odatlarga hurmat; ijtimoiy ko‘nimalarga ega bo‘lish. Ilm fanning inson hayotiga va dunyo rivojiga ta’sirini angaly olishi va bola yoshlarga tushuntira olishi. 3. O‘quv va bilish jarayoni- pedagogning mustaqil bilish faoliyati. Mantiqiy fikrlashi. O‘quv-biluv faoliyatini baholashi, bilim va ko‘nikmasini tahlil qila olishi. 4. Ma’lumotga ega bo‘lish- pedagogik faoliyati, o‘z faniga doir ma’lumotlarni egallash ko‘nikmasi. 5. Muloqotchanlik- til bilishi, turli xil insonlar bilan muloqotda bo‘lishi, jamoada o‘ziga xos o‘rinda turishi. 6.Ijtimoiy- foydali mehnat- oilaviy munosabatlar va ma’suliyat, jamiyat rivojidagi ishtiroki, ijtimoiy foydali mehnat qilishi. Iqtisodiy va huquqiy ko‘nikmalarga ega bo‘lish. 7. O‘z ustida ishlashi- jismoniy, ma’naviy, intellektual jihatdan o‘zo‘zini rivojlantirib borishi. Hissiyotini boshqarish. Kvalifikatsiya va kompetensiyaning o‘zaro munosabati Kvalifikatsiya- potensial faoliyatda bilim va ko‘nikmaning namoyon bo‘lish. Kompetensiya-bilim, ko‘nikma, malaka, qadriyat, boshqa shaxsiy sifatlar, ijobiy natijalarni faoliyatda ko‘rinishi. Kompetensiya ko‘rinishlari 1.Umumiy- turli xil holatlarda qo‘llash mumkin. 2.Maxsus- kasbiy faoliyatda bajarish lozim bo‘lgan harakatlar. 3.Didaktik kompetensiya. -O‘qitish muhitini yaratish. -Mavzu mazmunini yoritishni rejalashtirish -O‘quv jarayoni boshqarish

-Bolalarning yutuqlari va rivojlanishlarini baholash -Bolalarga motivatsiya berish va yordam ko‘rsatish -Bolalar bilimini anglash va ularni rivojlantirish Kasbiy kompetentlik – mutaxassis tomonidan kasbiy faoliyatni amalga oshirish uchun zarur bo‘lgan bilim, ko‘nikma va malakalarning egallanishi va ularni amalda yuqori darajada qo‘llay olinishi. Kasbiy kompetentlik mutaxassis tomonidan alohida bilim, malakalarning egallanishini emas, balki har bir mustaqil yo‘nalish bo‘yicha integrativ bilimlar va harakatlarning o‘zlashtirilishini nazarda tutadi. Shuningdek, kompetensiya mutaxassislik bilimlarini doimo boyitib borishni, yangi axborotlarni o‘rganishni, muhim ijtimoiy talablarni anglay olishni, yangi ma’lumotlarni izlab topish, ularni qayta ishlash va o‘z faoliyatida qo‘llay bilishni taqozo etadi. Kasbiy kompetentlik quyidagi holatlarda yaqqol namoyon bo‘ladi: - murakkab jaraѐnlarda; - noaniq vazifalarni bajarishda; - bir-biriga zid ma’lumotlardan foydalanishda; - kutilmagan vaziyatda harakat rejasiga ega bo‘la olishda; - kasbiy kompetensiyaga ega mutaxassis: - o‘z bilimlarini izchil boyitib boradi; - yangi axborotlarni o‘zlashtiradi; - davr talablarini chuqur anglaydi; - yangi bilimlarni izlab topadi; - ularni qayta ishlaydi va o‘z amaliy faoliyatida samarali qo‘llaydi Kasbiy kompetentlik negizida aks etuvchi sifatlar Ijtimoiy kompetentlik – ijtimoiy munosabatlarda faollik ko‘rsatish ko‘nikma, malakalariga egalik, kasbiy faoliyatda subyektlar bilan muloqotga kirisha olish. Maxsus kompetentlik – kasbiy-pedagogik faoliyatni tashkil etishga tayyorlanish, kasbiy-pedagogik vazifalarni oqilona hal qilish, faoliyati natijalarini real baholash, BKMni izchil rivojlantirib borish bo‘lib, ushbu kompetentlik

negizida psixologik, metodik, informatsion, kreativ, innovatsion va kommunikativ kompetentlik ko‘zga tashlanadi. Ular o‘zida quyidagi mazmunni ifodalaydi: Psixologik kompetentlik – pedagogik jara ѐ nda sog‘lom psixologik muhitni yarata olish, bolalar va ta’lim jarayonining boshqa ishtirokchilari bilan ijobiy muloqotni tashkil etish, turli salbiy psixologik ziddiyatlarni o‘z vaqtida anglay olish va bartaraf eta olish; Metodik kompetentlik – pedagogik jaraѐnni metodik jihatdan oqilona tashkil etish, ta’lim yoki tarbiyaviy faoliyat shakllarini to‘g‘ri belgilash, metod va vositalarni maqsadga Informatsion kompetentlik – axborot muhitida zarur, muhim, kerakli, foydali ma’lumotlarni izlash, yig‘ish, saralash, qayta ishlash va ulardan maqsadli, o‘rinli, samarali foydalanish; Kreativ kompetentlik – pedagogik faoliyatga nisbatan tanqidiy va ijodiy yondoshish, o‘zining ijodkorlik malakalariga egaligini namoyish eta olish; Innovatsion kompetentlik – pedagogik jarayonni takomillashtirish, ta’lim sifatini yaxshilash, tarbiya jara ѐ nining samaradorligini oshirishga doir yangi g‘oyalarni ilgari surish, ularni amaliyotga muvaffaqiyatli tatbiq etish; Kommunikativ kompetentlik – ta’lim jarayonining barcha ishtirokchilari, jumladan, bolalar bilan samimiy muloqotda bo‘lish, ularni tinglay bilish, ularga ijobiy ta’sir ko‘rsata olish. Shaxsiy kompetentlik – izchil ravishda kasbiy o‘sishga erishish, malaka darajasini oshirib borish, kasbiy faoliyatda o‘z ichki imkoniyatlarini namo ѐ n qilish. Texnologik kompetentlik – kasbiy-pedagogik BKMni boyitadigan ilg‘or texnologiyalarni o‘zlashtirish, zamonaviy vosita, texnika va texnologiyalardan foydalana olish. Ektremal kompetentlik – favqulotda vaziyatlar (tabiiy ofatlar, texnologik jarayon ishdan chiqqan)da, pedagogik nizolar yuzaga kelganda oqilona qaror qabul qilish, to‘g‘ri harakatlanish malakasiga egalik.

Pedagoglar malakasi va kompetensiyalariga oid Umumevropa tamoyillari (O‘MKUYET) Pedagoglar malakasi va kompetensiyalariga oid Umumevropa tamoyillari (O‘MKUYET) pedagoglarning kasbiy faoliyatiga qo‘yiladigan yangi talablarning Yevropa darajasini joriy etish bo‘yicha dastlabki urinish hisoblanadi. O‘MKUYET 2000 yilning boshlarida Yevropa Ittifoqiga kiruvchi bir qator mamlakatlarning ta’lim sohasidagi ekspertlaridan iborat ishchi guruhi tomonidan ishlab chiqilgan. Ular ta’limga ahamiyatli hissa qo‘shishlari uchun pedagoglarga zarur bo‘lgan 3ta kompetensiya darajalarini belgiladi: 1. bilimini va bilim doirasini ko‘rsata olish ko‘nikmalari; 2. o‘ziga ishonch va inson rivojlanishi haqidagi bilimlarini namoyish qila olish ko‘nikmalari; 3. turli darajadagi ijtimoiy qatlamlar bilan ishlay olish va jamiyat rivojlanishi bilan bog‘liq ta’lim jarayoniga hissa qo‘sha olish ko‘nikmalari. Pedagog kompetensiyasining asosiy omillari Odamlar bilan bola, kasbdosh, ta’lim bo‘yicha hamkorlari bilan ish- lagandek ishlay olish ko‘nikmasi; o‘ziga ishonchni ko‘rsata olish ko‘nikmasi; kasbiy o‘sish va rivojlanish haqidagi bilimlar; bolalarni alohida va jamoasini jalb qilish ko‘nikmasi.  Axborot, texnologiyalar bilan ishlay olish ko‘nikmalari, asoslash va fikrlash bo‘yicha bilimlar; AKTni ta’lim jara ѐ niga faol joriy eta olish, samarali ta’lim berish yo‘llarini tanlash.  Jamoada va jamoa bilan hududiy, mahalliy, Yevropa va butun jahon miq ѐ sida ishlay olish ko‘nikmasi; jamiyat rivojlanishida ta’limga hissa qo‘shishni anglash; jamiyatda bolalar turlicha ekanligini anglash.

Mamlakatlar misolida: Fransiya Pedagogga qo‘yiladigan standart, malakaviy va kompetensiyaviy talablarida shaxsiy sifatlar va kommunikatsiya ko‘nikmalariga alohida ahamiyat beriladi. (Les métiers.net, Institut Universitaire de Formation des Maîtres du Nord-Pas de Calais, Office National d'Information sur les Enseignements et les Professions, Université François Rabelais Tours 2012). Fransiyada pedagogning asosiy kompetensiyalari  Pedagogik kompetensiya  Muloqot ko‘nikmalari  O‘zini tuta bilishi, o‘ziga ishonch  Obro‘-e’tibor, hurmat  Moslashuvchanlik, ochiqlik Sog‘lik  Tashabbus, shijoat, sabr O‘rta ma’lumotli pedagoglar 3 yillik bakalavr darajasini va yana 2 yillik magistr darajasini olish uchun o‘qiydi. Keyingi 10 yilda mazkur yo‘nalishda ayrim islohotlar amalga oshirildi. 2008 yildan boshlab davlat barcha pedagoglar uchun magistr darajasiga ega bo‘lishni shart qilib qo‘ydi. 2013 yildan boshlab pedagoglar uchun magistrlik kurslarini Ecoles Supérieures du Professorat et de l’Education (ESPE) taklif qila boshladi va keyinchalik esa ushbu sohada Instituts Universitaires de Formation des Maîtres (IUFM)ning o‘rnini muntazam ravishda egalladi. ESPEda bolalar Métiers de l’Enseignement, de l’Education et de la Formation (MEEF) deb nomlangan magistrlik dasturlariga jalb etiladi. ESPEda o‘qish davomida, bolalar (tinglovchilar) o‘z sohasi bo‘yicha o‘z universitetlarida tahsil olishni davom ettiraveradilar. Magistrlik asturining birinchi yilini tugatganlaridan keyin bolalar pedagog sertifikatini tanlov asosida olish uchun Concours du Certificat d’Aptitude au Professorat de l’Enseignement du second degré (CAPES) tanlovida ishtirok etadilar.

Fransiyada pedagoglarning boshlang‘ich ma’lumot olish tizimi Umumiy o‘rta ta’limning to‘laqonli pedagogsi MEEFda magistrlik ta’limning ikkinchi yili CAPES MEEFda magistrlik ta’limning birinchi yili Bakalavr, 3 yil ESPEni tashkil qilishning asosiy sabablaridan biri ta’lim sohasi xodimlari o‘rtasida umumiy ta’lim madaniyatni shakllantiruvchi, asosiy o‘quv rejasiga ega bo‘lgan magistrlik dasturlarining yaratilishidir. Pedagoglarni turli fanlardan asosiy o‘quv rejasiga ko‘ra tay ѐ rlash pedagoglarning turli guruhlariga ta’lim tizimining barcha darajalari bo‘yicha taklif etiladi. Asosiy o‘quv rejasi quyidagi sohalarni qamrab oladi (Ministère de l’Education Nationale, de l’Enseignement Supérieur et de la Recherche 2013):  Ta’lim falsafasi  Fransuz maktab ta’lim tizimi va Fransiya Respublikasining tarixi  Sekulyarizm (maktabni cherkovdan ajrab chiqishi)  Kamsitishning har qanday shakliga qarshi kurash  Ta’lim jaraѐni  Bolalar psixologiyasi  Fuqarolik huquqi  Pedagogikaning asosiy yo‘nalishlari  Ta’lim berish, o‘qitish va baholashga ѐ ndashuvlar  Jamiyatshunoslik  Turli hil boshqaruv  Biror muammo va masalalar bo‘yicha kasbiy ѐ rdam berish  Tarbiyasi og‘ir bolalar  O‘qishni tashlab ketganlar bilan ishlash  Inklyuziv ta’lim, alohida ehti ѐ ji bor bolalar bilan ishlash

 Maktablarni tashkil etish va ularning ta’sis hujjatlari  Kasb mahoratiga oid komunikatsiya jihatlari (verbal, noverbal)  Gender hilma-hilliklar bilan ishlash  Kasbiy axloq normalari (kasb etikasi)  Hamkorlikda ishlash usullari Tanlovdan o‘tgan bolalar, muvaffaqiyatli tarzda to‘liq ish stavkasi va sinov muddati bilan davlat xizmatchisiga aylanadi. Magistrlik darajasini tugatganidan keyin, pedagog to‘la qonli davlat ishchisi hisoblanadi va tegishli pedagoglik lavozimiga ega bo‘ladi. Kasbga yo‘naltirilgan maxsus fanlarga ixtisoslashgan maktablarning pedagoglari o‘z fanlari bo‘yicha o‘qishlari va Concours du Certificat d'Aptitude au Professorat de Lycée Professionnel (CAPLP)ga topshirishlari kerak bo‘ladi.

Foydalanilgan adabiyotlar: 1. Sayidahmedov N. Pedagogik mahorat va pedagogik texnologiya. – T.: OPI, 2003. 2. Sultonova G.A. Pedagogik mahorat. – T.: Nizomiy nomidagi TDPU, 2005. 3. Markova A.K. Psixologiya professionalizma. – M.: Znaniye, 1996. 4. Muslimov N.A. Bo‘lajak kasb ta’limi pedagoglarini kasbiy shakllantirish / Monografiya. – T.: Fan, 2004. 5. Muslimov N.A., va boshqalar. Kasb ta’limi pedagog-larining kasbiy kompetentligini shakllantirish texnologiyasi/ Monografiya. – T.: “Fan va texnologiya” nashri ѐ ti, 2013. 6. Muslimov N.A., Usmonboyeva M.H., Sayfurov D.M., To‘rayev A.B. Pedagogik kompetentlik va kreativlik asoslari – Toshkent, 2015.

O'xshashlar

Ta’lim psixologiyasi

Oilaviy munosabatlar psixologiyasi

Pedagogik qobiliyatlar psixologiyasi

Oila psixologiyasi fanining predmeti vazifalari

Pedagogning individual faoliyat uslubi