Farzandlar o‘zaro munosabatlari xususiyatlari - Maktabgacha va boshlang'ich ta'lim - Referatlar

Farzandlar o‘zaro munosabatlari xususiyatlari

Yuklangan vaqt:

20.09.2019

Ko'chirishlar soni:

0

Hajmi:

24.9599609375 KB

Ko'chirib olish

Farzandlar o‘zaro munosabatlari xususiyatlari Reja: 1. Oilaviy munosabatlar. 2. Oilada farzandlar o‘zaro munosabatlari. 3. Farzandlar o‘rtasidagi raqobat.

Oilaviy munosabatlar. Inson axloqiy, ma’naviy va ruhiy qiyofasining poydevori oilada qo‘yiladi, bunda oilaviy munosabatlar , kattalarning farzandlari bilan bo‘lgan munosabatining axamiyati juda katta. Shuning uchun ham mashhur allomalar oila tarbiyasiga katta e’tibor berishgan hamda shu masalaga bag‘ishlab qator qimmatli asarlar yozishgan. Dono xalqimiz «Bola-boshidan, nihol yoshidan» degan naqlni bejiz aytmagan. Modomiki shunday ekan, yosh avlodni tarkib toptirish, tarbiyalash ishini yoshlikdan, oilada boshlash kerak. Binobarin, oiladagi tarbiya jarayonida har bir daqiqa va fursatni qo‘ldan boy berish orqali ota-onalar keyinchalik ko‘pgina qiyinchiliklarga duch keladilar. Axir, noto‘g‘ri tarbiya tufayli nafs balosiga giriftor bo‘lgan, o‘n gulidan bir guli ham ochilmay turib umri xazon bo‘lgan va bo‘layotgan yoshlar kammi?! O‘zbek xalqining ko‘p asrlik boy madaniyati va tarixi bor. Mazkur madaniy meros jamiyatdagi jamiki ma’naviy boyliklarni o‘z ichiga qamrab oladi. Ayniqsa O‘rta Osiyo xalqlari pedagogikasi, ma’naviy-madaniy tarixi boy merosi ega bo‘lib, ularning mohiyati, mazmuni xalq ijodiyotida, ilg‘or mutafakkirlarning asarlarida aks etgan. Xususan mamlakatimiz xalqlarining pedagogika va psixologiya fanlari bo‘yicha merosini o‘rganish ishlari xali o‘zining ko‘pgina tadqiqotchilarini kutib yotibdi. Xatto bir necha asrlar ilgari at-Termiziy, Ismoil Buxoriy kabi allaomalarning inson ma’naviy olamini boyitadigan dudona yodgorliklar, xususan «Qur’oni Karim» mazmunini yoritadigan xadislar majmuasi musulmon olamining xayotbaxsh oftobidir. Uning nurlaridan yoshlarimiz, farzandlarimizni baxramand etish fursati keldi. Yosh avlodni shaxsini shakllantirishda oilaviy munosabatlarni, ya’ni oilaning ma’naviy dunyosini takomillashtirish uchun unga zarur ruxiy xotirjamlik, ibratli ruxiy munosabat, o‘zaro totuvlik yaratilgan bo‘lishi zarur. Oilaviy munosabat – ya’ni ota-onalar o‘rtasida o‘zaro munosabatda hamjixatlik, mehr-oqibat, o‘zaro xurmat, shirinsuxanlik, bir-biriga g‘amxo‘rlik mavjud bo‘lsa bunday muomala- munosabat bola tarbiyasiga ijobiy ta’sir qiladi. Ular o‘z farzandlariga chinakkam baxt va quvonch hadya etadilar.

Oila a’zolarining did-farosati, qiziqishi, mayllari, extiyojlari, intilishlari o‘zaro bir-biriga munosib bo‘lsa, oilaning inoq, axil turmush kechirishlariga, oilaviy munosabatlarning mustaxkam bo‘lishiga puxta zamin tayyorlaydi. Muayyan darajada shart sharoitlarning mavjudligi, ota-onaning o‘zaro bir- birlarini tushunib turmush kechirishlari, maqsad va vazifalardagi birlik, yuzaga keladigan ziddiyatlarni birgalikda bartaraf eta olishlari mustaxkam oila muhitini shakllantiradi. Natijada esa, yosh avlodni mukammal shaxs bo‘lib shakllanishida ijobiy rol o‘ynaydi. Darxaqiqat inson shaxsini shakllantirish oiladan boshlanadi. Xususan bolada iroda, odatlar, fe’l-atvor, atrofga munosabat, e’tiqod va qarashlar vujudga keladi. Ana shulardan kelib chiqqan xolda insonni kamol toptirish sharoitlari, ta’sir ko‘rsatish imkoniyatlarini izchil o‘rganmay turib, shaxsning yosh psixologik xususiyatlari, ijtimoiy va tabiiy omillar to‘g‘risida fikr yuritish mumkin emas. Ota-onalar bolalarning yosh psixologik xususiyatlarini yaxshi bilishlari kerak. Masalan: 3-4 yoshli bolalarning psixikasida qanday o‘zgarish va tashqi muhit ta’sirida qanday o‘zgarish ro‘y beradi..?! yoki ayrim bolalarning hatti-harakatida keskin o‘zgarishni kuzatamiz, ba’zi otaonalar «Falonchi bilan urishib keldi», «Qaysar bo‘lib qoldi», «Bir gap gapirsangiz, o‘nta qaytaradi», «Darrov xafa bo‘lib yig‘laydi…» va hokazo gaplar qulog‘imizga chalinadi. Nima uchun?!.. Bu yoshdagi barcha bolalarda shunday o‘zgarishlar kuzatiladimi? Shunday ekan, xar-bir bolaning yosh psixologik xususiyatlarini inobatga olgan holda e’tibor bilan tarbiyalamog‘imiz lozimdir. Buning uchun oila qanday bo‘lmog‘i lozim? Ma’lumki oila – ijtimoiy-tarixiy belgiga ega bo‘lgan muayyan tuzilishli ijtimoiy guruxning ko‘rinishi. Chunonchi, uning a’zolarini qarindosh urug‘chilik, nikoh, turmush sharoiti birligi, odob axloq umumiyligi, ma’naviy extiyoj mosligi kabi aloqalar o‘zaro bog‘lab turadi. Psixolog olim V.I.Selivanov oilada shaxsni shakllantirish jarayonini o‘rganib, baxtli bolalik – bu oiladagi quvonchni, xamjixatlikni hamda ota-onalarning bolalariga g‘amxo‘rligining samarasidir degan xulosaga keladi.

Muallif oilaning yo‘nalishiga qarab uch toifaga mansub ekanligini ko‘rsatib beradi: 1. Ijtimoiy – ilg‘or yo‘nalishdagi oila. 2. Ziddiyatli yo‘nalishga ega bo‘lgan oila. 3. Past darajadagi ijtimoiy yo‘nalishga ega bo‘lgan oila. Birinchi toifaga xos bo‘lgan oilalar bizdagi oilalarning ko‘pchilik qismini tashkil qiladi. Bundan oilalarda shaxslararo munosabatlar axloq prinsiplari va qoidalaridan kelib chiqqan xolda amalga oshiriladi, shuningdek xar tomonlama kamol topgan shaxsning ijtimoiy ideali (yuksak orzu timsoli) nazarda tutiladi. Ijtimoiy ilg‘or yo‘nalishdagi oilalarning voyaga yetgan a’zolari ishlab chiqarishda, korxanada, jamoat ishlarida faol qatnashadilar, ilg‘or madaniyatga nisbatan qiziqishlarni namoyish qiladilar, shuning bilan bu narsaga o‘z farzandlarida ham xavas uyg‘otadilar. Oilada goxo bo‘ladigan ziddiyatlarni juda qisqa muddatda xamjixatlik bilan bartaraf qiladilar. Ushbu toifaga mansub oilalarda xo‘jalik ashyolari, qimmatbaxo materiallar xar-hil extiyolarni qondirish vositasi sifatida qaraladi, bu narsalar shaxsning kelajak istiqboli bilan mutlaqo bog‘lanmaydi. Ikkinchi toifaga mansub oilada barqaror yo‘nalish bo‘lmaydi. Oiladagi turmush munosabatlari uzluksiz ravishda biron-bir g‘oyani boshqa g‘oya bilan o‘zaro niqoblangan kurashi bosqichida bo‘ladi. U yoki bu qarashlarning ustunligi, istiqboli xech qanday ahamiyat kasb etmaydi. Er-xotinnig yoki boshqa voyaga yetgan oila a’zolarining murosasiz pozitsiyalari (nuqtai nazarlari) ko‘pincha ularning fe’l atvor xususiyatlariga tafovut negizi bilan bog‘liq bo‘lib, oilada so‘z bilan ish birligi masalasi bir-biriga qarama- qarshi yo‘nalishda bo‘ladi. Burch xissigina muayyan majbariyatni bajarishgina oila a’zolarining o‘zaro birlashtirib turadi. Mana bunday oilalarda er-xotinning bolalarga ta’sir o‘tkazish kuchi kurashi, raqobati yaqqol namoyon bo‘ladi. Uchinchi toifa dagi oilalarda ko‘pincha meshchanlik udumi va ideallari xokimlik qiladi. Mazkur oilalarda barcha narsa yagona narsaga bo‘ysundirilgan,

ya’ni moldunyo to‘plashga, moddiy-maishiy jixatadan ustunlikka erishishga qaratilgan. Voyaga yetgan oila-a’zolarining, ota-onaning korxonada, muassasada, tashkilotda mehnat qilishi anna shu ko‘zlagan maqsadga yetishi vositasi sifatida, xar qanday mehnat esa ish xaqi miqdori bilan o‘lchanadi. Oila boshlig‘ining zo‘ravonligi, zolimligi, unga ko‘r-ko‘rona va so‘zsiz bo‘ysunishlik sajda qilishlik, zaif va nimjon oila a’zolari faolligini poymol qilishga intilishi va hokazolar ustun bo‘ladi. Meshchanlik ideal iva diniy e’tiqod doirasidan tashqarii chiqish hollari (kitob o‘qish, ijtimoiy turmush faoliyatida ishtirok etish) kamsitilib, bekorga vaqt sarflash deb baholanadi. Shu bois past darajadagi ijtimoiy yo‘nalishga mansub oilalarda xudbin, qo‘qoq, jamiyat uchun nafi kam tegadigan o‘g‘il-qizlar yetishib chiqishi mumkin. Oiladagi munosabatlar ta’sirida ilk bolalikdan umumiy ishga sodiqlik, vatanparvarlik, insonparvarlik, qat’iylik, qadr-qimmat xissi kabi insoniy xislar shakllana boshlaydi. Asta-sekin tug‘ishganlarga g‘axo‘rlik, ak-uka va opa-singillik mehri, ota- onalarga muxabbat va shavqat tuyg‘ular namoyon bo‘lib boradi. Agarda oilalarda turmush munosabatlari qo‘pollik, andishasizlik negiziga qurilgan bo‘lsa, u holda oila a’zolari ruxiy dunyosida kekkayish, pismiqlik ko‘pchilik tomonidan qabul qilingan xatti-harakatlar qoidalarni sezmaslik, ularni mensimaslik, yalqovlik, ma’suliyatsizlik, dimog‘dorlik illatlari unib chiqadi. Oila boshlig‘i xisoblangan ota-onalarning asosiy diqqat e’tibori ahloq normalari va qoidalari talabidan kelib chiqqan xolda o‘z farzandlarida ijobiy xarakter xislarini zamon ruxiga mos shaxs fazilatlarini shakllantirishga qaratilgan. Mazkur toifadagi oila a’zolari davrasidagi suhbatlar, munozalar, mulohazalar o‘zaro tinchlik, o‘zaro hurmat ruxiga bo‘ysindiriladi. Oilaviy munosabatlarning ushbu ko‘rinishda turli yoshdagi o‘g‘ilqizlarga, maqsadga yo‘naltirilgan tarbiyaviy-pedagog ta’sir o‘tkazish sistemasi o‘z xususiyati bilan ajralib turadi. Unday oilada shaxslararo munosabatda ta’sir o‘tkazish sehri yashiringan xolda bo‘ladi.

Shu boisdan tasodifan voqea hodisalarning sodir bo‘lishi turlicha baholanadi va ularga bevosita aloqador oila a’zolari turmush tajribasidan kelib chiqqan holda, yo rag‘batlantiriladi yoki jazolanadi. Mana bunday odilona amalga oshirilgan muloqot ta’sirida o‘g‘il-qizlarda daslabki dilkashlik, hushmuomalalik, shaxsiy xatti-harakatda va muloxaza yuritishda mustaqillik, shaxsiy qarashlari saqlangan xolda yangi norma va talablarga moslashish, o‘z faoliyati uchun javobgarlik emotsional zo‘riqish davrida o‘z-o‘zini qo‘lga olishlik kabi muhim fazilatlar paydo bo‘ladi. Oila munosabatlarining yana bir turi «Avtoritar» deb atalib, bunda ota- onaning obro‘si xal qiluvchi rol o‘ynaydi. Shaxslararo teng xuquqlilik, erkin xatti-harakat qilish, tashabbuskorlik, o‘z ahamiyatini yo‘qota boshlaydi. Oila a’zolarini yurish-turish, xatti-harakati ko‘pincha cheklab qo‘yiladi. Ota-ona tomonidan tarbiyaviy ta’sir o‘tkazishning asosiy usuli – jazolash xisoblanadi. Biroq, onda-sonda rag‘batlantirish usulidan foydalanilganda ham, u bolaga ma’naviy ozuqa bermaydi. Farzandlarda ota-onaga yaqinlik, mehr xissi kamayadi, keyinchalik bu tuyg‘u uzoqlashish, «begonalashish» kechinmasiga aylanadi. Oiladagi shaxslararo munosabatlar ularni qoniqtirmaydi, natijada odamovi, tund, ichimdagini top, tashvishlik, xavotirlik kabi ijtimoiy norma va qoidalarga qiyinchik bilan moslashishdan iborat xarakter xislatlari vujudga keladi. Shu sababdan oila a’zolari ruxiy dunyosida simpatiya (yoqish), empatiya (xamdardlik), samimiylik, xayrixoxlik kabi yuksak insoniy xis-tuyg‘ular juda nursiz ifodalaniladi. Ko‘r-ko‘rona va so‘ssiz bo‘ysunishga asoslangan munosabatlar negizida yotgan tarbiyaviy qo‘rqoq va irodasi kuchsiz shaxsni tarkib toptiradi. Shuningdek, oila ijtimoiy tarbiya o‘chog‘i tariqasida o‘z a’zolari ruxiyati va ma’naviyatiga katta ta’sir o‘tkazadi: ma’lumki, odamiylikning durdona urug‘lari xuddi shu tor muhitda murg‘ak qalbli bola tabiatiga turli negiz asosiga quriladi: iqtisodiy, mafkuraviy xis- tuyg‘u, xissiyot, axloqiyaqliy, qarindosh-urug‘chilik, yaqinlik, do‘stlik va birodarlik kabilar. O‘zo‘zidan ma’lumki, oila qaysi toifaga mansubligidan qat’iy nazar o‘z a’zolari ongiga iqtisodiy, mavkuraviy, axloqiy, aqliy, ifodaviy, xissiy

jixatdan ta’sir o‘tkazadi, ya’ni inson shaxsini shakllantirish vazifasini o‘taydi. Oilaviy munosabatlarni to‘g‘ri yo‘lga qo‘yish xikmati – bu oila a’zolarining bo‘sh vaqtini tashkil qilish, xar-bir shaxsning xususiyatidan kelib chiqqan xolda rejalash, goxo sayr uyushtirish, birgalikda oila davrasidja madaniy xordiq chiqarish, xo‘jalik yumushini bajarish va boshqalardir. Shu narsani aloxida ta’kidlab o‘tish kerakki, oilaviy munosabatlarda er-xotinning kasb-kori, ma’lumoti, bilim saviyasi ham muhim rol o‘ynaydi. Xozirgi kunda jamoatchilikning quyidagi dolzarb muammolar tashvishga solmoqda. - Oiladan o‘g‘il-qizlar kimlar tomonidan tarbiyalanayotirlar va ular qanday ruxda, maromda tarbiya olmoqdalar? - Oilaning tarbiya ishi rejali va tartibli olib boriladimi? - O‘quvchilar ko‘z o‘ngida ota-ona, katta yoshdagi qarindosh urug‘lar, tug‘ishganlar qanday darajadagi obro‘ga egalar? - Oila tarbiyasida ota-ona o‘rtasida birlik, umumiylik mavjudmi? - Maktabda qo‘llanilayotgan axloqiy tarbiya vositalari va shakllari qanday tadbiq etiladi? - Oilada rag‘batlantirish va jazolash usullardan qay yo‘sinda foydalanilmoqda? Shaxsning rivojlanib tarkib topishda asosan uchta omil ahamiyatga molikdir: • Biologik omil • Ijtimoiy shart-sharoit. • Muhit va tarbiya Zotan insonning xaqiqiy komil inson darajasida o‘sib yetishishda mazkur uchta omilning roli birdek ahamiyat kasb etadi. Muayyan sababga ko‘ra bu omillardan birontasi marom darajasida bo‘lmay shaxs faoliyatida turli miqyosda amal qilinmasligi salbiy ko‘rinishlarni keltirib chiqaradi. Shaxs ma’naviy qiyofasida chekinishi yuz beradi – uning tarbiyasi buzila boshlaydi.

Qadimiy xindlar ota o‘z farzandiga qanday munosabatda bo‘lishi kerakligi xaqida quyidagilarni bejiz aytishmagan. Olimdan aqli zaif va aksincha, aqli zaifdan olim tug‘ilish mumkinmi? degan savolga javob berishdan oldin «Aqli zaif» tushunchasi xaqida ozgina tasavvur xosil qilib olishimiz kerak. Aqli zaif deb nasliy, xomilalik, tug‘ilishi yoki erta yoshlik davrida bosh miya patologik ta’siriga uchrashi natijasida bilish faoliyatining turg‘un pasayishi tushuniladi. Ota-onalari olim bo‘lib turib, farzandlari aqli zaif bo‘lgan xolatlar ham kuzatilgan. Buning sababi turlicha bo‘lishi mumkin. - Ota-onalarning oldingi avlodlarida mavjud bo‘lgan genlardagi og‘ishlar bilan belgilanishi. - Xomila yuzaga kelishi davrida xromosomalardagi og‘ishishlar natijasida aqli zaif bolalar tug‘iladi. - Nasl sog‘lom bo‘lib turib, xomila shakllanayotgan davrda rentgen nurlari, alkogol, giyohvand moddalar, kimyoviy ta’sirlar, jaroxatlar, onaning turli yuqumli, virusli kasalliklarga chalinishi va boshqalar natijasida aqli bola tug‘ilib o‘sishi mumkin. Savolning ikkinchi qismiga javob beradigan bo‘lsak, aqli zaifdan olim tug‘ilishi mumkin, ham mumkin emas. Bu ota-onalarning ikkalasi yoki bittasi aqli zaifligiga va aqli zaiflikning tabiatiga bog‘liq. Agar ota-onalardan biri aqliy jixatdan normal bo‘lib, ikkinchisi aqli zaif bo‘lsa, bunday oilada aqli zaif bola tug‘ilishi xavfi kamayadi. Ikkinchisidan eng muhimi shundaki agar ota-onadagi aqli zaiflik ularning xar ikkalasida nasliy omillar asosida yuzaga kelgan bo‘lsa, bunday oilada aqliy sog‘lom bola tug‘ilib o‘sishi qiyin. Bolaning sog‘lom bo‘lishi uning shakllanib voyaga yetishi uchun oilaviy munosabatlar ya’ni tug‘ilishidan boshlab uning kelajakdagi xayotigacha daxli bor. Bolaning sog‘lom bo‘lishini belgilovchi omillarga oiladagi tarbiya va muhit ota-ona, ayniqsa onaning yoshi kiradi. Oilada farzand ko‘rish uchun ayollarning

optimal yosh davri 20-35 yoshni tashkil qiladi. Erta-18 yoshgacha va 40 yoshdan keyin ayollarning farzand ko‘rishi maqsadga muvofiq emas. Erxotin munosabatlaridagi surunkali nizolar, urush-janjallar, onaning teztez stress, xatto depressiya xolatida bo‘lishi, shuningdek, o‘zini tinchlantirish maqsadida qabul qilgan dorilar, yoki alkogol ichimliklar bolaning sog‘lom rivojlanishiga aks ta’sir etadi. Shuningdek, bolalar orasidagi yoshning farqi ham bolaning sog‘lom bo‘lishiga ta’sir ko‘rsatadi. Har bir bola tug‘ilishi o‘rtasidagi farq onaning sog‘lig‘i va homilaning ona qornida rivojlanishi uchungina emas, balki yangi tug‘ilgan bolani yaxshi parvarish qilish uchun ham muhimdir. Homiladorlik va tug‘ruq ayol organizmini talay darajada qayta quradiki, uni batamom tiklash uchun kamida ikki yil kerak bo‘ladi. Har yili tug‘ish natijasida ayollarning ham, chaqaloqlarning ham sog‘lig‘i qoniqarsiz bo‘ladi. Shu bilan birga oiladagi boshqa farzandning ham sog‘lig‘iga putur yetadi. Chunki u sog‘lom va baquvvat rivojlanishi uchun eng muhim bo‘lgan ozuqa - ona sutini to‘yib iste’mol qilmagan bo‘ladi. Onaning farzand ko‘rish yoshi, uning farzandlarining soni, bolalarni tug‘ilish orasidagi muddat va ona, bola salomatligi o‘rtasida ma’lum bir bog‘liqlik mavjud ekan, tug‘ruqlar oralig‘ini saqlash onaning salomatligini yaxshilaydi va kutilgan sog‘lom farzand tug‘ilishiga zamin yaratadi. Psixologlarning fikricha, farzandning kutilmagan bo‘lishi, unga nisbatan mehrsizlik uning psixikasida keyinchalik inkor etilganlik, aybdorlik hislarini paydo qilishi mumkin. Zamonaviy oila a’zolari hech nimaga qaramay, oilada kam sonli (bizda o‘rtacha 2-3 ta) bolani tarbiyalashga bog‘liq ustanovkalarga ega. Psixologik tadqiqotlar ko‘p bolali oila a’zolarining psixodiagnostik testlardagi ko‘rsatkichlari boshqalarnikiga nisbatan past ekanligini ko‘rsatdi. Bu ularning intellektual va ijobiy rivojlanishi ko‘rsatkichlariga, ijtimoiy adaptatsiyasi va salomatligiga ko‘proq taalluqlidir. Amerikalik tadqiqotchilar (R.Zayons, X.Markus va boshqalar) ko‘p farzandli oilaning salbiy oqibatlariga ko‘proq e’tiborni qaratadi, lekin ularning ko‘pgina xulosalari bizning muhitimiz, bola tarbiyalash an’analarimizga mos emas. Bizda nekluar oilada ko‘p farzandni tarbiyalash mushkulligi

to‘g‘risidagi tasavvur bor, lekin katta bo‘lmagan oila sharoitida 3-4 ta va undan ortiq bolani tarbiyalashdagi qator ijobiy tajriba va xulosalar ham yo‘q emas. Oilada bir necha farzand bo‘lgach ularning orasida nizoli vaziyatlar vujudga kelishi mumkin va siblinglar raqobati kuzatildai. Ana shunday vaziyatlardan farzandlarning “talofat”siz chiqishlari uchun, avvalo, otaonalarning tarbiyalanganlik darajasi yuqori bo‘lishi kerak. Ular farzandlar o‘rtasida o‘zaro hurmat va katta farzandlarning kichiklariga adolatli bo‘la olish malakalarini shakllantirishlari kerak bo‘ladi. Siblinglar raqobati hodisasi rus olimi G.T. Xomentauskas tomonidan fanga kiritilgan va o‘rganilgan. Bunda bolalarning o‘zaro munosabatlari, qachon bir- biriga raqib, qachon birlashishlari o‘rganilgan. Masalan, oilaviy inqirozlar paytida, ota-ona qazo qilganda yoki xastalanib qolganda ular albatta bir-biriga muruvvat qiladi, jipslashadi. Aksariyat hollarda esa, ayniqsa, rivojlangan mamlakatlarda ko‘pincha bitta otaonaning farzandlari o‘rtasida o‘ziga xos tarang munosabatlar kuzatilgan. Bu narsa o‘sha jamiyatlardagi shaxsiy avtonomiya fenomeni bilan bog‘liq bo‘lib, har bir inson ilk yoshlikdan faqat o‘z manfaati uchun yashaydi va kurashadi. Bunday sharoitda sibling munosabatlarining faqat ijobiy bo‘lishiga erishish ancha mushkul. O‘zbek halqi - bolajon halq. Iqtisodiy maqomidan qat’iy nazar, albatta, oilada ikki va undan ortiq farzand bo‘lishiga intiladi va bolalalar o‘rtasidagi munosbatlarni ijobiy tarzda yo‘lga qo‘yish, oilaviy rollar taqsimoti borasidagi masalalarga alohida ma’suliyat bilan qaraydi. Bunda er-xotin momolar va bobolar o‘gitlaridan, asriy an’analar samarasidan o‘rinli foydalanishga intiladi. Hukumatning bu boradagi demografik siyosati ham oilalar manfaatiga hamohang, yagona farzand mamlakat iqtisodi va uning istiqboli uchun yetarli emas ekanligini bizda hamma tushunadi. Davlatimiz rahbari va hukumatning oilada sog‘lom turmush tarzini barqarorlashtirish, milliy genofondni yaxshilash siyosatining tub ma’nosi mamlakatmizda dunyoga kelgan va kelayotgan farzandlar, avvalo, to‘rt muchchasi sog‘ tug‘ilsin, sog‘-salomat katta bo‘lsin va ularni dunyoga keltirgan ona onalik

baxtidan to‘la baxramand bo‘lib, turmush o‘rtog‘i bilan birgalikda baxtiyor sog‘lom turmush tarzini oilasida barqaror etsin. Yurtimizning barcha yirik shaharlarida tashkil etilgan skrining markazlari, petenatal shifo maskanlarining asosiy vazifasi sog‘lom farzandlar tug‘ilishini oldindan aniqlash va nogironlikning oldini olishdir. Zero, “Sog‘lom ona – sog‘lom nasl” shiori har bir o‘zbekistonlikning qalbiga singib ketgan naqldir. Adabiyotlar ro‘yxati: 1. Aleshina Y.YE. Individualnoye i semeynoye psixologicheskoye konsultirovaniye. – M.: Klass, 2004. 2. Jalilova S.X., G‘ayibova N.A. Umumiy psixodiagnostika. T.:-2017. 3. G‘ayibova N.A. “O‘smir sibling maqomining tengqurlari bilan bo‘ladigan shaxslararo munosabatlarga ta’siri”. Monografiya T.: -2016. 4. G‘ayibova N.A. Oilada farzandlar o‘zaro munosabatlarini o‘rganish. Metodik qo‘llanma. T.: 2014.-68 b.

O'xshashlar

Ota ona va farzand munosabatlarining o‘ziga xosligi

Oilaviy munosabatlar psixologiyasi

Shaxs shakllanishiga sibling maqomi ta’siri

Ota onalarda ota onalik identifikatsiyasi xususiyatlari

Bolalarda oilaviy munosabatlar idrokini o‘rganishda proyektiv metodikalardan foydalanish