Simarin hamda konvallozid glikozidlari olinishi tuzilishi va xossalari

Yuklangan vaqt:

20.09.2019

Ko'chirishlar soni:

0

Hajmi:

51.49609375 KB

Ko'chirib olish

Simarin hamda konvallozid glikozidlari o linishi tuzilish i va xossa lari Reja: 1.Simarin hamda konvallozid glikozidlari ni o’simliklarda tarqalishi. 2. Simarin hamda konvallozid glikozidlarini xossalari. 3.Adonis hamda marvarid glikozidlarining optik aktivligi. 4.Glikozidlarning xalq xo’jaligidagi ahamiyati. 5. Adonitoksin hamda konvallyatoksin o linishi tuzilishi va xossalari 6. Adonitoksin hamda kanvallyatoksin glikozidlari

Marvaridgul o‘simligining bargidan va gulidan koivallyatoksin, konvallozid deb ataladigan yurak glnkozidlari ajratib urug‘idan esa olingan. Ikkala glikozidn in g aglykon qismi bir xil bo‘lib, strofantidin deb ataladi. Konvallozid gidrolizlanganda koivallyatoksin va glyuk oza hosil buladi, Koivallyatoksin esa kislotali gidrolizga uchrab, strofantidin va 1- ramnozaga parchalanadi. K o n v a l l ya t o k s i n — yurak glnkozidi, sof holda achchiq mazali, oq kristall poroshok bo‘lib, spirt va aiyetonda eriydi. Suvda qiyin eriydi. 212—213° da suyuqlanadi. C h i n l i g i n i aniqlash boshqa yurak glikozidlari chinligini aniqlashga o‘xshashdir. O HC O O O H O C C O H C O HH C OH CH C H 3H H O C C O H C O HH C O HH CH C H 2 O HH H OO C H C H 3 L - R a m n o z a d - g l u k o z a k o n v a l l o z i d O H C O O O H O L - r a m n o z aO C H C H 3 O H C O O O H H O O C H C H 3G i d r o l i z - d - g u l i k o z a G i d r o l i z - l - r a m n o z a k o n v a l l y a t o k s i n k o n v a l l y a o k s i g e n i n ( s t r o f a n t i d i n ) Konvallyatoksin ichchlganda yaxshi ta’sir ko‘rsatmaganligi sababli suvdagi 0,03% li sterillangan eritmasi venaga yuboriladi. Tarkibida konvallyatoksip bo‘lgan T i n c l u r a c o n v a e l a r i a - n i tomchilab ichish uchun tavsiya qilnnadp. Meditsinada marvaridgul o‘simliginiig gulidan tanyorlangan kon- vazid novogalen va bargidai tayyorlangan korglikon preparatlari ish- latiladi.

Q o n v a z i d tiniq sarg‘ish suyuqlpq bo‘lib, o‘ziga xos hidi bor. Flakonlarda chikariladigan eritmalari ichish uchun buyuriladi, ampu- lalardagi 0,06% li sterillangan eritmalari esa ?yenaga yuboriladi, E h t i yo t l i k bila n (B ro‘yxat) s a q l a n a d i. K o r g l i k o n sariq, o‘ziga xos xpddn amorf poroshok bo‘lib, marvaridgul o‘simlngnning bargidai olinadigan yurak glikozpdlari-ning yig‘indisi hpsoblanadi. Spirtda, aiyetonda, suvda ( QIYIN ) eriydi. E h t i yo t l i k bila n (B ro‘yxat) saqlanadi.Marvaridgul o‘simligidan olinadigan yurak glikozidlari aktiv-ligini biologik usul bilan aniqlanad i . Strofant glikozidlari. Tabiatda strofant o‘simligining bir qancha turlari uchrab, ular tarkibida yurakka ta’sir qiladigan strofantin degan glikozid bo‘-ladi. Strofantin glikozidi strofant o‘simligining qaysi turidan olin-ganligiga qarab strofantin G, strofantin K. va strofantin N deb yurm-tiladi. Strofantin glikozidiinig hamma turi gidrolizlangannda bir xil genin strofantidinii hosnl qilib, ular tarkibidagn qandli moddalar turlicha bulishi bilan o‘zaro farq qiladi. Strofantin glikozidnnint geninida x a m boshqa yurak glikozidla-riga o‘xshash besh a’zoli to‘yinmagan lakton xalqasi bo‘ladi, Strofantin glnkozidn angkshvonagul glikozidlaridan genin mole- kulasidagi o‘nnnchn uglerod atomida metil grugshasi o‘rniga aldegid grunpasini saqlashi bilan farq qiladi. Strofant Kombe o‘simligidan bir qancha yurak glikozidlari ara-lashmasidan iborat bo‘lgan glikozid ajratib olinib, unga strofantin K deb nom berilgan. Strofantin K asosan uchta, ya’in K-strofantozid, K-strofantin-r va strofantodol glikrzidlardan tashkil topgan.

O HC O O O HO C H C H 3 S i m a r o z a C C O H C O HH C O HH CH C H 2 O HH H OO C C O H C O HH C OH CH C H 3H H O C C O H C O HH CH CH C H 2 O HH H O О - g l u k o z a - g l u k o z a   Strofant Kombe o‘simliptdan 1946 yilda yangi yurak glikozidi - sim rol (strofantodol) olingan. U gidroliz natijasida genin strofa n tidol va simarozaga parchalana di . O H C O O O H O C C H C O C H 3H C O HH CH C H 3H H OH O C H 2 C H 3 + H C l O H C O O O H H O H O C H 2 C H 3 + C 7 H 14 O 4 S I M A R O L S t r a f a n t i d o l S i m a r o z a Strofantodol glikozidnniyag aglikonn K-strofantozid za stro fantin K aglikoni'dan [0-uglerod atomidagn aldegid gruppasn o‘rnida spirt (SN 2 ON) gruppasi bo‘lishi bilan farq qilady. Strofantin K sof xolda ajratib o l i n g a n . U oq kristall modda, suvda qiyinlik bilan eriydi. Optik-aktiv modda bo‘lpb, qutblangan nurlarnn o‘ngga buradi. Strofantin K kristallarini konsentrlangan sulfat kislota bilan h'o‘llansa. yashil rang hospl bo‘ladi. Ishqorpy muhitda natriy nitroprussid bilan kizil rangga

bo‘yaladi. Strofantin K sirka kislota ishtirokida xlorid kislotada eritilgan vanilin bilan kuk rangli cho‘kma beradi. Preparat aktivligini biologik usullar bilan aniqlanadi. Strofantin K beqaror modda bo‘lganligi sababli 0,05% li sternl- langan eritmalari ampulalarda 1 ml dan chiqarilib venaga yubori-ladi. Tarkibida strofantin bo‘lgan strofant nastoykasi ham qo‘lla-nadi, unp ichishga tavsiya qilinadi. Ampuladagi eritmasi qorong‘i joyda s h t i yo t l i k b i l a n (A ro‘yxat) s a q l a n a d i Adonis o‘yeimlngidan yurak-tomir kasadliklariga davo qiladigan iimarin va adonitoksin glikozidlari ajratib olingan. Ular bir-bn riga yaqin bo‘lnb, gidrolizlanganida bir x i l aglikon — strofantdin .uasil qiladi. Qand turi bilangina o‘zaro farq qiladi,SIMARIN CH3 C O H O C CH COCH3 H COH H C H CH3 H H O OH O O C OH ADONITOKSIN CH3 C O H O C CH COH H COH H C H CH3 H H O OH O O C OH Meditsinada adonizid iomli neogyalen preparat qo‘llanadi. Adoni zid neogalen preparat bo‘lio, sarg‘ish, o‘ziga xos qidli, tiniq suyuq-likdir. Preparat ampulalarda chiqarilib, venaga. teri ostita yuboriladi za ichish uchun tavsiya qplinadn. A ngishvonagul ( digitalis ) gl i kozidlari. Meditsinada angishvona gulning turli xillaridan olinadigan preparatlar ishlatiladi. Qizil angishvonaguldan yurakka ta’sir qiladigan purpureagli kozid A va purpureaglikozid B olingan. Bu glikozidlar bir-biridan genii molekulasiga

$joylashgan gidroksillar soki bilan farq qiladi. Purpureaglikozid A va V strukturasida 3 molekula digitoksoza za bir molekuladan glyukoza bor. Saqlanish davrida va quritish protsessida purpureaglikozidlar molekulasidan bkr molekula glyukoza ajralib chiqib ketib, natijada yurakka ta’sir- qiladigan barqaror digitoksin va gitoksin hosil bo‘ladi. Kizil angishvonaguldan olingan preparatlar meditsinada yurak kasalligiga qarshi ishlatiladi. G italen (neogalen preparata), tab letka xolidagy kordigit shular jumlasidandir. Gitalen qizil aigish-vonagul glikozidlari yig‘indisidan iborat bo‘lib, tiniq, ravgsiz yoki Oilinar-bilinmas caps ish, o‘aiga xos qidli va achchiq mazali suyuqlik-dnr. Uni shisha idishlarda 15 ml dan chiqariladi. Kordigit qizil angishvonagul glikozidlarining yig‘indisi bo‘lib, shu tsimlikning quruq bargidan tayyorlanadi. WtesauJ Tuklp aigishvonagul o‘simligidan yurakka ta’sir qiladigan uchta glikozid — dshplanid (lantoznd) A, digilanid (lantozid) V va digi-lanid (lantoznd) S olingan. Bu glikozidlar kizil aigishvonagul gli-kozidlarnga yaqin bo‘lib, molekulasida atsetat kislota qoldig‘i borligi bilan farq qiladi. Tukli aigishvonagul tarkibida digoksin glikozidi bulishi bilan xam kizil aigishvonaguldan farq qiladi. Bu glikozidlar ancha beqaror bo‘lib, kuchli ish1\orlar ta’sirida quyidagi moddalarga parchalanib, fiziologik tasiri susayib boradi. C O O O O H C H 3 C H 3 C H 3 C H 3 O H O H O O O C I z o d i g i t o k s i g e n i n I z o g i t o k s i g e n i n$

C O O OH O OH CH3 CH 3 OH I z o d i g o k s i g e n i n Meditsinada lantoznd va dilanizid deb ataladigan neogalen pre-oaratlari yurak- tomir kasalliklariga davo qilishda ishlatiladi, Lantoznd neogalen preparati tukli aigishvonagul bargidan oli-nadi. U sarg‘ish- yashil tusli, achchiq mazali spirtli (70°) eritmadir. Yurak kasalligiga davo qilishda tomchilab ichish tavsiya qilinadi. Dilanizid neogalen preparati tuklp aigishvonagul bargidan lai'i-yorlangav spirtli (20°) eritma bo‘lib, tiniq, achchiq mazali, sarg‘ish yeuyuq-liqdir, Ampulalarda 1 ml dan chiqariladi.

Foydalanilgan adabiyotlar 1. A. П . Орехо « Химия алкалоидов ». М.: 1955. 2. С.Ю. Юнусов «Алкалоиды». Издание 3-е переработанное и дополненное. Т.: издателство «Фан» 1981. 3. О . С . Соди қов, Х.А.Асланов, И.К. Кушмурадов “Алкалоид ы хинолизидинового ряда ”. Из дательство “Наука” Москва 1975. 4. Итоги исследование алкалоидоносных растений. Т.: Из-во “ФАН” АН. Республики Узбекистан 1995. 5. Г.В.Лазуревский, И.В. Терентева, А.Г. Шамшурина. Практическое работы по химии природых соединений. Издание 2-е переработанное и дополненное, из-во «Высшая школа». М.1966.

O'xshashlar

Nikotin hamda anabazin olinishi tuzilishi xossalari va ahamiyati

Levomitsetin va streptomitsitinlar olinishi tuzilishi va xossalari

Tipik hamda S nor D gomosteroid alkaloidlar olinishi tuzilishi xossalari va ahamiyati

Xinolin hamda izoxinolin gruppasi alkaloidlari Xinin Eyxinin olinishi tuzilishi xossalari va ahamiyati

Tetratsiklin xlortetratsiklin gidroxlorid olinishi tuzilishi va xossalari