Хом ашёни пишириш усуллари (спирт) - Kimyo - Referatlar

Хом ашёни пишириш усуллари (спирт)

Yuklangan vaqt:

20.09.2019

Ko'chirishlar soni:

0

Hajmi:

50.5 KB

Ko'chirib olish

Хом ашёни пишириш усуллари (спирт) Режа : 1. Хом ашёни пишириш усуллари. 2. Узлуксиз пишириш. 3. Бирламчи пиширилган хом ашёни пишириш.

Ўзбекистонда спирт заводларида асосан хом ашё узлукли ва узлуксиз усулда пиширилади. Узлукли усулда пишири, асосан, уч босқичли ярим узлуксиз усул ёрдамида амалга оширилади. Хом ашё пишириш олди қозонида 60-90 о С ҳароратли сув билан 1:2,5÷3,5 гидромодулда аралаштирилади. Бир вақтнинг ўзида хом ашё ва сув аралашмаси иккиламчи буғ билан иситилади. Сўнгра хом ашё пишириш қозонида ўткир сув буғининг юқори босими остида пиширилади. Пишган масса сақлагичга пуфланади ва маълум муддатда Ушбу ускунада сақланади. 50-йилларнинг охирларида узлуксиз усулда ишлайдиган крахмал сақловчи хом ашёни пиширишга мўлжалланган биринчи ускуналар ишлаб чиқаришга жорий қилина бошланди. 1962 йилда эса Бутун Иттифоқ бижғиш маўсулотлари илмий текшириш институти ва Украина спирт саноати илмий текшириш институтлари томнидан яратилган крахмал сақловчи хом ашёни узлуксиз усулда пиширувчи усканлар ишлаб чиқаришда кенг жорий қилишга тавсия этилди. ўзбекистонда Янгийўл биокимё заводи спирт цехида, Қўқон кимё заводи цехида ҳамда Андижон гидролиз заводи спирт цехларида крахмал сақловчи хом ашё узлуксиз усулда пиширилади. Узлуксиз пишириш Узлуксиз пиширувчи жихозларга қўйилган технологик талаблар Узлуксиз пиширишда қўлланиладиган ускуналар хилма хил бўлишига қарамасдан улар олдида қуйидаги масала қўйилади: крахмал қандлаштириш учун хом ашёни бижғитиладиган моддаларни минимал йўқотишлар билан тайёрлаш, буғ, электр энергия ва ишчи кучи сарфини минимумга етказиш. Бундан ташқари ускуналар оддий, қулай ва хавфсиз эксплуатация қилинадиган бўлиши керак. Юқоридаги масалалардан келиб чиқиб узлуксиз пиширувчи ускуналарга қуйида ёритиладиган технологик талаблар қўйилади. Хом ашёни эзиш. Узлуксиз ишловчи ускуналарни яратишда эзилмаган хом ашёни, айниқса, картошкани, пишириш қозонларига юборишда хом

ашёни олдиндан эзиш эҳтиёжи пайдо бўлади. Маълумки донларнинг сув билан аралашмаси тезда қаватларга ажралиб қолади. Натижада ускунага фақат сув ёки фақат дон келиб тушади ва бу эса ўз навбатида пишириш жараёнига салбий таъсир кўрсатади. Эзилган картошка ёки доннинг сув билан бир хил жинсли ҳолатга келгунча аралаштирилган массани ускунага юбориш эса ҳеч қандай қийинчилик туғдирмайди. Бундан ташқари эзилган хом ашёни қайта ишлаш пишириш режимини юмшатига ва, шу туфайли ўзлаштириладиган қандлар йўқотилишини камайтириб, спирт чиқишини (албатта 1 т шартли крахмалдан) ошириш имконини беради. В.А. Устинников ва ҳамкасблари спирт чиқишини эзилган хом ашё заррачалари ўлчами ва пишириш режимига боғлиқ ҳолда ифодалашга ҳаракат қилганлар. Улар ушбу боғлиқни қуйидаги тўғри чизиқ тенгламаси орқали ифодалаганлар: Y = А-В d Бу ерда: Y - берилган дон навидан боғлиқ бўлган 1 т крахмалдан олинадиган спирт, дал; А ва В - пишириш усули, хом ашё нави ва ҳолатидан боғлиқ бўлган коэффициент; d - эзилган доннинг ўртача эквивалент диаметри, мм. Буғдой ёрмасида заррача диаметри d -=0,5÷3,0 мм бўлганда ушбу боғлиқлик Y = 66,2-0,43· d тарзида ифодаланади. Донни майдалаш йўли билан олинган ёрма заррачаларининг ўртача эквивалент диаметри 1,5÷1,7 мм га тенг бўлади. Агар бутун доннинг шартли диаметрини 3,5 мм деб қабул қилсак, бутун донга нисбатан эзилган донни пишириш натижасида олинган спирт чиқими юқоридаги формулага кўра 1 т крахмалдан 0,9÷1,1 дал га кўпаяди. Амалиётда эса крахмал сақловчи хом ашён иузлуксиз пишириш туфайли 1 т крахмалдан 0,7 дал миқдорида кўпроқ спирт олинади.

Юқоридагилардан аён бўлиб турибдики, эзилган крахмал сақловчи хом ашё заррачалари ўлчами қанчалик кичик бўлса чиқиши кўпаяр экан. Бироқ ҳозирги кунда нисбатан кам энергия сарфлаб биринчи маротабанинг ўзидаёқ хом ашёни ўта эзадиган ускуналар мавжуд эмас. Айрим заводларда икки босқичли эзиш - олдин болғали сўнгра валкали ускуналар қўллаш орқали тешиги диаметри 1 мм бўлган элакдан эзилган хом ашёнинг 75-80 % ўтадиган даражада олиб келинмоқда. Тешиги диаметри 1 мм бўлган элакдан эзилган хом ашё 100 % ўтса 1 т крахмалдан спирт чиқиши 0,3-0,4 дал га кўпаяди. Пишириш ҳарорати 140 о С дан 135-132 о С гача, давомийлиги эса 10-15 мин га камаяди. Хом ашёни ўта майдалаш ва, ҳатто, крахмал донлари ҳам эзилганда пиширишни 100 о С да олиб бориш ҳамда 1 т крахмалдан спирт чиқишини 2-3 дал га кўпайтириш мумкинлиги М.С. Шульман, Б.А. Устинников, М.Т. Полуянова ва С.И. Громовлар томонидан исботланган. Шундай қилиб узлуксиз пишириш олдига қўйилган талаблардан бири бўлиб хом ашёни олдиндан ўта эзиш экан. ²озирги кунда тешиги диаметри 1 мм бўлган элакдан камида 60 %, маккажўхори донида эса 75-90 % эзилган дон билан чегараланиб келинмоқда. Бирламчи пишириш. Эзилган донни бирламчи (бир оз) пишириш уни сув билан аралаштиришдан бошланади. Ушбу жараён шундай олиб борилиши лозимки, сув аралашган эзилган донда хамирчалар ҳосил бўлмасин. ўз навбатида хамирчалар ҳосил бўлиши крахмал эримай қолиши туфайли бижғитиладиган моддалар йўқотилишини кўпайтиради. Сув билан аралаштиришнинг обдан олиб боришда аралаштиргич конструкцияси, аралаштиргичнинг айланиш тезлиги ва фойдаланиладиган сув ҳарорати каби омиллар муҳим аҳамият касб этади. Аралаштиришда ишлатиладиган сув ҳарорати 50 о С дан ошмаслиги, яъни крахмалнинг клейстеризация ҳароратидан паст бўлиши лозим. Эзилган хом ашёни бирламчи пиширишдан асосий мақсад бири қиздириш учун иккиламчи буғдан тўлиқ фойдаланиши ва крахмални қисман

бўктириш ҳамда клейстризациялашдир. Бироқ крахмални тўлиқ бўктириш ва клейстризациялашга йўл қўйиб бўлмайди, яъни бунда бирламчи пиширилган хом ашёнинг оқувчанлик хусусияти йўқотилади. Шу учун бирламчи пиширишда хом ашёнинг эзилганлик даражаси ва қовушқоқлигининг ошиш тезлигидан боғлиқ ҳолда тезроқ берилган ҳароратгача қиздириши ҳамда пиширишга тезоқ юборишга аҳамият бериш лозим. Ишлаб чиқаришда бактериялар маҳсулоти бўлган α -амилазадан фойдаланганда бирламчи пиширишни 95-98 о С ҳароратда олиб бориш ва хом ашё тўлиқ бўкиши, клейстреризацияланиши ва декстринларгача парчаланиши учун 15-20 мин сақлашга рухсат берилади. Бирламчи пиширилган хом ашёни пишириш Пишириш жараёнида бирламчи пиширилган масса контакт қурилмасида буғ билан аралаштирилади ва узлуксиз оқимда маълум ҳароратда сақланади. Узлуксиз пиширувчи ускуналар олдида исталган узлуксиз ишлайдиган жиҳозлар сингари қуйидаги талаблар қўйилади: айрим заррачаларнинг ушланиб (яъни ускуна ички сиртида) қолиш эҳтимолигини каматириш ва хом ҳолича ускунадан чиқиб кетишининг олдини олиш. Пишаётган массанинг нотекис ҳаракатланишининг олдини олиш мақсадида узунчоқ шаклли, кўп секцияли ва маҳсулот ўтиши йўоида турбилизацияловчи қурилмалар бўлган ускуналар қўлланилади. Шундай қилиб, пиширишда асососий талаблар бўлиб қуйидагилар ҳисобланади: бирламчи пиширилган массани конкакт қурилмасида бир текисда берилган ҳароратгача қиздириш, пиширишда жараён давомийлиги ва ҳароратни нисбатига эътибор бериш ва ускунадан ўтаётган пишаётган масса айрим заррачаларнинг нотекис ҳаракатланиши минимумга етказиш. Пиширилган массани пуфлаш. Пишган массани пуфлашда босим тушиб кетиши туфайли кўп миқдорда буғ ҳосил бўлади. Буғ сепаратори пишган масса заррачаларини учириб олиб кетмасдан массадан буғнинг тўлиқ

ажралишини таъминлаши лозим. Уч босқичли ярим узлуксиз усулда пишириш жараёнида буғ сепаратори бир вақтнинг ўзида сақлагич вазифасини ҳам бажаради. Яъни сақлагичда масса тахзминан 1 соат сақлаш давомида охиригача пишади. Узлуксиз пиширишда эзилган хом ашё пишириш ускуналарида тўлиқ пишади, шунинг учун пишган массани маълум муддатга сақлашга эҳтиёж қолмайди. Бироқ қандлаштириш бўлимининг ишини узлуксиз олиб бориш мақсадида маълум миқдорда заҳира ушлашга тўғри келади.

Адабиётлар рўйхати 1. Под редакцией доктора технических наук профессора В.А. Смирнова. Технология спирта. Москва: «Легкая и пищевая промышленность». 1981 год.416 стр. 2. А.А. Фукс. Технология спиртового производства. Москва: «Пищепромиздат», 1954 год. 650 стр. 3. П.М. Мальцев. Технология бродильных производств. Москва: «Пищевая промышленность», 1980 год. 560 стр. 4. Цыганков П.М., Цыганков М.П. Руководство по ректификации спирта. Москва: «Пищепромиздат», 2001 год. 450 стр.

O'xshashlar

Узлуксиз ишлайдиган турли қурилмаларда крахмал сақловчи хом ашёни пишириш (спирт)

Хом ашёни қайта ишлашга тайёрлаш (спирт)

Винницк ускунасида пишириш (спирт)

Спирт хом ашёси ва унинг тавсифи

Донни ўстириш усуллари ва технологик режимлари (спирт)