Қурилишни лойихалаш тизими ва самарали лойиха ечимларини аниқлаш - Iqtisodiyot - Referatlar

Қурилишни лойихалаш тизими ва самарали лойиха ечимларини аниқлаш

Yuklangan vaqt:

20.09.2019

Ko'chirishlar soni:

0

Hajmi:

141.5 KB

Ko'chirib olish

www.arxiv.uz Режа: 1) Қурилиш объектларини лойихалашга қўйиладиган талаблар 2) Лойихалаш босқичлари. 3) Лойихаларнинг тузилиши ва мазмуни 4) Лойихаларни экспертизадан ўтказиш, бахолаш ва тасдиқлаш

www.arxiv.uz Қурилиш объектларини лойихалашга қўйиладиган талаблар Миллий иқтисодиёт тармоқларини ривожланиши уларни моддий техника базасини ривожлантиришни ва кенгайтиришни талаб қилади. Бу ўз навбатида шу тармоқни асосий фондларини кенгайтиришни, тармоққа инвестициялар жалб қилишни ва қурилиш ишларини олиб боришни талаб қилади. Объектларни қуриш қурилишни бошланғич босқичи бўлган тайёргарлик ва лойихалаш ишларини талаб қилади. Бирор бир объект (бино ва иншоот)ларни қуришдан олдин аввало уни лойихаланади. Лойиха деб бино ва иншоотларни қуриш ёки қайта қуриш учун керакли бўлган техник, конструкторлик ечимларни асослаш, хисоб-китоб, схемалар, чизмалар, тушунтирув хати ва бошқаларни ўз ичига олган комплекс хужжатлар тўпламига айтилади. Лойиха қурилиш-монтаж ишларини олиб бориш учун асос бўлиб хизмат қилади. Асослаш – лойихада техник хисоб китоблар асосида қабул қилинган қарордир. Хисоб-китоблар- лойихалаш жараёнида олинган натижалардир. Хисоб – китоблар (техник, иқтисодий)лойихада қабул қилинган қарорларни, лойиха ечимларини асослаш учун амалга оширилади. Хисоб-китоблар натижасида қуриладиган объектнинг алохида қисмлари тўғрисида ва лойихада қабул қилинган қарорлар ёки лойиха ечимлари тўғрисида тасаввурга эга бўлинади. Лойиха чизмалари деб бино ва иншоотлар хамда уларнинг алохида қисмлари, улардаги асосий технологик қурилмалар, электр таъминоти ва бошқаларни жойлашувини график тарзда қўрсатилишига айтилади. Лойиха чизмалари асосида биноларнинг параметрлари (ўлчови, бинонинг геометрик шакли, қаватлар сони, ичкт планировкаси) аниқланади. Смета – у асосида қурилиш объектининг қиймати, қурилишни молиялаштириш лимити хамда буюртмачи билан пудратчи ўртасидаги олиб

www.arxiv.uz бориладиган хисоб-китоблар амалга оширилади, бундан ташқари тайёр қурилиш махсулотининг қиймати аниқланади. Лойиха смета хужжатлари асосида кўзда қуриладиган қурилиш объектининг смета қиймати, мехнат ва материал ресурслар сарфи аниқланади. Лойихалар улардан фойдаланиш кўрсаткичларига қараб 3 турга: якка тартибдаги (бетакрор), қайта ишлатиладиган ва бир неча марта ишлатиладиган (типовой) лойихаларга бўлинади. Якка тартибдаги (бетакрор) лойихалар асосан бир марта қуриладиган бино ва иншоотлар учун тузилади Қайта ишлатиладиган лойихалар якка тартибда қуриладиган ёки бир неча марта қуриш иқтисодий жихатдан мақсадга мувофиқ бўлмаган бино ва иншоотлар учун тузилади. Бир неча марта ишлатиладиган (типовой) лойихалар турли худудларда қуриладиган бир хил бино ва иншоотларни (мактаб, турар жой, болалар боғчаси ва б.) қуриш учун тузилади. Улар асосида капитал қурилиш учун лойиха хужжатлари фонди, тўплами тузилади. Лойихалар хар доим қурилиш бошланишидан олдин ишлаб чиқилади. Улар қурилишни ташкил қилиш, режалаштириш ва молиялаштириш учун асос бўлади. Смета пудратчи қурилиш монтаж ташкилотлари ва буюртмачиларнинг хўжалик фаолиятини бахолаш ва улар ўртасидаги ўзаро хисоб-китоблар учун асос бўлиб хизмат қилади. Лойихалашнинг умумий тамойиллари қўйидагилардан иборат: -босқичлилик; -кўп вариантлилик; -бир хил лойихалаш меъёрларини қўллаш. Лойихалашнинг босқичлилиги. Лойихалаш жараёнида қурилишни лойихалашнинг мақсадга мувофиқлиги, қурилиш ишлари хажми, архитектура-планировка ва конструктив ечимлари бўйича қабул қилинган қарорларни босқичма-босқич амалга оширилади. Бу тамойил лойихалаш

www.arxiv.uz тартибини, унинг босқичларида хал қилинадиган масалалар ечимларини белгилайди. Лойихалашнинг кўп вариантлилиги. Капитал маблағларни (инвестицияларни) иқтисодий самарадорлигини ошириш мақсадида лойихалаш бир неча вариантларда тузилади. Шундан сўнг улар ичидан техник-иқтисодий кўрсаткичлари энг мақбул бўлган, кам сарф харажат талаб қитладиган, юқори самара берадиган вариант танлаб олинади. Лойихалашнинг комплектлилиги. Лойихалашни бу тамойили технологик, архитектура - қурилиш. Санитар – техник, смета ва бошқа ечимларни ўз-аро боғлиқ холда ишлаб чиқишни назарда тутади.Лойихалашни комплектлилиги уни ташкил қилишнинг энг асосий талабларидан биридир. Бир хил лойихалаш меъёрларини қўллаш. Республикамиз миллий иқтисодиётини барча тармоқларидаги объектлар қурилишини лойихалаш давлат меъёрлариасосида амалга оширилади. Лойихалаш меъёрлари 2 гурухга бўлинади. -қурилишни лойихалаш меъёрлари; -қурилиш материаллари ва деталларини давлат стандартлари. Қурилишни лойихалаш меъёрлари бино ва иншоотларни қурилиш майдонида жойлашуви, уларнинг планировкаси ва конструктив ечимларига қўйиладиган асосий талабларни белгилайди. Уларга «Қурилиш меъёрлари ва қоидалари» (СНиП)киради. Ўзбекистон Республикасида амал қилаётган «Қурилиш меъёрлари ва қоидалари» (СниП) да бино ва иншоотларни қуриш ва қайта қуришни лойихалашнинг асосий талаблари келтирилган. Уларга бўйсинишидан қатъий назар барча лойихалаш, қурилиш ва монтаж ташкилотлари амал қилишлари белгилаб қўйилган. Қурилиш меъёрлари ва қоидалари беш қисмдан ташкил топган. Улар қўйидагилар: 1.Иқтисод, ташкил этиш ва бошқариш

www.arxiv.uz 2.Лойихалаш меъёрлари 3.Ишлаб чиқариш ва қабул қилиш қоидалари 4.Смета меъёрлари 5.Мехнат ва материал ресурлар харажати меъёрлари Хар бир қисм алоҳида бобларга бўлинган бўлиб, улар мустақил равишда нашр қилинади. «Қурилиш меъёрлари ва қоидалари» грухига «Қурилиш технологик меъёрлар» (СТН) кириб улар тармоқ хусусиятлари бўйича ишлаб чиқариш бирлашмалари (концерн, ассоциация ва б.) томонидан тасдиқланади ва унга амал қилинади. Қурилишни лойихалаш меъёрлари тизимига киритилган «Қурилиш меъёрлари ва қоидалари»дан ташқари қурилишни турли масалаларини қўлланмалар кўрсатмалар хам киритилади. Қурилиш материаллари ва деталларининг давлат стандартларида қурилиш ва лойихалаш ташкилотлари томонидан, қурилиш монтаж ишларини олиб боришда, лойихалашда қўлланиладиган қурилиш материаллари ва деталларини хажм кўрсаткичлари, техник параметрлари берилади. Давлат стандартларисиз қурилишни лойихалаш ишларини амалга ошириб бўлмайди. Қурилиш меъёрлари ва қоидалари, давлат стандартларидан ташқари, қурилишда назорат органлари томонидан ишлаб чиқилган меъёрлар ва қоидаларга амал қилинади. Лойихаларни ишлаб чиқишда юқоридаги тамойиллардан ташқари қўйидагиларга амал қилинади: -Республикамиздаги ва ривожланган давлатлардаги илғор тажрибалардан кенг фойдаланиш; -лойихалаш жараёнида қурилиш ишлаб чиқаришини механизациялаш ва автоматлаштиришни назарда тутиш; -илғор технологияларни жорий қилиш; -лойихалаш ва қурилиш жараёнида тежамкорликка амал қилиш ва б.

www.arxiv.uz Лойихалаш босқичлари Бино ва иншоотлар қурилишини лойихалашни шартли равишда 3 та босқичга бўлиш мумкин: -лойихалашдан олдинги босқич; -лойихалаш жараёни босқичи; -лойихалашдан кейинги босқич. Лойихалашдан олдинги босқични асосий қисми бўлиб, лойихалаш учун керак бўладиган тегишли маълумотларни йиғиш хисобланади. Маълумотларни тўла ва ишончлилиги лойиха хужжатларини ўз вақтида ишлаб чиқишга асос бўлади. Лойихалаш ташкилотларининг амалий иш фаолиятида пудратчи қурилиш ташкилотлари пудратчи қурилиш ташкилотлари ва буюртмачилардан лойиха ечимларини аниқлаштириб бериш тўғрисидаги мурожатлар кўплаб учраб туради. Лойихалашдан олдинги ишларни қониқарсиз холати илмий текшириш ва лойихалаш институтлари иш фаолиятида перспектив режаларни йўқлиги билан асосланади. Қурилишни лойихалаш ва илмий текшириш институтлари режаларини капитал қурилиш режалари билан боғлиқ холда ишлаб чиқилмаслиги бунга сабаб бўлади. Бошланғич маълумотларни сифатини ошириш мақсадида буюртмачи ташкилотлар билан лойихалаш институтлари ўртасида лойихалаш топшириғини ишлаб чиқиш бўйича хамкорлик шартномалари тузилиши лозим. Хозирги кунда лойихалаш ишларининг хажмини кўплиги сабабли лойиха институтлари томонидан турли корхоналар, муассасаларни қурилишини лойихалаш учун барча маълумотларни қамраб олган бошланғич маълумотлартўпламини тузиш талаб қилинади. Бу хужжатларда қуриладиган объектларнинг энг рационал ўлчамлари, ишлаб чиқариш майдонлари, биноларнинг жойлашув схемалари, қурилиш майдонинг ўлчамлари ва иқтисодий асослашлар ўз аксини топади.

www.arxiv.uz Лойихалаш топшириғи тасдиқлангандан сўнг лойихалаш босқичи бошланади. У лойиха смета ишлари комплекси (хисоб-китоб, график ва кўпайтириш) бўйича техник хужжатлар тузишдан иборат бўлади. Лойихалаш босқичи қайта ишлатиладиган, бетакрор лойихаларнинг конструктив ечимларидан максимал фойдаланилган холда олиб борилади. Бу ўз навбатида лойихалаш муддатини қисқартиришга, қурилишни индустриал усуллардан фойдаланган холда олиб боришга имконият яратади. Лойихалаш босқичи кўп мехнат талаб қиладиган ва узоқ давом этадиган жараён бўлиб, унда қурилишни олиб бориш учун керак бўладиган техник хужжатлар ишлаб чиқилади. Лойихалашдан кейинги босқичда тасдиқланган техник лойиха ва ишчи чизмалар асосида лойиха ижрочилари қурилаётган бино ва иншоотларни назорат қилиб борадилар. Лойиха ижрочилари бу жараённи фаол иштирокчилари бўлишлари лозим, чунки улар қурилаётган бино ва иншоотларни қуриш жараёнида муаллифлик назорати олиб боришдан ташқари лойиха хужжатларига талаб қилинганда тегишли ўзгартиришлар киритишлари мумкин. Тахлилларни кўрсатишича лойихалашдан кейинги босқичда бино ва иншоотларни қуриш жараёнида лойиха ижрочилари олиб борадиган ишларни 3 та йўналишга бўлиш мумкин: -қурилаётган бино ва иншоотларда муаллифлик назорати олиб бориш; -бино ва иншоотларни фойдаланишга топшириш, уларни лойиха қувватига етказиш ва режалаштирилган техник-иқтисодий кўрсаткичларга эришиш жараёнида қатнашиш; -иш фаолиятини бошлаган корхоналарга техник ёрдам бериш. Турли корхона, бино ва иншоотларни лойихалаш учун лойиха ишларини олиб бориш учун тузилган шартнома бошланғич маълумот бўлиб хизмат қилади. Лойиха ишларини олиб бориш тўғрисидаги шартнома асосида лойихаловчи ташкилот зарур бўлган холларда лойиха қидирув

www.arxiv.uz ишларини олиб боради ва олинган маълумотлар асосида қуриладиган объектни лойиха қилади. Қуриладиган объектларни лойихалаш 1-босқичли (1-чизма) ёки 2 босқичли (2-чизма) бўлиши мумкин. Лойихалаш жараёнинг босқичлилиги лойихаланаётган объектнинг мураккаблигига қараб лойиха ишларини олиб бориш тўғрисидаги шартнома аниқланади. Техник – иқтисодий асослаш (ТИА) Техник-иқтисодий ҳисоб-китоблар (ТИҲК) ↓ Лойиҳалаш топшириғи ↓ Техник – лойиҳа ↓ ↓ ↓ Техник-ишчи лойиҳа Қурилиш қисми Йиғма қисми ↓ ↓ ↓ Ишчи чизмалар Технологик қисми Қурилиш қисми 1-чизма. Икки босқичли лойиҳалаш Техник – иқтисодий асослаш (ТИА) Техник-иқтисодий ҳисоб-китоблар (ТИҲК) ↓ Лойиҳалаш топшириғи ↓ Техник ишчи лойиҳа ↓ ↓ ↓ ↓ Техник ишчи лойиҳа Қурилиш қисми Ишчи чизмалар Йиғма қисм 2-чизма. Бир босқич ли лойихалаш

www.arxiv.uz Икки босқичли лойихалаш йирик ва мураккаб объектларни объектларни қуришда, катта технологик қурилмалар ўрнатиладиган, мураккаб архитектура қурилиш ечимларидан фойдаланиладиган объектлар учун амалга оширилади. Бунда биринчи босқичда техник лойиха ишлаб чиқилади, иккинчи босқичда ишчи чизмалар тайёрланади. Қуриладиган объектларни бир босқичли лойихалашда техник ишчи лойиха яратилади. Лойихалашдан олдинги хужжатлар бу техник иқтисодий асослаш бўлиб, унда худудларда, вилоятларда ишлаб чиқариш корхоналарини ривожланиши ва уларни жойлаштириш бўйича қўшимча схемалар ишлаб чиқиш, лойихалаш ва қуриш мўлжалланаётган корхоналар, уларни ишлаб чиқариш қувватлари, техник-иқтисодий кўрсаткичлари, хисоб-китоблар билан асосланади. Қурилиш объектларини лойихалаш бўйича қарор йирик ва мураккаб корхона ва иншоотлар қуриш учун техник-иқтисодий асослашларни (ТИА), бошқа корхоналар, бино ва иншоотлар учун техник-иқтисодий хисоб - китоблар (ТИХК)ни, уларни қуришни мақсадга мувофиқлиги ва заруриятини эътиборга олиб қабул қилинади. Техник-иқтисодий асослашлар импорт технологик қурилмалар ўрнатиладиган корхоналарни қуриш ва қайта қуриш, шунингдек маъмурий бинолар учун уларни смета қийматига боғлиқ бўлмаган холда тузилади. Техник иқтисодий асослаш қурилишни режалаштириш ва лойихалашдан олдинги хужжат хисобланиб, қуйидаги бўлимлардан ташкил топади: 1. Техник иқтисодий асослашга асос бўладиган қабул қилинган қарорлар ва бошқа хужжатлар, кенгайтириладиган ёки қайта қуриладиган корхоналарнинг техник холати тўғрисидаги маълумотлар, улар хўжалик фаолиятининг тахлили, охирги уч йиллик фаолиятининг асосий кўрсаткичлари.

www.arxiv.uz 2.Корхонани ихтисослашуви, кооперацияси, ишлаб чиқарадиган махсулотининг тури ва хажми 3. Корхонани хом ашё, материаллар ва ярим тайёр махсулотлар, энергия, иссиқлик, сув таъминоти ва мехнат ресурслари билан таъминлаш 4. Корхонани таркиби, ишлаб чиқаришни ташкил этиш ва бошқариш, асосий технологик ечимлар, таклиф қилинаётган ишлаб чиқариш технологиясини ва технологик қурилмаларни танлашни асослаш 5. Қурилиш олиб бориладиган районни, майдонни, ахоли пункитини танлаш ва уларнинг тавсифи 6. Асосий қурилиш ечимлари, қурилишни ташкил этиш, архитектура- планировка ва конструктив ечимлар хамда уларнинг асосий кўрсаткичлари 7. Атроф мухит мухофазаси, сув ости ва усти сувлари, ёғингарчилик миқдори, уларнинг тавсифи 8.Қурилишни хисобланган қиймати 9.Қурилишни ва ишлаб чиқаришни техник иқтисодий кўрсаткичлари, инвестицияларни иқтисодий самарадорлиги 10. Туклиф ва мулохазалар 11. Иловалар: қурилиш объекти қийматининг йиғма хисоби, ситуацион режа. Лойиха ишларини олиб бориш ва техник лойихалар ишлаб чиқариш учун лойихаланаётган объектга буюрмачи томонидан қўйилган талаблар кўрсатилган лойихалаш топшириғи асос бўлиб хизмат қилади. Лойихалаш топшириғига қурилиш учун ажратиладиган ер майдони, ташқи муҳандислик иншоотларига уланишнинг техник шартлари, ер соти ва усти иншоотлари тўғрисидаги маълумотлар илова қилинади. Агар қурилиш олиб бориладиган майдондаги мавжуд бино ва иншоотлар сақлаб қолинадиган бўлса, у холда уларни техник характеристикаси ва ўлчамлари кўрсатилади.Қурилиш майдонидаги уй-жой фондини бузиш лозим бўлса, уларни инвентаризацияси, бахолаш далолатномаси, махаллий бошқарув

www.arxiv.uz органларини бузилган уй-жой фондини компенсация қилиш тўғрисидаги қарорлари илова қилинади. Лойихалаш топшириғи белгиланган тартибда ва шаклда тузилади ва у қўйидаги бўлимларни ўз ичига олади: -қуриладиган бино ва иншоотни номи; -лойиха ишларини олиб бориш учун асоснома; -қурилиш тури (янги қурилиш, қайта қуриш, реконструкция қилиш) уларни техник-иқтисодий асослашда келтирилади; -қурилиш олиб бориладиган худуд, ахоли пункти (қуриладиган корхонани жойлашувини асословчи материаллар, аввалдан келтирилган ТИА ва қурилиш майдонини ажратиш тўғрисидаги далолатномада кўрсатилган бино ва иншоотлар); -ишлаб чиқариладиган махсулот номенклатураси, корхона бўйича асосий махсулот турларини ишлаб чиқариш хажми (натурал ёки сўм ўлчовида), агар қурилиш навбатма-навбат олиб бориладиган бўлса унинг биринчи навбатда қуриладиган бино ва иншоотлари; -қуриладиган корхонанинг иш режими; -ишлаб чиқариш ва хўжалик кооперацияси тўғрисидаги ечимлар, шу жумладан худуднинг ишлаб чиқариш бўғини таркибида корхонани жойлашуви; -атроф-мухит химояси бўйича талаблар ва ишлаб чиқариш чиқиндиларини йўқ қилиш тадбирлари; -ободонлаштириш ва кўкаламзорлаштириш тадбирлари; -қуриладиган корхона технологик жараёнини автоматлаштирилган тизим орқали бошқаришни ишлаб чиқиш зарурияти; -уй-жой ва маданий маиший биноларни қурилишини лойихалаш учун маълумотлар; -жалб қилинадиган инвестициялар хажми, қуриладиган корхона ёки бино ва иншоотларни техник-иқтисодий кўрсаткичлари;

www.arxiv.uz -қурилишни тугатиш муддати (қурилишмуддати меъёрларига асосан), ишлаб чиқариш қувватлари ва эксплуатацияга топшириладиган комплексларни қуриш муддати; -энг мақбул лойиха вариантлари ёки уни қисмларини тайёрлаш бўйича талаблар: -лойихалаш босқичлари; -бош лойихаловчи ташкилот номи; -қурилиш ташкилотининг номи; -худудий лойиха ташкилоти билан келишилганлиги тўғрисидаги хужжат. Лойихалаш топшириғи билан биргабуюртмачи лойиха ишларини олиб борувчи тпашкилотга қурилиш майдони ажратилганлиги тўғрисидаги далолатномани, корхона ва иншоотларнижойлашуви тўғрисидаги келишилган хужжатни, қурилиш паспортини, лойиха қилинадиган объектни таъминот манбаалари ва мухандислик коммуникациялари билан уланиш манбаларини топширади. Лойиха топшириғи буюртмачи томонидан лойиха қилувчи ташкилотга лойиха ишларини бошланишидан 3-4 ой олдин топширилади. Лойихаларнинг тузилиши ва мазмуни Тасдиқланган лойиха топшириғи асосида лойиха ишларини олиб борувчи ташкилот томонидан техник (техник-ишчи) лойиха ишлаб чиқилади. Техник лойиха асосида архитектура планировка, конструктив ечимлар, мухандислик қурилмалари, индустриал қурилиш буюмларини ишлаб чиқиш ва қурилишни ташкил қилиш аниқланади. Бундан ташқари унда қурилиш объектининг техник иқтисодий кўрсаткичлари, унинг смета қиймати аниқланади. Қуриладиган корхона ёки бино ва иншоотларни техник лойихаси қуйидагиларни ўз ичига олади: 1.Умумий тушунтирув хати

www.arxiv.uz 2.Техник-иқтисодий қисм 3.Бош режа, транспорт, бузилган ерларни тиклаш 4.Ишлаб чиқариш технологияси, энергия ресурслари таъминоти ва атроф мухит мухофазаси 5.Қуриладиган корхонани бошқариш тизими ва мехнатни ташкил қилиш 6.Қурилиш қисми 7.Қурилишни ташкил қилиш 8.Белгиланган муддатларда лойиха қувватига эришишни ташкил қилиш 9.Смета қисми 10.Турар – жой қурилиши. Умумий тушунтирув хати да лойихани ишлаб чиқиш учун асоснома, қурилиш тури, корхонани қуввати ва таркиби, қурилиш навбатлари, лойиханинг қисқача мазмуни ва унинг асосий ечимлари кўрсатилади. Техник иқтисодий қисм қўйидагиларни ўз ичига олади: -лойихани ишлаб чиқиш учун асосий бошланғич маълумотлар; - корхона лойихасининг асосий техникқиқтисодий кўрсаткичлари -қурилиш объектининг смета қиймати; -ўрнатиладиган замоновий технология ва жихозларни асослаш; -қуриладиган корхона ва асосий фондлари ва капитал маблағларни тахлили, (солиштирма капитал маблағлар, капитал маблағларнинг таркиби, уларни қоплаш муддати, фонд қайтими); корхонани асосий техник иқтисодий кўрсаткичлари (ишлаб чиқариш қуввати, мехнат унумдорлиги, механизациялаш ва автоматлаштириш даражаси, машина ва технологик қурилмаларни иш сменаси) бу кўрсаткичларни илғор корхоналар кўрсаткичлари билан солиштирма тахлили. Лойиханинг Бош режа, транспорт, бузилган ерларни тиклаш бўлимии 3 та қисмдан ташкил топган бўлади. Биринчи қисм «Бош режа» (генплан)да вертикал планировка ва худудни ободонлаштириш, мухандислик коммуникациялари, фуқоро мухофазаси ва корхонани қўриқлашни ташкил

www.arxiv.uz этиш, (бош режа кўрсаткичлари, умумий майдони, қурилиши эгаллаган майдон ва б) бўйича асосий ечимлар кўрсатилади. Иккинчи қисм «Транспорт» деб номланиб унда йирик корхоналарни техник лойихасида ташқи транспорт аълоқалари кўрсатилади. Учинчи қисм «Бузилган ер майдонларини тиклаш»да унумдор ер қатламини қурилиш майдонидан четга олиш, уни ташиш, бошқа ерга солиш ва ерни унумдорлик даражасини тиклаш усуллари кўрсатилади. Ишлаб чиқариш технологияси, энергия ресурслари билан таъминлаш ва атроф мухит химояси бўлими қуйидаги қисмлардан ташкил топган бўлади: 1.Ишлаб чиқариш технологияси: (бутун корхона ва ишлаб чиқариш цехлари бўйича)бу қисмда корхона ва унинг цехларида ишлаб чиқариш жараёнлари технологиясининг схемаси кўрсатилади. 2.Технологик жараёнларни автоматлаштириш 3.Электр қурилмалари ва электр таъминоти 4 Сиқилган газ, хаво, кислород ва бошқалар билан таъминлаш қурилмалари 5.Иссиқлик тармоқлари 6.Сув манбааларини, атмосферани, хавони ифлосланишинихимоя қилиш тадбирлари. «Корхонани бошқариш тизими ва мехнатни ташкил қилиш» бўлими 3 та қисмни ўз ичига олади: мехнатни ташкил қилиш, корхонани бошқариш тизими, алоқа ва сигнализация. Хар бир қисмда қабул қилинган ечимларни асосланади ва уларни чизмалари келтирилади. «Қурилиш» бўлими 3 та қисмдан иборат бўлади. 1.Архитектура-қурилиш ечимлари 2.Хавони вентиляцияси ва совитиш тизими 3.Сув таъминоти ва канализация Қурилиш бўлимининг хар бир қисмида қабул қилинган ечимлар асосланади ва чизмалари кўрсатилади.

www.arxiv.uz «Қурилишни ташкил қилиш» бўлими лойиханинг асосий қисми бўлиб унинг бажарилиш сифати қурилиш муддатига, сифатига ва қийматига боғлиқ бўлади. Агар қурилиш объектини қайта қўлланиладиган лойиха асосида қуриш режалаштирилаётган бўлса, унда уни қурилиш олиб бориладиган худудга мослаштириш мақсадида техник лойиха ишлаб чиқилади. Бундай холатларда техник лойиха қуйидаги қисмлардан ташкил топган бўлади: -турли мақсадлар учун бош режада асосий ва ёрдамчи бино ва иншоотларни жойлаштириш тўғрисидаги ечим; -қайта қўлланиладиган лойихадаги архитектура-планировка ва конструктив ечимлар хамда мухандислик коммуникациялари тўғрисидаги ечим вариантлари; -қурилиш майдонини геологик ва гидрогеологик шароитидан келиб чиққан холда қурилиш конструкцияларини, қуриладиган бино пойдевори ўлчамларини аниқлаш; -сув, иссиқлик, газ, аълоқа ва канализация тармоқларига уланиш тўғрисидаги ечимлар; -смета хужжатларини тузиш; -қурилишни ташкил қилиш ва лойихалаш тизими. Техник лойихани тасдиқлашдан олдин уни экспертиза қилинади. Унда лойихаланаётган объектни хўжалик ахамиятига мослиги, техник имкониятлари, қурилишни иқтисодий нуқтаи назардан мақсадга мувофиқлиги, ишлаб чиқилган лойиха хужжатларини лойиха топшириғига мос келиши, техник-иқтисодий кўрсаткичларни тўғрилиги, смета қийматини тўғри хисобланганлиги текширилади. Техник лойиха экспертизадан ўтгандан кейин уни тасдиқланади. Тасдиқланган техник лойиха маълумотлари асосида ишчи чизмалар ишлаб чиқилади. Ишчи чизмалар қурилиш монтаж ишларини олиб бориш учун асосий хужжат хисобланади. Улар қурилиш объектларини лойихалашнинг охирги

www.arxiv.uz босқичи бўлиб, унда қурилиш монтаж ишларини олиб бориш усулларини, асосий конструкцияларга тушадиган кучларни хисоб китоблари берилади. Лойихаларни экспертизадан ўтказиш, тасдиқлаш ва бахолаш Ишлаб чиқилган лойиха ечимлари бўйича келишувлар лойихалаш ташкилоти томинидан амалга оширилади. Техник лойихалар энергия таъминоти. Ёнғин хавфсизлиги ва бошқа ташкилотлар билан келишилади. Шундан сўнг қабул қилинган лойиха ечимлари бюртмачи билан келишиш учун юборилади. Ишлаб чиқилган лойихаларни сифатини ошириш мақсадида лойихаланган корхонани, бино ва иншоотларни технологик ечимларини, техник иқтисодий кўрсаткичларини юқори даражада бўлишини таъминлаш мақсадида экспертизадан ўтказилади. Лойихаларнинг ва қурилишнинг смета қийматини экспертизадан ўтказишда қўйидагилар текширилади: -лойиха ва унинг смета қийматини илмий-техника тараққиёти ютуқларига мос келиши; -янги корхонани қуриш, ишлаб турган корхоналарни ишлаб чиқариш қувватини ошириш ёки реконструкция қилишга нисбатан иқтисодий жихатдан мақсадга мувофиқлиги солиштирилади; -лойихаланган корхонани техник-иқтисодий кўрсаткичлари худди шундай корхоналарнинг ва тегишли тармоқ учун тасдиқланган техник иқтисодий кўрсаткичлар билан солиштирилади; -лойихада табиатни мухофаза қилиш, атмосферага, сув хафзаларига ифлос чиқиндиларни чиқармаслик бўйича тегишли тадбирларни мавжудлиги; асосий ва ёрдамчм технологик қурилмалар, технологик жараёнларни фан-техника ва мехнатни илмий асосда ташкил этишнинг ютуқлари билан мос келиши; -мехнат шароитини яхшилаш бўйича лойиха ечимларини мавжудлиги;

www.arxiv.uz -корхонани бошқариш бўйича қабул қилинган тизимнинг самарадорлиги; -лойихада корхона, бино ва иншоотларни эксплуатация қилиш жараёнида хавфсизлик техникаси қоидаларига ва санитар-гигеэна талабларига амал қилинганлиги; -лойихада ишлаб чиқаришни бош режаси тўғрисидаги ечимнинг аниқлиги; -архитектура-қурилиш ечимларини технологик талабларга мослиги; -давлат стандарти, қурилиш меъёрлари ва қоидалари талабларига амал қилинганлиги; -энергия, сув, иссиқлик таъминоти, канализация ва вентиляция тўғрисидаги лойиха ечимлари вариантини энг мақбуллиги; -қуриладиган ёки реконструкция қилинадиган корхона, бино ва иншоотларни смета қийматини тўғри хисобланганлиги. Қуриладиган бино ваиншоотларни экспертиза хулосасида қўйидагилар ўз аксини топади: 1.Бино ва иншоотлар лойихасининг қисқача тавсифи, асосий лойиха ечимларини асослари ва техник-иқтисодий кўрсаткичлар жадвали. 2.Лойиха ечимлари бўйича камчилликлар ва уларни бартараф қилиш бўйича таклифлар, техник-иқтисодий кўрсаткичлар ва сметалар, қабул қилинган лойиха ечимлари бўйича таклиф қилинган ўзгартиришларни асосланганлиги, смета қиймати кўрсаткичлари ва лойихани амалиётга тадбиқ қилишдан кутилаётгансамара. 3.Лойиханинг бажарилиш сифати бўйича умумий хулоса, тасдиқлаш ёки уни қайта ишлаб чиқишга юбориш тўғрисидаги экспертлар таклифи. 4.Лойихага тузатиш ва қўшимчалар киритиш бўйича таклифлар. Лойиха бўйича экспертиза хулосаси, уни тасдиқлайдиган ташкилотга ва лойиха институтига юборилади. Буюртмачини топшириғига асосан лойихани ишлаб чиққан институт уни тасдиқлайдиган ташкилотларда химоя қилади.

www.arxiv.uz Амалиётда лойиха ечимларини бахолашни иккита йўналиши мавжуд: 1.Лойихаланаётган корхона, бино ва иншоотларнинг техник-иқтисодий кўрсаткичларини, архитектура планировка ечимлари самарадорлигини бахолаш; 2. Лойихани ишлаб чиқишда уни амалга ошириш учун зарур бўлган инвестицияларнинг самарадорлигини бахолаш. Лойиха ечимларини бахолаш бутун лойиха бўйича ёки уни қисмлари бўйича амалга оширилади.

O'xshashlar

Қурилишни бошқаришни замонавий тизими

Лойиха тахлили концепцияси

Ижтимоий жараёнлар ва аҳоли турмуш даражасининг ўсишини прогнозлаш

Лойиха тахлили билан боғлиқ иқтисодий концепциялар

Бакалавр иш фаолият