Туризмдаги асосий ва махсус турларнинг таърифи, туризмнинг шакллари - Iqtisodiyot - Referatlar

Туризмдаги асосий ва махсус турларнинг таърифи, туризмнинг шакллари

Yuklangan vaqt:

20.09.2019

Ko'chirishlar soni:

0

Hajmi:

83 KB

Ko'chirib olish

Туризмдаги асосий ва махсус турларнинг таърифи, туризмнинг шакллари Режа: 1. Туризмдаги асосий ва махсус турлар 2. Туризмдаги асосий турларнинг таьрифи 3. Туризмдаги махсус турлар ҳақида тушунча ва уларнинг таърифи 4. Махсус турларни туризмда шакллантириш

Туризмдаги асосий ва махсус турлар. Туризмнинг барча турлари ишлаб чиқариш ва инсониятнинг ижоди ва яратувчилик соҳаларидан келиб чиқган. Зиёратгоҳ жойлар, тарихий обидалар, диний раҳномоларнинг даҳмалари жаҳоннинг машҳур кишилари ҳаётидир. Фақатгина экологик туризм турлари табиат маҳсули ҳисобланади. Ишлаб чиқариш соҳаларининг ёки инсонлар гуруҳининг мўжизакор, мукаммал ва ҳайратомуз кўринишга эга бўлган маҳсулотлари, иншоотлари инсонлар оқимини ўзига жалб қилиши туризм соҳасини келтириб чиқарди, соҳадаги турларнинг кўпайиб бораётганлиги ҳам ана шу омилларга боғлиқ. Дунёнинг 7 мўжизасини кўриш, уларнинг сиру-асрорлари билан танишишга қизиқиш қадим цивилизацияда туристлар оқимини ташкил қилганлиги маьлум. Бу вақтда биргина «туризм» сўзи ҳали кашф қилинмаган, таьрифи берилмаган эди. Ўзга ерлардаги одамларни, табиатни кўришга қизиқиш, асосий ҳолларда бойлик излаш учун чиқган кишилар ҳозирда буюк географик кашфиётчилар номини олган. Бу давр ҳам жаҳонда туризмнинг ривожланишида алоҳида босқич ҳисобланади. Ҳозирга келиб инсон ўзининг қизиқиши соҳаларини кўриб улгуриш, қониқиш олиш, ўрганиш, танлаш хусусиятлари ва имконият даражаларидан тўғри фойдаланиш учун ишлаб чиқариш соҳаларини, табиий биологик ресурсларни, инсонларнинг яшаш тарзларини алоҳида-алоҳида туризм соҳасига айлантирди. Дастлаб инсон ўзида пайдо бўлган эътиқод ҳисси нуқтаи-назаридан ўз динидаги баркамол инсонлар, авлиё ва шайхларга, кейинчалик уларнинг қабрига сиғинди, бу ҳаракатлари унга хотиржамлик, осойишталик келтиришини сезди. Бундай ҳаракатлар туризмда зиёратгоҳ ёки диний туризм номини олди. Кейинчалик ўтмишдаги ўз аждодлари қурган мўъжизакор, маҳобатли қурилиш иншоотларига, инсониятнинг машҳур саркардалари қурдирган қасрларни кўришга интилди. Бу ҳаракатлар ҳозирда тарихий обидалар

туризми деб номланган. Шу тариқа туризмнинг турлари рўйхати тўлиб борди. Ҳозирги россиялик мутахассисларнинг ёзишича жаҳонда туризмнинг асосий турлари 20-22 йўналишдан иборат. Қайд қилинган фикр, мулоҳазалар шунинг учун ҳам келтирилдики, туризмдаги махсус турлар рўйхатини тузишдан олдин туризмдаги асосий турларнинг моҳиятига тўхталиш зарурати бор. Асосий турлар билан махсус турлар моҳиятини, мазмунини таққослаш бу турларни бир-биридан ажратиш хусусиятларини, сабабларини тушунтира олади. Туризмдаги асосий турларнинг таьрифи. Туризмнинг турлари ҳақида мулоҳазалар, фикрлар билдирилганда ишнинг кириш қисмида қайд қилганимиздек россиялик туризм мутахассисларининг фикрлари тўғридан- тўғри таржима қилиниб берилаяпти. Туризмдаги турларни таснифлашдаги чалкашликлар ҳам туризмдаги турларга, туристлар сонини, ҳаракатланишини, хизматлар турини ҳам аралаштириш, туризмдаги ҳақиқий турлар хилини аниқлашни ҳам қийинлаштиради, ҳақиқий турларнинг қайсилари муҳимроғу, қайси турлар ўз салоҳияти бўйича кейинроқ туради, ажратиш мушкуллашади. Талабалардан туризмнинг турларини санаб беринг деган саволга талаба - ички туризм, халқаро туризм, кирувчи туризм, чиқувчи туризм, автотуризм деб кейинчалик зиёратгоҳ туризми, экологик туризм, спорт туризми деб давом этади. Жавобдан маьлум бўладики, талаба туризмнинг турларини статистика учун керак бўладиган туристлар оқимини ҳисобга оладиган ички, халқаро, кириш ва чиқиш туристлар ҳаракатига қўшиб юбормоқда. Ички, халқаро, кириш ва чиқиш туризми деганда туристларнинг сонини ҳисобга олиш ва ўсиш ёки камайишга қараб режалаштириш ишларини амалга ошириш тушунилади. Бу кўрсатгичлар туризмдаги тур эмас. Туризмдаги тур туристнинг маьлум бир қизиқиш обьекти-туристик ресурс – маконни англатади.

Туризм ривожланган мамлакатларда қайси турлар рўйхатга олинган ва қайси белгилар асосида турни даражаларга бўлганлигини билмаганимиз панд бермоқда. Александрова А.Ю. (2008) маълумотлари бўйича туризмдаги махсус турлар қўйидагилардан иборат: 1. Шаҳар туризми. 2. Ишчанлик туризми. 3. Қишлоқ туризми. 4. Экологик туризм. 5. Спорт туризми. 6. Зиёратгоҳ туризми. Бу турларни таҳлил қилганимизда спорт туризми тўртта турга ажратилган:  тоғ спорт чанғи туризми;  голф туризми;  дайв туризми;  экстеримал ҳолатлардаги туризм. Юқоридаги туризм турларини махсус ёки асосий деб ажратиш хусусиятларини топиш қийин. Экологик, зиёратгоҳ ва спорт туризмлари жаҳонда энг катта туристлар оқимини ташкил қиладиган турлар ҳисобланади. Голф, Дайв туризми ва Экстремал туризм турларини диний, тарихий, экологик ва спорт туризми турларига тенглаштириб бўлмайди. Демак Россия давлати туризмида туризмдаги турлар даражаларга ажратилган эмас. Янги маъруза матнларида, услубий қўлланмаларда муаллифлар Россиялик туризм мутахассислари, проф-ўқитувчилари нашр қилган дарслик, қўлланмалардаги туризм атамаларини келтириши тўғри албатта. Лекин, Ўзбекистон туризми учун ўзига хос бўлган, қулай, миллий туризм атамалари ҳақида айниқса туризмнинг турлари ва ресурслари ҳақида ягона фикрларни,

атамаларни талабаларга етказиш ва тушунтиришга келишиб олиш жуда зарур. Туризмнинг ҳақиқий моҳияти, бу соҳанинг ривожланиш манбаи, ўзаги, ядроси туристик ресурслар ва бу туристик ресурслардан фойдаланишда аниқ мавзули, ресурс мазмунини, моҳиятини англатадиган турни ишлаб чиқиш ҳисобланади. Тур номи эса биринчидан, туристик ресурснинг, (объектнинг) моҳияти мазмунидан (масалан, диний зиёратгоҳ туризми ва ҳакозо….) иккинчидан, туристнинг ҳоҳиши, қизиқишидан (масалан, спорт туризми, соғломлаштириш туризми, дам олиш туризми, касбий фаолият туризми ва ҳакозо..) келиб чиқади. Шунингдек, туризмнинг шаклларини ҳам туризмдаги турларга аралаштириш, қўшиш бутунлай нотўғри хулосаларни келтириб чиқарадики, бундай ҳолатга асло йўл қўйиб бўлмайди. Тур – турист учун маълум маршрутда, маълум туристик объектга, маълум муддатда тақдим этиладиган, турли хизматлар (жойлаштириш, овқатлантириш, транспорт хизмати, маиший, туристик экскурсия ва бошқа ) тўпламидир (ВТО). Бутунжаҳон туризм ташкилоти (ВТО) – туризмнинг бешта турини истиқболли йўналиш деб эълон қилган. 1. Саргузашт туризми. 2. Денгиз ва сув ҳавзалари бўйлаб саёҳат туризми. 3. Маданиятни ўрганиш туризми. а) диний зиёратгоҳ туризми. б) Маданий-тарихий туризм. 4. Экотуризм. 5. Мавзули туризм. а) иқлимни ўрганиш. б) ҳайвонот оламини ўрганиш. в) ўсимлик дунёсини ўрганиш. г) палеонтологияни ўрганиш.

Туризмнинг шакллари дейилганда халқаро статистикада саёҳатларнинг йўналишлари бўйича қўйидаги шаклларни ажратиш мумкин: 1. Ички туризм – ўз давлати чегарасида саёҳат. Экспертлар хулосасига кўра сайёҳ 80-100 км дан ошган масофага саёҳат қилса, туризм сайёҳи дейилади. 2. Кириш туризми - Ўзбекистонга бошқа давлатлардан туристларнинг келиши. 3. Чиқиш туризми – агар Ўзбекистонлик Малайзияга саёҳат қилса, чиқиш туризми (турист) бўлади. Малайзияга боргандан кейин, у турист Малайзия учун кириш туризмига киради. 4. Миллий туризм – ички ва чиқиш туризм шаклларини бирлаштиради. 5. Халқаро туризм – кириш ва чиқиш туризмларидан ташкил топади. Шунинг учун ҳам россиялик мутахассислар адабиётида ги таснифлардан фойдаланиб Ўзбекистонда туризмнинг қайси турларини ривожлантириш истиқболлари борлигига тўхталиш фикримизча тўғри бўлади. Умуман олганда туризмнинг турларини белгилашда Ўзбекистон учун қулай бўлган усулни қўллашимизни ҳеч ким тақиқламайди. Республикамизда туризмни ривожлантиришга жадал киришилаётган экан, туризмдаги турларни салоҳиятига қараб, уларга келадиган туристик оқимларга қараб маълум бир гуруҳларга ажратишимиз мумкин. Туристик ресурслар салоҳиятига қараб Республикамизда туризмдаги қуйидаги асосий турларни ривожлантириш мумкин ва бу турларни асосий турлар деб қабул қилиш лозим. Диний туризм - Ислом дини оламидаги машҳур кишиларнинг қабрларини зиёрат қилиш. Маккага, Мадинага ҳаж ва умра сафарлари. Бухоро, Самарқанд, Шаҳрисабз шаҳарларига келиб масжидларда «жума» намозларини ўқиш.

Тарихий обидалар туризми - Бухоро, Хива, Самарқанд, Шаҳрисабз, Тошкент шаҳарларидаги ва Республикамиз туманларидаги тарихий обидаларни кўришга қизиқиш. Экологик туризм - Ватанимизнинг гўзал табиат минтақаларига, ноёб ўсимликлар олами ва ҳайвонот дунёсига, 4 фаслнинг иқлимий хусусиятларини кўришга қизиқиш. Археологик туризм - Самарқанд, Бухоро, Хоразм шаҳарларининг қолдиқлари, қадимий қальалар харобалари, кўҳна қадимий Марказий Осиё халқлари ҳаёти ҳақидаги археологик топилмаларга қизиқиш. Спорт туризми - Халқимизнинг ҳозирда жаҳон бўйича оммавийлашиб бораётган миллий кураш, теннис, футбол, чанғи спорти, бокс ва бошқа мусобақаларига қизиқиш. Соғломлаштириш туризми - Ватанимизнинг соғломлаштириш марказларида, курорт ва санаторияларида, минерал, шифобахш сувлари масканларида, шифобахш қум- балчиқларида, маъданли сувлари манзилларида даволанишга қизиқиш. Рекреацион туризм - Табиат бағридаги мўжизакор гўшаларда, тоғ ўрмонларидаги шифобахш дарахтлар ичида, табиий шаршаралар, зилол булоқлар ёнида вақтинчалик дам олишга қизиқиш. Овчилик туризми- Республикамизда ов қилишнинг ҳуқуқий-қонуний меъёрлари яратилганлиги, овчилик майдонларининг катта ҳудудларни эгаллаши, овчилик обьектларининг аниқлиги, овда ҳаракатланишнинг эркинлигидан қурол ва қуролсиз овчиликка қизиқиш. Касбий фаолият туризми - касбий фаолият юзасидан чет давлатларга боришга, чет элликларнинг республикамизга келишига, тижоратчилар, тадбиркорлар, савдогарлар, қўшма корхоналар тузувчиларнинг мамлакатлардаги ўз касби фаолияти доирасида малакалар ошириш, маҳсулотлар, асбоб-ускуналар ва замонавий технологияларни сотиб олишга ёки танишишга қизиқиш.

Илмий туризм - Ватанимизда ва хорижда таьлим олиш, халқаро илмий марказларда ўқиш, халқаро йирик Университетларда илмий-амалий малакаларини ошириш, халқаро илмий-амалий конференциялар, симпозиумларга қатнашиш, халқаро илмий грант лойиҳаларни бажаришга, магистратура, аспирантура ва докторантурани хориж мамлакатларда , ватанимизда ўтказишга қизиқиш. Савдо туризми - Ватанимизда ва хорижда фақат савдогарчилик масалаларига, мол олиб келиш ва олиб кетиш, айрибошлаш, савдо марказлари очиш, нарх-наво ўзгаришига, валюталар баҳосига, янги бозорларга, харидор талаб моллар савдосига қизиқиш. Ижтимоий туризм - Давлат томонидан ёки шахс ишлаб турган корхона ҳисобидан саёҳатга чиқиш, соғломлаштириш, дам олиш масканларига, курорт ва санаторияларга боришга қизиқиш.Ўзбекистонда бундай имтиёзларни Ўзбекистон касабачилар уюшмаси федерацияси ишлаб чиқади. Экскурсия (танишув, кўриш) туризми- бу тур асосан мамлакат ичкарисида кўпроқ ривожланади. Якка шахс ёки гуруҳ бўлиб ташаббускор (ўқитувчи, эколог, инженер, мутахассис) бошлиқ раҳбарлигида қисқа муддатларда ўлкашунослик, тарихий, маданият музейларини, ботаника боғларини, завод, фабрикаларнинг иш фаолиятларини, яқин масофалардаги оромгоҳлар, табиий ландшафтларни, ҳайвонот боғлари, сув ва дарё ҳавзаларини кўришга қизиқиш. Шаҳарсозлик туризми - Ўз ватанида ва хориж давлатларидаги замонавий шаҳарларни кўришга қизиқиш. Тошкент, Самарканд, Бухоро, Хива, Шахрисабз шаҳарларидаги янги обидалар ва янги типда кенгайтирилган шаҳарлар, айниқса чўлларимизда бунёд этилган Навоий, Зарафшон, Учқудуқ шаҳарларига қизиқиш ички туризмда ҳам халқаро туризмда ҳам ўзининг туристик бозорини топишни таьминлашимиз лозим. Қайд қилинган 14 та туризм тури Республикамизда талаблар даражасида ривожланиши мумкин. Чунки бу туризм турларига ( ички ва

ташқи туризмда ) туристларнинг қизиқишлари ҳақида батафсил маьлумотлар бор. Иккинчидан, қайд қилинган турларнинг туристик ресурслари - обьектлари хилма-хиллиги, мазмундорлиги, диққатга сазоворлиги, улуғворлиги, муқаддаслиги, ноёблиги, бетакрорлиги жиҳатлари, кўринишлари таьрифлари телевидение, и нтернет ахборотлар тизимида реклама қилинмоқда . Шунингдек, туризм ривожланган давлатлардаги тажрибалардан маьлумки, бу турларга туристларнинг оқими жуда катта масштабларда бўлади. Шунинг учун ҳам қайд қилинган турларни туризмдаги асосий турлар деб номлаш ҳам тўғри бўлади. Туризмдаги махсус турлар ҳақида тушунча ва уларнинг таърифи. Туризмнинг махсус турлари ҳақида Республикамизда биринчи сўзни айтган ва бу турларнинг дастлабки рўйхатини тузган М.Т.Алиева ҳисобланади. М.Т.Алиева туризмдаги махсус турларни қуйидагича қайд қилган: 1. Маданиятга қизиқиш туризми. 2. Табиатга қизиқиш туризми. 3. Қишлоқ туризми. 4. Фермерлар ҳаёти туризми. 5. Пиёда ва в е лос и п е дда ҳаракатланиш туризми. 6. Ихтисослашган мотивлардаги туризм. 7. Этник туризм. 8. Диний зиёратгоҳ туризми 9. Касбий фаолият туризми. 10. Соғиниш туризми. 11. Саргузашт туризми. 12. Экологик туризм. М.Т.Алиева ўзининг маьлумотларида туризмнинг махсус турларини қуйидаги таьриф бўйича ажратади - «Туризмнинг ушбу турларига бирор районнинг ўзига хос, фарқ қилувчи хусусиятлари билан танишиш мақсадидаги саёҳати киради. Бу саёҳатлар туристларда шаклланган

(ҳаваскорлик ва профессионал) қизиқишлардан келиб чиқади. Махсус турларга туризмнинг кичик кўламли ноаньанавий турлари ҳам киради.» Мазкур таьриф бўйича экологик туризм, диний зиёратгоҳ туризм ва табиатга қизиқиш туризмлари кичик кўламли эмас балки, энг оммавий туристик оқимни ташкил қиладиган туризм турлари ҳисобланади. Шунинг учун ҳам туризмдаги бу учала тур туризмнинг асосий турлари рўйхатига туриши бизнингча тўғри бўлади. Шунингдек, пиёда ва велосипедда ҳаракатланиш туризмнинг тури эмас балки, туристнинг хоҳиш - истаги б илан ўзи танлаган ҳаракатланиш воситасидир. Агар туристнинг бу каби ҳаракатларини тур деб қабул қилсак автотуризм, самолёт туризми, темир йўл туризми ёки туя ва эшак туризми деган мазмунсиз туристик атамалар пайдо бўладики, бу атамаларни яратиш асло мумкин эмас. Туристнинг транспорт турларидан фойдаланиши туризмда транспорт хизматларига киришини билиш унчалик мураккаб тушунча эмас. Рўйхатдаги ихтисослашган мотивлардаги туризм тури туризмдаги аниқ турни англатмайди. Чунки туризмдаги ҳозирги турларнинг барчаси маьлум бир туристик ресурсга - обьектга қизиқиш натижасида худди, айнан шу туристик ресурснинг – обьектнинг ёки ресурсларнинг – обьектларнинг номига ихтисослашган, номланган. Масалан: археологик туризми - қадимий шаҳарлар, обидалар, цивилизация қолдиқларининг очилиб ҳозирги кўринишини олиши; экологик туризми – бетакрор табиат ва унинг ресурслари, биологик хилма-хиллик, табиий минтақалар ландшафти; овчилик туризми - овчилик обьектлари - қушлар, ҳайвонлар, балиқлар. Рўйхатдаги этник туризми ва соғиниш туризмларини ва қишлоқ туризми ва фермерлар ҳаёти туризмларини мазмуни ва моҳияти жиҳатидан этник ва соғиниш туризми, қишлоқ ва фермерлар ҳаёти туризмини агротуризм деб атасак тўғри бўлади. Туризмдаги махсус турларни аниқлашда М.Т.Алиеванинг – «кичик кўламли, ноаньанавий турлар» таьрифи асосий мезон қилиб олинди.

Шунингдек туризмдаги барча асосий (катта кўламли, аньанавий) турлар инсоннинг ишлаб чиқариш, бунёдкорлик, изланувчанлик, тарихга, табиатга, ўтмишга қизиқишидан келиб чиқганлигини ҳисобга олсак, кичик кўлмали ноаньанавий туризм турларини ҳам ушбу ишнинг ўрганиш обьектлари – халқимизнинг қадимдан ҳаёт кечириши давомида ҳозиргача сақлаб келган ва янада ривожланиб бораётган ижодкорлик, яратувчанлик меҳнати, касбкорлик йўналишлари соҳалари, миллий урф-одатлари, миллий ўйинлари, миллий маданияти ва саньати, шунингдек, бетакрор табиатимизнинг тарихий- экологик иқлим жараёнлари таьсирида ҳосил бўлган мўжизакор, ҳайратомуз кўринишларидир. Шу жумаладан музейларимизни зоопаркларни ва хотира боғларини, майдонларини ҳам махсус турларга киритишимиз мумкин. Махсус турларни туризмда шакллантириш. Туризм ресурсларини рўйхатга олишда ва маьлум бир обьектнинг туризм ресурси бўла олишлиги ўрганилгандан кейин бу обьектга ёки табиий маконга ёки ишлаб чиқариш соҳасига «туризми» сўзини қўшиш билан ҳал қилинмайди. Масалан: ҳунармандчилик соҳасини «ҳунармандчилик туризми» кабилар. Ишлаб чиқариш ресурсларини туризм ресурсларига айлантиришдаги дастлабки талаб мамлакатда ички ва ташқи туристларни биринчи навбатда қизиқтира оладиган соҳа ёки обьектни ўрганиш тўғри бўлади деб ҳисоблаймиз. Ўрганиладиган обьект оддий истеьмолда эмаслиги халқимизнинг ўзига хос бўлган бежирим буюмларининг бошқа давлатларда ишлаб чиқармаслиги, урф-одатларнинг миллийлиги ёки миллий ўйинларнинг бошқа давлатлардаги халқлар ҳаётида умуман йўқлиги, миллий саньаткорлик ижодлари мужассам бўлиши биринчи навбатда чет эллик туристларни жалб қилади. Бундай обьектларга масалан ҳунурмандчилик, ёки устачиликни олганимизда дастлаб дунёнинг барча давлатларида яшаётган халқларнинг ҳам ўзига хос миллий ҳунармандчилик ва миллий устачилик соҳалари албатта бор. Биз ишлаб чиқаришдаги миллий ҳунармандчилик ёки

устачиликда ўзимизнинг ҳунармандчилик ёки устачилик соҳалари буюмларининг ноёблиги, гўзал-бежиримлиги, мустаҳкамлиги, бу буюмларда саньаткорликнинг, кишиларни ҳайратга соладиган ижод намуналарининг кўплигидан, бошқа давлатлардаги худди шундай буюмлар, маҳсулотлардан анча устунлигига эътибор беришимиз лозим бўлади. Масалан, каштачиликдаги икки йўналиш: оддий каштачилик ва зардўзли каштачиликнинг бошқа давлатларда яшаётган халқларнинг каштачилигидан устунлиги шундан иборатки сўнгги вақтларда Ўзбекистонга келиб кетаётган давлат раҳбарлари, Бош вазирлар, машҳур адибларга, халқаро миқиёсдаги таниқли раҳбарлар, спорт ва санъат юлдузларига махсус маросимларда зардўзли тўн ва дўппи кийдирилмоқда. Иккала буюм ҳам фақат ўзбекистонликлар учун миллий буюм хиллари ҳисобланади. Эътибор қилсак қозоқ, қирғиз, туркманистонликларнинг ҳам тўнлари, дўппилари, ўзларининг миллийлигини кўрсатиб туради. Бинобарин, Марказий Осиё халқларининг келиб чиқишлари деярли бир, яшаш манзилларининг яқин-қўшни эканлигидан биздаги дўппи ва зардўзи тўн тикиш уларда ҳам бўлиши мумкин эди. Лекин қадимий туб жой аҳолининг буюмлар яратишдаги миллий урф-одатлари ва иқлим хусусиятлари, байрам тантаналарда кийиш одатлари ва хуш кўришлари нуқтаи – назаридан Марказий Осиё халқларида қайд қилинган икала буюмни тикишда турли услуб, танлаш ва йўналиш ҳосил бўлган. Демак, биздаги миллий дўппичилик ва зардўзи тўн тикиш қўшни давлатларда ривожланмаган экан дунёнинг бошқа биронта давлатларида биздагидек усуллари умуман йўқ ҳисобланади. (Хитой халқ республикасидаги уйғур халқида ҳам зардўзи каштачилик ривожланган). Бу хулосалардан миллий қўл ҳунармандчилигидаги дўппичилик ва зардўзи тўн тикишни халқаро туризм обьект – ресурси сифатида махсус турлар рўйхатига қўшса тўғри бўлади. Халқимизнинг миллий ўйинларидан туризм соҳасида фойдаланишнинг жуда катта имкониятлари борлигини илғаш қийин эмас. Масалан, қушларни уриштириш ўйини ёки мусобақаси дунёнинг жуда кўп

мамлакатларида бор. Бизда қушларнинг хўроз уриштириш ва бедана уриштириш ўйинлари бор. Бу қушларни уриштириш мусобақалари Ўзбекистон Республикасида жуда оммалашаган. Хўроз уриштиришнинг жаҳон биринчилиги ҳам ўтказилади. Энди, ички туризмда бу ўйинлар ҳозир ҳам шаҳарлар, туманларнинг бозор майдонларида ўтказилади. Халқаро туризмда албатта бу «уриштириш» ўйинлари оммавийлашмайди. Чет элларда жуда кам сонли ишқибозлар бу ўйинларга қизиқиб келиши мумкин. Бозорларда эса асосан вақти бор ва тўсатдан нигоҳи тушган, бозорга келган кишилар бу ўйинларни томоша қилишади. Бу ўйиндан туризм мақсадларида фойдаланилса ҳам «кичик кўламли, ноаньанавий тур» бўлиб қолаверади. Бу ўйинларни туризмга жалб қилишнинг энг зарур томони шундан иборатки, ички туризмда ҳам ташқи - халқаро туризмда ҳам қайд қилинган «янги турдан» йўл-йўлакай, туристларнинг кўнгил очар ўйинларни, дам олишни хохлаган вақтларида фойдаланиш, туристдларга таклиф қилиш мумкин. Албатта бундай таклиф хизматлар пуллик бўлади. Туризмдаги махсус турларни аниқлиш ва рўйхатга олиш, кузатиш, устахоналардаги ҳунармандлар ва усталарнинг фаолият ва ишлаб чиқарган буюмларини томоша қилиб шундай хулосага келиш мумкинки, туризмда фойдаланиш учун рўйхатга олинаётган аксарият турлардан ички туризмда экскурсия- танишув туризмида халқаро туризмда эса қўшимча тур манбалари сифатида (туристга таклиф қилиш, бўш вақтини мазмунли ўтказиш, суратга ёки видеога олиш ва ҳакозолар) фойдаланиш мумкин.

Фойдаланилган адабиётлар : 1. Ўзбекистон Республикасининг « Туризм тўғрисида » ги қонуни , Ўзбекистоннинг янги қонунлари . Тошкент , Адолат , 2000. 2. Ўзбекистон Республикаси Президентининг «Ўзбектуризм Миллий Компаниясини ташкил қилиш тўғрисида»ги фармони. №ПФ-447. Халқ сўзи, 1992, 22. 3. Ўзбекистон Республикаси Президентининг 1995 йил 2 июндаги 1162 рақамли ««Буюк ипак йўли»ни қайта тиклашда Ўзбекистон Республикасининг иштирокини авж олдириш ва республикада халқаро туризмни ривожлантириш борасидаги чора-тадбирлар тўғрисида»ги фармони. Халқ сўзи. 1995. 3-июн. 4. Ўзбекистон Республикаси Президентининг «Ўзбекистон Республикасида 2006-2010 йилларда хизмат кўрсатиш ва сервис соҳасини ривожлантиришни жадаллаштириш чора-тадбирлари тўғрисида»ги 325- сонли қарори, 17- апрел 2006. 5. Алиева М.Т., Ҳасанов А.Г. Организация туристических маршрутов. Тошкент, 2007. 6. Ахмадхўжаев Х., Мамарасулов Х., Мадиёров Ф. Маркетинг тадқиқотлари. Тошкент, 2002. 7. Александрова А.Ю. География туризма, Москва, 2008. 8. Ахмедов Х.И., Аллаберганов А.А. Организация туристических деятельност. Тошкент, 2004. 9. Биржаков М.Б. Введение туризма. Издателский дом «Герда» 2006.

O'xshashlar

Туризмдаги махсус турларга туристик маршрутлар ишлаб чиқиш

Туризмнинг ривожланишида асосий омиллар

Туристик маҳсулотни силжитиш

Кредитнинг турлари ва асосий шакллари

Кредитнинг асосий шакллари ва уларнинг моҳиятлари