Товар сотишни ташкил қилиш ва рағбатлантириш - Iqtisodiyot - Referatlar

Товар сотишни ташкил қилиш ва рағбатлантириш

Yuklangan vaqt:

20.09.2019

Ko'chirishlar soni:

0

Hajmi:

88 KB

Ko'chirib olish

Товар сотишни ташкил қ илиш ва ра ғ батлантириш Режа: 1. Сотиш каналларининг и қ тисодий роли. 2. Бозорни эгаллаш стратегияси. 3. Сотишни ра ғ батлантириш.

Сотиш каналларининг и қ тисодий роли. Кўп бозорларда тайёрловчилар ва фойдаланувчилар орасида психологик ёки жисмоний орали қ масофа мавжудки, у талаб ва таклифни самарали келишуви учун воситаларни талаб қ илади. Сотиш шахобчасининг зарурлиги шу билан характерланадики, истеъмолчилар билан эркин айирбошлаш учун тайёрловчи ҳ амма мажбурият ва функцияларни ўз бўйнига ололмайди. Воситачиларга мурожат қ илиш фирманинг воситачилик жараёни айрим элементлари назоратини йў қ отувчилик билдиради. Шунинг учун фирманинг сотиш шахобчасини танлаш бу стратегик қ арордир. Сотиш шахобчаси ра қ обат айрибошлашда товарнинг якка истеъмолчиларга намойиш қ илиш ма қ садида шаклланади. Сотиш фукциялари: - бозор сегментацияси натижаларини ўрганиш ва рекламани режалаштириш: - истеъмолчилар ва воситачилар билан шартномалар тузиш: - шартномаларни бажаришни ҳ исобга олиш ва назорат қ илиш: - мижозларга товарларни юклаш режасини ишлаб чи қ иш: - сотиш каналларини ани қ лаш: - товарларни қ абул қ илиш, са қ лаш, қ адо қ лаш, навларга ажратиш ва товарларни мижозларга юклашни ташкил қ илиш: - товарларни сотишда ахборот, ресурслар билан техник таъминланиш: - истеъмолчилар тескари ало қ аларини тартибга солиш. Кўриб ўтилган функцияларни бажариш ўзаро қ арама- қ арши йўналишига ўрнатилган айирбошлаш жараёни қ атнашишлари ўртасида та қ симлаш тижорат о қ имларининг барпо бўлишига олиб келади. Сотиш каналида 5 турдаги о қ имни ажратиш мумкин. 1. Мулкчилик ҳ у қ у қ и о қ ими: бир мулкчиликдан бош қ асига товарларга мулкчилик ҳ у қ у қ ининг ўтиши. 2. Жисмоний о қ им: товарларнинг воситачилар ор қ али тайёрловчидан охирги истеъмолчига кетма-кет жисмонан кўчириш. 3. Буюртмачилар о қ ими: сотиб олувчилар ва воситачилар томонидан буюртмалар қ абул қ илиш ва уни тайёрловчига узатиш. 2

4. Молиявий о қ им: охирги истеъмолчидан тайёрловчи ва воситачиларга ҳ аракат қ илувчи турли тўловлар ҳ исоб ра қ амлари. 5. Ахборотлар о қ ими: бу о қ им икки йўналишда тар қ алади:бозор ҳ а қ ида маълумотлар тайёрловчилар томонига ҳ аракат қ илади, тайёрловчи ва воситачилар фикрлари, таклифлари бўйича, таклиф қ илинадиган товарлар ҳ а қ идаги маълумот бозор томонига йўналтиради. Харажатлар ю қ ори даражаси доимо корхонани замонавий сотиш методларини излашга ундайди. Фирма ну қ таи-назаридан санаб ўтилган функцияларни воситачиларга узатиш уларни тайёрловчига нисбатан кам харажатлар билан бажарилишини самарали таъминлайди. Тайёрловчига нисбатан сотувчилар имтиёзли томонлари қ уйидаги омиллар билан ани қ ланади: 1. ало қ алар қ ис қ ариши сони 2. сотиш операцияларида и қ тисод 3. функционал тў ғ ри келмаслигини камайтириш 4. ассортиментни яхшилаш 5. хизмат кўрсатишни яхшилаш. Бу омилларни қ ис қ ача кўриб чи қ амиз: Ало қ алар қ ис қ аришни сони чакана савдогар ор қ али савдо-соти қ ни ташкил қ илиш йўли билан таъминлайди. Сотиш операцияларида и қ тисод - кўп тайёрловчилар таклифларини гуру ҳ ларидан олинади. Воситачи тайёрловчига нисбатан ани қ функцияларни кўпро қ ҳ ажмда бажаришга қ одир. Масалан: чакана фирма савдо вакили харажатлари бир неча ишлаб чи қ увчилар буйича та қ симланиши мумкин. Натижада сотишни функциясини бажаришга кетадиган харажатлар камаяди. Ма ҳ сулот олиб келувчилар ва буюртмачилар орасида функционал тў ғ ри келмасликни камайтириш воситачилар ор қ али сотишни ташкил қ илиш билан таъминланади. Улгуржи ва чакана савдогарлар катта ҳ ажмдаги товарни олиб, уни са қ лаб ва кичик партияларга бўлиб тайёрловчилар ва истеъмолчиларга қ улай имкониятлар яратадилар. Воситачи бўлмаганда тайёрловчи товарни кам партияда ишлаб чи қ ариб ало ҳ ида истеъмолчилар буюртмаларга кўникма ҳ осил қ иларди. 3

Товар ассортиментини яхшилаш - истеъмолчилар талабларидан бири. Тайёрловчи томонидан таклиф қ илинадиган ассортимент хом ашё ва материалларни, техник билимларни қ ўлланган ҳ олда ишлаб чи қ ариш талаблар ор қ али ани қ ланади. Кўпгина истеъмолчиларга чегараланган наборда кўп ҳ ажмли товарлар ишлаб чи қ арадилар. Харидорга хизмат кўрсатишни яхшилаш билан воситачи шу ғ улланиб, у харидорни ҳ ам ма ҳ аллий шароитларни ва товарни қ ўллаш шароитларини яхши билади. Воситачи ма ҳ аллий шароитга тез кўникиб, сотувдан кейинги хизмат кўрсатиш билан яхши таъминлайди. Ра қ обат шароитида воситачиларга хизмат кўрсатиш сифатини оширишга ва харажатларни камайтиришга тў ғ ри келади. Сотиш каналининг вертикал структураси. Сотиш канали структурасини танлаш айирбошлаш жараёни ишловчилари орасида мажбуриятларни та қ симлаш ҳ а қ идаги саволни ечишга олиб келади. Сотиш каналига тегишли қ уйидаги воситалар гуру ҳ и мавжуддир. 1. Улгуржи савдогар 2. Чакана савдогар. 3. Агентлар ва брокерлар 4. Хизмат кўрсатиш бўйича тижорат компаниялари. Улгуржи савдогарлар - бош қ а сотувчиларга, яъни чакана савдогарларга ёки мижозларга-ташкилотларга товарни сотадиган воситачилар, булар товарни охирги истеъмолга сотмайдилар. Улар товарларни ишлаб чи қ арувчилар ёки импортерлардан сотиб олиб, бу товарларга қ ўшимча хизматлар кўрсатади. Чакана савдогарлар - охирги истеъмолчининг эхтиёжини қ ондириш учун уларга товарни сотадиган савдогарлар. Улар сотадиган ма ҳ сулотига мулкчилик ҳ у қ у қ ига эга бўлиб, улар учун савдо наценкаси, яъни товарни сотиб оладиган ва уни қ айта сотадиган ба ҳ о ўртасидаги айирма ра ғ батлантириш ҳ исобланади. Интеграцияланган та қ симланиш улгуржи ва чакана савдо функцияларини бирлаштирувчи кучли сотиш системасини барпо қ илишга асосланган. Бу системалар йирик савдо шахобчалари ва магазинларда ҳ аракат қ илиш мумкин. Йирик савдо марказларида кенг қ ўлланилган система ўз-ўзига хизмат кўрсатиш, айни қ са ози қ -ов қ ат ма ҳ сулотлари секторида. Бу система менежмент 6 қ оидасига таянади. 4

- товар айланиш ўсишини таъминлаш ма қ садида кўп э ҳ тиежга эга бўлган товарнинг ассортиментини конструкциялаш. - паст нархда товар сотиб олишга интилиш - сотиш ҳ ажмини ошириш учун паст ба ҳ о ва кам савдо наценкасини ўрнатиш - харидорлар о қ имини кенгайтириш учун товарни доимий равишда реклама қ илиш - шартли-доимий харажатларга и қ тисод қ илиш учун савдо операциялари масштабини ошириш - молиявий воситалар жам ғ ариш учун тўлов муддатларини оширишга интилиш. Агентлар ва брокерлар - товар эгалари бўлиб қ олмай, ма ҳ сулот етказувчи ёки мижоз номидан тижорат буюмлари олиб борадилар. Улар учун ра ғ батлантириш сотиш ҳ ажми ва унинг мураккаблиги учун ҳ исобланган тўлов ҳ исобланади. Агентлар бўлиб етказувчи ёки мижоз қ изи қ ишларни ифодаловчи жисмоний ёки юридик шахс ҳ исобланиши мумкин. Агентга мисол бўлиб импорт-экспорт фирмаларни хизмат қ илиши мумкин, брокерлар-тайёрловчилар вакили, дистрибюторлар-санот характеридаги товарлар вакиллари. Хизмат кўрсатиш бўйича тижорат компаниялари - олди-сотди билан бо ғ ли қ бўлмаган сотиш со ҳ асида фирмаларга хизмат кўрсатадиган компаниялар. Фирма учун улар субподрядчик ҳ исобланиб, улар ўз ихтисослиги ва тажрибасига таянч маълум бир функцияларни бажарадилар. Бу компанияга товарни са қ лаш, ташиш, реклама қ илиш, бозорни ўрганиш, молиявий воситачилик, су ғ урта билан таъминловчи фирмалар киради. Бозорни эгаллаш стратегияси. Бозор каналини танлашда бозорга кириш масаласини ечиш учун бозорни эгаллаш даражаси кераклиги тўғрисида савол туғилади, Бу саволни ечиш учун бозорни эгаллаш 3 стратегиясига мурожаат қиламиз: 1. Сотишнинг интенсив стратегияси - максимал сонли омборлардан ва савдо шахобчалардан фойдаланиш. Бу стратегия ҳ ар куни талаб товарлари ва кам ме ҳ нат си ғ имли хизматлар учун тў ғ ри келади. 5

Хусусиятлари: бозорлар бўйича товарлар рентабеллиги ҳ ар хиллиги, товар маркаси имиджини қ ўллаб қ увватлаш қ ийин. 2. Сотишнинг сайлов системасида ма ҳ сулот тайёрловчи ҳ амма воситачиларни жалб қ ила олсада, лекин ҳ амма воситачилардан фойдаланилмайди. 3. Эксклюзив сотиш системаси - бу тайёрловчининг фа қ ат бир савдогарлар ор қ али бозорни эгаллаш усули, битта савдогар ани қ территорияда ани қ ма ҳ сулотни сотиш ҳ у қ у қ ини олади. Эксклюзив сотишнинг асосий шакли бўлиб франшиза ҳ исобланади. Франшиза - истеъмолга лойи қ товарлар ва хизматларни сотувчи вертикал шартномали маркетинг системасидир. У франшизер номли бир фирма бошка фирмага чегаралланган территориясида ўрнатилган қ оида-тартибга асосан маълум бир нарса асосида бизнес олиб бориш ҳ у қ у қ ини кўрсатувчи узо қ муддатини шартнома муносабатларини ифодалайди. Сотиш каналида коммуникацион стратегиялар. Воситачилар ҳ амдўстлиги - фирма маркетинг стртегиясини мувофи қ лигини оширишнинг калити. Унга эришиш учун фирма "итариш" ва "тортиш" коммуникацион стратегияларни танлаши мумкин. "Итариш" стратегияси-бу стратегияга асосан фирма ўз ассортименти буйича керакли за ҳ ираларни яратиб савдо залида бу ассортимент учун яхши ўрин ажратиб харидорларга шу фирма товарларини сотиб олишга ҳ иссиёт уй ғ отади. Унинг ма қ сади воситачига яхши шароитлар таклиф қ илиб ўз товарини турли йўл билан унга таклиф қ илиб, шу воситачилар билан ҳ ам жи ҳ атликда ишлашга эришишдир. Бу стратегиянинг ма қ сади таклифномалар асосида товарлар яратиш ва харидорларнинг ўзи воситачиларга нисбатан шу товарларни сотиб олиш учун савдо-соти қ хиссиётларини уй ғ отишдир. Биринчи стратегияда қ арама- қ арши ҳ олатда фирма воситачилар билан ҳ ам жи ҳ атлик қ илишга мажбур бўлади. Учинчи стратегия аралаш стратегия бўйича фирма коммуникациялар бўйича ва таклиф ҳ амда сотиш системаси орасида товарлар ҳ аракати бўйича ўз кучларини та қ симлайди. 6

Сотишни ра ғ батлантириш. Сотишни ташкил қ илиш саволларидан бири бўлиб сотиш харажатларининг та ҳ лили, савдо наценкаларини ани қ лаш, товарларни сотиш ишлари рентабеллигини ва фирма фаолиятини ошириш бўйича тадбирлар ишлаб чи қ иш ҳ исобланади. Сотиш харажатларини та ҳ лил қ илишда қ уйидаги функцияларни бажаришда харажатлар ҳ исобланади: транспорт, сотиш, са қ лаш, ало қ алар, ахборот, сотувчи бош қ ариш ва бош қ алар. Шуни билиб қ ўйиш керакки кичик ҳ ажмдаги сотишда узун каналли самарали, қ ис қ а канал эса тескариси. Ҳ ар хил турдаги сотиш каналлари ани қ зоналари самарадорлиги ани қ товарлар ва бозорлар билан ани қ ланади. Хар хил турдаги товар сотиш каналлари учун самарадорлик зонаси. бу ерда: А - оптимал ми қ дордаги воситачиларга эга бўлган сотиш узун каналининг самарадорлик зонаси. Б - кам ми қ дордаги воситачиларга эга бўлган сотиш қ ис қ а каналининг самарадорлик зонаси. Товарни сотишни ра ғ батлантириш саволининг ечимини қ уйидаги метод бўйича мотивания учун харажатларни ҳ исоблашдан бошланади: - товар ишлаб чи қ арувчилар имконияти ёки на қ д мабла ғ лардан ҳ исоблаш методи 7Товарни сотиш харажатла р Сотишни нг узун канали Сотишни қ ис қ а канали Ма ҳ сулот сотиш турли каналлари самарадорлик зоналари Ма ҳ сулот сотишдан тушум А Б Схема – 7.

- сотиш ҳ ажмига носбатан фоизларда ҳ исоблаш методи - ра қ обатли тенгликда ҳ исоблаш методи - ани қ ма қ садлар ва вазифалар асосида ҳ исоблаш методи Моддий ра ғ батлантиришдан таш қ ари маънавий ра ғ батлар ҳ ам қ ўлланилади. Ра ғ батлантириш йўналишлари орасида маркетологлар объектни ра ғ батлантиришни охирги натижа каби ало ҳ ида ажратадилар. Объектни ра ғ батлантиришга истеъмолчиларни, савдо со ҳ асини, фирма савдо персионалини ра ғ батлантириш киради. Истеъмолчиларни ра ғ батлантириш қ уйидаги методларни қ ўллаш ор қ али амалга оширилади: 1. Товар нусхаларини истеъмолчиларга бепул тар қ атиш, (иш жойида, почта ор қ али, магазинда, реклама иловасида). 2. Имтиёзли бахода қ адо қ лаш ва узатиш 3. Мукофотлар - бош қ а товарни сотиб олиш учун ра ғ батлантириш сифатида ба ҳ оси паст бош қ а товарни бепул бериш 4. Совгани бепул бериш шарти билан конкурслар 5. Талонлар- истеъмолчи бир товарни сотиб олиб, уни яна алмаштириш ҳ у қ у қ ини берувчи мукофот тури 6. Экспозициялар ва товарни сотиш жойларида уни намойиш этиш. Савдо со ҳ асини ра ғ батлантириш қ уйидаги методларни қ ўллаш билан амалга оширилади: товарни бепул бериш; товарни номенклатурага киритиш учун биргаликда рекламалар ўтказиш;дилерлар савдо конкурслари ўтказиш; мукофотлар бериш ва бош қ алар. Савдо персоналини ра ғ батлантириш мукофотлар, конкурслар, конференциялар, путёвка-йўналишлар бериш методларини қ ўллаш ор қ али амалга оширилади. 8

АДАБИЁТЛАР РЎЙХАТИ 1. И.А.Каримов " Буюк келажак сари" Т. 1998 й 2. Р.А.Фатхуддинов "Производственный менежмент"М. 1997 й. 3. Н.А.Саломатина, З. П. Румянцева тахрири остида "Менежмент организации". Ў қ ув қ ўлланма, Москва " Инфра-М" 1996 й 4. Уткин Э.А. "Управление фирмой". Москва 1996 г. 5. С.В.Валдейцев та ҳ рири остида "Управление исследованиями, разработками и инновационными проектами". Санкт Петербург"1995 6. Р.В.Кружкова та ҳ рири остида " Организация, планирование и управление производством на предприятиях пищевой промышленности" М. "Агропромиздат" 1985 й. 7. www.Ziyonet.uz 9

O'xshashlar

Реклама ва сотишни рагбатлантириш

Реклама ва сотишни рагбатлантириш

Чакана савдо корхоналарини товар таъминоти технологияси ва ташкил этилиши

Аудиторлик текширувларини ташкил қилиш ва режалаштириш

Бухгалтерия хисоби ишларини ташкил қилиш ва юритиш