Strategik taxlil - Iqtisodiyot - Referatlar

Strategik taxlil

Yuklangan vaqt:

20.09.2019

Ko'chirishlar soni:

0

Hajmi:

98 KB

Ko'chirib olish

SS trategik taxliltrategik taxlil Reja: 1. Strategiya masshtablari. 2. Strategik variantlar. 3. Strategik yulni baxolash. 4. Barkarorlik. 5. Kabul kiluvchanlik. 6. Strategik yullar: umumiy strategiyani tanlash. 7. Bozorga asoslangan strategik variantlar. 8. Resurslarga asoslangan strategik variantlar. 9. Strategik taxlil.

1.Strategiya masshtablari. Strategik jarayon, strategiya mazmuni va strategiya konteksti – strategiyaning uch o‘lchovi bo‘lib, ular real xayotiy muamollarda tan oladi. Jarayon strategiya olib beriladigan usul bo‘lib, strategiya kanday shakllantiriladi, joriy etiladi va nazorat kilinadi degan savollarga javob beradi. Bu taxlil jarayoni bo‘lib, unda menejerlar muxitdagi imkoniyatlar va xavflarni, va kompaniyaning kuchli va zaif tomonlarini aniklaydilar. U o‘z ichiga kompaniyaning bozordagi pozitsiyasini va u resurslarni kanday ishlatish yo‘llarini kiritishi mumkin. Mazmun – bu strategiya jarayonining maxsuli bo‘lib, u kompaniyaning turli bo‘limlari va kismlari uchun strategiya nimadan iborat ekanligini ko‘rsatadi. Strategiya mazmuni funksional, biznes va korporativ darajalarda ko‘rib chikilishi mumkin. Funksional darajadagi strategiya marketing, moliya, va operatsiyalar kabi funksiyalar bilan boglik. Biznes darajadagi strategiya esa funksional strategiyalarni maxsus gurux xaridorlar uchun mo‘jallagan xizmatlar va maxsulotlar to‘plami bilan boglashga karatiladi. Ko‘pincha tashkilotlar bir biznesdan iborat bo‘lganligi sababli ularning korporativ va biznes strategiyalari bir xil bo‘ladi. Kontekst strategik jarayon va strategiya mazmuni aniklanadigan sharoitlar bo‘lib, «kayerda» degan savolga javob beradi, ya’ni kaysi kompaniyada va kaysi muxitda degan savollarga javob izlanadi. Strategik jarayon va strategiya mazmuni sharoitlarning natijasi bo‘lib, kontekst ularni aniklaydi. Ikkinchi tomondan, menedjerlar xarakatlarni aniklashda katta erkinlikga ega va o‘z sharoitlarni keng belgilashlari mumkin. Strategik rejalashtirish va boshkaruvda paydo bo‘ladigan xar bir muammo uch o‘lchovli bo‘lib, jarayon mazmun va kontekst belgilari – «kanday», «nima», «kayerda» jixatlari bilan boglik.

2.Strategik variantlar. Strategik kompaniya maksadlari va ularga erishishning vositalari bilan boglik. Menejerlar kaysi maxsulotlar yoki xizmatlarni istemolchilarga taklif kilishi va kaysi resurslarni ushbu maxsulotlar yoki xizmatlar uchun ishlatishni kurib chikadilar va bu variantlar strategik tratuar yoki yulni, yeki strategik marshrutni bildiradi. Strategik variantlar – biznes uchun ochik bo‘lgan keng tanlov imkoniyatlari bo‘lib, ular ichidan tanlaganlar strategik marshrutni belgilaydi. Strategik marshrutni tanlash strategik boshkaruvda liderlik uchun juda muxim. U tanlovni amalga oshirish uchun strategik menejer tashkilot kaysi maxsulot va xizmatlarni taklif kilishini xal kilishi va kancha xajmda ularni taklif kilishini aniklashi zarur. Strategik marshrut tashkilotning pozitsiyasini bozordagi xissa terminlarda aniklashni va maxsulotlar va xizmatlarni pozitsiyalashtirishni talab etadi. Ushbu jarayon tashkilot istikboli, maksadlari, maxsulot va xizmatlari portfeli, moliyalashtirish va daromadlarni kutish xakidagi karorlar ketma-ketligi sifatida ko‘rilishi mumkin. 2.1.Strategik marshrutni rivojlantirish. Taklif portfeli. Taklifni pozitsiyalashtirish. Talab etiladigan resurslar. Resurslarni olish imkoniyati. Fondlar manbalari. Tushumlarni kutish. Kompaniya ishini boshlagandan so‘ng, strategik variantlar xozirgi xolat va kelajakdagi kutishlarga asoslanadi. Bunday kompaniya variantlari kuyidagilardan iborat bo‘ladi: Takliflar: kamaytirish - ko‘llab-kuvatlash - kengaytirish. Pozitsiyalashtirish: kamaytirish - ko‘llab-kuvatlash - kengaytirish.

Narx: kamaytirish - ko‘llab-kuvatlash - kengaytirish. Kiymat: kamaytirish - ko‘llab-kuvatlash - kengaytirish. Xarajatlar: kamaytirish - ko‘llab-kuvatlash - kengaytirish. Resurslar: kamaytirish - ko‘llab-kuvatlash - kengaytirish. Xaridorlar extiyojlari va bozor karashlari strategik variantlarga shunday ta’sir ko‘rsatadiki, strategik rejalashtirishning bu tomoni marketing, xaridorlar extiyoji va rakobat afzalliklarni ko‘llab-kuvvatlash kontekstiga ko‘riladi. Taklifni kengaytirish oldingi muvafakiyatlarga asoslanga inkremental rivojlanishning muxim sifatidir. Bunday kengaytirish «taklif generatsiyalari» deb atalib, u maxsulot diapozonini kengaytirish, yoki savdo nomini kengaytirish yoki maxsulot uchun bozorni kengaytirish shakliga amalga oshishi mumkin. Bozorni kengaytirish taklif maxsulot xozir joylashtirilgan bozor segmentidan boshka segmentga kiritilganda amalga oshadi. Bozorda pozitsiyalashtirish bozor xissasi terminlarida foyda ko‘rsatgichi sifatida ishlatiladi. Ular orasidagi bogliklik xakida turlicha karashlar mavjud, va segmentlari ular umumiy bozorning kichik kismini tashkil etganda xam muvaffakiyatli ishlatilishi mumkin. Katta bozor xissasi muvaffakiyatning sababi emas, natijasi bo‘lishi mumkin, ammo investitsiyalar kaytimi va bozordagi xissa orasida kat’iy aloka borligi ma’lum. Bozor xissasi narxni pasaytirish yoki aytib o‘tilgan kiymatni oshirish yoki xar ikkalasini amalga oshirish orkali o‘tkazilishi mumkin, yoki u maxsulot sifatini ko‘tarish yoki xarajatlar strukturasini o‘zgartirish orkali amalga oshirilishi mumkin. Maxsulot kiymati narx va xaridor koldigidan iborat. Xaridor koldigi konsepsiyasi iktisodchilar tomonidan xaridor tulashga tayyor bo‘lgan narx va maxsulot uchun xakikatda to‘lanadigan narx orasidagi farkni aniklash uchun ishlatiladi. Kompaniya xaridor uchun kiymatni narxni pasaytirish yoki maxsulotni yangilash orkali oshirishi mumkin. Maxsulot kiymatini ko‘tarish yoki narxini

pasaytirish muammosi kompaniya xarajatlari va resurslariga ta’sir o‘tkazishi mumkin. Ko‘p resurslarni ishlatish tashkaridan resurslarni jalb etish yoki kompaniya ichida xozirgi resurslarni kayta joylashtirishni ko‘zda tutishi mumkin. Ko‘shimcha resurslarga kanday ega bo‘lish yo‘lidan kat’iy nazar, moliyalashtirish talab kilinadi. Bu kompaniya jamgarmalari, karzlar, faktoring, aktivlarni boshkarish shaklida bo‘lishi mumkin. 3.Strategik yo‘lni baxolash. Strategik variantlarni karab chikish murakkab bo‘lib, kompaniya portfeliga yangi takliflarni ko‘shish bilan boglik. «To‘kilayotgan» matoga biriktirish muammolaridan biri shuki, kompaniya yangi maxsulotlarni ishlab chikarishda noma’lum resurslarni olishga imkoni bo‘lmasligi mumkin. Potensial strategik marshrutning muvofikligiga erishish yo‘lida testlardan biri strategik moslik xisoblanadi. Strategik moslik tashkilot karashlari va maksadlari xamda uning resurslari uning muxiti orasidagi moslik bilan boglik. Masalan, ko‘zda tutilayotgan strategiyaning olinishi kerak bo‘lgan resurslarni olish imkoniyati va ma’lum vakt chegaralarida strategik marshrutning ko‘llab- kuvvatlanishi imkoniyatlari bilan boglik. Strategik marshrutni baxolash kuydagi faktorlarga boglik: Asosiy xavf kabul kiluvchilar tushunishlari Bor resurslar Barkarorlik  Davomiylik .  Immitatsiya kilish imkoniyati.  Resurslarga va ko‘nikmalarga mulkchilik.  Kabul kiluvchanlik.  Bor resurslar.

 Ish joyidagi munosabatlar.  Xavfni boshkarish. Barkarorlik. Strategik menedjer barkaror rakobat afzaliklariga erishishni maksad kilib ko‘yishi mumkin. Kompaniya uzok vakt davomida rakobatchilarga nisbatan investitsiyalar kaytimini kuprok olsa rakobat afzaligi paydo bo‘ladi. Albatta, rakobatchilar maxsulotni immitatsiya kilishlari va texnologik yangiliklar xamda sotsial o‘zgarishlar maxsulot xayotini kiskartirishi mumkin, ammo obro‘ ushbu jarayonni cho‘zishi mumkin. Barkaror rakobat afzaligi shuningdek, kompaniya taklif kiluvchi maxsulotlarni immitatsiya kilish kanchalik osonligiga boglik. Rakobatchilar uchun maxsulot yoki xizmatni nusxasini ishlab chikarish va ishlatiladigan jarayonlarni tushunish kiyin bo‘lishi mumkin. Shu vaktning o‘zida, potensial rakobatchi zarur resurslarni olish imkoniyatiga ega bo‘lishi va taklifni rivojlantirish uchun jarayonni ishlab chikishi mumkin. Agar kompaniya ushbu afzalikdan moliyaviy manfaatdor bo‘lsa, rakobat afzaligi barkaror bo‘lishi mumkin. Kayerda resurslar, ko‘nikmalar, va boshka aktivlar kompaniyaga taalukli bo‘lsa, bu bilim va kunikmalar shaxslarga tegishli bo‘lganligiga nisbatan kamrok muamoni tashkil etadi. Bilimlarga asoslangan kompaniyalar o‘z bilimlarni saklashda kiynaladilar, chunki bilimlar xodimlarga taaluklidir. Bunday shaxslar kompaniyaning tark etganda, ular o‘z bilimlarni xam olib ketadilar. 5. Ќabul ќiluvchanlik. Strategik yo‘lning mos kelishi mumkinlik va kabul kiluvchanlik asosida ko‘rib chikilishi mumkin. Yangi biznes yo‘li ekstra resurslarni talab etishi yoki yangi resurslarni olishni yoki bor resurslarni kayta tashkil etishni ko‘zda tutishi mumkin. Agar resurslarga nisbatan o‘zgarishlar katta bo‘lsa, yangi strategiya mumkinlik darajasi past bo‘lishi mumkin. Bu shuningdek, resurslarni olish

kanchalik osonligi va strategiya kompaniyaning xozirgi madaniyatiga mos kelishiga boglik. Strategik marshrut moliyaviy jixatdan mumkin bo‘lishi zarur. Yangi marshrut tashkilot ishchi kuchiga nisbatan xam mos kelishi zarur. Keyingi faktor – risk menejment masalasi. Xar bir yangi rivojlanish xavflarga ega. Strategik menejment xavflarni ko‘rib chikish va ularning ta’sirini kamaytirish bilan ish ko‘radi, va shu vaktning o‘zida tasodiflar rejasini ishlab chikadi, va ularning oldi olinadi. Krizis – menedjment strategik menejment uchun faktorlarga ta’sir kilish imkonini beradi va ommaviy alokalarni mos keluvchi yo‘lda ishlatiladi. Bir yo‘nalishlardan biri – GAHNCH dir. Buning ma’nosi kuyidagicha. SR. - Tasodif rejasi (contingency plan) R - Tezkor xarakat (React Fast) U - Ekspertlarni ishlatish (Use experts) N - O‘rganish muxitini yaratish (Nurture the media) C - Nazoratni markazlashtirish (Centralise control). H - Inson resurslari manfaatlari e’tiborga olinishi zarur (Human interest and concern shonld be emphasised). 6. Strategik yo‘llar: umumiy strategiyani tanlash. Tashkilotlar tomonidan kabul kilinishi zarur bo‘lgan asosiy karorlar – strategik rivojlanish yo‘nalishlarini ishlab chikishdir. Maykl Porter, o‘zining «Rakobat strategiyasi» degan kitobida kompaniyalar uchun ochik bo‘lgan uch umumiy strategiya xakida so‘z yuritadi: - xarajatlarda liderlik - differensiatsiya - fokuslashtirish. Birinchi yo‘lda, xarajatlarda liderlik tashkilotdagi xar bir jarayonda xarajatlarni kamaytirishni ko‘zda tutadi. Bu kompaniya arzon narxda sotishini

bildirmaydi, chunki u o‘z maxsulotlarini o‘rtacha narxlarda sotishi va foydani afzalliklarga erishish uchun ishlatishi mumkin. Ikkinchi strategiya, differensiatsiya, tashkilot maxsulotlari ba’zi xaridorlarning extiyojlarini boshkalarga nisbatan yaxshirok kondirishini bildiradi. Kompaniya o‘z maxsulotlarini differensiatsiyalashga kodir bo‘lsa, u o‘rtacha narxga nisbatan yukori narx ko‘yishi mumkin. Bu o‘z extiyojlarini kondirgan differensiatsiyalashgan maxsulot uchun to‘lovchi xaridorlar segmentiga boglik. Bu strategiyaning asosiy muammosi maxsulotni ishlab chikarish uchun yukori xarajatlar bo‘lishi mumkin. Fokuslashtirish strategiyasi tashkilot maxsus bozor segmentlariga e’tiborini karatsa, va fakat shu segment uchun maxsus maxsulotlar ishlab chikarish orkali rakobat afzalligini rivojlantirganda yuzaga keladi. Xarajatlar asosida fokuslashtirish strategiyasida, maksad segmentda xarajat afzalliklariga ega bo‘lish, differensiatsiya asosida fokuslashtirishda esa kompaniya maxsulotini fakat segmant uchun diffensiatsiyalaydi. Muammo shundaki, segment juda kichik bo‘lishi mumkin, vakt o‘tgandan so‘ng kiyinchiliklar paydo bo‘lishi mumkin. Shu vaktning o‘zida kompaniya shu strategiyalardan birida rakobat afzalligiga ega bo‘lmasa, bu xavflidir. Chunki bu strategiyalardan birini tanlagan kompaniyalar yaxshi rakobat pozitsiyasiga ega bo‘ladilar. Oralikda turib kolish xavflidir. Паст Сифат Юкори Bor Maxsulotlar Yangi

Bu strategiyalar yangi maxsulotlarni ishlab chikarishni, yoki yangi bozorga kirishni ko‘zda tutadi, ammo shu bilan birga bozorlarda chikish va boglanmagan bozorlarga kirishni ko‘zda tutadi. Maxsulot xayot siklining oxiriga kelganda kompaniya bu yerdan chikishi mumkin. Yoki maxsulot diapozoni xaddan tashkari katta bo‘lib ketganligida, yoki kompaniya boshka maxsulotlar uchun ba’zi bir aktivlar sotish orkali fondlar to‘plash zarurati tugilganda bu amalga oshirilishi mumkin. Xolding kompaniyalar sho‘ba korxonalarini sotish baxosi kulay bo‘lganda sotib yuborishlari mumkin. Bozorni chukurlashtirish bozorga asoslangan boshka strategiya bo‘lib, kompaniyaga xozirgi maxsulotlar va xizmatlar diapazonidan chikmasdan kengaytirish imkonini beradi. U bor xaridorlarga ko‘prok maxsulot sotish va yangi xaridorlarni kompaniya maxsulotlariga yo‘naltirish imkonini beradi. Kompaniyalar bozorning yangi segmentlariga, yangi geografik mintakalarga, maxsulotlarni yangicha ishlatish yo‘llariga e’tiborni karatadilar. Maxsulotni rivojlantirish strategiyasi kompaniyaga yangi texnologiyalarni ishlatishni, rakobatchilarni yengib utish, va umumiy bozor xissasini ximoyalash imkonini beradi. Bu jarayon kompaniyalarni yangi bozorlar va yangi xaridorlarga olib kelishi mumkin. Kompaniya xozirgi yoki boglik bulgan korxonalarga diversifikatsiya kilishi mumkin. Ular xozirgi kiymat zanjiri yoki kiymat tizimidagi bozorlar bo‘lishi mumkin. Kiymat zanjiri tashkilotning xar bir kismining yaxlit tashkilot ko‘shilgan kiymatiga xissasidir, kiymat tizimi esa jarayon xar bir kismining xaridorlarni tovarlar va xizmatlar bilan ta’minlashdagi xissasidir. Bu tizim xom-ashyo yetkazib beruvchilarni, ishlab chikaruvchilarni, distribyutorlarni va chakana sotuvchilarni o‘z ichiga oladi. Kompaniya strategiyasi tashkilot xar bir kismining natijasi

kiymatini oshirishga yo‘naltirilishi, yoki u kiymatni oshirish va kiymat tizimini xar bir kismi xarajatlarini kamaytirishga yunaltirilishi mumkin. Kompaniyalar maxsulot yetkazib beruvchilar faoliyatiga «teskari integratsiya» asosida yoki distribyutorlar faoliyatiga «forvard integratsiya» asosida yoki boglangan faoliyat soxalariga «gorizontal integratsiya» asosida jalb etilishi mumkin. Dizayn, sifat va xarajatlar sharoitlari buyicha yetkazib beruvchilarni nazorat kilish Marks va Spenser kompaniyasining teskari integratsiyalarning misoli bo‘la oladi. Avtomobil kompaniyalari tomonidan distribyutorlarning nazorat kilinishi forvard integratsiyasining misolidir. BMW firmasi tomonidan Rover kompaniyasining sotib olinishi gorizontal integratsiya misolidir. Bular barchasi bozorga asoslangan strategiya variantlar bo‘lib, kengaytirish strategiyasining kismidir. 8. Resurslarga asoslangan strategiya. Bu strategiyalar kompaniya uchun kushilgan kiymat kushish yoki xarajatlarni kamaytirish bilan boglik. Bunda kiymatni xom-ashyoni olish vaktida yoki ishlab chikarish jarayonlarida ko‘shish mumkin. Keyingi boskichlarda kiymat tadkikot va rivojlanish asosida, yoki reklama va bozorda joylashtirish orkali ko‘shilishi mumkin. Mototsikl kompaniyalari masalan o‘z modellarining xayot muddatini oshirish yoki ishlab chikarish jarayonini standartizatsiyalash orkali kiymat ko‘shishlari mumkin. Maxsulot nomini yaratish xam shuningdek, kiymat ko‘shishning turidir. Bu yukori narxda sotish uchun maxsus nom yoki simvol bo‘lib, ishlab chikaruvchiningobro‘si talabni kengaytirish imkonini beradi. Brend bu nafakat reputatsiya bilan boglik, xaridorlar dunyoning xoxlangan kismida MakDonald restoranidan nimani kutishni bilishadi.

Resurslar nuktai nazaridan xar bir tashkilot unikaldir, bu asosiy kompetensiyalar kengligi va chukurligi uchun xam tugridir. Ular kunikmalar va texnologiyalar bo‘lib, ular tashkilotga xaridorlar uchun foyda yetkazish imkonini beradi. Asosiy kompetensiyalarni o‘rganish strategiyani rivojlantirishning muxim elementidir. Asosiy kompetensiyalarga asoslangan variantlarni shakllantirishning bir yo‘li - ularni kompetensiyalar iyerarxiyasi sifatida ko‘rib chikib, past darajadagi individual ko‘nikmalardan boshlab, tashkilot orkali yukori darajasidagi birlashgan bilim va ko‘nikmalarga o‘tishdir. 9. Strategik taxlil. Strategik karorlar uzok muddatli davrda afzalliklarga erishish masalasi bilan boglik. Ular tashkilot faoliyati yo‘nalishi, kaysi maxsulot va xizmatlarni ta’minlashi va kaysi bozorda ekanligi bilan boglik. Strategik moslikni kidirish tashkilot faoliyati bilan uning xaridorlari orasidagi moslikni kidirishdir, shu vaktning uzida tashkilot uchun mumkin bulgan imkoniyatlarni aniklash va kompaniya kelajagi uchun ularni ishlatishdir. Strategik karorlar shuningdek tashkilot resurslarini yaratish va imkoniyatlarni yaratish uchun kompetensiyalarni shakllantirishdir. Strategik tanlovlar asosiy resurs o‘zgarishlarini talab kilishi va operatsion karorlarga ta’sir ko‘rsatishi mumkin. Strategiya nafakat operatsion jixatlar bilan boglik, balki tashkilotda xokimiyatga ega bo‘lganlarning kadriyatlari va kutishlari bilan boglik: sheriklar, ishchi kuchi, xissadorlar, moliyalashtirish agentliklari, va boshkaruvchilar. Strategik taxlil tashkilotning strategik pozitsiyasini tashki muxit, ichki resurslar va kompetensiyalar terminlarda tushunish bilan boglik, strategiya

tashkilotning uzok vakt muddatdagi yo‘nalishi bilan boglik bo‘lib, resurslarni o‘zgaruvchan muxitda tashkil etish orkali rakobat afzalligiga erishishni ko‘zda tutadi.

O'xshashlar

Strategik marketing

Strategik boshqarish jarayоni

Strategik rejalashtirish modellari

Strategik boshqarish jarayoni

Strategik rejalashtirishning bosqichlari.