Сервис корхона ва ташкилотларининг айланма фондлари ва айланма маблағлари - Iqtisodiyot - Referatlar

Сервис корхона ва ташкилотларининг айланма фондлари ва айланма маблағлари

Yuklangan vaqt:

20.09.2019

Ko'chirishlar soni:

0

Hajmi:

94 KB

Ko'chirib olish

www.arxiv.uz Режа: 1. Ресторан менежментида хўжалик механизми ва унинг таркибий қисмлари. 2. Ресторан фаолиятида хўжалик механизимини такомиллаштириш йўллари. 3. Бозор иқтисодиёти шароитида режалаштириш ва уни амалда қўлланилиши. 4. Ресторан менежментини ташкил этишда жаҳон тажрибаси ва ундан фойдланиш

www.arxiv.uz Ресторан менежментида хўжалик механизми ва унинг таркибий қис млари Хўжалик механизми деб иқтисодиётда олиб бориладиган иқтисодий, ташкилий ва бошқарув фаолияти билан боғлик бўлган ва мавжуд пул, меҳнат ва бошқа ресурслардан унумли фойдаланишга тушунилади. Ҳозирги шароитда хўжалик механизми халқ хўжалигининг барча тармоқларида бозор иқтисодиёти принциплари асосида амалга оширилганлиги учун ҳам унинг мазмунида, иш юритиш тартибида қатор ўзгаришлар содир бўлмокда. Бу ўзгаришлар иқтисодиётни шаклланиши ва ҳар бир субъект ўзи учун маъсулият ҳис қилишни англатади. Хўжаликнинг барча тармоқлари каби ресторан фаолиятида хам хўжалик механизми мавжуддир. Ресторан менежментида хўжалик механизми аҳолини иссиқ ва совуқ таомга бўлган талаб эхтиёжини қондириш, уларга сифатли хизмат кўрсатиш, молия-кредит механизмларидан фойдаланиш, ходимларни иш билан таъминлаш ва уларни моддий фаровонлигини яхшилашга қаратилгандир. Ресторан фаолиятида хўжалик механизми ишлаб чиқарилган маҳсулотнинг ҳажми, ҳар бир маҳсулотнинг нархи, ишни ташкил қилиш, маркетинг тадқиқотини ўтказиш, бозор учун кураш ва бошқариш механизмини йўлга қўйишдан иборатдир. Масалан: агар ресторан корхонаси учун у ёки бу корхонадан ёки аҳолидан хом-ашё маҳсулотларини харид қилсак улар билан бўладиган муносабатлар олди-сотди ёки айрибошлаш йўли билан амалга оширилади. Мана шу ҳолатни ўзи хўжалик механизмининг бир бўлагидир ёки ходимларига иш хақи бериш, бу ҳам хўжалик механизмидир. Хуллас, ресторан фаолиятидаги хўжалик механизми бу соҳада содир бўладиган барча иқтисодий ва ташкилий ишларни ўз ичига олади. Ресторан фаолиятидаги хўжалик механизми қатор таркибий қисмлардан иборатдир. Бу таркибий қисмлар хўжалик фаоли5ггини юритиш учун бир бири билан узвий боғланадилар ва улар бир бирини тўлдиради. Асосий таркибий қисмларга қуйидагилар киради: 1. Ресторан фаолиятини ташкил этиш. 2. Иқтисодий фаолиятни йўлга қўйиш. Бошқаришни амалга ошириш.

www.arxiv.uz 4. Меҳнатга хақ тўлаш ва уни ташкил қилиш. 5. Молия ва солиқ органлари билан ҳисоб-китобни амалга ошириш. Ресторан фаолиятини ташкил қилиш ишлаётган ва янгидан очиладиган корхоналар ишини ҳозирги замон талаблари асосида тўғри йўлга қўйишдан иборатдир. Бу масала пировард натижада ресторан фаолияти билан шуғулланувчиларни молиявий кўрсаткичларини яхшилашга қаратилгандир. Ресторанда овқатланишни ташкил қилиш бошқа соҳаларга қараганда тез ва кам маблағ сарфлаган ҳолда амалга оширилиши мумкин. Булардан ташқари бу ишда банд бўлганлар сони бир неча киши, ҳатто бир киши ҳам бўлиши мумкин. Иқтисодий фаолиятни йўлга қўйишнинг асосий бўлиб, товарооборот кўрсаткичлари ва у билан боғлик бўлган бошқа иқтисодий кўрсаткичлар ҳисобланади. Масалан даромад, муомала ва ишлаб чиқариш харажатлари, фойда, рентабеллик ва хоказо кўрсаткичлар. Иқтисодий фаолият ресторан хўжалиги таркибида ҳал қилувчи аҳамиятга эгадир, чунки ҳар қандай корхона фойда олмасдан, зарар кўриб ишласа, у муқаррар инқирозга учрайди. Шунингдек қолган таркибий қисмлар у ёки бу даражада ресторан фаолиятида маълум бир муҳим вазифаларни бажаради. Ресторан фаолиятида хўжалик механизмини такомиллаштириш йўллари. Бозор иқтисодиётига ўтиш хўжалик механизмини шаклланишини тоқазо этади ва бу ҳолат ресторан фаолиятига ҳам таалуқлидир. Ресторанда хўжалик механизмини шаклланиши энг аввало рақобатга бардош бера олиши билан боғликдир. Рақобатга бардош бера олиш дегани бу ўзини харажатларини ўзи қоплаш, ва шундан сўнг маълум даражада даромад олишдир. Агар у даромад кўрмаса, унинг ўз зиёнига ишлагани бўлади ва бундай корхонани ёпишга тўгри келади. Бозор муносабатлари шароитида хўжалик механизмини янги шакллари, яъни фойда олиш учун харакат қилиши, ходимларни рағбарлантириш, маркетинг билан шугулланиш, менежментни йўлга қўйиш, тадбркорликни ривожлантириш каби механизмлар асосий ҳисобланади ва уни янада такомиллаштириш учун имкониятлар қидирилади.

www.arxiv.uz Хўжалик механизмини фойдаланиш йўллари хар хил вазиятда турлича бўлиши мумкин. Лекин энг асосий мақсад хўжалик механизмидан рационал фойдаланган холда энг юқори самарадорликга эришишдир. Бунинг учун биринчи навбатда, рақобатга бардош бера оладиган хизматлар кўрсатишни йўлга қўйиш зарурдир. Иккинчидан, ресторандан фойдаланадиган харидорнинг талаб ва эхтиёжини мукаммал билиш ва унинг учун қулайликларга эга бўлган сервисларни яратиш керак. Айнан шу сервис хизматини кўнгилдагидек эмаслиги ресторан корхонаси хўжалик механизмидан тўлиқ фойдаланиш имконини бермайди. Учинчидан, хўжалик механизмини кенг қўллашда маркетинг хизматидан ва реклама хизматидан фойдаланишнинг аҳамияти каттадир. Маркетинг хизмати бу бозорни ўрганиш, ишлаб чиқарилган маҳсулоти учун харидор топиш, унинг талабини қондириш ва шу йўл билан ишлаб чиқаришдан ва хизмат кўрсатишдан фойда олишга эришишдир. Мана шу юқоридаги санаб ўтилган йўналишлар ресторан хўжалик механизмини, яъни маҳсулот ишлаб чиқариш, нарх-навони белгилаш, харидорларга хизмат кўрсатиш, ходимларга иш хақи тўлаш каби масалаларни ҳал қилиш имконини беради. Умуман ресторан фаолиятида хўжалик механизмини ривожлантириш учун кенг имкониятларни юзага келтиради ва шунинг асосида истеъмолчилар учун қулий шарт-шароитни тозага келтиради. Бозор иқтисодиёти шароитида режалаштириш ва уни амалда қўлланилиши Бозор иқтисодиёти шароитида режалаштириш ва агар у, мумкин бўлса, қандай тартибда амалга оширилиши жуда муҳимдир. Юқоридаги фикрларимизда баён қилганимиздек, бозор иқтисодиётининг асосий принципларидан бири бу кўп мулкчилик шароитида тадбиркорликни ривожлантиришдир. Тадбиркорлик эса ҳар бир мулк эгасининг ўз ихтиёри, ҳоҳишига кўра амалга оширилади. Бу ишни амалга ошириш учун тадбиркор ўз иш режасига эга бўлиши керак. Бундай режалар умумий овқатланиш фаолияти билан шуғулланаётган тадбиркорларда ҳам бўлиши керак. Демак жамият миқёсида

www.arxiv.uz овқатланиш бўйича унинг иқтисодий ва молиявий кўрсаткичларни режалаштириш имкони бўлмаса ҳам, аммо ҳар бир мулк эгасининг ихтиёридаги ресторан корхонасида режалаштириш амалга оширилади. Бу режа маркетинг-режа, бизнес- режа деб юритилади. Ўзбекистон шароитида бундай режаларни тузиш учун энди харакат қилиняпти, чунки унинг услубиятини, усулларини ишлаб чиқиш аста- секинлик билан йўлга қўйилмокда. Мана шундай режаларни тузилиши ва уни амалда қўлланилиши бозор иқтисодиёти принципларига жавоб беради. Ресторан хўжалиги корхоналарида режалаштириш принциплари бозор иқтисодиёти принципларидан келиб чиқади. Бу принциплар ресторанни ҳозирги замон талаблари асосида ҳар бир субъектни даромад кўриши, талаб ихтиёрини қондириш асосида тузилгандир. Ресторан хўжалигида қўлланиладиган режалаштириш принциплар қуйидагилардан иборатдир: 1. Ресторанни ривожлантиришда аҳолининг зичлиги ёки харакати ҳисобга олиниши. 2. Аҳолининг ресторанга бўлган талабини ёки эхтиёжини ҳисобга олиниши. Рақобатнинг мавжудлиги ва унда ғолиб чиқиш имкони. 4. Иқтисодий кўрсаткичларни, жумладан молиявий кўрсаткични самарадорлигига эришиш. Ҳар қандай ресторан корхонасида иқтисодий ишлар йўлга қуйилади ва улар пухта тузилади. Акс ҳолда корхонанинг ишига зарар етиши мумкин. Иқтисодий ишлар қуйидагиларни ўз ичига олади: 1. Чуқур мулохазали иқтисодий тахлил. 2. Маркетинг-режа, бизнес-режаларни амалга ошириш бўлимлари. Молиявий кўрсаткичларни ўрганиш ва уларни самарадорлигини ошириш, шу жумладан бухгалтерия ҳисоблари. Бу иқтисодий ишларни ташкил қилиш бўйича ҳар хил бўлимлар мавжуд бўлиб, уларнинг вазифаси умумий ресторан иқтисодиётини мукаммал ҳар томонлама ўрганишдир. Агар иқтисодий ишлар яхши йўлга қўйилмаган бўлса, у ҳолда корхонани рентабеллиги паст бўлади ёки инқирозга учрайди, шунинг учун ҳам ресторанда қуйидаги иқтисодий кўрсаткичларни бўлишига ва уларни талаб

www.arxiv.uz даражасида ҳам корхона эгасини, ҳам истеъмолчини қаноатлантирадиган бўлиши керак. Булар: 1. Товарооборот кўрсаткичи, шу жумладан ўзлари тайёрлаган маҳсулот товарообороти. Бу кўрсаткич муқим бўлиб, унинг асосий мақсади истеъмолчиларга тайёр иссиқ овқат ва бошқа ярим фабрикатлар умумий овқатланиш корхонасининг асосий мақсади ҳисобланади. Бунинг микдори қанча кўп бўлса, ундан келадиган самара шунча юқори бўлади. 2. Умумий овқатланишда тайёрланган овқатлар ассортименти. Ялпи даромад, бу ишлаб чиқариш ва муомала харажатларни қоплаши ва охирги натижада корхонани фойдасини аниқлаш учун керак. 4. Ишлаб чиқариш ва муомала харажатлари. Ҳар қандай ишлаб чиқариш ва хизмат кўрсатиш харажатлардан иборатдир. Корхона ҳар доим бу харажатларнинг камроқ бўлишига эришиши даркор. Шунингдек ишлаб чиқариш ва муомала харажатларнинг даражаси ҳам муҳимдир. Кўрилган масалаларга якун ясаб шуни таъкидлаймизки, ҳар бир тузумда, шароитда хўжалик механизми такомиллашиб бориш хусусиятига эга. Бу ҳолат бозор иқтисодиёти қарор топаётган шароитда ресторан фаолияти учун ҳам тегишлидир. Ресторанда хўжалик механизмини янги шаклларини қўллаш, ундан самарали фойдаланиш ҳозирги кун талабгаридан келиб чиқади. Хулоса қилиб, шуни қабул қиламизки, бозор иқтисодиёти шароитида режалаштириш масалаларига ҳам эътиборни қаратиш муҳимдир. Айниқса аҳолига хизмат кўрсатувчи тармоқларда кичик хажмда режалаштириш корхонанинг молиявий мувоффақиятини таъминлаши шубхасиздир. Ресторан менежментини ташкил этишда жаҳон тажрибаси ва ундан фойдланиш Охирги 10 йилликда дунёда ресторан занжирларининг миқдори ва ўлчами сезиларли даражада ўсди. Бу борада шубҳасиз АҚШни лидерлик қилмокда дейиш мумкин, унинг ресторан занжирлари мамлакат ташқарисида ҳам фаол кенгайтирилган сиёсат ўтказмоқда. Уларнинг эришган ютуклари кўп жихатдан

www.arxiv.uz бошқа давлатларда яшаётган америкалик туристлар ва америка фукаролари, шунингдек АҚШда турли мавсумларда ишлайдиган ва уқийдиган жуда кўп хориж фукаролари билан боғлик. Ресторан занжирида асосий маҳсулот хисобланган гамбургер ва пицца тармоқлари тез ўсиб бормоқда. Ресторан занжиридаги рестораннинг 40% идан ортиқроғини сандвичлар ташкил қилади. “New Research” компанияси тузган классификацияга кўра сандвичлар каторига қуйидагилар киради: “Макдональдс” ресторанларида бериладиган гамбургерлар французча сандвичлар, “Сабвей”да бериладиган сандвичлар, “Тако-Белл”да бериладиган “Текс-Мекс”. 1-жадвал хизмат кўрсатиш бозорида ресторанларнинг улуши кўрсатилган. Умумий овқатланиш бозорининг катта улушини 39.4 млрд.доллар айланма маблағга эга бўлган ҳолда гамбургерлар ресторан занжирлари эгаллаган. Ресторан занжирлари орасида 2002 йилда “Макдональдс” энг катта айланма маблағга, яъни 21.8 млрд.долларга эга эди, бироқ корхоналар сони бўйича иккинчи ўринда эди. Энг кўп корхоналар “7-элевен” ресторан занжири таркибида мавжуд, у айланма маблағ буйича озгина орқада қолган эди. Ушбу маълумотлар 1-жадвалда берилган. 90-йилларнинг бошларида пиццерия бозори сезиларли даражада кенгайди, улар асосан 3та занжирга бириктирилган. “Пицца-Хат”- 9450та корхона, “Домина- пицца”- 5300тага ва “Лилл-сизар” – 4300та корхонага эга эди. Улар ҳаммаси биргаликда бозорнинг 85%ини ташкил қилади. Америкада ресторан бизнесида бир канча ҳолдинг гурухлари бир катор товар маркаларига (белгиларига) эга. Масалан; “Пицца-Хат” “Пепсико Инк” компаниясига қарашли, “Тако Белл” эса “Кентукки Фред Чиккен” компаниясига, “ТВ ҳолдинг ИНК”га “Денис”, “Куинсис”, “Эль Полло Локо” ва “Кантин Корп”лар киради. Охирги йилларда Американинг йирик ресторан занжирлари стратегияси асосан кечкипайт овқатланишга қаратилган, чунки бундай катта даромад келади. 1 – жадвал Корхоналар сони бўйича биринчи 20та ресторан

www.arxiv.uz тармокларининг таснифи. № Ресторан занжири Корхоналар умумий сони Компания Концепция тури 1. 7-элевен 13760 - Фойдали жойлаш 2. Мақдональдс 13093 Мондональдс корп. Гамбургерлар Пицца ХАТ 9450 Пепсико Инк Пицца 4. Кентукки фрайд Чиккен 8729 1 Товук 5. Сабвей 7327 - Сандвичлар 6. Бургер Кинг 6648 Пилсбери корп Гамбургерлар 7. Дэри Куин 5381 Дери Куин кор. Ширинликлар 8. Домино Пицца 5300 Доминос Инк Пицца 9. Гарднер Мерчан Фуд сервис. 4600 - Подрядчиклар 10. Литтл Сизар 4300 Литтл Сизар Пицца 11. Тако Белл 4000 Пепсико Инк Мексикача таом 12. Вендус 3962 Вендис Инт. Гамбургерлар 1 Баскин Роббинс 3425 Элайд лайонс Ширинликлар 14. Холидей Инн отелс. 3385 Холидей корп. Уйда хизмат кўрсатиш 15. Ҳардис 3365 Имако Лтд. Гамбургерлар. 16. АРА Сервис 2767 АРА сервис ИНК Подрядчиклар 17. Данкон Донатс 2754 Данкин Донатс Ширинликлар 18. Арбис 2603 Роял Кроун кос Сандвичлар 19. Марнотт Менежмент сервисис 2519 Марнотт корп. Подрядчиклар 20. Арми энд Аэр форс сервис 2189 Ҳарбий ташкилотлар Манба; NRN Research, Nations Restaurant News Top Restaurant Chains and Restaurants Institutions. 2002 Америка Миллий Ресторанлар ассоциацияси маълумотларига кўра, 2002 йилда мамлакатда умумий овқатланишда 887 минг корхона хизмат кўрсатиб, 320 млрд.доллар ресторан тушумига эга бўлди ва хизмат кўрсатиш штатларида 9,5 млн.киши қатнашди. Хозирги вақтда дунёда ресторанлар концепцияси йирик ресторан марказларида юкори суратда ривожланмокда. Бундай хизматлар ёрдамида бу ресторан марказларига ташриф буюрувчилар сони ортмоқда, натижада ресторан

www.arxiv.uz хажми 10-30%га ошди. Масалан: Буюк Британияда 1000га яқин шу турдаги ресторанлар мавжуд. Бу концепцияларнинг хилма-хиллиги ресторан марказларидага бир катор кафе ва ресторанлардан ташкил топган “Шахобча”лар концепцеяси билан изохланади. Лондон марказидаги “Мевеникс-Марше” ресторанида битта бўлимдан бир вақтнинг ўзида 7та унча катта бўлмаган ресторанларга хизмат кўрсатилади. Оситапо фирмаси пицца тайёрлаш ва уйга етказиб бериш бизнесидаги илгор фирмалардан хисобланади. Бу тизим Мичиган штатида ака-ука Монаганлар томонидан 1960 йилда ташкил қилинган эди. Улар ўз буюртмачиларга ўз махсулотларни 30 дакикада етказиб бериш мажбуриятини олган эдилар. Фирмалар иш бошлагандан сунг биринчи хафтада улар 315 доллардан камроқ даромад қилдилар. 8 ойдан сўнг акаси бошқа иш билан шуғуллана бошлади. Лекин Том енгилгиси келмади. 10 йилдан сўнг карзлардан кутила олмаганидан сўнг у ҳам ўз банкротлиги хақида эълон қилишга мажбур бўлди. Шунда кредиторлари унга бошқарувчи лавозимини таклиф қилдилар. У нима бўлганда ҳам корхоналар тизимини кенгайтиришга қарор қилади. 1980 йилларга келиб унинг тизимида 290та дан ортиқ пиццерийлар мавжуд эди. Ишлар секин-аста юриша бошлади. Хозирги кунга келиб унинг тизимида 5000дан ортиқ корхоналар мавжуд бўлиб, унинг айланма маблағлари 32,2 млрд.ни ташкил қилади. Фирманинг муваффвқият қозонишида баъзи бир бозор омиллари сабаб бўлди. Ишловчи ёлғиз оналар, фарзандсиз оилалар, ҳам отаси ҳам онаси ишловчи кўп фарзандли оилалар кўпайди. Бунинг натижасида америкаликлар пулга нисбатан вақтни кўпроқ тежайдиган бўлдилар. Бу эса уларнинг уйда овқат тайёрламай кўпроқ кучада овқатланишларига олиб келди. Оситапо фирмасининг муваффакият қозонишига сабаб рахбарининг ишбилармонлиги ҳамда бозорнинг тезлик билан ўсиб бораётган сегментига йуналтирилган маркетинг тадбирларининг мавжудлиги бўлди. Ундан ташқари илгор техникадан фойдаланиш ҳам катта ёрдам берди. Бу фирма биринчилар каторида вертикал усулда ишловчи миксерлардан ва иссикликни саклаб колувчи гафре қилинган картондан ишларган каробкалар ва х.к.лардан фойдаланди.

www.arxiv.uz Фирма ўзининг таъминотчилари, воситачилари, мавжуд ва бўлиши мумкин бўлган мижозлари билан биргаликда кенг макро мухитда фаолият кўрсатади. Мазкур мухит кулай шароитлар ва хавфли омилларни белгилаб беради. Фирма назорат қилиш мумкин бўлмаган ушбу кучларни мунтазам равишда кузатиб бориб, ўз вақтида тегишли чораларни кўриши лозим. Макро мухит омилларнинг олтита шундай гурухидан иборат бўлади. Хар бир фирманинг кўплаб ракобатчилари бўлади. Бозор назариясига кўра фирма ўз мижозларининг талабларини ракобатчиларидан кўра яхширок кондиргандагина муваффакиятга эришиши мумкин бўлади. Маркетинг бўйича мутахассислар нафақат мижозларнинг ўзгарувчан талабларига, балки ўз рақобатчиларининг стратегиясига ҳам мослашишлари лозим. Фирма ўз мижозларининг онгига махсулотларининг кулай томонлари хакидаги тушунчани жойлаштириш орқали кўпрок ютукка эришишлари мумкин. Ракобатчиликда муваффакиятга эришиш мумкин бўлган ягона йулни кўрсатиб бериш мумкин эмас. Хар бир фирма ўзининг хажми ва бозордаги ўрнидан келиб чиққан ҳолда ўз стратегиясини белгилаши лозим. Индустрияда етакчи ўринларини эгаллаган йирик корхоналарнинг стратегияси майд фирмаларга тўғри келмайди. Лекин уларнинг хар бирининг ҳам ўзига яраша кулай томонлари бор. Масалан, йирик фирма рекламага кўп миқдорда маблағ сарфлаб, ушбу маблағни ўз филиаллари ўртасида бўлиш орқали қоплаш имконига эга бўлса, майд фирма филиаллари бўлмаганлиги сабабли менюсини стандартлаштирмайди. Шунинг учун унда ўз таомлар турини истеъмолчиларнинг талабидан келиб чиққан ҳолда хохлаган вақтда, хохлаганча ўзгартириш имконига эга. Маданий мухит. Маданий мухит жамиятнинг асосий кадриятларига, хохишларига, яшаш меъёрларига таъсир кўрсатувчи институтларни ўз ичига лади. Жамият эса ўз навбатида ўз аъзоларининг кадриятларини шакллантиради. Куп маданий омиллар маркетинг опрацияларини ўтказишда қабул қилинадиган қарорларга таъсир кўрсатиши мумкин. Маданий кадриятларнинг мустахкамлиги. Хар бир жамиятда одамлар маълум асосий қадриятларга суянадилар. Масалан, кўплаб америкаликлар хаётда энг

www.arxiv.uz муҳими-виждонли, мехнаткаш бўлиш, яхши хислат сохиби бўлиш ва хайриялардан пул аямаслик деб хисоблайдилар. Бу қадриятларни асосий деб хисобланишига сабаб, америкаликларнинг маданиятида бошка қадриятларнинг барчаси айнан шу қадриятлардан келиб чиқувчи хисобланишидир. Улар ота-оанлардан болаларга ўтади, давлат корхоналарида, черковларда, мактабларда, мехнат жамоаларида ташвикот қилинади. Шунинг учун асосий қадриятлар жуда мустахкам, иккинчи даражали қадриятлар эса ўзгарувчаню Маркетинг бўйича яхши мутахассис одамларнинг иккинчи даражали қадриятларини ўзгартириш имконига эга, аммо асосий кадриятларни ўзгартириши мумкин эмас. Меҳмондустлик индустрияси бутун жахон буйлаб уз корхоналарига эга. Махаллий маданий меъёрлар ва такиклашлар уларнинг фаолиятларига таъсир кўрсатиши мумкин. Агарда сизнинг фирмангиз Исроилда ўз мехмонхонасига эга бўлса, у ҳолда сиз овқатларни тайёрлашда маълум бир коидаларга риоя килишингизга туғри келади. Сизнинг ресторанингизда иккита ошхона бўлиши лозим: бири гўштли овқатлар, яна бири эса пархез овқатлар учун. Хозирги кунда жахон туризмида хусусий сектор жахон туризм инфратузулмасининг 90% назорат килади. Ўзбекистонда хусусийлаштириш жараёни 1994 йилда бошланган бўлиб, ҳозирда у хусусий сектор туризмни ривожлантириш учун асосий харжатларни килаётган давлатлар билан рақобатлаша олмайди. Шунинг учун ҳам Ўзбекистон ҳукумати ташкил қилиш таклиф қилинаётган Туризм, маданият ва спорт депортаменти орқали туризм индустриясининг хар бир буғимида хусусий корхоналарни ривожлантиришни қўллаб-қувватлаши лозим. Халкаро амалиётда кичик ва ўрта корхоналарни қўллаб-қувватлашнинг кенг тизими ишлаб чиқилган, Ўзбекистонда ана шу тажрибадан фойдаланиш лозим. Бунинг учун хукумат кафолатлар, субсидия заёмлари, солиқ имтиёзлари орқали ёрдам бериши керак. Замонавий халқаро туризм турли давлатларнинг жахон туризм бозорига чиқишининг ўзига хос механизми бўла олади. Ўз вақтида миллий туристик мажмуаларнинг жахон бозорига кириб бориши натижасида миллий

www.arxiv.uz иқтисодиётнинг бошқа соҳалари ҳам товарлар ва хизматлар бозорига кириб боришлари учун шароит яратилади. Ишлаб чиқариш кучларининг ривожланиш даражаси ривожланган давлатлар миллий иқтисодиётининг иқтисодий ривожланишнинг индустрлаштиришдан сўнгги даврга кириб бориши билан белгиланади. Унинг ўзига хос белгиси, бу ўзининг индустриал технологияларига нисбатан ахборот технологияларининг кўпроқ бўлишидир. Туризм мустакил соха сифатида маълумотлар даврининг муносиб вакили хисобланади. Индустрлаштиришни мақсад қилиб олган мамлакатларни туплаш воситаси сифатида фойдаланиш ривожланган мамлакатлар каторидан жой олишга ёрдам беради. Ташки ёки ички бозорга мослашганлигидан катъий назар мехмонхона хужалиги миллий туризмнинг муҳим бўғимларидан бирига айланиб қолади. Ўз навбатида мехмонхона хужалиги менежменти тизимининг асосини мехмонхона хизматларининг уюшган маркетинг ташкил қилади. Мехмонхона хизматлари макетинги мавжуд мехмонхона хужалигини ривожлантириш, мехмонхона бозорида фаол фойдалниш, максадга мувофик бўлган янги уринларни очиш мақсадида тадқиқотлар олиб бориш технологиясини ва ажратилиши режалаштирилаётган инвестициялар хисоб-китобини ўзи ичига олади. Ундан ташкари маркетинг мехмонхона хўжалигини мустакил туристик маҳсулотга айланишига ёрдам беради. Ресурслар танқис бўлган ҳолларда меҳмонхона маркетинги бўйича маркетинг тадқиқиотларини ўтказишнинг энги муҳим йуналиши мавжуд ресурслардан иложи борича самарали фойдаланишдан иборат бўлади. Ўзбекистоннинг мехмонхона хужалигининг тахлили шу кунга қадар мавжуд анъанавий усуллар бизга мос келмаслигини кўрсатди. Ўзбекистонда мехмонхона хужалигини ривожлантиришда асосан тарихий-этнографик музейларни ташкил қилиш, билиш туризмни ривожлантириш, “Туркистон кишлоги” каби турлар ташкил қилиш, ўтган замонда ва ҳозирги замондаги ипакчилик ва пахтани қайта ишлаш соҳасининг ривожланиши хақида хикоя қилувчи турлар ташкил қилиш лозим бўлади.

www.arxiv.uz Фойдаланилган адаби ё тлар руйхати : 1. Каримов И.А. Мавжуд, Салоҳият ва имкониятлардан оқилона фойдаланиш-мувоффаққият гарови. Халқ сўзи. 2005 й. 8 ноябрь. № 220. 2. Каримов И.А. Ўзбекистон XXI аср бўсағасида. Т. Ўзбекистон, 1997. Управление капиталом торговой организации. Экономический аспект: Учебное пособие. -М.: РДЛ 2004. - 320. 4. Аналоуи Ф. И др. Стратегический менеджмент мальгк и средних предприятий: Учебник. -М.: УНИТИ-ДАНА, 2005. - 400с. 5. Райченко А.В. Обгций менеджмент: Учебник. -М.: ИНФРА-М, 2005. -384с. 6. О, ресторан, Т ы -мир. Ж. «Гостиница и ресторан: бизнес и управление» май, 2005. с. 8-1 7. Эрбутаев И. Умумий овкатланиш, санитария ва гигиена. Т.: КМКНТМ, «Билим», 2005. - 80 б. 8. Эрбутаев И. Умумий овкатланиш ва хизмат маданияти. Укув кулланма. -Т.: УМКНТМ, «Билим», 2005. -272 б.

O'xshashlar

Корхона айланма фондлари ва айланма маблағлар

Корхона айланма фондлари ва айланма маблаглар

Сервис корхона ва ташкилотларининг асосий фондлари ва ишлаб чиқариш қувватлари

Туризм ва меҳмонхона хўжалиги корхоналарининг айланма маблағлари

Саноат ишлаб чикаришининг айланма фондлари ва маблаглари