Ресторанда таомлар ва ичимликларни таклиф этиш хизматларини ташкил этиш - Iqtisodiyot - Referatlar

Ресторанда таомлар ва ичимликларни таклиф этиш хизматларини ташкил этиш

Yuklangan vaqt:

27.04.2023

Ko'chirishlar soni:

0

Hajmi:

78 KB

Ko'chirib olish

Ресторанда таомлар ва ичимликларни таклиф этиш хизматларини ташкил этиш Режа: 1. Турли таомларни ўзатиш қоидалари. 2. Яхна таом ва газаклар. 3. Турли таомларга мўлжаллаб ичимликларни таклиф этиш хизматларини ташкил этиш

Турли таомларни ўзатиш қоидалари. Иштаха очилишига кўмаклашадиган яхна таом ва газаклар хуштаъм ва кўринишдан ўзига тортадиган бўлиши керак. Таклиф этиладиган таомларнинг ҳар бири бўйича сузиш учун керакли анжомлар ишлатилишини кўзда тутиб қўйиш лозим, бутунлигича тортиладиган табиий сабзавотлар бу ҳисобга кирмайди. Таомларни сузишга маҳсус анжом ишлатилади, бундай анжом бўлмаса, овқат вилкаси ва ош қошиғидан фойдаланилади. Бундай холда лаганга тишларини пастга қаратиб вилка, унинг устига эса чуқурчасини пастга қаратиб қошиқ солиб қўйилади. Икра эса икра идишларида тортилади, уларнинг металл қисмига майдаланган овқатбоп муз солинади. Икра идиши жимжимадор қилиб кесилган коғоз салфетка солинган сомса ликопчасига жойланади. Сарёғ чуқур ликопчага ёки сомса ликопчасига солиб тортилади. Уни совутиш, консистенциясини сақлаш учун овқатбоп ях бўлакларидан фойдаланиш мумкин. Табиий сабзавотлар чинни ёки биллур вазаларда тортилади, баъзиларига салат идишлари ҳам ишлатилади. Балиқнинг кам тузлиси гарнирсиз, бир бўлак лимон билан; қайнатилгани ва сардаклиси – узунчоқ чинни лаганчаларда тортилади. Табиий қиймаланган сельд селёдка идишида тортилади. Унга алоҳида қўшимча қилиб кайнатилган картошка ва ликопчага солиб сарёғ тортилади. Қовурилган уй паррандаси гўшти юмалоқ чинни лаганчада тортилади, оёғига папильотка кийдирилади. Гарнир сифатида яшил салат, консерваланган мева ва реза мева ишлатилади. Салатлар (балиқли, гўштли, сабзавотли салатлар) салат идишларида тортилади. Қайноқ газаклар ликопчаларга олиб солинмайди, пиширилган идишининг ўзида тортилади. Кокотницаларда (дастаси узун, ўзи эса кичкина кастрюлькаларда) тортиладиган газаклар чой қошиғи билан ейилади;

кокильницаларда (тагликка қўйилган кичиккина металл раковинада) ва порцияли товаларда тортиладиган газаклар газак вилкаси ишлатиб ейилади. Сметанага солиб, тоблаб пиширилган қўзиқорин кокотницага солиб тортилади, кокотницанинг дастаси меҳмондан чапда, чой қошиғининг дастаси эса ўнгда бўлиши керак. Қайнатилган қисқичбақа устига салфетка ёпилган юмалоқ мельхиор лаганда тортилади. Меҳмон олдига газак ликопи ва қисқичбақа идиши келтириб қўйилади. Меҳмонга қисқичбақа тортилганда пиво ҳам берган яхши. Бармоқларни артиш учун нам салфетка берилиши зарур. Митти сосиска, тефтел мельхиор лаганчалар ёки порцияли товаларда тортилиши мумкин. Шўрвалар т айёрлаш усулига кўра шўрвалар тиниқ (бульонлар), донли (борщ, солянка ва ҳоказо), пюресифат, сутли ва ширин бўлади. Тортилишидаги ҳароратига кўра шўрвалар икки гурухга-қайноқ ва совуқ шўрвага ажратилади. Турига қараб, шўрва бульон косачасига ёки майда ликопчага қўйилган чуқур овқат ликопига сузиб тортилади. Шўрвани битта тоғорадан бир неча ликопга сузишнинг муайян қоидалари бор. Шўрвали тоғоранинг қопқоғи сочиқ билан ушлаб очилади. Чуқур ликоп майда ликопчага қўйилади ва булар чап қўлда тоғоранинг бўйи билан баробарликда тутиб турилади. Ўнг қўл билан шўрва сузилади: аввалига ликопга шўрванинг дони солинади, шундан сўнг суви сузилади. Миллий шўрваларнинг кўпи сопол кўзачада пиширилади ва шу сопол кўзача тортилади. Шўрвали кўзача ликопчага қўйилиб, меҳмоннинг олдига келтириб қўйилади. Бундай шўрваларни чуқур овқат ликопларида ҳам тортса бўлади. Аввал эҳтиётлик билан ликопга кўзачадаги таомнинг камида ярми сузилади, кейин эса ёғоч қошиқ билан шўрванинг дони олиб солинади, шундан сўнг яна кўзачани қўл билан тутиб, шўрванинг қолган қисми қисми ликопга сузилади. Пюре-шўрвалар бульон косачасида тортилади, улар ошхонада порцияларга тақсимланади. Лаганча билан косача дастасини чап томонга

қаратиб, меҳмон олдига қўйилади, қошиқ эса коса ёнига дастасини ўнгга қаратиб қўйилади. Донли шўрвалар чуқур овқат ликопларига сузиб тортилади. Бундай шўрвага гўшт солинган бўлса, сервировкада овқат пичоғи билан вилка керак бўлади. Балиқчилар балиқ шўрваси махсус тагликка осиб ўрнатилган қозончада дастурхонга тортилгани, шундан кейин эса порцияларга бўлиб сузилгани маъқул. Яхна шўрвалар ҳам худди қайноқ шўрвалар каби тортилади. Шу шўрваларга мўлжалланган ях доначалари сомса ликопчасига қўйилган салат идишига солиб тортилади. Идишга яхдан олиб солиш учун керакли қисқич ёки десерт қошиқ ликопнинг четига қўйиб қўйилади. Ширин шўрвалар ёз пайтида яхна қилиб, қишда эса қайноқ қилиб пиширилади. Хорижий меҳмонларга хизмат қилганда уларнинг миллий анъаналарини хисобга олиб, қаҳва билан спиртли ичимликлар ҳам берилади. Шунинг учун официант стол ясатганда фақат қаҳва ичадиган идиш билан чеқланиб қолмай, конъяк рюмкаларини ҳам қўйиши керак. Қаҳва чашкалари чап томонга, стол четидан 5—10 см ичкарига қуйилади. Қаҳва қошиғини ўнг томонга, қаҳва идиши ичига қўйилади. Конъяк рюмкалари чашкалар ёнига алоҳида-алоҳида ёки 3—4 донаси бирга бир жойга қўйилади. Хорижий меҳмонлар конъяк сифатига ишонч хосил қилишлари учун конъяклар столга шишаси билан қуйилади. Одатда ликёр рюмкалари столга қўйилмайди. Улар ёрдамчи столларда туради, агар меҳмонлар ликёр ичиш истагини билдирсалар, рюмкалар келтирилади. Меҳмонлар қаҳва залига утириб олишганларидан сўнг официантлар уларга қаҳва қуйиб бера бошлайди. Шуни ҳам эътиборга олиш керакки, баъзи меҳмонлар чой ичишни афзал қурадилар. Бундай пайтларда қаҳва идиши столдан олинади, европа одатига биноан чашкаларда чой берилади. Ўзбекистон шароитида чой бериш тартиби бошқача. Кўк ёки памил чой чойнакларга дамланади, пиёлалар билан тарелкаларда меҳмонлар олдига

келтирилади, официант чойни Ўзбек миллий удумига кура қайтаради, бир зум тиним олгач, чойни пиёлаларга қуйиб, таъзим билан ўнг қулда пиёлани меҳмонга узатади. Кичкина идишчаларда лимон келтирилади. Иссиқ ичимликлар тарқатиб бўлингандан сўнг официантлар рюмкаларга коньяк ёки ликёр қуйиб, меҳмонларга тавсия этади. Қаҳва столларига қаҳва чашкалари ва қонъяк рюмкалари қўйиш меҳмонлар утириб олганларидан сўнг амалга оширилади. Қаҳва ва чойларни ёрдамчи столларда официантлар қуйиб олиб, патнисда қаҳва залига олиб киради ва хар бир меҳмон олдига қуяди. Сут ва қиёмларни хар бир меҳмонга тавсия қилади ва исталганларига қуйиб беради. Булар қаҳва столи устида қолдирилади. Қаҳва тарқатиш усулларининг бир неча хиллари бор: 1. Официант хар бир меҳмонга тарелкага қўйилган қаҳва чашкасини чой қошиқ, билан тақдим этади. Патнисдан чашкани ўнг қўли билан олиб, меҳмоннинг ўнг томонидан столга қуяди. 2. Қуйилган тарелкани чашка ва қошиқ билан бирга чап қўли билан олади, ўнг қўли билан қаҳва идшиини олиб, чашкани тўлдиради ва тарелкани қаҳва билан чап қўлида меҳмоннинг чап томонига қуяди. Чапдан ўнгга қараб харакат қилиб официант хизматни давом эттиради. 3. Официант чашка ва қошиқ қуйилган тарелкани ўнг қўли билан олади ва чап қўлида қаҳва қўяди, сўнгра ўнг қўли билан меҳмоннинг чап томонига тарелкани қўяди. Официант стол бўйлаб унгдан чапга томон юриб хизмат қилади. 4. Официант стол бўйлаб ўнгдан чапга харакат қилиб, хар бир меҳмон ёнида тўхтайди, устига салфетка ёпилган қаҳва идишини ўнг қўли билан олиб, столга қўйилган чашкаларни тўлдириб боради. Хизмат кўрсатиш жараёнида столга кулдон қўйилади ва вақти-вақти билан олиб тозаланади, ўрнига бошқаси қўйилади. Официант қуйидагича харакат қилади, кулдонларнинг бирини устига, иккинчисини тескари ёпиб олиб чиқиб кетади.

Спиртли ичимликлар тарқатиш техникаси официантларнинг ўзаро муомалада бўлишини талаб қилади. Официант коньяк ва рюмкалар терилган патнисни қўтариб меҳмон ёнига келади, бошқа официант ҳам қўлида кичикроқ патнис билан унинг ёнига келади, меҳмонлар билан муносабатда бўлгач, улар розилиги билан рюмкаларга конъяк қуйиб, патнисдан меҳмонларга узатади. Бушаган шишалар шеригининг патнисига қуйилади. Бўшаган қаҳва чашкаси ёки рюмкага меҳмонлар розилиги билан ичимлик қўйиш меҳмон кутиш қоидасига зид эмас, аммо чой остида лимон қолдиғи бўлса, унинг устига чой қўйиш мумкин эмас. Бу идишни олиш ва бошқа идишда чой қуйиб бериш керак. Меҳмонларга қаҳва залида хизмат қилинаётганда официант қуйидаги қоидага риоя қилиши керак: — стол, стулда тартиб бўлиши, фойдаланилган қулдонларни олиб алмаштириб туриши, стол устидаги ортиқча нарсалар йиғиштириб олиниши зарур; — хизмат охирида официант меҳмонларга муздай маъданли сувлар, шарбатлар тавсия қилади. Иккинчи қайноқ таомлар Иккинчи қайноқ таомлар тез совиб қолмаслиги учун уларни олдиндан қиздирилган майда ликопчаларда тортиш керак. Қовурилган балиқ чўзинчоқ мельхиор лаганча ёки майда ликопчада картофель – фри билан тортилади. Бефстроганов баранчик деб номланадиган кичик тоғарачада тортилиши мумкин; алоҳида, порцияли товада қовурилган картошка тортилади. Чўчқа гўштидан тайёрланган натурал котлеталар ва отбивнойлар юмалоқ металл лаганчада гарнир билан бирга тортилади, суякчага папильотка кийдирилади. Қайнатилган сабзавотлар металл идишда тортилгани яхши. Голубци кичик тоғорачада тортилгани яхши. Ширин таомлар.

Ширин таомларнинг кўпи десерт ликопчасига ёки сомса ликопчасига қўйилган креманкаларда (оёқчали кичик вазаларда) тортилади. Мевалар ювиб ва қуритилиб, вазаларга уйиб солиб тортилади. Битта вазага турли мевалар солиниши мумкин. Шунингдек мевалар ҳар бир меҳмонга десерт ликопчада алоҳида тортилиши мумкин. Пирожний ва тортларни ясси вазаларда безакли қирқма қоғоз ликопчага қўйиб тортган яхшироқ. Турли таомларга мўлжаллаб қандай ичимлик тортиш керак Оқ виноларни газакларга, гўшт ва балиқдан тайёрланган енгил таомларга, сир, қисқичбақадан тайёрланган таомларга мўлжаллаб тортиш мумкин. Оқ виноларнинг ҳам қизил винолар каби «сухой» (шакарсиз) ва ярим «сухой» (озгина шакарли) тури бўлади. Балиқнинг ёғлиқроқ навларига «сухой шерри» ҳам тўғри келади. қисқичбақали таомга мўлжаллаб «сухой» оқ вино тортган маъқулроқ. қайнатилган бузоқ гўшти ёки товуқ гўшти оқ ёки пушти вино билан, бошқа гўштли таомлар эса қизил вино билан сервировка қилинади. Ярим «сухой» қизил винолар қўй, бузоқ ва парранда гўштидан тайёрланган турли таомларга мўлжалаб тортилади. Кучли қизил винолар бифштексга, чўчқа гўштидан тайёрланган таомга мўлжаллаб тортилади. Газакларга мўлжаллаб тортиладиган винолар газакларнинг рангига қараб: балиқли ва гўштли салатларга «сухой» оқ ёки пушти вино, гўштдан тайёрланган таомларга енгил қизил вино таклиф этилади. Шўрвага мўлжаллаб алкоголли ичимликлар, одатда, тортилмайди, дастурхонга фақат минерал сув қўйилиши мумкин. Лекин баъзи мамлакатларда қўзиқорин шўрвага мўлжаллаб «сухой» шерри ёки «сухой», балиқ шўрвасига эса – «сухой» оқ винони (Швейцария) таклиф этиш ўринли ҳисобланади.

Ароқ рус таомларига (қора икра, блини ва хоказоларга) мўлжаллаб тортилади. Виски сертуз, зираворли, ёғлиқ таомларга (қисқичбақа, қўй гўшти, дудланган балиқ, қайлали оғир таомларга) тўғри келади. Пиво шўр балиққа, сирга мўлжаллаб тортилади. Меҳмонларни дастурхон атрофида тантанали кутиб олиш маросимлари чоғида қуйидаги қоидаларга амал қилган холда 3-4 хил вино, ҳар бир таомга винонинг ўзига хос хили таклиф этилади: • вино ва газаклар ранги уйғунлаштирилади; • «сухой» вино ширин вино олдидан тортилади; • кучсиз вино кучли вино олдидан тортилади; • вино таъми таомнинг таъмидан устунлик қилмаслиги керак; • таомлар вино соусида тайёрланган бўлса, уларга мўлжаллаб худди ўша номдаги вино тортилгани маъқул; • қадахлар четигача тўлдирилмай, ярмигача ёки лабидан 2 см пастроққача қўйилади. • кучсиз вино учун катта қадаҳлар берилади. Винолар хеч қачон апельсин ва бошқа цитрус меваларга, шунингдек тузланган ё дудланган гўшт ёки балиққа, соф сабзавот салатларга, тухум ва шоколадга мўлжаллаб таклиф қилинмайди. Бундан ташкари, вино керакли ҳароратли бўлиши лозим. Дастурхонга тортишдан олдин оқ вино харорати 8-12 даража, вижиллайдиган винолар ва шампан виноси 6-8 даража, қизил вино 16-18 даража, яъни деярли хона ҳароратига тенг ҳароратга эга бўлиши керак. Оқ вино, вижиллайдиган винолар ва шампан виноси совутгичда камида 2 соат совутилиши керак; қизил вино эса шунча фурсат мобайнида хона ҳароратида қопқоқсиз туриши керак, чунки ичимлик «нафас олиши» зарур. Бу унинг таъмини яхшилайди. қизил вино аста-секинлик билан, таъми ва хушбўйлигига путур етмайдиган қилиб қиздирилиши керак.

Коньяк билан ликёр кофе тортиладиган дастурхоннинг доимий неъматидир. Коньяк кофе ёки чойга мўлжаллаб тортилади. Уни совутгичга қўйиб бўлмайди. Коньяк секин-аста, оз-оздан қултумлаб, иситиш ва коньяклик хушбўйлигини тўлиқроқ таратиш учун қўлда рюмкани узоқроқ тутиб ичилади. Ичимлик қанчалик кучли бўлса, унинг ичиладиган рюмкаси шунчалик кичик бўлади (коньякдан ташқари). Ликёр кичик (25 мл) рюмкаларда тортилади, бу ичимлик бирданига эмас, балки томчилаб ичилади. Ароқ 35-50 мл. ҳажмли рюмкаларда тортилади. Бу рюмкалар қисқа оёқчали ҳам, узун оёқчали ҳам ёки мутлақо оёқчасиз ҳам бўлиши мумкин. Десерт вино узунгина ингичка оёқли 75 мл. ҳажмли рюмкаларда тортилади. Оқ винолар 75 мл. ҳажмли, қизил винолар 100-125 мл. ҳажмли рюмкаларда тортилади. Вижилловчи винолар ва шампан виноси 125 мл. ҳажмли қадаҳларда тортилади. Тантанали меҳмон кутиш бошланиши олдидан меҳмонларга «аперитив» таклиф этилади. Аперитив меҳмондорчиликни бошлаб беради, бу – иштаҳани очадиган, меҳмонларга дастлаб тортиладиган ичимликдир. Аперитив сифатида патнусда сервировкаланган қадаҳлардаги шампан виноси, вижилловчи вино ёки енгил крюшонни таклиф этиш мумкин. Кучли алкоголли ичимликлар ҳеч қачон овқат олдидан тортилмайди.

Адабиётлар: 1. Dr. John R Walke. The Restaurant: From Concept to Operation. Wiley.2013 2. Д.Асланова, Т.Худойшукуров, М.Мўминов «Дунѐ халқларини овқатланишининг ўзига хос хусусиятлари» Ўқув қўлланма ―Зарафшон‖ 2007.-112 б. 3. Тюнков Б.К. Электронная техника предприятий торговли. – М.: КНОРУС, 2006. – 192 с. 4. Қурбонов Ж.М. Овқатланиш корхоналари жиҳозларининг эксплуатацияси. Дарслик. – Т.: «IQTISODIYOT-MOLIYA», 2011. – 376 б. 5. Н.И.Кабущкин, Г.А.Бодаренко «Менеджмент гостиниц и ресторанов». – Минск, ООО ―Новоезнание‖, 2001 г. 6. «Ресторанный сервис. Основы международной практики обслуживания для профессионалов и начинающих». Изд. Центрополиграф. - М.: ЗАО, 2003 г.-188 стр. 7. В.В.Усов. «Организация производство и обслуживания в общественном питании». – М., 2002 г. 8. Каталог контрольно-кассовых машин. – М.: СПб, 2002. 9. Арустамов Э.А. Оборудование предприятий (торговли). – М.: Дашков и К 0 . 2000. 10. Арустамов Э.А., Лефанов В.А., Митрафанова Т.П. Банковское таможенное и офисное оборудование. – М.: Маркетинг. 2000. 11. Применения контрольно-кассовой техники. Серия «Налоги года». Издательский центр «МЫСЛЬ», Новосибирск, 2003.

O'xshashlar

Ресторанда ишлаб чиқаришни ва истеъмолчиларга хизмат кўрсатишни, ташкил этиш менежменти

Менежментни ташкил этиш

Ресторанларда хизмат кўрсатишнинг прогрессив усуллари

Туризм ва сафарларни ташкил этиш

Маркетингни ташкил этиш тизими