Республика суғурта ташкилотларини бошқариш - Iqtisodiyot - Referatlar

Республика суғурта ташкилотларини бошқариш

Yuklangan vaqt:

20.09.2019

Ko'chirishlar soni:

0

Hajmi:

103 KB

Ko'chirib olish

www.arxiv.uz Режа: 1. «Ўзагросуғурта» давлат акциядорлик суғурта компанияси. 2. «Кафолат» давлат акциядорлик суғурта компанияси 3. «Мадад» суғурта агентлиги. 4. «Ўзбекинвест» экспорт-импорт миллий суғурта компанияси. 5. Республика хусусий суғурта компаниялари.

www.arxiv.uz «Ўзагросуғурта» давлат акциядорлик суғурта компанияси «Ўзагросуғурта» давлат акциядорлик суғурта компанияси очиқ турдаги жамияти шаклида, юридик шахс сифатида ташқил қилиниб, ўзининг мустақил баланси, хисоб ва валюта рақамларига эга. Компания фаолиятининг асосий йўналишлари-қишлоқ хўжалиги сохасида товар ишлаб чиқарувчиларнинг мулк ва махсулотларини суғурта йўли билан химоя этиш, банклардан олинган кредитларни қайтаришга суғурта кафолатлари тақдим этиш, қишлоқ хўжалик махсулотларини етиштириш учун бериладиган аванс маблағларини қайтаришни суғуртавий кафолатлаш, юридик ва жисмоний шахсларга хар томонлама суғурта хизматларини кўрсатишдан иборатдир. Суғурта компаниясининг вазифалари қуйидагилардан иборат: - суғуртанинг мажбурий ва ихтиёрий турларини амалга ошириш, суғурталанувчиларнинг манфаатларини тўлароқ қондира оладиган суғуртанинг янги турларини ишлаб чиқиш ва хаётга тадбиқ қилиш; - огохлантириш функциясини бажариш асосида, суғурта объектларини зарарланиш ва нобуд бўлишдан асраш тадбирларини амалга ошириш; - ўз маблағларини инвестиция ва тижорат фаолиятини мухим тармоқларга жойлаштириш асосида, шу билан бирга кредит бериш асосида ўзига тегишли фондларни тўлдириб бориш; - ўз фаолиятини амалга оширишда Республика Вазирликлари, идоралари ва бошқа давлатлар суғурта ташкилотлари билан хамкорликда иш олиб бориш; - суғуртанинг ахборот функцияси асосида реклама ва маслахат хизматларини кўрсатиш. «Ўзагросуғурта» ДАСК томонидан амалга ошириладиган суғуртанинг асосий турлари қуйидагилардан иборат:

www.arxiv.uz - қишлоқ хўжалиги корхоналари ва қишлоқ ахолисини мажбурий суғурта қилиш; - тижорат банклари томонидан ажратиладиган кредитлар қайтарилиши учун қишлоқ хўжалиги корхоналарининг жавобгарлигини суғурта қилиш; - қишлоқ хўжалиги махсулотларини етиштириш бўйича аванс тарикасида бериладиган ва фючерс контрактлари бўйича маблағлар кўтарилишини суғурта қилиш; - қишлоқ жойларида яшовчи фуқароларга тегишли мол-мулкни суғурта қилиш; - қишлоқ жойларида гаровга, қарзга қўйилган мол-мулкни суғурта қилиш; - қишлоқ жойларида транспорт воситалари эгаларининг фуқаролик жавобгарлигини суғурта қилиш. Компанияда қ ишло қ х ў жалик корхоналарини ихтиёрий суғурталаш турлари қуйидагилардан иборат: - қишлоқ хўжалик экинлари хосилини суғурта қилиш; - қишлоқ хўжалиги экинларини қайта ва ёппасига экишни суғурта қилиш; - чорва молларини суғурта қилиш; - асосий воситаларни суғурта қилиш; - табиий пичанзорлар, яйловлар хосилини ва тут дарахтлари баргларини суғурта қилиш; - пиллани суғурта қилиш; - боғлар ва узумзорлар хосилини суғурта қилиш; - корхоналар, дехкон, фермер ва ижара хўжаликларининг мол-мулкини суғурта қилиш;

www.arxiv.uz - қишлоқ хўжалиги товар ишлаб чиқарувчилари томонидан жўнатиладиган юкларни суғурта қилиш. Компаниянинг устав фонди 200 млн сўм миқдорида бқлиб, таъсислик бадаллари хисобидан ташқил топади. Компанияда нақд пулсиз шаклларидаги оддий ва эгаси ёзилмаган акциялар чиқарилади, у чекланмаган миқдорда суғурта фондлари ташқил қилиш хуқуқига эга. Устав фондининг 25 фоиз миқдорини захиравий фондлар ташқил қилади. У компания даромадлари хисобидан таш қил қилинади. Компания ўз фаолиятини амалга ошириш учун бошқа фондлар хам ташқил қилиши мумкин. «Ўзагросуғурта» акциядорлик суғурта компаниясининг ижро тузилмасини қуйидаги чизмадан к ў риш мумкин. № «Ўзагросуғурта» давлат акциядорлик компаниясининг ижро этувчи т у зилмаси 1. Бошқарув раиси 2. Раиснинг биринчи ўринбосари 3. Ўринбосари 4. Суғурта кредитлари. Аванс тўловлари ва фермер хўжаликлари мол-мулкини суғурталаш 5. Қишлоқ хўжалиги корхоналари ва фермерларни суғурталаш 6. Ахоли хаётини, саломатлигини ва мол-мулкни суғурталаш 7. Прогнозлаш. Молия ва инвестиция фаолияти бошқармаси 8. Юридик ва кадрлар хизмати 9. Канцелярия 1 0. Маъмурий хўжалик бўлими «Ўзагросуғурта» давлат акциядорлик компаниясининг тузилмаси

www.arxiv.uz Акциядорларнинг умумий йиғилиши К у затув кенгаши Компания бошқаруви Тафтиш комиссияси № Вилоят номи Вилоятлардаги бўлимлар 1. Қорақалпогисто н 15 та бўлим 2. Андижон 14 та бўлим 3. Бухоро 11 та бўлим 4. Самарқанд 16 та бўлим 5. Сурхондарё 15 та бўлим 6. Сирдарё 8 та бўлим 7. Жиззах 11та бўлим 8. Қашқадарё 14 та бўлим 9. Навоий 7 та бўлим 10. Наманган 12 та бўлим 11. Фаргона 15 та бўлим 12. Хоразм 10 та бўлим 13. Тошкент 15 та бўлим «Кафолат» давлат акциядорлик суғурта компанияси Шахар корхоналари ва ахолиси билан қишлоқ корхоналари ва ахолисининг иқтисодиёти ва турмуш шароити бир хил бўлмагандек улардаги суғурта объектлари, хатто суғурта ходисалари хам бир хил эмас, бир-биридан фарқ қилади. Шу муносабат билан шахар ва қишлоқ жойларида суғурта ишларини ташқил қилишда уларни хусусиятларини эътиборга олиш талаб этилади, чунки саноат ва қишлоқ хўжалик корхоналарининг мол-мулки мехнат шароити бир хил бўлмагандек хонадонлардаги уй-рўзгор анжомларининг хам ўз хусусиятлари бор. Ана шу хусусиятларни кўзда тутиб республика Вазирлар Махкамаси шахар худудида жойлашган юридик ва жисмоний шахсларга суғурта хизматларини кўрсатиш мақсадида «Кафолат»

www.arxiv.uz давлат акциядорлик суғурта компаниясини ташқил этди. Унинг асосий вазифалари қуйидагилардан иборат: - шахар жойларида ахоли хаётини, саломатлигини ва мол-мулкини суғурта қилиш; - корхоналар, ташкилотлар ва муассасалар мол-мулкини суғурта қилиш; - юридик ва жисмоний шахсларнинг молиявий ва тадбиркорлик таваккалчиликлари суғуртасини амалга ошириш; - қонунда кўзда тутилган суғуртанинг мажбурий турларини амалга ошириш; - қайта суғурта операцияларини амалга ошириш, суғуртавий маслахат хизматларини кўрсатиш; - махаллий шароитларни хисобга олиб, суғуртанинг янги турларини жорий қилиш; - суғуртанинг қонунчилик хужжатларида ва хукумат қарорларида назарда тутилган мажбурий турларни амалга ошириш. Суғуртанинг мажбурий турларига фуқаролар мол-мулки, траспорт воситалари эгаларининг фуқаролик жавобгарлиги, йўловчилар суғуртаси, Ўзбекистон темир йўллари, парвозларда иштирок этувчи ходимлар, оддий аскарлар ва бошқалар таркибига кирувчи харбий хизматчиларни ва харбий хизматини ўташга мажбур шахсларни суғурталаш турлари киради. «Кафолат» давлат акциядорлик суғурта компаниясининг т у зилмаси қуйидагича: Акциядорларнинг умумий йиғилиши Кузатувчи кенгаш Тафтиш комиссияси Компания дирекцияси № Вилоят Шахардаги филиал Бўлим 1. Қорақкалпогис Нукус шахридаги 5 бўлим

www.arxiv.uz тон республикаси филиал 2. Андижон вилояти Андижон шахридаги филиал 4 бўлим 3. Бухоро вилояти Бухоро шахридаги филиал 1 бўлим 4. Жиззах вилояти Жиззах шахридаги филиал - 5. Қашқадарё вилояти Қарши шахридаги филиал 1 бўлим 6. Навоий вилояти Навоий шахридаги филиал 2 бўлим 7. Наманган вилояти Наманган шахридаги филиал 2 бўлим 8. Самарқанд вилояти Самарқанд шахридаги филиал 2 бўлим 9. Сурхондарё вилояти Термиз шахридаги филиал 1 бўлим 1 0. Сирдарё вилояти Гулистон шахридаги филиал 4 бўлим 1 1. Фаргона вилояти Фаргона шахридаги филиал 5 бўлим 1 2. Хоразм вилояти Урганч шахридаги филиал 2 бўлим 1 3. Тошкент вилояти Чирчиқ шахридаги филиал 6 бўлим 1 4. Тошкент шахри Тошкент шахридаги филиал 9 бўлим «Кафолат» давлат акциядорлик суғурта компанияси ижро этувчи аппаратининг т узи лмаси 1. Бош директор

www.arxiv.uz 2. Биринчи ўринбосар 3. Ўринбосар 4. Шахар ахолисини суғурталаш бўлими 5. Корхоналар жавобгарлиги ва мол-мулкни суғурталаш бўлими 6. Прогнозлаш, молия ва инвестиция бўлими 7. Юридик хизмат бўлими 8. Канцелярия бўлими 9. Ходимлар бўлими 10. Маъмурий хўжалик бўлими «Мадад» суғурта агентлиги Ўзбекистон Республикаси суғурта тизимидаги «Мадад» суғурта агентлигининг асосий вазифаси хусусий тартибда иш олиб борувчи кичик ва хусусий бизнесни қ ў ллаб-қувватлаш, тадбиркорларга имтиёзли кредит бериш билан алоқадор суғуртанинг бошқа турларини амалга оширишдан иборатдир. Агентлик фаолиятининг асосий йўналишлари қишлоқ хўжалиги махсулотларини қайта ишлаш, фермер хўжалигини ривожлантириш, бинокорлик индустрияси, махаллий саноат, туризм, хизмат кўрсатиш доиралари томонидан тақдим қилинадиган инвестиция лойихаларини бахолаш ва экспертизадан ўтказиб, бизнес фонд хисобидан кичик бизнес ва хусусий тадбиркорларга имтиёзли шартлар билан кредит беришга тавсия қилишдир. Шу билан бирга агентлик имтиёзли шартлар асосида тадбиркорларни суғурта қилади. Ўз вақтида қайтарилмаган кредитларни қайтаришга ёрдам беради, хорижий инвестицияларни суғуртавий химоя қилиш ва бошқа суғурта хизматларини амалга оширади. «Мадад» суғурта агентлиги тақдим қилинган лойихаларни кўриб чиқиш ва харидорларга қулай шарт-шароитлар яратиш мақсадида 10 дан ортиқ консалтинг фирмаси билан хамкорликда иш олиб боради.

www.arxiv.uz «Мадад» суғурта агентлиги республикамиз минтақаларида ўзининг 13 филиалига эга бўлиб, бу орқали фуқаролар ва юридик шахсларга нисбатан олган мажбуриятларини ўз вақтида амалга оширишга харакат қилмоқда. «Ўзбекинвест» экспорт-импорт миллий суғурта компанияси 1997 йил 18 февралда эълон қилинган Президент фармони асосида ташқил қилинган «Ўзбекинвест» экспорт-импорт миллий суғурта компанияси 1994 йил 21 январда таъсис қилинган «Ўзбекинвест» миллий суғурта компаниясининг мулкий ва номулкий хуқуқ ва мажбуриятлари б ў йича хақиқий вориси б ў либ, республикамиз суғурта ташкилотларининг халқаро миқёсдаги суғурта тадбирларини амалга оширишга қаратилган навбатдаги жиддий қадамидир. «Ўзбекинвест» экспорт-импорт миллий суғурта ташкилотининг асосий мақсади республика иқтисодиётида экспорт ташишни янада рагбатлантириш, экспорт қилувчиларни суғуртавий химоя қилишни таъминлаш, хорижий мамлакатлар инвесторлари билан алоқа қилувчи ўзбек инвесторларининг фаолиятини кучайтириш, иқтисодиётнинг устивор тармоқларга жалб этилаётган чет эл инвестицияларини комплекс суғуртавий химоя қилишдан иборат. Компаниянинг ўзига хос хусусиятларидан бири инвестицияларни фақат иқтисодий хавф-хатарлардангина эмас, балки сиёсий хавф-хатарлардан (уруш, инқилоб, фуқаролар галаёни, пул ўтказишни чегаралаш ва бошқалар) хам химоя қилади. Шу муносабат билан хорижий мамлакатларда суғуртанинг бу турига қизиқиш кучаймоқда. Компанияга бош директор рахбарлик қилади ва директорлар кенгаши мухим масалаларни мухокама қилиб тавсиялар беради. Компаниянинг вилоятларда хам бўлимлари мавжуд. Марказий бошқармада умумий хавф- хатарлар, стратегик ривожланиш, молиявий хавф-хатар, халқаро бўлимлар мавжуд.

www.arxiv.uz Ташқи иқтисодий соха Ўзбекистон иқтисодиётининг энг жўшқин ривожланаётган тармоги хисобланади. Шу муносабат билан хозирги босқичда ташқи иқтисодий фаолиятни экспорт-импорт операциялари, хорижий инвестициялар иштирокидаги қўшма корхоналар мол-мулки, халқаро юк ташувчиларни масъулияти, хорижий пудратчилар иштирокидаги қурилишни суғурталаш ва шу кабилар компаниянинг асосий йўналишларига айланмоқда. Компаниянинг «Ўзбекинвест» Интернейшнл Ишнуранс ЛТД қушма корхонаси томонидан чет эллик савдо компанияларига бериладиган суғурта хизматларининг йўналишлари қуйидагилардан иборат: - сармояни суғурталаш; - савдо суғуртаси. «Ўзбекинвест» бош компанияси ва унинг худудий идоралари бўйича қуйидаги суғурта хизматлари тақдим этилмоқда: - экспорт қалтисликларини суғурталаш, мусодара, трансфер кечикиш, эмбарго жорий этиш, шартларни бажаришдаги тўсқинликлар ва бошқалар; - қурилиш-монтаж ишларини суғурталаш; - юкларни суғурталаш; - авиация воситаларини суғурталаш; - автотранспорт масъулиятини суғурталаш; - хаёт ва саломатликни суғурталаш. Республика хусусий суғурта компаниялари Бозор иқтисодиётига ўтиш муносабати билан республикамизда суғурта монополияси қисқара бошлайди, давлат суғурта ташкилотлари билан бирга қатор хусусий суғурта компаниялари иш бошлади. Бу компанияларнинг фаолияти суғурталаш шартлари ва суғуртани ташқил қилиш йўналишлари бўйича давлат суғурта ташкилотларидан фарқ қилади. Уларнинг бу

www.arxiv.uz йўналишлари ва хусусиятлари бозор иқтисодиёти талабларига кўпроқ жавоб беради. Биринчидан, бундай хусусий ташкилотларни барпо қилиш учун таъсисчилар ихтиёрида бир неча ўн миллион маблағ бўлиши лозим, бу хақида алохида рухсатнома олиниш керак. Иккинчидан, давлат суғурта ташкилотларининг объектлари қонун асосида чегараланган бўлса, бу ташкилотлар объектларни ўзлари белгилайдилар ва бу хақида ўз низомларида қайд қиладилар. Учинчидан, суғурта маблағларининг манбалари фақат суғурталанувчиларнинг тўловларигина бўлиб қолмасдан, шунингдек, таъсисчиларнинг маблағлари, суғурта ташкилоти ихтиёрида бўш турган маблағлардан хўжалик ишларида ишлатиш асосида олинган фойда ва бошқа суғурта ташкилотларини қайта суғурталаш бўйича тўпланадиган маблағларидан иборат бўлади. Суғурта жамиятлари ишида хорижий мамлакатлар хам хамкорлик қилишлари мумкин. Суғурта жамиятлари хавф-хатарларига хаёт ва саломатлик, мол-мулк, ақлий мехнат махсулотларининг дахлсизлиги, сафар ёки дам олишни бехатар ўтиш билан боғлиқ хар хил фавқулотда ходисалар киради. Бундай суғурта кафолати мулкчилик шаклидан қатъий назар ишлаб чиқариш акционерлик жамиятлари, корхоналар, фермер хўжаликлари, тижорат банклари ва бошқаларга хам тақдим этилиши мумкин. Хозирда Ўзбекистонда 60 дан ортиқ суғурта компанияси, агентлиги ва фирмалар мавжуд. Худудлар бўйича суғурта бўлимлари ва вақилларни хисобга олганда суғурта жамиятларининг сони 60 га яқиндир. Суғурта акционерлик жамиятлари бир хилда ихтисослашган эмас, улар ўз низомларида кўрсатилганидек турли йўналишларда фаолият кўрсатадилар. Масалан: «Мадад» суғурта агентлиги кичик ва хусусий бизнес билан шугулланувчи тадбиркорларга кредит бериш билан шугулланади, бошқа суғурта компаниялари корхона ва ташкилотларга тегишли мол-мулкларни суғурталайдилар, бундан ташқари турли йўналишларда жунатилаётган юклар хам суғурталаниши мумкин, лекин кўпчилик суғурта ташкилотлари фуқароларга тегишли мол-мулкларни, уларнинг хаётини, қўшимча пенсия

www.arxiv.uz олиш имкониятларини суғурталайди, бундан ташқари айрим суғурта компанияларида тиббиёт суғуртаси мавжудки, бу суғурта тури суғурталанувчиларга ихтисослашган тиббиёт хизмати кўрсатишга имконият яратади. Акционер суғурта ташкилотлари ўз даромадлари хисобидан давлат бюджетига даромад солиги тўлайдилар. Бу даромадларни хисоблашда суғурта ишини хусусиятлари, масалан, тўланадиган зарарларни миқдори, турли хил ўзига хос фондларни ташқил қилиниши эътиборга олинади. Суғурта ташкилотлари давлат томонидан белгиланган тартибда назорат қилинади. Бундан мақсад суғурта бозорига спекулятив, фирибгарларни кириб қо0лишларга йўл қўймасликдир. Давлат назоратининг мақсади шунингдек, ташқил қилинаётган суғурта ташкилотларни рўйхатга олиш, рухсатномалар бериш, чет эл суғурта компанияларининг суғурта фаолиятида қатнашишларини қонунлаштириш, қайта суғурталашни амалга ошириш устидан назорат қилишдан иборат. Хозирда республикамизда мустақил қўшма суғурта ташкилотларига мавжуд рухсатнома бериш учун кўрсатилган суғурта ташкилотларининг низомлари 3 йил давомида суғуртани ривожлантириш истиқболлари, қайта суғурталашни ташқил қилиш масалалари кўриб чиқилади, шунингдек, кредит ташкилотларининг суғурта компанияларининг низом, резерв ва бошқа фондлари хақидаги маълумотномаси хам тақдим қилиниши талаб қилинади.

www.arxiv.uz Асосий адабиётлар: 1. Ўзбекистон Республикаси Конституцияси Тошкент 1992 й. 2. Ўзбекистон Республикаси «Суғурта фаолияти хақида»ги қонуни Тошкент 2002 й. 3. И.А.Каримов. «Ўзбекистон иқтисодий ислохотларни чуқурлаштириш йўлида» Т-«Ўзбекистон» 1995 йил. 4. И.А.Каримов «Ўзбекистон буюк келажак сари» Т-«Ўзбекистон» 1998 йил. 5. И.А.Каримов «Ўзбекистон бозор муносабатларига ўтишининг ўзига хос йўллари» Т-«Ўзбекистон» 1998 йил. 6. И.А.Каримов «Ўзбекистоннинг ўз истиқлол ва тараққиёт йўли» Т-«Ўзбекистон» 1998 йил. 7. Х.Р.Собиров «Суғурта 100 савол ва жавоб» Т-«Мехнат» 1998 йил. 8. www.ziyonet.uz

www.arxiv.uz

O'xshashlar

Бюджет ташкилотларини смета асосида молиялаштириш

Бюджет ташкилотларини бюджетдан ташқари жамғармалари

Суғурта ташкилоти молияси

Ўзбекистон суғурта бозори

Суғурта хуқуқи ( сугурта хукуки )