Меҳмонхона номер фондига хизмат кўрсатишни ташкил этиш - Iqtisodiyot - Referatlar

Меҳмонхона номер фондига хизмат кўрсатишни ташкил этиш

Yuklangan vaqt:

20.09.2019

Ko'chirishlar soni:

0

Hajmi:

129.5 KB

Ko'chirib olish

Меҳмонхона номер фондига хизмат кўрсатишни ташкил этиш Режа: 1. Номер фондини бошқариш хизматининг ташкилий тамойиллари 2. Йи ғ иштирув ишларини ташкил этиш 3. Номерларни кўчиб ўтишга тайёрлаш 4. Йиғиштирув ишлари турли хилларини бажариш технологияси

1. Номер фондини бошқариш хизматининг ташкилий тамойиллари Меҳмонларни кутиб олиш эҳтимол тутиладиган кўп сонли ноқулайликларни бартараф этади. Рўйхатга олиш уни ниҳоясига етказади. Бироқ бу ерда ҳам ташкилий янглишишлар бўлиши мумкин. Кичик меҳмонхоналарда рўйхатга олишни ўзи биттагина бўлмиш портье амалга оширади, у ҳужжатларни расмийлаштиради, туристик расмиятчиликларни текширади, номер фонди хизмати билан алоқани сақлаб туради. Хизмат мажбуриятлари бу қадар мўл-кўллиги туристлар кўчиб жойлашишини орқага суради, номерларда бирга яшаш учун компаньонлар танлаб олишни мураккаблаштиради, келувчилар безовталигини кучайтиради. Амалиёт намоён этишича, портьелар сони ниҳоятда ҳаракатча бўлиши лозим, у оқимлар таркиби ва даврийлиги билан белгиланади. Маълумки, рўйхат олиш даричалари олдида одамларнинг тўпланиб туриши, навбатлар вужудга келиши — бу катта ташкилий камчиликдир. Туристик фирма таркибидаги меҳмонхона меҳмонлар етиб келиши муддатлари тўғрисида тўлиқ ахборотларга эга бўлиши лозим, шунинг учун ҳам ўзининг бутун ҳаракатларини Қужланиб издиҳомланиб қолишни бартараф этишга йўналтиради. Маълумки, меҳмонхона хўжалиги ташкилотчилари профессионализми унда барчаси олдиндан кўра билиш, профлактик саъй- ҳаракатлар, тасодифийлик минимумгача бартараф этиш билан белгиланиши ила фарқланиб туради. Персонал етишмаслиги туфайли навбатларни сақлаб туриш — бу асабийлашуув ортиб кетиши, биомайдон мувозанатсизланиши, ижтимоий кайфиятнинг беқарорлиги учун шарт-шароит деганидир. Сиз теварагингиздаги макон — бу ижтимоий-психологик, маданий-ташкилий тартибдаги катеогрия бўлиб, шахсий бахтиёрликни шакллантиради. Ўар қандай кемтилган ижтимоий муҳит ҳалокатовар аҳамият касб этади, бизни кераксиз таваккаллар зонасига ҳайдаб кирган ҳолда психологик дискомфорт туҚдиради. Меҳмонхона хўжалиги ўз ташкилланишига кўра кишилар ободонлиги ва хавфсмизлиги намунасини яратади. Меҳмонхонада ўтказилган

соатлар, кунлар тетиклик учқунларини танага сочиб, руҳ ва кўнгил осойишталигини таъминлайди. Хизмат кўрсатишнинг бундай даражасига эришиш номер фондини бошқариш хизмати билан шартланган бўлади. Унинг ташкилий тамойиллари: мажбурийлик ва тезкорлик. Бундай талабларни очиб беришда базавий тушунча — яшаб туриш муддати муҳим аҳамият касб этади. Мазкур норматив категория ижтимоий-маданий ва иқтисодий жиҳатдан белгиловчи бўҚин саналади. Номерлар бутунлай банд бўладиган тиқилинч паллаларда бу хизмат айниқса уюшқоқ ва изчил ишлаши керак. Бу жараёндаги арзимас тўхталишлар ҳам можароли вазиятларга олиб келиши мумкин. Бўлиб туриш ниҳоясига етишини серташвиш кутиш билан оҚирлашиб кетадиган психологик кескинлик вужудга келади. Бу ҳодисанинг бошқа бир томони иқтисодий даражага боғлиқдир. Янги туристик гуруҳлар учун номерларга ишлов беришда хизмат кўрсатувчи персоналнинг ортиқча ишлаши эҳтимоли вужудга келади, уларнинг йиғиштирувида шошма-шошарлик ва паст сифат пайдо бўлади, санитария- гигиена асбоб-ускуналари зарур профлактикаси ва эксплуатация пасайиши кузатилади. Номер фондини сақлаш ва хизмат кўрсатиш хизмати ўз тезкорлиги ва сафарбарлигига эришиш учун норматив талаблардан келиб чиққан ҳолда қуйидагиларни билиши лозим: заиф профессионал тайёргарлик ташкилий- профлактик хатоларга олиб келади, меҳмонхона нуфуздорлигини пасайтиради, хизмат кўрсатишда бошбошдоқликни кучайтириб юборади. Келиб жойлашув даврийлиги бўйича заиф хабардорлик номерлар тақсимотида хатоларга олиб келади, уларнинг ободонлигида танқисликни вужудга келтиради, асбоб-ускуналар ёйилиши кучайтиради (эшиклар Қижирлаши, қулфлар бузилганлиги, стуллар етишмаслиги, интерьерлар торлиги, поллар Қижирлаши). Номер фонди хизмати кўпроқ даражада мослашувчан ижтимоий технологияларни эгаллаши ва эгаллаб олиши зарур. У меҳмонхона хизмати

(агенти) ва мижоз ўртасидаги ьирламчи ташкилий бўҚин ҳисобланади. У ана шу қаватдаги сабаблари камдан-кам одамларга номаълум кутилмаган вазиятларни кечиктирмасдан ҳал қилиб беради. Туристлар кутилганидан сал эртароқ етиб келган, гарчи улар учун жойлар бронлаштирилган бўлса-да, ҳали тайёрлаб қўйилмаган бир вазият юзага келиши мумкин. Бошқа бир вазият: чойшаб комплектлари танқислиги, оқсочлар иш юкланмаси кўплиги, маълум хизматчилар касалланиб қолиши, сув таъминоти трассасидага авария, электр энергияси ўчириб қўйилиши. Айтиб ўтилган вазиятларда номер фонди хизмати психологик кескинликни юмшатишга тайёр бўлиши, резерв асбоб- ускуналарга эга бўлиши лозим. Объектив сабабларга ҳавола қилиш, имконият йўқлигини баҳона қилиш фақат яшаб турганларнинг асабий ҳолатини кучайтириши мумкин, холос. Меҳмонхона меҳмонларига хизмат кўрсатишдаги ижтимоий технологиялар ўз йўналишини туристларда куч ва тааасуротлар сақланиб қолиши орқали очиб боради. Уларнинг қисқа вақт мобайнида меҳмонхонада бўлиб туриши кутилаётган натижани анча йироқ паллада ҳис этишга йўл қўймайди. Номер фонди хизматининг ташкилий саводхонлиги — моҳирона раҳбарлик юзи бўлиб, «имкониятлар чегарасида» тамойили истисно қилинади. Номер фонди хизмати хизмат кўрсатьиш объектлари сутканинг исталган палласида «бу ерда ва ҳозир» тамойили бўйича осудалик ва қувончга эришишни талаб қилувчи динамик, импульсив вазиятларни ўзида ифода этади. 2. Йи ғ иштирув ишларини ташкил этиш Меҳмонхона — узлуксиз зизмат кўрсатиш режимида ишлайдиган корхонадир, шундай экан, унга нисбатан юксак санитария-гигиенага оид талаблар қўйилади. Меҳмонхона қайси тоифага мансуб бўлмасин, унинг ўзи ҳам, шунингдек, унга туташ бўлган ҳудуд ҳам ҳар доим озода сақланиши лозим. Бу нарса меҳмонхона персоналининг ҳудудни, ҳовлини, тураржой ва маъмурий

хоналарни йиғиштириш бўйича улкан кундалик меҳнатини талаб этади. Шунинг учун ҳам ободонлаштириш ва йиғиштириш, меҳмонхона хўжаликни тозаликни таъминлаш бўйича ишларни қандай қилиб яхшироқ ташкил этиш ва ўтказишни билмоқ керак. Санитария-эпидемиология нормаларига риоя қилган ҳолда тез ва юқори сифатли йиғиштирув ўтказиш учун меҳмонхона қуйидагиларга эга бўлиши лозим: • юқори малакали профессионал тайёргалликка эга персонал; • тўла қийматли инвентар, замонавий йиғиштирув материаллари; • йиғиштирув машиналари ва механизмлари замонавий турлари. Йиғиштирув ишларига сарфланадиган вақтни тўғри тақсимлаш муҳим саналади. Йиғиштирув тез амалга оширилиши ва хизмат кўрсатувчи персонал томонидан ортиқча вақт ва куч-Қайрат марфламасдан ўтказилиши зарур. Йи ғ иштирув ишларини бажараётганда бир қанча муҳим тамойиллар мавжуд: • этажлар бўйича персонал меҳмоннинг «кўзига иложи борича камроқ кўриниб қолиши» лозим; • йиғиштирув инвентари ва йиғиштирув асбоблари умумий фойдаланиладиган жойларда қолмаслиги шарт; • оқсочлар, фаррош аёллар йиғиштирув ишларини бажараётган пайтда шахсий ишларига чалҚимасликлари зарур. Ана шу тамойилларнинг бажарилиши мазкур меҳмонхонада хизмат кўрсатиш маданияти даражаси тамал мезони саналади. Йи ғ иштирув ишларининг қуйидаги категориялари ажратиб кўрсатилади: • меҳмонхонага туташ бўлган ҳудудни йиғиштириш; • марказий йўлак майдони ва вестюбл ҳамда вестюбл гуруҳига кирувчи айрим хоналарни (гардероб) йиғиштириш;

• умумий фойдаланиладиган жойлар: зинапоялар, коридорлар, холлар, маъмурий, хизмат ва ёрдамчи хоналарни йиғиштириш; • номер фондини йиғиштириш (тураржой номерлари + индивидуал фойдаланиладиган боҚламалар). Йиғиштирув ишларининг барча турлари номер фондига хизмат кўрсатиш хизмати ходимлари томонидан амалга оширилади. Турлди тоифадаги ходимларнинг бир-бири билан алмашинуви фақат ишлаб чиқариш зарурати бўлганда раҳбарият фармойишига кўра ўтказилади. Номер фондига хизмат кўрсатиш хизмати директорининг ўринбосари бутун меҳмонхона хизмат кўорсатувчи персонали ишини ташкиллаштиради. Йиғиштирув ишларини бажариш учун персоналнинг қуйидаги тоифалари мавжуд: • тураржой номерларни йиғиштирувчи оқсочлар; • коридорлар, холлар, зинапоялар, вестюблни йиғиштириш билан шуғулланувчи фаррошлар; • ишлаб чиқариш ва хизмат хоналарини, устахоналар ва техникавий хизматлар фаррошлари. Бутун меҳмонхона хоналарини йи ғ иштириш ишлари тури ва мақсадига кўра бир неча гуруҳларга бўлинади: • ички хоналар ва умумий фойдаланишдаги хоналарни йиғиштириш; • умумий фойдаланишдаги санбоҚламаларни йиғиштириш; • истиқомат номерларини йиғиштириш. Истиқомат номерлари (меҳмонлар яшайдиган хоналар) ни йиғиштиришшнинг қуйидаги турлари мавжуд: • меҳмон жўнаб кетганидан кейин йиғиштириш; • ҳар кунги жорий йиғиштириш; • генерал йиғиштириш; • оралиқ ёки экспресс йиғиштириш. Хоналар, шунингдек, уларда бўлган асбоб-ускуналар предметлари куч ва вақтни минимал сарфлаган ҳолда тўғри йиҚиштирилиши ва максимал тоза

бўлишини таъминлаш учун ишда маълум бир кетма-кетликка риоя этиш зарур. Кўпхонали номерни йи ғ иштириш кетма-кетлиги: • хобхона; • қўноқхона; • ошхона; • кабинет; • саломхона; • санбоҚлама. Амалга ошириладиган йиғиштирув турлари кетма-кетлиги: • бронлаштирилган номерлар; • ҳар кунги жорий йиғиштирув; • жўнаб кетилгандан кейинги йиғиштирув; • экспресс йиғиштирув. Йиғиштирув ишларини б ажараётганда қуйидаги тамойилларга амал қилиш тавсия этилади: хонадаги вазиятнинг бир бир предметини ўтказиб юбормаслик учун соат стрелкаси айланишига қараб ёки соат миллари айланишига тескари тартибда амалга оширилади. 3. Номерларни кўчиб ўтишга тайёрлаш Номер фондини кўчиб киришга тайёрлаш турли хизматлар ва департаментлар иши дуруст ташкиллаштирилишини талаб қиладиган мураккаб ва масъулиятли босқич ҳисобланади. Меҳмонларни аниқ-расо, ўз вақтида жойлатириш ва хизмат кўрсатиш учун персонал профессионал тайёргарлик кўрган бўлиши ва мемонларга хизмат кўрсатиш тегишлича маҳоратига эга бўлиши лозим. Меҳмонларни қабул қилиш ваа уларни жойлаштриш қуйидаги тадбирларни назарда тутади:

1. Қабул қилиш хизматида маълумотлар бахасида барча категориядаги номер фондининг ҳолати тўғрисида тўлиқ ахборотлар, меҳмонларнинг паспорт бўйича маълумотлар, шунингдек, бухгалтерия ахборотлари (яшаб туриш, овқатланиш, қўшимча хизматлар тўлови тўғрисидаги ҳар бир меҳмоннинг ҳисобрақами) ьўлган компьютер дастури мавжуд бўлиши. Маълумотларни компьютерга киритиш амалиёт-таомилини навбатчи маъмур амалга оширади. 2. Ўар бир ўаватга (шахматка)га нисбатан тўлдириладиган ахборот варақалари мавжудлиги. Мазкур ҳужжат қаватлар бўйича персоналга (қават бўйича навбатчи)на нисбатан расмийлаштирилади. «Шахматка»да қаватда истиқомат қилаётганлар тўғрисидаги ахборот, банд бўлган номерларнинг умумий миқдори, номердан номерга кўчириш тўғрисидаги маълумотлар, ҳар қайси номерда яшаб турган меҳмонлар сони, меҳмонхонага келиш ва кетиш саналари, бронлаштирилган номерлар сони акс эттирилади. 3. Меҳмонхона тураржой фонди ва жамоат хоналари йиҚиштирилиши тадбирларини ўтказиш. Катта оқсоч меҳмонларнинг келиши ва уларнинг қаватда жойлаштирилиши, кўчиб кирибшга номернинг ўз вақтида тайёрланиши ва оқсочлар томонидан бажарилган йиғиштирув ишлари сифати устидан назорат қилади. 4. Меҳмонхонанинг муҳандислик-техникавий хизматида ўз вақтида таъмирлашга ва номерлардаги барча носозликларни бартараф этишга талабномаларни расмийлаштириш. 5. Йиғиштирувнинг маълум бир турини амалга ошириш (генерал, меҳмон хўнаб кетганидан кейин, бронлаштирилган номерни йиҚитирув). 4. Йиғиштирув ишлари турли хилларини бажариш технологияси Йиғиштирув ишларини бажараётганда хизмат кўрсатувчи персонал меҳмонхона хоналари озодалигини сақлаб бўйича талабларни бажариши лозим.

Ҳ ар кунги жорий йиғиштирувни бажариш кетма-кетлиги Номерларни йи ғ иштираётганда, энг аввало, уларни шамоллатиш керак. Учхонали номерларда йиғиштирувнинг мана бундай кетма-кетлигига риоя этилади: дастлаб хобхона йиҚиштирилади, кейин қўноқхона, кабинет, саломхона ва санбоҚлама йиҚиштирилади. Иккинхонали номерда аввал хобхона йиҚиштирилади, кейин эса қўноқхона ва санбоҚлама. Бирхонали номерда йиғиштиришни тушлок столидан бошлаш керак. Агар столда овқат қолиб кетган бўлса, унинг қолдиҚини холодилникка олиб қўйиш ёки устига салфетка ёпиб қўйиш керак. Агар овқат номерга ресторандан келтирилган бўлса, идиш официантга берилади, меҳмонхонага тегишли бўлганларини эса яхшилаб ювиш, артиш ва шкаф ёки сервантга жойлашириш керак. Кўпгина меҳмонхоналарда стол юзаси пластик билан қопланган бўлади — уни аввал ҳўл, кейин эса қуруқ ветош билан артиш керак. Агар стол ёҚоч қопламали бўлса, юмшоқ ветош билан артилади, агар скатерт қопланган бўлса, уни қоқиб ташлаш, зарур бўлса, алмаштириш керак. Шундан кейин оқсоч кроватларни йиғиштиришга киришади. Бунда йиғиштирувнинг турли-туман «маросимлари» мавжуд, аммо мана бундай кетма-кетликка риоя этиш мақсадга мувофиқдир — ёстиқ, адёл, чойшаб стулга қўйилади, перинка эса шамоллатилиши учун чаппа қилиб қўйилади. Башарти, чойшаб, матрацни алмаштиришга зарурат бўлса, шундай қилинади. Чойшаб бир чеккаси — кроватнинг ички томонига — перинка остига тўшаладиган, бошқа бир чеккаси — ташқиси эса матрацни ёпганича, кроват царгасигача етадиган бир тарзда тўшаш керак. Шундан кейин адёл тўшалади, у пододеялник устига ёйилади, айниқса четлари, икки тарафдан маркази ўртада бўладиган бир тарзда қайириб букилади. Агар чойшаб алмаштирилиши керак бўлса, бошга битта ва айнан ўша тарафга қарайдиган қилиб қайириб букиб қўйилади. Ёстиқ муштлаб шиширилади ва крова бош тарафига клапан тарзида қўйилади. Кўпгина меҳмонхоналарда кроват устига

покривало тўшаганда кроват четлари «динейкасимон» тўғри бурчак ҳолсил қиладиган бир тарзда тўшайдилар. Меҳмонхона маъмурияти қандай чойшаблардан фойдаланилаётгани устидан доим назорат қилиши лозим. Номерларда занг теккан, илма-тешик ёки доҚ босган Қижим бўиб кетган чойшаблардан фойдаланиш мумкин эмас. Чойшаблар ва тўшак жиҳохлари астойдил ювилган, астойдил крахмалланган ва аъло даражада дазмолланган бўлиши шарт. Чойшаблар нуқсонлари аниқланганда алмаштириш ва чойшабхонага топшириш, ҳеч бир ҳолда кир чойшаблар билан аралдаштириб юбормаслик керак. Агар чойшаб яшаб турган киши айби билан зарарланган бўлса, оқсоч бу ҳақда қават бўйича навбатчига ва қават мудирига билдирув бериши лозим. Ана шу номерни чойшабларни алмаштириб йиғиштиришни можароли вазиятни тушунтириб берган ҳолда меҳмон иштирокида ўтказиш керак. Башарти, чойшаб таъмирланиши талаб этилса, чойшабхона ходимлари уни таъмирлаши, доҚлар, занг билан зарарланган ёки эски чойшаб эса рўйхатдан чиқариб ташлаш учун бир чеккага олиб қўйилади. Чойшабларни алмашириш оқчочлар ёки катта оқсоч томонидан амалга оширилади. Бунинг учун қаватларда қаватдаги жойларнинг умумий сони 20 %и миқдорида чойшаблар захираси бўлиши лозим. Башарти, ана шу тартибга риоя этилса, оқсоч сутканинг исталган пайтида чойшабларни алмаштириш имкониятига эга бўлади. Алмаштириладиган чойшабларни алоҳида шкафда сақлаш лозим. Маблағлар сарфланиши тежаш мақсадида белгиланган муддатдан эртароқ чойшабларни алмаштириш мумкин эмас, аммо уни ишлатиш муддатини ҳам чўзиб ўтказиб юбориш ҳам мумкин эмас, негаки бу нарса хизмат кўрсатиш даражаси пасайиб кетишига олиб келади. ТаҚин битта ўзгармас собит қоида мавжуд: меҳмон иштирокида чойшаблар алмаштирилишини амалга ошириш ёки ҳали йиҚиштирилмаган номерга нарсаларини қўйишга унга рухсат бериш мумкин эмас. Қоида тариқасида, одатда меҳмонхона чойшабларини (оқлиқларини) ювиш меҳмонхонанинг ўзида ёки шаҳар кирхонасида амалга оширилади.

Чойшабхона ходимлари қаватлар бўйича персоналдан фойдаланилган чойшабларни қабул қилиб олади ва уларга тозасини беради. Қаватлардан келган чойшаблар номланишига қараб махсус қопчаларга жойланади ва накладной бўйича кирхонага ювишга жўнатилади, ювишдан кейин у кўздан кечирилади ва нуқсонлар аниқланган тақдирда унга нисбатан даъво ҳавола этилади. Бошқа ҳолларда эса нуқсонли чойшаблар бундан буёҚига улардан фойдаланиш масаласини ҳал қилиш учун комиссияга тақдим этилади. Чойшаблар ва тўшак анжомлари уларга яхши қаров бўлишини талаб қилади. Ўх вақтида ювиш ва таъмирлаш, моҳирона эксплуатация қилиш, яшаб турганларнинг уларни авайлаб-асраши уларнинг узоқ вақт сақланиб қолиши учун шарт-шароит яратиб беради. Каравотни йиҚиштиргандан кейин оқсоч ёзув столини йиғиштиришга тутинади. Столда дарсликлар, қўлёзмалар, иш қоҚозлари ётган бўлиши мумкин, уларга ҳеч маҳал қўл теккизмаслик ва кўздан кечириш мумкин эмас. Оқсоч, агар стол юзаси пластик билан қопланган бўлса, ёзув столини ҳўл тоза латта билан артади. Агар стол юзаси полировка билан Қопланган бўлса, унда юмшоқ ветош билан артади. Полировка бузилган ҳолларда полиролга намланган тоза оқ матодан қилинган тампон билан уни тиклаш мумкин. Шундан сўнг, юза 15—20 минут давомида селгитиб, уни ярқирагунча юмшоқ ветош билан артиш керак. Баъзида ёзув столи устида столбоп шиша қўйилган яшил мовут билан қопланган бўлади. Столбоп шиша ҳар доим тоза ва шаффоф бўлиши, уни бунинг учун махсус мўлжалланган воситалар билан тозалаш керак. Кулдондан кулни йиқҚиштириб олаётганда унда бегона нарсалар бор- йўқлигини диққат билан кўздан кечириш лозим. Шундан кейин ҳўл билан телефон аппарати, столбоп лампа, қуруқ латта билан китоблар, журналлар, телевизор артилади. Уларнинг нуқсонлари аниқланган тақдирда (ёмон ёпилса ёки шикастлар бўлса) — дурадгорни чақиришга талабнома бериш керак. Шундан кейин оқсоч гиламлар, гиламдан йўлаклар, каравотлар ёнидаги гиламчалар, шторлар, драпаровкалар, юмшоқ мебелни тозалашга, шунингдек,

чангютуич билан деворлардан ва полдан чангни кетказишга киришади. Бунда махсус насадкалар қўлланади: мебел учун — патли чўтка, мебеллар туташмалари учун — чўткасиз тешикли насадка, драпировкалар учун узун юмшоқ патли чўтка (ана шу чўтка билан деворлар ва шифтдан чанг кетакизилади) ишлатилади, полга эса қисқа қаттиқ патли катта чўтка билан ишлов берилади. Чангюткич билан ишлаётганда оқсоч хавсизлик қоидаларига риоя этиши лозим. Каравот тагини чўткали металл трубка билан йиғиштириш тавсия этилмайди, чунки у ёҚоч каравотнинг царгасига шикаст етказиши мумкин. Яхшиси, каравотни девордан нарироқ суриб қўйиб, кейин йиғиштириш керак. Башарти, агар меҳмонхонада чангюткичлар бўлмаса, гилам йўлакчалар ва каравот ёнидаги гиламчаларни ҳўл супурги билан пат бўйича йўналган ҳаракат билан йиғиштириш мумкин. Паркетга сув тушиб қолмаслиги учун саранжом-саришта супуриш керак. Агар гиламлар қаттиқ ифлосанган бўлса, улар совун кукуни эртмаси солинган иссиқ сувда капрон чўткалар билан ювилади. Бу иш билан кўчада ёки бунинг учун махсус ажратилган жойларда шуғулланиш керак. Гилам қуриб бўлган маҳалда патини кўтариш учун чангюткич билан ишлов бериш лозим. Чангюткични ишлатаётганда унга тасодифан бегона предметлар тушиб қолиши устидан кўз-қулоқ бўлиб туриш керак. Чангюткич билан ишлаганидан кейин оқсоч плинтуслар, дераза рафлари, радиаторларни чангдан тозлаши лозим. Радиатор секциялари орасидаги чанг махсус ингичка чўтка билан кетказилади, шундан кейин қуруқ ветош билан перекладлина ва стол ва стулларининг оёқчалари, шунингдек, мебелнинг полирланган юзаси артилади. Кўйлаклар жавонини ҳар куни очиш ва шамоллатиш, унда кийим учун етарлича «илгичлар» бўлишини таъминлаш керак. Номерда, маълум бир жойда кийим ва пойабзал учун чўткалар, бутилкаларни очиш учун очқич туриши лозим.

Номерда йиғиштириш ниҳоясига етганидан кейин, башарти, юқорида таъкидлаб ўтилганидек, бирон нарса унутиб ўқтказиб юбормаслик учун соат стелкаси бўйлаб ёки тескари ўтказиш керак, техникавий қурилмалар, розеткалар, вкюлчателлар, вилкалар, электрёритҚичлар, телефон, телевизор созлигини текшириш лозим. Оқсоч совуткичлар, радионуқталар ва радиоапаратуралар ишлаши устидан кўз-қулоқ бўлиб туриш мажбурийдир. Носозлик аниқланганда у катта оқсочга ёки қават бўйича навбатчига хабар қилиши лозим. Ётоқхона типидаги номерларни йиҚиштирганда меҳмонлар номерда жомадонлар сақланаётгани ёки аксинчалигини назорат қилиб туриши лозим, чунки қоидалар билан бу нарса тақиқланган. Нарсалар фақат сақлов камерасида сақланиши лозим. Бош (асосий) йиғиштириш ишлари Асосий й и ғ иштиришни ў тказишдан мақсад қуйидагилар саналади: • йиғиштирув инвентари, материаллари, машиналарини қўллаган ҳолда тўлиқ изчил йиғиштиришни амалга ошириш; • истиқомат номерининг ҳар кунги йиғиштирув ва меҳмон жўнаб кетганидан кейинги йиғиштирувга тортилмайдиган объектлари ва жойларини йиғиштириш билан қамраб олиш; • меъёрий муддатлари бўйича асосий йиғиштирув ўтказилишига мос тушадиган санитария-гигиена тадбирларини ўтказиш; • номерда косметик таъмирлаш тадбирларини ўтказиш (бўяб қўйиш, обойларни елимлаб қўйиш ва ҳоказо); • турли-туман коммуникацион тизимларни кўздан кечириш ва носозликларини аниқлаш йўли билан номернинг яшаб туришга яроқли эканлигига ишонч ҳосил қилиш. Асосий йиғиштирув иш ҳажмига қуйидагилар киради: • деворларни ювиш, уларни қуруқ артиш;

• вентиляция панжараланрини тозалаш; • парпировкалар, мартаслар, перинларни тозалаш; • деразалар ва эшикларни тозалаш, ювиш; • қўшимча ишлар: поллар, гилам йўлакчаларни ювиш, полларни бўяш, полларни ишқалаб ювиш; • шифт, пол, вентиляция панжараларини механихзациялашган йиғиштирув; • йилда 2 марта дераза ички рамаларини ювиш; • шторларни механик йиғиштириш ва тозалаш; • гардинларни ювиш; • ёритиш приборларини ювиш. Асосий йиғиштирув 1—10—14 кунда 1 марта ўтказилади. Қоида тариқасида, одатда меҳмонхонада номерлар маълум миқдори ҳар битта оқсочга бириктириб қўйилади, уларда оқсоч асосий йиғиштирувни белгиланган муддатларда ўтказиши лозим. Бронлаштирилган номерларни йиғиштириш Йиғиштирув ишларини ўтказиш мақсади қуйидагилардир: • айнан шу номерни бронлаштириб қўйган меҳмон келишига номерни бутунлай тайёрлаб қўйиш. Бир кундаги йиҚиширув ишларининг барча турларини ўтказиш занжирсида бронлаштирилган номерларни йиғиштириш биринчи навбатда амалга оширилади. Йиғиштирувнинг бу тури етиб келинадиган кун арафасида ўтказилади: оқшомда ёки кечаси, меҳмон келадиган кунда тонг саҳарда, меҳмон келишидан олдинги кунларнинг маълум числосида суткада 1 марта. Бронлаштирилган номерларни йиғиштириш ишари ҳажмига қуйидагилар киради: • қуруқ артиш;

• ҳўллаб артиш; • полни ҳўллаб йиҚишгтириш. Экспресс йиғиштирув Йиғиштирувнинг бу тури яшаб турган кишининг илтимосига кўрпа маълум тўлов эвазига амалга оширилади. Экспресс йиғиштирув ишлари ҳажмига қуйидлагилар киради: • номердан ахлатни чиқариб ташлаш; • идиш-товоқларни йиғиштириш ва ювиш; • емак столини артиб қўйиш; • тўшак чойшабларини қайтадан тўшаш; • тўшак чойшабларини алмаштириш; • якка тартибда фойдаланилувчи санузелда йиғиштириш: раковина, ванна, унитазларни ювиш; • ваннани тайёрлаб қўйиш; • сочиқларни алмаштириш; • полни ювиш ёки полни механик йиғиштириш. Меҳмонхона номерларида амалга ошириладиган йиғиштирув ишларининг барча турлари йиғиштирув инвентари ва йиғиштирув материаллари мажбурий қўлланиши асносида амалга оширилади. Йиғиштирув инвентари ва материлларидан тўғри фойдаланиш, шунингдек уларни сақлаш ва қаровлаш санитария-эпидимология режими нормаларига риоя этишда муҳим тадбирлар саналади. Умумий фойдаланишдаги (жамоат) хоналарини йиғиштириш технологияси Умумий фойдаланишдаги жойларга қуйидагилар киради: вестибюллар, холлар, коридорлар, гардероб, маъмурий, хизмат ва ёрдамчи хоналар, зинапоялар, дам олиш ва оммавий тадбирлар ўтказиш учун жойлар.

Ана шу гуруҳдаги хоналар мазмунинг асосий хусусияти ташриф буюрувчиларнинг кўп сонли оқимида намоён бўлади. Умумий фойдаланишдаги жойларнинг асосий йиҚиштирилиши эрта тонгда, кеч оқшомда ёки тунда амалга оширилади. Кун давомида умумий фойдаланишдаги жойлар ифлосланишига қараб йиҚиштирилади. Умумий фойдаланишдаги жойлар йиҚиштрув ишлари ҳажми қуйидагиларни ўз ичига олади: • полларни ювувчи воситалар ёрдамида ювиш; • полларни механизациялаштирилган тарзда йиҚиштирилиши; • металл деталлар ва ускуналарни махсус воситалар билан ишқалаб артиш; • дераза ойналари, эшиклар, оёқости чўткалар, панжаралар, дераза рафлари ва кўзгуларни тозалаш; • ахлат корзиналари, қутилари ва бачоклардан ахлатни чиқариб ташлаш; • кулдонлардан ахлатни кетказиш ва ювиш; • столлар, устунчалар чангини кетказиш ва ишлов бериш. Умумий фойдаланишдаги жойларни йиғиштириш қуйидаги кетма- кетликда амалга оширилади: • хоналарни шамоллатиш; • креслолар, диванлар, журнал столлари, подсвечниклар, кўзгулар в ҳоказолар чангини кетказиш; • холлар ва меҳмонхоначалардаги паркет полдан, тавтингли қопламалардан чангюткич ёрдамида (ҳўл супурги билан) чангни кетказиш; • заруратга қараб вестибюлдаги қолган ҳамма полларни ювиш. Тармоқдан олдиндан ўчириб ажратиб олинган электрарматура кунора артилади. Паркет поллар қуруқ яхшилаб сиқилган латта билан ҳар ҳафта ишқалаб артилади, мебелнинг юмшоқ қисмига чангюткич билан ишлов берилади, рафлари билан бирга дераза блоклари ҳўл усул билан артилади.

Бир ойда камида бир марта эшиклар, батареялар ювилади, эстамплар, литографиялар, картиналар ва ҳоказолар, шифтбоп ва деворбоп светилниклар артилади. Ўар икки ойда бир марта деворлар юзасини ишқалаб артиш, шифтларни супурги билан тозалаш, шторларни алмаштириш, карнизларни артиб чиқиш керак. Бир йилда камида икки марта (баҳорда ва кузда) деразаларни ювиш керак. Паркет пол заруратга қарабю ишқалаб артилади. Сутканинг ёруҚ пайтларида фаррощлар ва швейцарлар вестибюл, кириш эшиклари, деразалар, шишаламалар тозалиги, шунингдек, корзиналар, кулдонларда ахлат тўланиб қолиши, устунчалар тозалиги ва ҳоказолар устидан назорат қилиб турадилар. Санузелларни йиғиштириш (умумий фойдаланишдаги номерларда) Якка тартибда фойдаланилувчи санузелларни йиғиштириш. Номернинг тураржой (маиший) хоналарини йиҚиштириб бўлгандан кейин оқсоч санузелларни йиҚштиришга киришади. Йиғиштиришга тутинишдан олдин у махсус кийим — этаги кесилган фартук, резина ёки карпон қўлқоплар, ясама кокил (косинка) кийиши керак. Санузелни йиғиштириш қуйидаги кетма-кетликда амалга оширилади: • кўзгу; • шиша ҳожатхона тахмончаси ва ҳожатхона жиҳозлари; • умивалник (қўл-бетювгич); • ванна; • деворларнинг кафел тоштахтачалари; • унитаз; • биде; • пол.

Кўзгу (ойна) аввалига ҳўл латта билан артилади, кейин эса қуруқлайин артилади. Ўожатхона тахмончалари ҳар иккала томонидан совун эритмаси билан ювилади, кейин эса қуруқ латта билан артилади. Ўожатхона стаканчаси ва совундон ҳам шундай ювилади. Қўлювгич, ифлосланишларни кетказиш учун паста билан ёки бошқа тозхаловчи восита билан ишқалаб артилади, қайноқ сув билан ювиб ташланади, зарарсизлантирувчи эритма билан чайқаб юборилади, та ғ ин бир марта сув билан чайқаб ташланадли ва қуригунча артилади. Унитаз, биде, ванна ҳам шундай ювилади. Кранлар, симесителлар ва эгилувчан шланглар бўр билан латтада артилади, сув тушиб кетадиган тешиклардан соч толалари чиқариб олинади. Ҳ еч бир ҳолда туз килотаси эритмасидан фойдаланиш мумкин эмас. Бу хатарлидир. Бундан ташқари, кислотадан ванналар ва раковинанинг фаянсдан ишланган юзаси бузилади ва қорайиб қолади. Ванна ёнидаги деворларнинг кафел тоштахтачалари жорий йиғиштириш чоҚида совун кўпиклари изларини кетказиш учун тоза оқ латта билан ҳар куни ишқалаб артилади. Генерал йиғиштирув пайтида деворларнинг бутун юзаси ювилади. Энг охирида унитаз ювилади. Бунинг учун оқсоч албатта қўлқоп кийиши лозим. Даставвал унитазнинг ички деворларига қайноқ сув сепилади, шундан кейин ерш ёрдамида тозаловчи паста билан ишқалаб артилади, иссиқ сув билан ювиб ташланади ва зарарсизлантирувчи эритма сепилади. Худди шундай хлорка эритмаси билан унитаз қопқоҚи ва дастаси, ҳожатхона қо ғ ози учун тутқич ва эшик дасталари ювиб ташланади. Сув оқиб тушган ёки бошқа носозликлар рўй берган ҳолларда оқсоқ катта оқсочга ёки қават бўйича навбатчига сантехник чақириш зарур эканлиги тўғрисида хабар беради. Душхонадаги резина гиламча бир неча марта иссиқ ва совуқ билан ювиб ташланади, сўнгра эса хлорка сепилади. Олий тоифадаги номерларда ваннахонада осон зарарсизлантирилучи юзага эга табуретка ва пойабзал тозалаш учун подставка бўлиши лозим. Улар ҳўл латта билан ювилади ва зарарсизлантирилади.

Йиғиштирув тугаганидан кейин оқсоч санузелда ҳожатхона қоҚози ва фирма совуни мавжудлигини, соқол олиш учун розеткалар созлигини ва сочиқлар тозалигини текширади (зарур бўлган тақдирда уларни янгиси билан алмаштиради). Умумий фойдаланишдаги санузелларни йиҚиширув. Умумий фойдаланишдаги санузелларни ҳар кунги йиғиштириш комплексига қуйидалар киради: • ойнали осма шиша тахмончаларни ишқалаб артиш; • умивалниклар, унитазлар, писсуарларни ювиш; • сантехприборлар теварагидаги кафел тощтахтачаларни ишқалаб артиш; • эшиклар ва Қовларни артиш, полларни ювиш. Заруратга қараб, аммо ҳафтада камида бир марта кафелланган деворлар, Қовлар, эшиклар ювилади, шунингдек, ҳар ойц всетилниклар ишқалаб артилади. Умумий фойдаланишдаги душхоналарни ҳар кунги йиғиштиришда қуйидаги кетма-кетликка риоя этилади: • кийим ечиш учун хоналардаги ойналар артилади; • банкетоклар, кийим учун вешалкалардан чанг кетказилади; • осон зарарсизлантирилувчи юзаси бўлган банкеткалар артилади; • девордаги совундонлар, резина гиламчалар ювилади; • кафелланган деворлар ишқалаб артилади; • ахлати кетказилган педалли челаклар кейин ювилади, пол ювилади. Хизмат кўрсатиш санъати Хизмат кўрсатиш санъати — инсон омили ортиб боратган ролини очиб берган ҳолда юксак профессионализмни намоён этиш бўлиб, бунда нормативдан ташқари даража фоизи динамизм — барқарор ўсиш ҳолатида бўлади. Хизмат кўрсатиш санъати тизимидаги динамизм — бу, ўзгармас ва барқарор муваффақиятга эришишга йўналтирилган кўп сонли ташкилий чора-тадбирлар рўёбга чиқарилишидир. Унда сервич фаолиятининг реал

аҳамиятдорлиги концентирланади (Р + N%), бунда туристларни жойлаштириш бўйича ҳавола этилаётган хизматларни бажариш бўйича бир марталик ҳаракатлар истисно этилади. Сервис фаолиятини ривожлантириш тизимидаги хизмат кўрсатиш санъати — иэтимоий психотерапияни татбиқ этган ҳолда инсонни тежовчи жараённи такомиллаштиришдир. Сервис фаолиятининг тур кўриниши сифатида хизмат кўрсатиш санъатида реаниминацион-профлактик даражага эришилади. Меҳмонхона номерларида туристларни жойлаштириш — мижозларга оид тартиботни шакллантиришга йўналирилган йирик ҳажмли технологик жараёндир. Меҳмонхона номерларига профессионал хизмат кўрсатиш спецификацияси модароли вазиятлар учун арзимас даражадаги шарт- шароитни истисно этувчи ижтимоий-маданий чора-тадбирлар тизимини таркиб топтиради. Меҳмонхона-туристик комплексни ривожлантиришда сервис фаолияти рўёбга чиқарилиши тариқасида хизмат кўрсатиш санъати қуйидаларни назарда тутади: 1) персоналнинг ташқи жиҳатдан аранжом-саришталигини, ташриф буюрувчиларни қабул қилишда қандайдир ташкилий камчиликлар бўлишини бартараф этишда огоҳлантирувчанлик ва олдиндан кўра билиликни; 2) меҳмонхона персоналининг сермаҳсул муомала-мулоқотга шайлиги. Ана шу аспектда ахлоқий-психологик тайёргарлик одамларни тушуниш сифатида қараб чиқилади, негаки тушуниш — меҳмонлар диққат-эътиборини барқарор эгаллаш, уларнинг хоҳиш-истаклари уюшган ҳолда таъсир ўтказишдир; 3) ҳаракатлар тизимдорлиги ва дифференциацияланиши (тоифалаштирилиши). Маълумки, туристлар олқими турлича бўлади. У статистик конфигурациялар моделлаштирилишига солиш масаласида анча заифдир. Таъкидлаб ўтилганидек, гуруҳларда навқирон кишилар, оилавий жуфтликлар, улуҚ ёшдаги одамлар бўлиши мумкин. Психологик

йўналтирилганлигига кўра ташриф буюрувчилар ранг-баранг характерда бўлиши мумкин. Вазмин-мулоҳазакор, асабий-жиззакибоз, лоқайд-ўйчан. Турли даражадаги болалар ва турли-туман болаларга хос ташвишларига эга оилавий дам олиш энг кенг тарқалгани саналади. Янгича шароитда ҳамма одамлар уйҚонган бир ҳолатга тушиб қолади, уларда кутилаётган натижа ёрқин шаклда намоён бўлади. Шу туфайли номер фондига хизмат кўрсатаётган персоналдан ўзаро таъсирлашувда барқарор самарага эришишга йўналтирилган юриш-туриш ва хулқ-атворнинг мослашувчан ташкилий линияси талаб этилади. Тушуниш муқаррар равишда тоифалаштиришни талаб қиладики, у эса ҳам ташриф буюрувчилар ижодий муносабатда бўлишни ривожлантириш, ҳам эҳтимол тутилувчи «сакталиклар»ни бартараф этиш бўича чора-тадбирларни танлашга трансформацияланиши мумкин. 4) интуитив баҳолаш амалиётини, ҳаракатлар тезкорлигини. Номаълум чора-тадбирларни рўёбга чиқариш меҳмонхона нуфуздорлигини оширган ҳолда карларнинг профессионал аҳамиятини анча кенгайтиради. Профессионал ишда интуитивлик меҳмонхона меҳмоннаохлиги амалиётини кенг очиб беради, хизмат кўрсатиш (мажбурий хизмат) маданияти жозибадорлиги сегментларини фаололаштирган ҳолда ижтимоий психотерапияни мустаҳкамлайди; 5) етиб келган меҳмонларнинг ташкилий-психологик сафарбарлигини. Бунда демистикация (уйдагидеклаштириш) самарасига эришиш жуда муҳим. Махкур тамойилни намоён этиш учун муҳим жиҳат — бу аксессуарлар ранг- баранглигидир: гуллар; ёрқин жилоланиб турган идишлар, кириш эшиги қаршисида қўйилган яхшилаб тозаланган кўзгу; сочиқлар қўшлаштирилган комплекти, ваннахонадан уфуриб турган тетиклаштирувчи тозалик; дераза ойналари шаффофлиги; кераксиз нарсалар четлаштирилгани; бошқариладиган шторлар (жалюзалар); 6) ахборотларга тўйинтириш билан амалга ошириладиган меҳмондўстлик барқарор ўсишини. Мазкур аспектга қуйидагилар киритилган: меҳмонхонада

яшаб туриш қоидалари, меҳмонхона объектлари иши, меҳмонхона комплдекси имкониятлари, унинг спецификацияси ҳақида эслатмалар тизими, шунингдек, шаҳар тўғрисидаги инфратузилма элементлари киритилган ахборотлар. Туристлар эгаллаб турган номерларга хизмат кўрсатиш характери самарали профлактик чора-тадбирларни талаб қилади, бунга қуйидагилар киради: санитария-гигиена ишлов берилиши вақти; номерларни йиҚиштираётган тузли эритмалардан фойдаланиш; номерда нарсалар жойлашуига риоя этиш; санитария-гигиена материалларини қўллашдан кўриладиган самара тизими; номердаги ҳаво рутубатли, турҚун бўлишидан сақланиш (ҳаво қуруқлиги ва намлигига қарши елвизакларга устунлик бериш). Номер хўжайкаси (соҳибаси) мақоми — компенсацияловчи фаолият асносидаги профессионал масъулиятдир. Персонификация асоси — дискомфортни бартараф этиш, инновация учун эдементларни кенгаштириш учун профилактик ҳаракатларда иштирок этиш тизими орқали ўзини ўзи рўёбга чиқариш тизимидир. Мазкур ҳолат қуйидагиларни талаб қилади: одамлар вақтини тежаш; майда-чуйдаларнинг зарарли тартибсизлигидан уларни халос этиш; тезкорлик кафолатини сақлаш — ҳар доим керакли жойда, керакли вақтда бўлиш, профессионализмни ривожлантириш — бу профлактика, ҳаракатлар фиксацияси эмас. Меҳмонхона номерларига хизмат кўрсатиш тизимида шахснинг мақоми — диалогика рўёбга чиқарилиши бўлиб, бунда «инсон билан инсон» ўзаро муносабатлари профессионал маҳорат даражасида бой шахслараро ўзаро муносабатларни аниқлаб беради. Бунда реал альтуризм амалиёти шаклланади ва бойийди. Номер фонди тизимида хизмат кўрсатиш санъати «ўз-ўзини севиш ва ўзгаларни севиш» ўртасида мувозанатга эришишга йўналтириган бўлиб, бу нарса ҳар қандай бизнеснинг фалсафий саналади. Ана шундан келиб чиқилса, хизмат кўрсатиш санъати шахсий пассионерлик билан белгиланади, яъни ўз- ўзини намоён этишда толмасликка таянади. Пассионерлик норози

(яхшиликни билмас) ташриф буюрувчиларни истисно этади, унда орттирма эмоционал-натижавий самарасиз бўлган мижозларга оид тартибот асоси сифатида ишончнинг чек-чегарасиз омили ҳаракатда бўлади. Пассионерликда меҳмонхона комплекси жозибадорлиги намоён бўлади, бунда харажатлар кутилган натижа беради. Пасиионер типидаги кишилар меҳмонхона комплекси ҳаётини, ижтимоий-психологик даража самарадорлигини белгилайдилар. Меҳмонхона комплекси номерларига хизмат кўрсатиш санъати — узоқ давом этган таълим олиш ва ўрганиш натижасидир. Унда кўникмалар ва маҳорат ҳажми тизимлашади. Меҳмонхона тизимида портье қуйидагиларни билиши лозим: 1) ҳар қайси номер майдони ҳажмини; 2) асбоб-ускуналар ҳолатини; 3) коммуникациялар иши ҳолатини; 4) хавфсизлик кафолатларини; 5) матолар, гиламсимон қопламалар характерини (уларнинг токсик таъсирга эга бўлиши эҳтимолини); 6) номерларда мижозлар яшаб туриши муддатларини; 7) номерлар сиғимдорлиги характерини; 8) мижозлар ҳаётий фаолияти ритмини (номердга етиб келиш вақти бўлмаслиги, мижозлар таркиби); 9) тартиб меъёрлари, тозалик ва гигиена қонунларини.

Адабиётлар : 1. Уокер Д.Р. Введение в гостеприимство. Учебное пособие. -М., 2002 г. 2. Чудновский А.Д. Туризм и гостиничное хозяйство. Учебник. -М., 2000. 3. Филлиповский Е.Е., Шмарова Л.В. Экономика и организация гостиничного хозяйства. - М.: ФиС, 2005 4. Сенин В.С., Денисенко А.В Гостиничнўй бизнес: классификация гостиниц и других средств размешения: Учебное пособие. - М.: ФиС, 2004. 5. Папирян Г.А., Менеджмент в индустрии гостеприимства. М.: 2000 7. Лесник А.Л., Мацицкий И.П., Чернмшев А.В. Организация и управление гостиничньш бизнесом. Учебник - М.: «Интер Универсап», 2000

O'xshashlar

Ресторанда ишлаб чиқаришни ва истеъмолчиларга хизмат кўрсатишни, ташкил этиш менежменти

Меҳмонларга овқатланиш хизмати кўрсатишни ташкил этиш

Аҳолига маиший хизмат кўрсатишни ривожлантириш

Аҳолига маиший хизмат кўрсатишни ривожлантириш

Тиббий хизмат кўрсатишни ривожланиши ва иқтисодиёти