Коммуникация бўйича стратегик қарорлар - Iqtisodiyot - Referatlar

Коммуникация бўйича стратегик қарорлар

Yuklangan vaqt:

20.09.2019

Ko'chirishlar soni:

0

Hajmi:

160 KB

Ko'chirib olish

www.arxiv.uz Режа: 1. Маркетингда коммуникациянинг роли 2. Шахсий мулоқот 3. Рекламанинг коммуникация жараёни

www.arxiv.uz Маркетингда коммуникациянинг роли Маркетинг коммуникацияси деганда, биз фирмадан турли оммага, шу жумладан мижозлар, сотувчилар, етказиб берувчилар, акционерлар, бошқарув органлари ҳамда фирманинг ўз ходимларига мўлжалланган сигналлар мажмуасини тушунамиз. Реклама, шахсий савдо, савдони рағбатлантириш ва жамоат билан алоқалар коммуникациянинг “коммуникацион мажмуа” деб аталувчи асосий воситалари ҳисобланади. - Реклама - бир томонлама оммавий коммуникациянинг пуллик шакли бўлиб, бу коммуникация муайян хомийдан келиб чиқади ва фирма фаолиятининг бевосита ёки билвосита қўллаб-қувватлаш учун хизмат қилади. - Шахсий савдо - “ўлчов бўйича” шахсий ва икки томонлама (мулоқот) коммуникация бўлиб, унинг мақсади мижозни дарҳол хатти-ҳаракат қилишга ундашдир ва у айни пайтда фирма учун ахборот манбаи ҳамдир. - Савдони рағбатлантириш рекламага ва шахсий савдога қўшимча бўлган ҳамда муайян товар савдосини тезлаштириш ва кенгайтиришга қаратилган барча вақтинчалик ва маҳаллий чора тадбирларни қамраб олади. - Жамоат билан алоқалар ташкилот ва жамоалар ўртасида мақсадга йўналтирилган ҳатти-ҳаракатлар организация орқали руҳий ҳамжихатлик ва ўзаро ишонч муҳитини яратишга қаратилгандир. Бу ерда коммуникацияларнинг мақсади фақат савдони ташкил қилиш эмас, балки фирма фаолиятини маънавий қўллаб-қувватлашдир.

www.arxiv.uz 1.- жадвал № Йиллар Босқичнинг номи Босқичнинг тавсифномаси 1. 1950-1960 Тизимсиз ком- муникация босқичи Коммун икатив сиёсат катта роль ўйнамайди, доимий талабни таъминлаш учун товар таклифи ҳажмига концентрация бош масала ҳисобланади 2. 1960-1970 Товар комму- никация си босқичи Сотишни ташкил этишда кор-хона коммуникатив инстру-ментлардан фойдаланади. Биринчи режага реклама ва сотишни рағбатлантириш чиқади. 3. 1970-1980 Мақсадли гуруҳ коммуникация босқичи Коммуникация фирмалар томонидан фойда омилига имкон берувчи мақсадли гурҳлар билан ўзаро таъсирида мижозлар билан мулоқат учун ишлатилади. 4. 1980-1990 Рақобатли коммуникация босқичи Коммуникатив шароитни ўзгариши ва коммуникатив рақобат курашини ўсиши корхонадан коммуникацияни оптимал шакл ва воситаларини талаб қилади. 5. 1990-2010 Рақобатли ва интеграция-ланган коммуникация босқичи Бозорни ривожланиш дина-микаси реклама ташувчиларга медиа тарқатишни шакл-ланишига олиб келади. Интеграцияланган комму- никация ўтиши талаб қилади. Бу анъанавий воситаларга қўшимча равишда ярмаркалар, салонлар, кўргазмалар, почта орқали тарқатиш, телемаркетинг ва каталоглар бўйича савдо каби бевосита коммуникация воситаларини ҳам айтиб ўтиш жоиздир. Турли хил каналлар бир-бирини тўлдиради, шу сабабли бу ерда муаммо савдони рағбатлантиришга мурожаат қилишнинг зарурлигида эмас, балки умумий коммуникация бюджетини товарнинг хусусиятлари ва қўйилган коммуникация вазифаларидан келиб чиққан ҳолда турли каналлар ўртасида тақсимлашдан иборатдир.

www.arxiv.uz Коммуникация рақобат курашида муваффақият омили бўлиб ҳисобланади. Қуйида маркетинг коммуникациясининг босқичлари берилган. Коммуникация жараёни. Корхона ўз фирмасини яхши имиджини яратиш учун кўплаб коммуникатив жараёнлар билан ўзаро келишишга мажбурдир. Корхона товар билан рақобатлашиб коммуникатив рақобатга чуқурроқ, яъни бозорни муҳимроқ мақсадли сегменти ва харидорлари эътиборини эришишга курашиб жалб этилади. Кейинги коммуникатив сиёсатда стратегик ва тактик чораларни ичига олувчи фақат комплекс ёндашиш имконияти қўйилади. Бунинг учун корхонадан тадбиркорликни интеграцияланган коммуникатив концепциясини яратиш ва ривожлантириш талаб қилинади. Интеграцияланган коммуникатив жараённинг хусусияти бўлиб коммуникация восита ва жараёни, ташувчилари шаклларини турли- туманлиги ҳисобланади. Коммуникация қуйидагича классификацияланади: контакт тури бўйича; шахси ва шахссиз; жаддалиги бўйича: жадал ва бўш, қўллаш частотаси бўйича ягона ва кўп маротабалик; таъсир натижасига кўра - самарали ва самарасиз. Коммуникация иашувчилари сифатида: менежмент (фирма бошқаруви); ходимлар; мижозлар; жамоат; бизнес бўйича шериклар ва бошқалар. Ҳар қандай коммуникация узаткич ва қабул қилгич ўртасида ёзиш ва таниб олиш мақсадида кодлаш ва кодни ўқиш тизимидан фойдаланган ҳолда сигналлар алмашинувини кўзда тутади. Қуйидаги расмда бу жараённинг саккиз элементи кўрсатилган. -узаткич (алоҳида шахс ёки ташкилот) - ахборот манбаи; -кодлаш - фикрларни белгилар, тасвирлар, расмлар, шакллар, товушлар, тиллар ва ҳоказоларга айлантириш жараёни; -ахборот - узаткич орқали берилаётган белгилар мажмуи; -узатиш каналлари - сигналларни узаткичдан қабул қилгичга узатиш воситалари;

www.arxiv.uz -кодни ўқиш - қабул қилгичнинг узаткичдан келиб тушган белгиларга маълум маъно бериш жараёни; -қабул қилгич - мўлжалдаги аудитория; -жавоб - қабул қилгичнинг ахборот билан танишгандан кейинги реакциялари мажмуи; -тескари алоқа - қабул қилгичдан чиқаётган жавобларнинг узаткичга келиб тушадиган қисми. Тескари ало=а Ж авобШов=ин + абул =илгичКодни ы=ишУ затиш каналлариКодлашУ заткич 1.-расм. Коммуникация жараёни. Манба: Koller P . {1991}. Расм самарали коммуникациянинг муҳим шартларини аниқлашга ҳам имкон беради. Улар ичидан қуйидагиларни кўрсатиб ўтамиз: -коммуникация мақсадлари. Узаткич қайси аудиторияларга қарата ахборот узатишни ва қандай кўринишдаги жавоб олишни аниқ билиши керак. -ахборотни тайёрлаш. Товардан фойдаланиб кўрганларнинг тажрибасини ва мўлжалдаги аудиториянинг кодланган ахборотларни ўқиш жараёнини ҳисобга олиш зарур. -каналларни режалаштириш. Узаткич ўз ахборотларини мўлжалдаги аудиторияга самарали етказиб берадиган каналлар бўйича узатиши керак. Бу охирги икки вазифа одатда реклама агентликлари ёки ахборот воситаларини танлашга ихтисослашган фирмалар томонидан амалга оширилади. Ахборотнинг самарадорлиги. Узаткич тескари алоқа сигналларига қараб мўлжалдаги аудиториянинг узатилаётган ахборотларга жавобини баҳолаши керак.

www.arxiv.uz Маркетинг концепциясини рекламага жорий этиш харидорларнинг тажрибасини ҳисобга олувчи ва улар тушунадиган тилдаги ахборотларни ишлаб чиқишни кўзда тутади. Санаб ўтилган самарадорлик шартлари исталган маркетинг коммуникацияси дастуринига кирувчи қарорлар мажмуини белгилаб беради. Коммуникация харажатларини ҳисобга олиш қийиндир. Бу масалага оид маълумотлар тарқоқ бўлиб, харажат миқдорлари турли соҳаларда кенг доираларда катта фарқ қилади. Умуман олганда, шуни айтиш мумкинки, шахсий коммуникация харажатлари реклама харажатларидан кўп бўлади, бунинг устига улар саноат товарлари бозорларида айниқса катта бўлади. 2.-жадвал. Шахсий ва шахссиз коммуникацияни ўзаро таққ ослаш Коммуника-ция жараёни элементлари Шахсий коммуникация Шахссиз коммуникация Узаткич Суҳбатдошни бевосита аниқлаш Мўлжалдаги аудиториянинг типик профилини билиш Ахборот Мослаштириладиган ахборот Асослар кўп* Шакл ва мазмун назорат қилинмайди Бир жинсли ахборот асослар кам Шакл ва мазмун назорат қилинади Каналлар Шахсий алоқалар Вақт бирлигидаги алоқалар кам Шахссиз алоқалар Вақт бирлигидаги алоқалар кўп Қабул қилгич Кодни ўқишдаги хатоларнинг оқибатлари енгил Эътиборни қўллаб-қувватлаш осон Кодни ўқишдаги хатоларнинг оқибатлари оғир Қўллаб-қувватлаш қийин бўлган эътибор Самара Дарҳол жавоб келиши мумкин Дарҳол жавоб олиш мумкин эмас 2.-жадвал маълумотларидан фойдаланган ҳолда, бу харажатларнинг турли мамлакатлар иқтисодиётидаги нисбий аҳамиятини баҳолаш мумкин. Бир савдо ходимига тўғри келадиган харажатлар айниқса саноат товарлари бозорларида тинимсиз ортиб боради; бир реклама алоқасининг қиймати эса, аксинча, ахборот воситаларининг ўсиб бораётган танловчанлиги

www.arxiv.uz туфайли пасайиб боради Коммуникация харажатларининг тараққий этиши ва айниқса янги коммуникация воситаларининг тез ривожланиши реклама каналлари ва бевосита савдонинг нисбий ролини қайта баҳолашни талаб қилади. Шахсий мулоқот Бевосита савдо - харид жараёнининг маълум бир босқичларида, айниқса харидорнинг ўзи сотаётган товарни афзал кўришига эришиш ва уни сотиб олишга ундаш керак бўлганда энг самарали коммуникация воситасидир. Шунинг учун, соддароқ вазифалар коммуникациянинг арзонроқ техник воситалари орқали узатилган сари, савдо ходимларининг стратегик маркетингдаги роли кучайиб боради. Савдо ходимларининг мақсад ва вазифалари. Шахсий мулоқот стратегиясини ишлаб чиқиш энг аввал фирманинг маркетинг стратегиясини амалга оширишда савдо ходими ўйнайдиган ролни белгилаб олишни талаб қилади. Бунинг учун фирма ҳар бир товар бозорида ўз мижозлари билан ўрнатмоқчи бўлган алоқа характерини аниқлаб олиш керак. Савдо ходимининг типик вазифаларини уч йўналиш бўйича гуруҳлаш мумкин: -савдо қилиш, шу жумладан потенциал мижозларни аниқлаш, уларнинг эҳтиёжларини ўрганиш, сотиш шароитларини муҳокама қилиш ва битим тузиш; -мижозларга хизматлар кўрсатиш, шу жумладан товардан фойдаланишда ёрдам кўрсатиш, хариддан кейинги хизмат кўрсатиш, товарни илгари суриш ва бошқалар; -фирма учун эҳтиёжларнинг ўзгариши, рақобатчиларнинг фаоллиги, товарларнинг мослашуви ҳақида ахборот тўплаш. Шундай қилиб, савдо ходими фақат фирманинг тижорий органи эмас, балки унинг маркетинг ахбороти тизимидаги муҳим элемет ҳамдир.

www.arxiv.uz Айтиб ўтилган у ёки бу функцияларга берилаётган эътиборга боғлиқ равишда, “савдо ходими” ва “савдо агенти” атамаларига амалда турлича маъно берилиши мумкин. Савдо ходимларининг қуйидагича турларини кўрсатиб ўтиш мумкин: -асосий вазифаси товарни жисмоний етказиб бериш бўлган етказиб бериш бўйича вакил. -сотиш ҳудудида фаолият кўрсатувчи, буюртмаларни қабул қилувчи ва ундан ташқари, айниқса йирик дўконларда мижозга маслаҳатчи бўлиши мумкин бўлган сотувчи. -буюртмалар қабул қилиш ва товарларнинг узлуксиз етказиб берилишини таъминлаш мақсадида улгуржи ва чакана сотувчилар билан учрашиб турувчи сайёр вакил; -савдони рағбатлантириш бўйича вакил: у реклама ва реклама тадбирларини бевосита савдо шохобчасининг ўзида ташкил қилади; -тижорий тарғиботчи: у буюртмаларни қабул қилмайди, фақат янги товарлар ҳақида, айниқса тиббиёт соҳасидаги янги товарлар ҳақида ахборот беради; -техник жиҳатдан чуқур билимга эга бўлган ҳамда мижозга унинг муаммоларини ҳал қилишда ўз маслаҳатлари билан ёрдам бера олувчи савдолар бўйича инженер. IBM фирмасининг савдолар бўйича инженери айнан шундай ишлайдилар; -автомобиллар, маиший электр асбоблари, энциклопедиялар, суғурта полислари каби товарларни сотиш билан шуғулланувчи коммивояжер, бунда ижодий қобилиятлар ва коммуникация стратегиялари муҳим роль ўйнайди; -мураккаб лойиҳалар бўйича контракт тузувчи, у техник ва молиявий билимлардан ташқари музокаралар олиб бориш истеъдодига ҳам эга бўлиши керак. Айтиб ўтилган барча ходимларнинг вазифалари у ёки бу даражада ижодий ва стратегик функциялар билан боғлиқдир. Бу ерда вазифа тижорий муносабатларни тўғри ташкил қилиш ҳамда савдо ходимлари, сотиш тармоғи

www.arxiv.uz ва коммуникация воситалари ўртасида мажбуриятларни оптимал тақсимлашдан иборатдир. Савдо ходимларининг стратегик маркетингдаги роли. Умуман айтганда, савдо ходимнинг асосий вазифаси, аввалгидек, товарнинг ўз талабларига мос келиши масалалари бўйича иккиёқлама алоқадан яхши хабардор бўлган харидорнинг эҳтиёжларини қондириш билан боғлиқдир. Фирма учун эса, савдо ходимининг янги вазифаси фирманинг бозордаги ўзгаришларга мослашувини тезлаштирувчи маълумотларни тўплашдан иборатдир. Япон фирмаларидан бири ўз савдо ходимларининг роли шундай ифодалайди: “Сотувчилар - тенги йўқ маълумот тўпловчилардир; ахборотларни яхшироқ текшириш ва тўплаш учун уларни ўзининг сотиш режасинигина бажаришга, яъни фақат ўз кўрсаткичларинигина яхшилашга интилувчи ўзига бино қўйган сотувчи бўлишга эмас, балки бошқа сотувчилар ва умуман бошқа фирма билан ҳамжиҳатликка ўқитиш керак”. Сотувчиларнинг роли концепциясидаги бундай эволюция уларнинг стратегик маркетингдаги иштирокини кучайтиради, бу иштирок қуйидаги стратегик функцияларни бажаришдан иборатдир: -бозорнинг янги товарларни қабул қилишига эришиш; -янги мижозларни топиш; -мавжуд мижозларнинг қўлдан чиқармаслик; -техник ёрдам кўрсатиш; -истеъмолчиларга товарлар тўғрисидаги маълумотларни етказиш; -ахборот тўплаш. Савдо ходимлари товар сиёсатини ишлаб чиқишда, яъни стратегик маркетингда харидорларнинг эҳтиёжлари ҳақидаги ахборотни таъминлаш йўли билан иштирок этади. Рекламанинг коммуникация жараёни

www.arxiv.uz Реклама - коммуникация воситаси бўлиб, у фирманинг бевосита мулоқот ўрнатилмаган потенциал харидорларига ахборот узатишга имкон беради. Фирма реклама ёрдамида марканинг имиджини яратади ва сотувчилар томонидан ҳамкорлик орқали пировард истеъмолчиларда маълумлик сармоясини шакллантиради. Реклама коммуникацион стратегиянинг асосий воситасидир. Реклама каналларининг ролини танлаш. Рекламанинг реклама берувчи ва харидор учун қандай аҳамиятга эга эканлиги аввалги бобларда муҳокама қилиб ўтилган эди. Яна эслатиб ўтамиз: -реклама берувчи учун рекламадан мақсад - ахборотларни истеъмолчиларга етказиш ва товарга бўлган талабни кенгайтириш мақсадида уларнинг мойиллигига эришишдир; -реклама истеъмолчининг товарнинг алоҳида хусусиятларини аниқлашга кетадиган вақти ва маблағларини тежайди. Реклама ривожланган сари, унинг хилма-хил кўринишлардаги шакллари кўпайиб бормоқда, шу сабабли реклама берувчилар биргина ахборот каналидан фойдаланса ҳам, уларнинг ихтиёрида реклама услубларининг кенг ассортименти мавжуддир. Имидж рекламаси товарга йўналтирилган бўлиб, унинг мақсади харидорнинг ушбу маркага бўлган муносабатини шакллантиришдан иборатдир. Бу ҳолда “реклама берувчиларнинг ижодий ҳатти-ҳаракатлари нафақат харидорнинг дарҳол реакциясига, балки кейинчалик харидга олиб келувчи ижобий муносабатни ишлаб чиқишга қаратилган бўлади”. Бундай рекламанинг самарадорлигини фақат узоқ келажакдагина баҳолаш мумкин. Бу ерда муносабат тушунчаси ҳал қилувчи роль ўйнайди, шунинг учун коммуникация объекти вазифасини аввало товар концепцияси бажаради. Ундовчи рекламанинг асосий вазифаси харидорнинг муносабатларига эмас, балки унинг ҳатти-ҳаракатларига таъсир қилишдан

www.arxiv.uz иборатдир. Реклама ахбороти товар ёки хизматни харид қилишга ундаши керак, шунинг учун унинг самараси қисқа муддатли бўлади ва савдонинг бориши билан баҳоланади. Бундай реклама услуби тажовузкорроқ бўлса-да, у ҳам аслида имидж яратиш вазифасига ўхшаб кетади. Интерактив реклама муайян бир шахсга мослаштирилган реклама ахбороти бўлиб, унинг мақсади потенциал харидор билан унинг жавобини рағбатлантириш орқали мулоқот ўрнатишдир. Фирма харидорнинг жавоб реакцияси асосида тижорий муносабатларни йўлга қўйишга ҳаракат қилади. Рекламанинг бу тури аввалги икки реклама услубининг вазифаларини ўзида мужассамлашга: имиджни яратиш ва айни пайтда ахборотнинг самарасини дарҳол баҳолашга имкон берувчи маълумот бир ҳатти- ҳаракатларни эришиш интилади. Айнан мана шу услуб ўзининг аввалги бобларда тавсифлаб ўтилган интерактив маркетингга беосита боғлиқлиги туфайли тез ривожланади. Ташкилот рекламаси. Юқоридаги уч хил реклама стили бир товар ёки маркага қаратилган эди. Ташкилот рекламасининг (фирма рекламасининг) вазифаси - омманинг турли табақалари орасида фирмага нисбатан ижобий муносабатни шакллантириш ёки кучайтиришдан иборатдир. Гап фирманинг имиджини шакллантириш унинг фаолият турларини тавсифлаш ва унинг афзал томонлари, устунликлари, хислатлари ва имкониятларига эътиборни жалб қилиш орқали фирма ва унинг мижозлари ўртасида ўзаро ишонч ва ҳамжиҳатлик муҳитини яратиш ҳақида бормоқда. Бунда рекламага бой бўлган, харидорлар хилма-хил товарларнинг рекламасидан чарчаган муҳитда алоҳида коммуникация йўлларини топиш зарурдир. Кўриниб турибдики, бундай реклама муносабатга асосланган ва унинг самараси фақат узоқ келажакдагина билинади. Маркетингнинг коммуникатори қуйидаги масалаларни ҳал этиши лозим: -мақсадли аудиторияни аниқлаш: мақсадли аудиторияни аниқлаш бу коммуникаторнинг энг асосий вазифаси ҳисобланади. Сиз ким учун товар

www.arxiv.uz ишлаб чиқарган бўлсангиз ўша сизнинг мақсадли аудиториянгиз ҳисобланади. Масалан, аҳолининг маълум бир қатлами, аёллар, ёшлар, бизнесменлар ва ҳоказо; -реклама қилишдан асосий мақсадни аниқлаш: сиз турли мақсадларда товарингизни реклама қилишингиз мумкин. Бу мақсадларни қуйидаги турларга бўлиш мумкин: а) товар ҳақида маълумот бериш. Бунда харидорлар шундай товар борлиги, товарнинг номи, маркаси ҳақида маълумотга эга бўладилар; б) харидорларнинг товар ҳақидаги билимларини ошириш. Бунда харидор товар ҳақида маълумотга эга бўлиши мумкин, лекин бу маълумотлар етарли бўлмаслиги мумкин. Ўшанда товар ҳақида тўлиқ маълумот берилади. в) харидорларни товарга бўлган муносабатини ижобий томонга ўзгартириш. Бунда асосан харидорларнинг товар ҳақидаги фикри ва товарга бўлган муносабати яхши бўлмаган ҳолда фойдаланилади. Яъни коммуникатор харидорлар товарни ёқтирмасликлари сабабини аниқлаб реклама организацияқали ўша камчиликларни бартараф этилганлигини кўрсатиб бериш керак; г) харидорларни ишонтириш; Бунинг учун ишонтирувчи рекламадан фойдаланилади. Бунда сизнинг товарингизни рақобатчилар товаридан устунликлари ва унинг фойдалилиги кўрсатилади. Ишонтиришнинг асосий воситаларидан бири бу омма билан алоқа ҳисобланади. Д) Сотиш ҳажмини оишириш мақсадида қилинадиган реклама. Бунда товар ҳақида ҳамма етарли маълумотга эга, лекин харидорларга товарни эслатиб туради. - ахборотни танлаш. Сиз қандай мақсадда реклама қилишингизни аниқлаб олганингиздан кейин шундай реклама текстини тайёрлашингиз керакки, у мақсадли аудиторияга ўз таъсирини ўтказсин. - ахборотлаштириш воситаларини танлаш. Коммуникатор маълумотни тайёрлагандан кейин уни қайси канал организацияқали етказишни аниқлаши

www.arxiv.uz керак. Маълумот етказишнинг икки асосий тури фарқланади: шахсий (индивидуал) ва умумий. - шахсий каналга харидор билан алоҳида суҳбат ўтказиш, телефон организацияқали алоқа қилиш, почта организацияқали мурожаат қилиш ва боҳқалар. - умумий каналга оммавий ахборот воситалари, чора-тадбирлар, конференциялар ва бошқалар. Бевосита маркетингС тенд савдоси Каталогларни тар=атиш Бевосита почта ор=али тар=атишЭ лектрон тижорат Радио, газета, журнал Телевидение Телемаркетинг 2-расм. Бевосита маркетинг услублари. Манба: Кревенс, Дэвид В. Стратегический маркетинг. - М.: Вильямс, 2003 Замонавий компьютер технологиялари бевосита маркетингнинг икки янги услубини: бу буюртмани электрон кўринишда жойлаштириш имконияти ва Internet орқали олди-сотди битимини амалга ошириш имкониятини ҳаётга татбиқ этди. Буюртмани электрон жойлаштириш тизими сотувчини товар заҳираларини камайтиришга, ҳаражатларини пасайтиришга имкон беради. Қисқача хулосалар Маркетинг коммуникацияси деганда, биз фирмадан турли оммага, шу

www.arxiv.uz жумладан мижозлар, сотувчилар, етказиб берувчилар, акционерлар, бошқарув органлари ҳамда фирманинг ўз ходимларига мўлжалланган сигналлар мажмуасини тушунамиз. Реклама, шахсий савдо, савдони рағбатлантириш ва жамоат билан алоқалар коммуникациянинг “коммуникацион мажмуа” деб аталувчи асосий воситалари ҳисобланади. Коммуникация қуйидагича классификацияланади: контакт тури бўйича; шахси ва шахссиз; жаддалиги бўйича: жадал ва бўш, қўллаш частотаси бўйича ягона ва кўп маротабалик; таъсир натижасига кўра - самарали ва самрасиз. Коммуникация иашувчилари сифатида: менежмент (фирма бошқаруви); ходимлар; мижозлар; жамоат; бизнес бўйича шериклар ва бошқалар. Ҳар қандай коммуникация узаткич ва қабул қилгич ўртасида ёзиш ва таниб олиш мақсадида кодлаш ва кодни ўқиш тизимидан фойдаланган ҳолда сигналлар алмашинувини кўзда тутади. Бевосита савдо - харид жараёнининг маълум бир босқичларида, айниқса харидорнинг ўзи сотаётган товарни афзал кўришига эришиш ва уни сотиб олишга ундаш керак бўлганда энг самарали коммуникация воситасидир. Шунинг учун, соддароқ вазифалар коммуникациянинг арзонроқ техник воситалари орқали узатилган сари, савдо ходимларининг стратегик маркетингдаги роли кучайиб боради. Реклама - коммуникация воситаси бўлиб, у фирманинг бевосита мулоқот ўрнатилмаган потенциал харидорларига ахборот узатишга имкон беради. Фирма реклама ёрдамида марканинг имиджини яратади ва сотувчилар томонидан ҳамкорлик орқали пировард истеъмолчиларда маълумлик сармоясини шакллантиради. Реклама коммуникацион стратегиянинг асосий воситасидир. Реклама ривожланган сари, унинг хилма-хил кўринишлардаги шакллари кўпайиб бормоқда, шу сабабли реклама берувчилар биргина ахборот каналидан фойдаланса ҳам, уларнинг ихтиёрида реклама услубларининг кенг ассортименти мавжуддир.

www.arxiv.uz Фойдаланилган адабиётлар : 1. Ассэль Генри. Маркетинг: принципў и стратегия. Учебник для вузов - М.: ИНФРА-М, 2001. 2. Багиев Г.Л. и др. Маркетинг. - М.: Экономика, 2001. 3. Дойль Питер. Маркетинг - менеджмент и стратегии. 3-е изданиеҒ Пер. с англ. под ред. Ю.Н.Каптуревского. - С-Пб.: Питер, 2002. 4. Дэвид Кревенс. Стратегический маркетинг. - М.: Издательский дом “Вильямс”, 2003. 5. Котлер Ф., Армстронг Г., Сондерс Дж., Вонг В. Основў маркетингаҒ Пер. с англ. 2-е изд. - М., СПб., 6. Матанцев А.Н. Стратегия, тактика и практика маркетинга. - М.: Юристъ, 2002. Қўшимча адабиётлар 1. Шонесси Дж. Конкурентнўй маркетинг - стратегический подход - С-Пб.: Питер, 2002. 2. Постма П. Новая эра маркетинга - С-Пб.: Питер, 2002. 3. www . dis . ru . Маркетинг журнал в России и зарубежом. 4. www.4p.com.ua 5. www.bci-marketing.aha.ru 6. www.marketing.al.ruҒindex_0007.shtml

O'xshashlar

Бошқарув жараёнида қарорлар

Стратегик режалаштириш

Стратегик режалаштириш

Стратегик тахлил

Стратегик маркетинг