Kapital qurilish marketingi - Iqtisodiyot - Referatlar

Kapital qurilish marketingi

Yuklangan vaqt:

23.03.2024

Ko'chirishlar soni:

0

Hajmi:

42.5 KB

Ko'chirib olish

Kapital qurilish marketingi Reja: 1. Kapital qurilish marketingining xususiyatlari 2. Kapital qurilish marketingining sotish faoliyati tahlili 3. Kapital qurilish marketingi strategiyasini ishlab chiqish

Kapital qurilish marketingining xususiyatlari Kapital qurilish obyektlari (KQO) marketingi - nisbatan yangi yo‘nalish bo‘lib, u tovar mahsuloti marketingidan biroz farq qiladi. Shuning uchun ham investitsiyalar predmeti sifatida KQOni sotish, marketing tadqiqotlarini tashkil qilish usullari, qaror qabul qilish mezonlari tayyor mahsulot va xizmatlarni sotishning umum ma’lum usullariga qaraganda o‘ziga xos xususiyatlarga ega. Marketing tadqiqotlarini o‘tkazishning umumiy tuzilishi quyidagi ketma- ketlikda ko‘rib chiqiladi: tegishli tarmoqda KQOga bo‘lgan talabni tahlil etish; kompaniyaning KQOni o‘tkazish bo‘yicha faoliyati natijalarini tahlil qilish; KQO bozoridagi raqobat va raqobatbardoshlik omillarini tahlil qilish. KQOga bo‘lgan talab mazmunan sotish bozorlarini tahlil qilish, ushbu obyektlarga bo‘lgan talab dinamikasi va tuzilishi va istiqbolli talab mezonlari bo‘yicha bozor segmentatsiyasini o‘z ichiga oladi. Sotish obyektlarini, masalan transport infrsatsrukturasining obyektlarin tahlil qilish turli mamlakatlar (mintaqalar) dagi u yoki bu transport turini tanlab olishga, dastlabki talabning bir transport turidan boshqasiga o‘tishini aniqlashga imkon beradi. Kapital qurilish obyektlariga bo‘lgan talabni tahlil qilish o‘z navbatida quyidagi bosqichlarga bo‘linadi: o‘xshash korxonalarning tayyor mahsulotini sotish bozorlarini tahlil qilish, bevosita KQOga bo‘lgan talab dinamikasi va tuzilishini tahlil qilish, KQOga bo‘lgan istiqbolli talab mezonlari bo‘yicha jahon bozori segmentatsiyasi. Kapital qurilish obyektlariga bo‘lgan talabni tahlil qilish yakuniy mahsulotga bo‘lgan qondirilmagan talabning mavjudligini va shu talabni qondirish uchun KQOni joylashtirish joyini aniqlashi zarur. Talab dinamikasini tahlil qilish uchun mahsulot ushbu turini sotish bozorining umumiy segmentatsiyasini bajarish zarur bo‘ladi. Segmentatsiyaga asos qilib iste’molchilarning turlari va mahsulotni iste’mol qilish usullari olinadi. Talabni tahlil qilish davomida mahsulotni sotishning istiqbolli bozorlari aniqlanadi.

KQOni sotish bozorlarini marekting tadqiq qilish yig‘indilar - ko‘rsatkichlar va asosiy bosqichlar bo‘yicha amalga oshiriladi. Birinchi bosqichda ishlab chiqarishning mavjud strukturasi, uning eng maqbul joylashtirish prinsiplariga mosligi aniqlanadi. Bunda ishlab chiqarishning xomashyoga, energiyaga, ishchi kuchiga yaqinlik, infrastruktura mavjudligi kabi bir qator asosiy samaradorlik mezonlari aniqlab olinadi. Ishlab chiqarish strukturasini tadqiq qilish natijalaridan ikkinchi bosqichda foydalaniladi. Natijalardan mahsulotga bo‘lgan joriy talab qanchalik qondirilganligi va uni qoplash manbalari qandayligini aniqlashda foydalaniladi. Uchinchi bosqichda mamlakatda ishlab chiqarishni kengaytirishning potensial imkoniyatlari va kelgusida talabning o‘sishini qoplash uchun importning ko‘payishi ehtimoli tadqiq etiladi. Tahlilning so‘nggi bosqichida tovarlarning yuqoriroq raqobatbardoshligini ta’minlash evaziga ishlab chiqarishni qo‘shimcha jadalllashtirish imkoniyatlari aniqlanadi. Bunda ishlab chiqarilayotgan mahsulotning texnik darajasini, boshqa mahsulot tayyorlovchilar tomonidan raqobat darajasini aniqlab olish muhimdir. KQOni muvaffaqiyatli sotishni ta’minlash uchun ishlab chiqarishni tashkil qilish uchun yetarli resurslar bo‘lishi zarur. Birinchi navbatda qo‘shimcha xomashyo va energiya zaxiralari manbalari, xomashyo manbalari va energiya zaxiralarining monopollashganlik darajasi, buyurtmachilarning ushbu manbalarga yetishishdan manfaatdorligi, ortiqcha ishchi kuchi va infrastrukturaning mavjudligi hisobga olinadi. Yakuniy mahsulotni sotish bozorlarini tahlil qilish natijalari bo‘yicha mamlakat va xorijda KQOni sotishning potensial bozorlari aniqlanadi. KQO ga bo‘lgan talab va yakuniy mahsulotni sotish bozorlarini tahlil qilish sotishning istiqbolli bozorlarini tasniflash (klassifikatsiya qilish) ga olib keladi. Bu KQOga bo‘lgan talabni bevosita tahlil qilish uchun asos bo‘lib xizmat qiladi. Investitsiya obyektlariga bo‘lgan talab tuzilishini tahlil qilish quyidagi yo‘nalishlar bo‘yicha o‘tkaziladi: texnik va ishlab chiqarish; iqtisodiy; valbta-

moliyaviy; obyektni qurish imkoniyatlari va uning ko‘rsatkichlari; KQOni sotish shakli. Tahlil tuzilgan shartnomalar ma’lumotlari, sotuvga buyurtmalar, amaldagi korxonalar ko‘rsatkichlari va qurilish bosqichida bo‘lgan obyektlar ko‘rsatkichlari asosida amalga oshiriladi. Asosiy maqsad - bo‘lg‘usi buyurtmachiga ma’qul keladigan narsalarning real tizimini aniqlab olishdan iborat. Bu o‘z navbatida pudratchi tijorat va ishlab chiqarish strategiyasini tanlab olishini keltirib chiqaradi . Kapital qurilish marketingining sotish faoliyati tahlili Sotish faoliyatining asosiy natijalarini tahlil qilish kompaniyaning bozordagi o‘rnini tavsiflovchi sotishning asosiy ko‘rsatkichlarini aniqlashga qaratilgan. Tahlilning bosqichlari quyidagicha: shartnomalar tuzish dinamikasini tadqiq qilish, kontraktlar bo‘yicha KQOni taqsimlash geografiyasini tahlil qilish va obyektlar qurishning samaradorligini o‘rganish. Sotish faoliyatining o‘zgaruvchanligi intensivligini aniqlash uchun sotish operatsiyalarini tahlil qilishda o‘tgan besh-yetti yil ichida tuzilgan kontraktlar soni qarab chiqiladi. Tuzilgan kontraktlar soni ko‘rsatkichi kompnaiyaning sotish faoliyatini to‘la hajmda tavsiflay olmaydi, lekin ushbu kompaniya tomonidan taklif qilinayotgan obyektlarga bo‘lgan talabning o‘zgarishini aks ettiradi. Shartnomalarning geografik taqsimlanishini tahlil qilish turli mamlakatlar bozorida kompaniyaning sotish faoliyati xususiyatlarini aniqlashga qaratilgan. Tadqiq natijasida sotish kompaniyalarining geografik tuzilishi KQOga bo‘lgan talab jihatidan istiqbolli mamlakatlar yoki mintaqalarga qay darajada mos kelishi aniqlanadi. Kompaniya sotish faoliyatining asosiy natijalarini tahlil qilish obyektlarni qurish samaradorligini tadqiq etish bilan yakunlanadi. Obyektlarni qurish samaradorligini tahlil qilish uchun foyda normasining turli ko‘rsatkichlarini qo‘llashadi. Foyda normasini yalpi foyda va sof foyda nisbatidan hisoblab chiqarishadi. Shuningdek, yalpi foydaning yalpi daromadga nisbati sifatidagi foyda ko‘rsatkichi ham qo‘llaniladi. Tadqiqotchi obyektlarning alohida turlariga nisbatan kompnaiyaning o‘tgan yillardagi foydasi

dinamikasini aniqlaydi va uni jahon bozori uchun xos bo‘lgan o‘xshash o‘rtacha ko‘rsatkichlar bilan taqqoslaydi. Bu kompnaiya foydasi normasining qiyosiy darajasi va uning o‘zgarishi tendensiyalari haqida xulosa qilishga imkon beradi. Kapital qurilish marketingi strategiyasini ishlab chiqish KQO marketingining pirovard maqsadi kompaniyaning bozordagi va ishlab chiqarish sohasidagi strategik yo‘nalishini ishlab chiqish hisoblanadi. Marketing bo‘linmalari kompnaiyaning faoliyatini rejalashtirish va ishlab chiqilgan strategiyani amalga oshirish bo‘yicha takliflarni ilgari surishlari kerak. Bu trategiya variantlari va marketingni tashkil qilish hamda rejalashtirish bo‘yicha ikkita vazifani hal qilish bilan bog‘liq. Birinchi vazifani hal qilish uchun KQOni sotish bozorlarini rivojlantirish istiqbollari hamda pudratchi kompaniyaning imkoniyatlari va maqsadlariga javob beruvchi variantlar tanla olinadi. Ikkinchi vazifani hal qilish strategik ko‘rsatmalarni amalga oshirishning borishini nazorat qiluvchi marketing xizmatlari tizimini yaratishni talab qiladi. Firma strategiyasini amalga oshirish bo‘yicha vazifalarni hal qilishni batafsilroq ko‘rib chiqamiz. Marketing strategiyasi variantlarini tanlab olish. Pudratchi kompaniya umumiy strategik ko‘rsatmalarni belgilab olish va ularni moddiy ta’minlash bo‘yicha bir qator vazifalarni hal qilib olishi kerak. Umumiy strategiya doirasida marketing tadqiqotining provard maqsadi foyda normasini oshirish (uni barqarorlashtirish yoki saqlab turish), bozordagi ulushni oshirish yoki barqarorlashtirishdan iborat. Bozor strategiyasining boshqa jihati - jahon bozorida sotilishi kerak bo‘lgan tovarni tanlab olishdir. Tovarga nisbatan bozor strategiyasining uchta asosiy turini farqlaydilar: kam sarflar strategiyai; differensiatsiya (tabaqalashtirish) strategiyasi; ixtisoslashish strategiyasi. Kam sarflar strategiyasi obyektlarni qurishga ketadigan sarflarning kamligi darajasi bo‘yicha raqobatchilarning aksariyati oldida ustunlikka

ega bo‘lganda qabul qilinadi. Bu kompaniyaga KQO past narxlarda sotishga imkon beradi. Differensiatsiya strategiyasi kompnaiya umumtarmoq asosiy muvaffaqiyatning omilllariga ega bo‘lganda va bu omillarnig bir nechtasi yoki bir- ikkita hal qiluvchisi bo‘yicha boshqa kompaniyalar orasida yetakchi o‘ringa ega bo‘lganda tanlab olinadi. Differensiatsiya omillari quyidagilardan iborat: obyektni qurish texnologiyasi; ishlab chiqarish jarayonini tashkil qilish va rejalashtirish usuli; korxonaning quvvati; mahsulot yoki tovar konstruksiyasi; qurilish muddatlari, sifati. Ixtisoslashish strategiyasi kompaniya muvaffaqiyatning birorta ham asosiy omillari bo‘yicha raqobatchilar oldida ustunlikka ega bo‘lmaganda yoki bir-ikki omllar bo‘yicha ustun bo‘lib, biroq boshqa omillar bo‘yicha raqobatchilardan ancha orqada qolganda qabul qilinadiShuni ta’kidlash lozimki, tor ixtisoslashish strategiyasi ko‘p jihatdan qisqa muddatga mo‘ldallangan, chunki boshqa omillar bo‘yicha ortda qolish kompnaiya omillardan biri bo‘yicha ega bo‘lgan ustunlikni qoplab ketishi mumkin. Marketingni tashkil qilish va rejalashtirish . Marketing strategiyasini tanlab olish va amalga oshirish rejalashtirishni tegishli tashkil qilish va rejalashtirish tizimiga tayanadi. Marketing tashkiliy tizimining bir nechta bo‘g‘inlari ajratib ko‘rsatiladi: bozor axborotlarini to‘plash, uni qayta ishlash va strategiya bo‘yicha strategik muqobillar va takliflar ishlab chiqish bo‘linmalari; Marketingni rejalashtirish bo‘yicha xizmatlar; marketing strategiyasi bo‘yicha qaror qabul qilish organlari. Butun marketing ishining markazi pudratchi kompaniyaning sotish bo‘limi hisoblanadi. Dastlabki axborotlarni to‘plash va qayta ishlash bo‘linmalari o‘z ichiga quyidagilarni oladi: bevosita sotish bozorlarida axborot to‘plash organlari, tijorat markazlarida va kompaniyanig o‘zida axborot to‘plash organlari. Ba’zi kompaniyalar o‘zlarining maxsus bozor tadqiqotlari markazlariga ega bo‘ladilar. Unchalik katta bo‘lmagan firmalar odatda turli mamlakatlardagi va tijorat markazlaridagi o‘z vakillari orqali, shuningdek xalqaro ma’lumot bazalari orqali axborot to‘plash bilan cheklanadilar.

Axborotlarni tahlil qilish va strategik muqobillarni ishlab chiqish bo‘linmalari asosan marketing tadqiqotlari markazlaridir. Sotish bo‘limi marketingi guruhi guruhning o‘zida tayyorlangan xulosalar va takliflarga va marketing tadqiqotlari markazi taqdim etgan tahliliy sharhga tayanib marketing strategiyasi bo‘yicha taklif loyihalarini ishlab chiqadi. Keyin bu loyiha sotish bo‘limi boshlig‘i tomonidan tasdiqlanadi va rejalashtirish bo‘limiga jo‘natiladi. Marketingni rejalashtirish bo‘limi marketingni rejalashtirish guruhi qiyofasida ishtirok etadi. U bir yilga va uzoqroq muddatga rejalar tuzish bilan shug‘ullanadi va bozordagi o‘zgarishlarga qarab joriy rejalarga o‘zgartirishlar kiritadi. Pudratchi kompaniyaning keltirib o‘tilgan tashkiliy marketing tuzilishi iloji bo‘lgan yagona variant emas, albatt. Ba’zan firmalar uzoq muddatli strategiya ishlab chiqish uchun pulli xizmat ko‘rsatadigan maslahat marketing tashkilotlari xizmatlaridan foydalanadilar .

Adabiyotlar : 1. Каримов И.А. Бош мақсадимиз -кенг кўламли ислоҳотлар ва модернизация йўлини қатъият билан давом эттириш. Ўзбекистон Республикаси Президенти Ислом Каримовнинг 2012 йилда мамлакатимизни ижтимоий-иқтисодий ривожлантириш якунлари ҳамда 2013 йилга мўлжалланган иқтисодий дастурнинг энг муҳим устувор йўналишларга бағишланган Вазирлар Маҳкамасининг мажлисидаги маърузаси. // Халқ сўзи, 2013 йил 19 январь, №13(5687). 2. Маркетинг в отраслях и сферах деятельности. Учебник. / Под ред.проф. В.А.Алексунина. - М: «Дашков и К», 2006. -716 с. 3. Маркетинг в отраслях и сферах деятельности. Учеб. пособие / Под ред. д-ра экон.наук,проф. Н.А. Нагапетьянца.- М: Вузовский учубник, 2006.- 272 с. 4. Маркетинг: Учебник для вузов/ Н.Д.Эриашвили, К.Ховард, Ю.А. Ципкин идр.; под.ред. Н.Д. Эриашвили. -М: ЮНИТИ-ДАНА, 2009,631 с. 5. Беляев В.И. Маркетинг: основы теории и практики. Учебник. - М: КНОРУС, 2010. - 680 с. 6. Ergashxodjaeva Sh.J., Qosimova M.S., Yusupov M.A. Marketing. Darslik. - T.: TDIU, 2011. -202 b. 7. Soliyev A., Buzrukxonov S. Marketing, Bozorshunoslik. Darslik. – T.: Iqtisod- Moliya, 2010.- 424 b.

O'xshashlar

Invеstitsiya faоliyatida kapital qurilish

Investitsiya faoliyatida kapital qurilish

Kapital qurilish va investitsion faoliyat darajasini prognozlash

Xizmatlar marketingi

Agrosanoat marketingi