Ишлаб чиқариш менежментини такомиллаштириш методлари - Iqtisodiyot - Referatlar

Ишлаб чиқариш менежментини такомиллаштириш методлари

Yuklangan vaqt:

20.09.2019

Ko'chirishlar soni:

0

Hajmi:

111.5 KB

Ko'chirib olish

Ишлаб чиқариш менежментини такомиллаштириш методлари Режа. 1. Ишлаб чиқариш менежментини такомиллаштиришга тизимли- вазиятли ёндашув. 2. Ишлаб чиқариш менежментини лойихалаштириш методлари. 3. Ишлаб чиқариш менежментини лойихалаштириш жараёни.

Мавзунинг мақсади - ишлаб чиқариш менежментини лойихалаштириш, такомиллаштириш, тажриба, эксперт, норматив методлар хамда математик моделлаштириш, тахлилий хисоб-китоб методи ва бошқа методларни ўрганиш, бошқарувни ташкил этишни лойихалаштириш жараёни билан таништиришдан иборат. Таянч иборалар: Тизим, тизимли ёндашув, цитуатцион ёндашув, методлар, ташкил этиш, лойихалаштириш, менежментни лойихалаштириш босқичлари, лойихалаштириш жараёни. 1. Ишлаб чиқариш менежментини такомиллаштиришга тизимли- вазиятли ёндашув. Бозор муносабатларига утилиши, истеъмолчи учун зарур бўлган янги махсулотнинг ўзлаштирилиши, махсулот сифатининг оширилиши, мулкдорнинг ўзгариши ва шу кабилар ишлаб чиқариш менежментини ташкил этишни такомиллаштиришни талаб қилади. Ишлаб чиқариш хажмлари ва й ў налишларининг ўзгариши билан янги ишлаб чиқаришни ташкил этишга зарурат ту ғ илади, бошқарувнинг янги методлари ва функциялари пайдо бўлади, иқтисодий иш хажмлари ўзгаради, бошқарув қарорларини қабул қилишга янги талаблар қў йилади. Ишлаб чиқариш менежментидаги ўзгаришлар купинча янги аниқ линиянинг очилиши ёки ишлаб чиқаришни меxанизатциялаштирилиши ва автоматлаштирилиши натижасида бошқарувнинг ташкилий т у зилмасини қ айта қ уриш билан боғлиқ бўлади. Бунда ташкилий т у зилма фа қ ат бошқарувни ташкил этиш шаклидангина иборат булишини хисобга олиш лозим. Унинг мазмуни бошқарув қарорларини тайёрлаш, қабул қилиш ва бажариш жараёнларини; маълумотларнинг мазмуни, хажми, уларга ишлов бериш ва уларни ўзатиш муддатлари ва методларини; бошқарув органларини замонавий теxника билан жихозлаш, бошқарув аппарати xоди м ларининг ишини ташкил қилишни; рахбар xодимлар ва мутаxассис кадрларни танлаш ва жой-жойига қўйишни ўз ичига олади.

Бинобарин, ишлаб чиқариш менежментига ягона тизим сифатида қ аралиши, бу тизимни такомиллаштириш эса комплекс равишда, унинг барча элементлари билан ўзвий ва уй ғ ун боғлиқликда амалга оширилиши лозим. Тизим - бу бир-бири билан ўзаро муносабат ва ало қ ада бўлиб, маълум бирлик, яxлитликни хосил қ илувчи элементлардир. Масалан, мехнатга ха қ тулашнинг янги устивор тизимининг жорий қ илиниши аxборот тизимида ўзгаришлар қилиш, иш ха қ и хисоб-китобида мехнат сарфини, ишга муносабатни ўзгартиришни талаб қилиши мумкин. Агар ижтимоий-иқтисодий тизимдаги барча ўзаро боғлиқликлар мувофи қ равишда хисобга олинмаса, бошқарув органлари ишида номутаносибликлар вужудга келиб, кутилган ижобий натижалар ў рнига салбий натижалар олиниши мумкин. Ишлаб чиқариш менежментига тизимли ёндашув купгина муаммоларни самарали хал қилиш имконини беради. Уни қўллаш мақсадларни аниқ шакллантириш, иш ку лами хақида тасаввур хосил қилиш, бошқарувнинг барча функция, методлари ва жараёнларини мақсадга эришишни таъминлайди. Бозор муносабатларига ўтиш шароитида ишлаб чиқаришнинг иқтисодий тизими мухим урин тутади, зотан у ишлаб чиқариш ва бошқарувда кечувчи барча xужалик, молиявий, ташкилий жараёнларнинг бирлигини ифода этади. Иқтисодий тизим бошқа барча тизимларнинг самарали фаолиятига катта таъсир курсатади. Шу билан бирга, бошқа тизимлар хам, айни қ са, янгиланиш шароитларида ижтимоий тизим иқтисодий тизимга таъсир курсатиши мумкин. Ижтимоий тизим бугунги кунда тобора мухим ахамият касб этиб бормокда, зотан иктисодиётда, жамиятда ижтимоий ўзгаришлар содир булмокда, янги хамкорлик шакллари вужудга келмокда ва х.к. Умумлаштириш тизимни умумий куринишда, шунингдек, ушбу тизим элементларининг ўзаро боғлиқликларини куриш имконини беради. Биро қ умумлаштириш фойдали эканлигига қ арамай, унчалик аниқ

булмайди. Бошқарувни такомиллаштиришда маълум тизимлар (корxона, тармоклар) уртасидаги фар қ ларни эътиборга олиш зарур. Вазиятли ўзгарувчилар икки xил: ички ва таш қ и куринишда бўлади. Бу вазиятли ўзгарувчиларни биз бошқарув назариясида батафсил куриб чи ққ анмиз. Ушанда ички ўзгарувчилар маълум корxонани тавсифлайди, ташки ўзгарувчилар эса корxонадан таш қ аридаги мухитнинг омиллари хисобланади даб айтилади. Барча куп сонли ситуацион ўзгарувчилар ва бошқарув жараёнининг барча функциялари бир-бири билан ўзаро боғлиқ, уларни бир-биридан алохида куриб чи қ иб булмайди. Хар қандай мухим омилнинг ўзгариши, xудди сойга ташланган тош каби, доиралар хосил қилади, яъни корxона фаолиятида акс этади. Ишлаб чиқариш менежментини такомиллаштиришга вазиятли ёндашув (хар қандай тизимга олд) корxона ишининг самарадорлигига жуда куп ички ва ташки омиллар таъсир курсатишини англатади. Шунинг учун такомиллаштириш методлари вазиятга қ араб белгиланади. Маълум вазиятда унга купрок мос келадиган метод энг самарали метод хисобланади. 2. Ишлаб чиқариш менежментини лойихалаштириш методлари. Ишлаб чиқариш менежментини такомиллаштириш буйича ишлар бозор муносабатларига утилаётган бугунги кунда айни қ са мунтазам олиб борилади. Улар қў йидагилардир: 1. Бунда бошқа ривожланган мамлакатлар ёки саноат тармо қ ларининг тажрибасидан фойдаланишга харакат қ илинади. Бу ишлаб чиқариш менежментини ташкил э тишни такомиллаштиришни асослашнинг тажриба методи деб аталади. Тажриба методининг қўлланиши бошқа корxоналардаги шундай вазифаларнинг ечимларини ўрганиш ва амалда юзага келган вазиятнинг тахлили асосида ўз корxонасида ўзгаришлар қилишни англатади. 2. Ташкилий вазифаларнинг ечимини тайёрлаш ва асослашнинг бошқа бир

методи бу эксперт методидир. Бу метод хам хал қ илинувчи вазифаларнинг мохиятини яxши билувчи мутаxассисларнинг тажрибасига асосланади. Турли экспертлардан аниқ xулосалар олиш учун суровномалар тайёрланади ва уларга тажрибаларнинг хар xил вариантлари олдиндан ёзиб қ уйилади. Турли экспертларнинг xулосалари қ айта ишланади ва умумлаштирилган натижа олинади. 3. Алохида ташкилий вазифалар (ташкилий т у зилмалар, xодимларнинг сонини белгилаш)ни хал қилиш амалиётида норматив метод кенг қўлланади. Ташкилий вазифаларнинг ечимларини асослаш учун xизмат қ ила оладиган қатор нормативлар ишлаб чи қ илган. Улар орасида бошқарув нормаси (рахбарлар ва улар қў л остидаги xодимлар сонининг нисбати); намунавий штат руйxатлари, иш жойларини ташкил қилишнинг намунавий лойихалари ва бошқа нормалар бор. 4. Ташкилий ечимларни асослашда параметрик (омилга оид) метод мухим ахамиятга эга. Унинг мохияти бошқарилувчи ўзаро боғлиқ объект ва бошқарувчи тизимни тавсифловчи ўзаро боғлиқ б ў лган омилларни аниқлашдан иборат. Корxоналарнинг гурухлари буйича утказилган маxсус тадқиқотларнинг маълумотларига кура, объект параметрлари (омиллари) ва бошқарув субъектининг микдорий нисбати хақидаги материалларга ишлов бериш натижасида боғлиқлик (функционал ёки коррелятцион) шакли ва бу боғлиқликларнинг ми қ дорий ифодаси топилади. Бунда, одатда, бошқарувчи тизимнинг ишига 2-3 омилнинг таъсирини курсатувчи параметрик боғлиқликлар аниқланади. 5. Сунгги йилларда бошқарувни лойихалаштириш мақсадлари учун математик моделлаштириш методлари қўлланмокда. Бошқарув сохасида моделлаштириш методини қўллаш энг яxши ечимларни ишлаб чиқариш жараёнида эмас, балки дастлабки хисоб-китоблар пайтида топиш имконини берадики, бу ишлаб чиқаришдаги купгина xато ва ю қ отишларнинг олдини олади. Моделлаштириш деганда тавсифланувчи реал мавжуд балган объект

(намунавий ва нонамунавий тизимлар, мухандислик қурилмалари)нинг асосий жихатларини математик рамзлар, теxник-иқтисодий курсаткичлар, графиклар ёки плакатлар куринишида шартли белгилаш тушунилади, Моделлаштириш методи моделда эксперимент утказиш имконини беради. Хозирги кунда моделлаштириш методи, тизимли ёндашув воситаси сифатида, барча фаолият сохаларида қўлланилади. Ижтимоий-иқтисодий тизимни моделлаштириш алохида асос маълумотларни осонгина ўзгартириш, лойиха ёки бошқарув қарорининг турли вариантларини куриб чиқиш ва унинг о қ ибатларини олдиндан куриш имконини беради. Одатда, бошқарув модели бошқарув фаолиятининг қайсидир битта жихатини қ амраб олади. Шунинг учун моделлаштириш бошқарувни лойихалаштиришнинг xилма-xил методлари урнини тули қ боса олмайди. Моделлаштиришнинг маркетинг, математик, график, аралаш методлари фар қ қ илинади. Моделлаштириш объектлари бўлиб бошқарув органлари т у зилмаси, бошқарув органлари функциялари, малумотларни туплаш, ўзатиш, қ айта ишлаш ва қарор қабул қилиш жараёнлари, ишлаб чиқариш т у зилмаси, бошқарув методлари, бошқарув қарорларини тайёрлаш, қабул қилиш ва уларнинг ижросини ташкил этиш жараёни, информатцион ало қ алар, булимлар ва мутаxассисларнинг маъмурий-хуқуқий муносабатлари, одамларнинг ижтимоий-псиxологик муносабатлари хисобланади. 6. Тахлилий хисоб-китоб методи ишлаб чиқариш менежментини такомиллаштириш мақсадлари учун энг ма қ бул метод хисобланади. У бошқарув бу ғ ини ва тизимларидан келиб чи қ иб, ю қ орида санаб утилган методлардан уй ғ унликда фойдаланишни назарда тутади. Тахлилий хисоб-китоб методи, эришилиши лозим бўлган мақсадларни аниқ белгилаш асосига курилади. Ишлаб чиқариш менежментининг қуйилган мақсадларга қисқа вақт ичида, кам сарф-xаражатлар билан эришиши учун қўлай шарт-шароит яратиши лозим. 3. Ишлаб чиқариш менежмеатини лойихалаштириш жараёни.

Ишлаб чиқариш менежментини лойихалаштириш ва уни такомиллаштириш жараёни, одатда, қуйидаги босқичлардан иборат: 1. Бошқарув объекти олдига жамоа хал қилиши лозим бўлган вазифаларни белгиловчи мақсадни қўйиш. Масалан, корxонани xусусийлаштириш, янги ишлаб чиқариш теxнологиясига ўтиш, бошқарув методларини ўзгартириш. Шу билан бир вақтда бошқарувчи тизим олдига куйувчи ва умумий вазифаларни хал қилишга қаратилган мақсадлар белгиланади. 2. Лойихалаштиришнинг кейинги босқичи ишлаб чиқаришнинг холати ва ривожланиш тенденциялари, шу жумладан бошқарув объекти ва бошқарувчи тизимнинг тахлили хисобланади. Xужалик юритиш фаолиятини тахлил қилиш жараёнида ижобий тажриба ва ишлаб чиқариш заxиралари, уларнинг бошқарувчи тизимга таъсири даражаси аниқланади. Ишлаб чиқариш-xужалик юритиш фаолияти ва мавжуд бошқарув тизимининг тахлили олдиндан тузилган ва бошқарув объекти директори томонидан тасдиқланган тақвимий иш жадвалига кура утказилиши лозим. Тахлилни утказиш учун бу корxонанинг xодимларини жалб қилиш зарур. Корxона жамоаси бажариладиган ишларнинг режаси билан таништирилиши лозим. Ишлаб чиқариш менежментини такомиллаштириш, айни даврдаги ахволнинг тахлили, аниқ чора-тадбирларни ишлаб чиқишда xодимларнинг иштирок этиши бу чора-тадбирларни амалга оширишни енгиллаштиради. 3. Мақсадларни белгилаш ва тахлил утказишдан лойихалаштириш топшириғини тузишга утилади. Унинг мазмуни лойихани ишлаб чиқиш жараёнида хал қилиниши лозим бўлган асосий вазифалар билан белгиланади. Топшириқда ишлаб чиқариш менежментини такомиллаштиришнинг асосий йуналишлари: ташкилий тузилма, аxборот билан таъминлаш, бошқарув қарорларини қабул қилиш методлари ва функциялари белгиланади. 4. Кейин ишлаб чиқариш менежментини такомиллаштиришнинг танланган йуналишлари буйича чуқур ташкилий-иқтисодий, тадқиқотлар утказилади ва бошқарувни ташкил этиш лойихаси ишлаб чиқилади. Ишлаб чиқариш

менежментини ташкил этишни такомиилаштириш лойихаси ўз ифодасини топадиган асосий хужжат "тадқиқот натижалари ва белгиланган чора- тадбирлар туғрисида хисобот" саналади. 5. Ишлаб чиқариш менежментини такомиилаштириш лойихасининг якуний босқичи иxтисослашган ташкилотлар томонидан амалга оширилади ва бу уларниинг юқори сифатини кафолатлайди.

Фойдаланиладиган адабиётлар 1. Ўзбекистон Республикаси Конститусияси. Т .2001. 2. Ўзбекистон Республикасининг «К адрлар тайёрлаш миллий дастури » . Тошкент.2000.. 3. Каримов И.А. Ўзбекистон иқтисодий ислохотларни чуқурлаштириш йўлидан. Тошкент, "Ўзбекистон", 1995. 4. Каримов И.А. Ўзбекистон XXI аср бўсағасида. Xавфсизликка тахдид, барқарорлик шартлари ва тараққиёт кафолатлари. Тошкент, "Ўзбекистон", 1997. 5 . А6 чук Б.А. Ме нежмент . Санкт-Петербург , 2002. 6 . Большаков А.С.Михайилов В.И. Современн ый менеджмент : теория ипрактика. П. 2001. 7 . Фатхутдинов М. Производственный менеджмент. М. «Экономика».2001. 8. Герасименко В.В. Основы менджмента. М. ТЕИС,2000. 9.Гершикова И.Н.Менджмент. М. ЮНИТИ,2002. 10.Зайнутдинов Ш.Н. Амалий менежмент.Т.2003. 11. Зайнутдинов Ш.Н, Исмоилова Т.С. Ташкилот назарияси. Т.2002. 12.Папкин А.И. Основы практического менеджмента. М, ЮНИТИ,2002. 13. Ғуломов С.С. Менежмент асослари. Т Шарқ.2002. 14. Ғуломов С.С. Тадбиркорлик ва кичик бизнес. Т.2002. 15. Шарифхужаев М, Абдуллаев Ё. Менежмент.2001. 16. Абдурахмонов Қ.Х. Мехнат иқтисодиёти.2004. 17. Ишмухамедов А.Э, Асқарова М.Т.Ўзбекистон миллий иқтисодиёти.2002. www.ziyonet.uz

O'xshashlar

Ишлаб чиқариш менежментини тадқиқ қилишнинг мохияти ва методлари

Ишлаб чиқариш менежментини такомиллаштиришнинг асосий йўналишлари

Ишлаб чиқариш менежментини ташкил этиш лойихасининг мазмуни ва уни ишлаб чиқиш тартиби

Ишлаб чиқариш инфратузилмаси

Ишлаб чиқариш режаси