Бозор муносабатлари тизимида меҳнатни бошқариш - Iqtisodiyot - Referatlar

Бозор муносабатлари тизимида меҳнатни бошқариш

Yuklangan vaqt:

20.09.2019

Ko'chirishlar soni:

0

Hajmi:

121.5 KB

Ko'chirib olish

Бозор муносабатлари тизимида меҳнатни бошқариш Режа: 1. Бозор муносабатлари тизими. Меҳнатни бошқариш ва унинг вазифалари. 2. Меҳнатни бошқариш турлари. Меҳнатни бошқариш давлат шакиллари. 3. Меҳнатни бошқаришнинг шартномали шакиллари. Ўзбекистон Республикаси меҳнат ва аҳолини ижтимоий муҳофаза қилиш вазирлигининг асосий вазифалари, функциялари, бошқарув жараёни. 4. Давлат даражасида меҳнатни бошқариш. Конвенциялар. Халқаро меҳнат конференцияси. Халқаро меҳнат ташкилоти .

1.Бозор муносабатлари тизими. Меҳнатни бошқариш ва унинг вазифалари. Персонални бошқариш бўйича тор доирада (раҳбар меҳнат жамоаси-шахс) ўтказилган тадқиқотлар шундан далолат берадики, агар рахбар қўл остидаги ходимлари билан муносбатлари соғлом тўсда бўлиши ҳақида ғамхурлик қилса, меҳнат жараёнининг шарт-шароитига мувофиқ бу муносабатларини оптималлаштиришига (энг мақбул тарзда уюштириш) интилса меҳнат бшқарув самарадорлиги анча юқори бўлади. Ҳар бир раҳбарнинг олдида эртами кичми янада яхшироқ меҳнат натижаларига эришиш учун ходимларига қандай таъсир кўрсатиш мумки? Турли хил вазиятларда ўзини қандай тутиши керак? Раҳбарликнинг қандай услубига амал қилиши лозим ?- дегансаволлар кундаланг тўради. Бу, табиий албатта, чунки бошқарув услуби раҳбарлик фаолиятининг энг муҳим кўрсаткичларидан биридир. Бошқарув услуби шахснинг ижтимоий хаёт қонуниятларига асосланган турмуш тарзи ва фаолият юритиш усули, хизмат вазифаларии бажариш жараёнида ходимлараро муносабатлар тарзи ифодаси қўйилган мақсадга эришиш йўлида раҳбар билан ходимлар муносабатига асос бўлувчи хулқ атвори типининг 1 умумий йиғиндисидир. Раҳбарлик услуби жамоа билан ўзаро алқадорликнинг шахсий ифодаси сифатида объектив ва субъектив шарт шароитлар, жумладан раҳбарнинг касбий лайёқати ҳам шахсий фазилатлари таъсирида шакилланади. Юошқарувчилик услубининг умумий маъноси шундан иборат. 15.2. Меҳнатни бошқариш турлари. Меҳнатни бошқариш давлат шакиллари. Рахбар муайян мансабни эгаллаган шахс бўлиб, унга қўл остидагиларга нисбатан реал хокимят ва лавозми доирасида тўлиқ ваколатлар топширилган. Рахбарлик ваколати қарорлар қабул қилиш ва уларнинг ижросини талаб этиш имконини беради. Бунда бажарилаётган рахбарлик мунтаззамми ёки 2

функционалми ахамиятга эга эмас. Ҳар қандай ҳолатда ҳам раҳбар қарор қабул қилади ва уларнинг ижрсини таъминлайди, давлат аппаратининг ўзи бошўчилик қилаётган бўлинмасининг самарали ишлаши учун шахсан жавоб беради. Раҳбарлик вазифаси жамоани таркиб топтириш ходимларнинг олдига вазифалар қўйиш, уларни хал қилиш вариантларини тавсия этиш,маслаҳат бериш хар бир вазифани зарур моддий молиявий ва мехнат ресурслари билан таъминлашдан иборат. У ўз хизмат вазифаларини бажариши асосида одамлар билан ишлайди, персонални бошқаради, бунда ўзига хос бошқарувчиликни номоён қилад. Раҳбарлик услуби жамоа олдида тўрган вазифаларни тўғри, лозим сифат даражасида, саводли ва уюшқоқлик билан бажарилишини таъминлаши керак. Бу фикирнинг тўғирилигини исботловчи бир қанча далиллар келтирамиз. Жамоанинг жипислиги ва уюшқоқлиги ёки ички тарқоқлиги кўп жихатдан ходимлар барқарорлиги, фаоллиги, уларнинг ўзаро ва раҳбар билан муносабати, раҳбарнинг бошқарувчилик маҳорати, ходимлари орасида обрў эътибори, шахсий фазилати ва иш юритиш принципига боғлиқ. Давлат хизматида персонални бошқариш услубининг табиати давлат хизматининг ўзига хос хусусиятларига боғлиқ. Зеро, давлат хизматига ҳокимятни бир жойда тўплаш ва монократизимга интилиш, шунингдек, ҳар бир кичик тизимнинг иложи борича кўпроқ мустақилликка эга бўлишга, давлат бошқарувининг кенг майдонида ўзига хос манополияга эга бўлишига интилиш хосдир. Айни вақитда мансабдорларнинг ёпиқликка корпоративизмга, расмиятчиликка ва эскича иш юритишга мойиллиги кўзга ташланиб туради. Бу хол давлат хизматининг алохида ижимоий ва юридик мақомига эга эканлиги унинг ички тўзилишининг хаддан ташқари расмий тус касб этиши ва тизим имқёсида хар қандай ўзгаришларни ўтказишга йўл бермаслиги билан изохланади. Далат хизмати жуда кўп мавҳум шахссиз номаълум 3

обетив қоида ва низомлар асосида ташкил этиладики улар хар бир мансабдор шахс техник ходимнинг мақоми ҳуқуқ хамда ваколатларини белгилаб беради. Аппаратда меъёрий хужжатлар мавжуд бўлиб улар лавозимларни хизат вазифаларин бажариш тартибини ходимларнин бўйсуниш тизимини батафсил тасвирлаб берган. Давлат хизматчилари кўпгина шартлар ва қонунлар биланчеклаб қўйилган бўлиб ўлар ишга ёллаш меҳнатга хақ тулаш шарт- шароитларни белгилаб беради хизматчилар мехнат муносабатлари ва хизмат одобини бузган тақдирда муаяйн жазо санкциялари амал қилади. Улар маълум даражада бошлиқларга хо ўзбошимчаликдан химоя қилинади ва касбий жихатдан мустақил моддий жихатдан таъминланган ишсизликдан ишсизликдан мухофаза этилган бўлади. Бу билан давлат хизматчиларининг ахволи умумий меҳнат ҳуқуқи меъёрларга бўйсунадиган ходимлар ахволидан сезиларлаи равишда фарқ қилади. Давлат хизматида ходим билан иш берувчи ўртасида тенглик шартномавий вазият бўлмайди. Бу ерда қатъий суб ординацияга асосланган меҳнат муосабатлари амал қилади. Бу ҳол давлат аппаратида персонални бошқариш услубига алоҳида хусусият бағишлайди. Масаланинг яна бир муҳим жиҳати шуки давлат хизматчилари фуқоролик ҳуқуқи ҳамда эркинликларнинг маълу даражада чекланишига кўнгилли равишда рози бўлиб давлат “хизмати”га келади. Унга иш берувчи – ҳозирги вақитда ҳокимият тепасида турган бошлиқ ёки сиёсатчи эмас балки давлатдир. Давлат шахсни хизматга таклиф этади, шу туфайли унинг оиласининг тақдири учун жавобгар бўлади. Давлат хизмати шароитида персонални бошқариш амалиётини расмий жиҳатдан жуда кўп қонун, йўриқнома ва махсус параграфлар билан “кўмиб ташланган”. Бу хол ташаббускорлик ва пухталикка халақит бериб, шахсий ижрочи ва маъсулият эгасини “Парда ортида” қолдиради, хизматчиларда бефарқлик ҳамда лоқайдлик кайфиятии уйғотади, - деган фикр туғилиши мумкин. Лекин бу сиртдан қараганда шундан чунки қонун фармон ва 4

низомлар тўлақонли хаётни, содир бўлиши мумкин бўлган вазият ва воқеаларнинг барча вариантларини қамраб олишга қодир эмас. Ҳатто, энг мукаммал лавозимий йўриқномалар ҳам мавжуд меҳнат тақсимотини энг умумий тарзда қайд қилади. Шу боис, жараёнда рўй берган барча ўзгаришларни тўлиқ хисобга ололмайди, натижада хизматчининг расман тасдиқланган мажбуриятлари ва хуқуқлари кўп жихатдан номутаносиб холга келиб, меҳнатнинг ташкил этувчи ва муносабатларни тартибга солувчи асосидан махрум бўлади. Инсоннинг ҳуқуқий фаолияти хужжатларда қайд этилган йўл йўриқлардан фарқланиб қолади. Шу ўринда ходимларнинг белгиланган касб андозаси ва аҳлоқ нормаларига қатъий риоя қилишни таъминлашда бошқарувчиликнинг устувор ахамияти кўзга ташланади. Шуни унутмаслик керакки, хизмат вазифасини виждонан бажарувчи раҳбар ва унга бўйсунунвчи ходимлар хозирги шароитда рухий ва жисмоний толдиқиш даражасида ишлашга мажбур. Баъзида стресли холатлар рўй беришини қайд этиш зарур. Вазирлик ва идораларда кадрлар хизматининг хар икки ходимидан бири анашу сабабга кўра давлат хизматидан ўз ихтиёри билан кетиши холлари содир бўлаётганлиги бежиз эмас. Шунинг учун персонални бошқариш услуби мазкур рахбарлик учун етарли даражада барқарор тизим сифатида ташкилотнинг объектив мавжуд бўлган маъмурий – ҳуқуқий тузилишига нисбатан бўлган алоқалар ва меъёрлар тизимидир. Услуб ижтимоий турмушнинг конкрет ижтимоий – иқтисодий, сиёсий, маънавий – аҳлоқий омиллари билан бевосита боғлиқ бўлиб, ташқи муҳитга нисбатан кам аҳамиятли эмас. Шундай вазиятда давлат аппаратининг персонални бошқарув услубини тўғри танлаш рўй бераётган воқеаларда мувофиқ тарзда иш юритиб кишиларнинг ишга бўлган муносабатлари ички қоидалари нормани ишлаб чиқишни тақозо этади. Бу қонун қоидалар давлат органи фаолиятини осонлаштиради. Хатто, ўта беқарор вазиятда ҳам иш самарадорлигини оширади. Шунинг учун мамлакатимиз Президенти айнан бошқарув сохасида 5

ва хокимият тузилмаларида тегишли тартиб ўрнатилишига катта эътибор бераётганлиги бежиз эмас. Бошқарув услуби яна мазкур жамоа олдида турган вазифаларнинг хусусиятларига аппарат тузилишининг оптималлик даражаси кадрлар корпусининг сифат кўрсаткичлари ходимларнинг касбий омилкорлиги билим даражаси хаётий тажрибаси ва маданиятига ҳам боғлиқ. Бу фақат раҳбарнинг эмас, балки у вакиллик бўлган давлат ҳокимяти органларининг ҳам алоҳида сифат кўрсатгичи бўлади. Бизнингча раҳбар, зиммасига юкланган маъмурий, ташкилотчилик тарбиявий вазифаларни муввафақиятли адо этиш учун қўйдаги фазилатларга эга бўлиш лозим:  Батартиблик, ҳалоллик, ўзгаларнинг хис туйғусида нисбатан сезгирлик, ўз хиссиётларини чеклашга қодирлилик;  Касбий омилкорлик, ишчинлик қобилияти;  Иродавий сифатлар, одамларни ўз гайрати ва ишончи билан эргаштира олиш қобилияти;  Ташкилотчилик, ишга мойиллик менежмент, мустақил менежмент асосларини эгаллаш лаёқати, давлат хизматида иш одоби хусусиятлари билиш;  Оммавий аҳамиятга молик бўлган қарорлар қабул қилишда дадиллик ва мустақиллик;  Энг “мураккаб” кишилар билан алоқага кириша билиш, улар билан ишлай олиш;  Ташаббускорлик, энг яхши тажрибани ўзлаштиришга интилиш. Бугунги кунда ҳар бир раҳбарни хам анашундай фазилатларда эга деб бўлмайди. Сиз учратган давлат муассасаси раҳбарининг феъл – атворидан юқоридаги фазилатлар ўрин олганми? 1. Кўп. 6

2. Жавоб беришга қийналаман. 3. Оз. 4. Ишчанлик, касб махорати. 5. Принципиаллик, фавобгарлик. 6. Сезгирлик, хушмуомилалик. 7. Халоллик, батартиблик. 8. Демократиклик, вазминлик. 9. Айёлик, тутуруқсизлик. 15.3. Меҳнатни бошқаришнинг шартномали шакиллари. Ўзбекистон Республикаси меҳнат ва аҳолини ижтимоий муҳофаза қилиш вазирлигининг асосий вазифалари, функциялари, бошқарув жараёни. Бу жадал равишда ривожланувчи яхлит тизим бўлиб, персонал билан ишлашнинг мақсади, шакл, усул ва воситаларнинг деалектик бирлигини акс эттиради. Бошқариш услуби қонунчилик ва давлат хизматининг ўзига хос иш принципларига таяниб бошқарув субъектининг олдига қўйилган вазифалдарни хал этилишини таъминлайди. Кўп холларда олимлар бошқарувчилик услубларини таснифлаш чоғида мазкур жараённинг бош мезони ва ташкилий принципи сифатида якка бошчилик ёки коллегиаллик нисбатининг устуворлигига эътибор беради. Ана шу нуқтаи назардан келиб чиқиб, услубларнинг қуйидагича таснифи таклиф этилади: 1. Авторитар ёки директив услуб. Бунда раҳбар ўз иродасини қўл остидагиларга маъмурий куч воситасида ўтказишга интилади, яъни мажбурлаш, қўрқитиш, рағбатлантириш ва хокозо чора тадбирлардан фойдаланилади. Бу хил бошқарувчилик бевосита буйруқ ва фармойишлар беришга асосланиб, бошлиққа сўзсиз бўйсунишни тақозо қилади. Бундай вазиятда ходимларнинг меҳнат жараёнида муносабатлари, айрим шахснинг манфаатлари психологик жиҳатдан эътиборга олинмайди. 7

Бу “Ажратиб ташла ва хукмронлик қил” принципига асосланган шавқатсизларча услубдир. Бундай иш юритувчи раҳбар эътирозларига, ўринли маслахат ва назоратга тоқат қилолмайди. Директив услуб гарчи бир мунча самарали бўлса ҳам, аслида, жамоада мухолифлик, норозилик кайфиятини шакллантиради. Лекин у нихоятда қулай ёки нихоятда ноқулай шароитда, шу билан бирга, макробошқарув даражасида амалга оширилади. Айрим салбий жихатларини эътироф этмаса, мазкур услуб жамоатчилик томонидан қўллаб қувватланиши ва рағбатлантирилиши мумкин. Зеро, обрў талаб раҳбар одатда вазифаларни анча тезкор ва аниқ ҳал этилишини таъминлайди. Макродаражадаги вазият эса бошқача бўлади. Бу ўринда ҳамма нарса яққол ва аниқ кўзга ташланади: жамоада ҳар кимнинг лаёқати, сифат кўрсаткичлари қандайлиги, раҳбарнинг хақиқий ниятлари нимадан иборат эканлиги жуда тез маълум бўлади. Зуғум ишлатиб, қўпол усуллар билан узоқ муддат мобайнида мувоффақиятга эришиш қийин. Бундай услуб таъсирида инсон ўз меҳнатидан қониқмайди, унинг натижаларидан бегоналашиб қолади, иш сифати ёмонлашади, жамоанинг меҳнат унумдорлиги пасаяди, расмиятчилик авж олади. Жамоада низолар авж олади, таъқиб, чақимчилик, гурухбозлик каби иллатлар кучаяди. Ҳуқуқий, демократик давлатда бундай услуб тўғри келадими? Албатта, йўқ! 2. Демократик ёки коллегиал услубда раҳбар “Инсон омили” га алоҳида эътибор беради. Бундай бошқарув принципига асосланган раҳбар ташаббускорликни рағбатлантиради, ҳамкорлик учун қулай вазиятни яратади, қўл остидагиларга қарорлар қабул қилишда (шу жумладан, кадрларга оид масалаларда) иштирок этиш имконини беради. Ходимларни ишонтира олиш, унинг инсоний хислатлари ва қобилиятларига ҳаққоний бахо бериш тамойили асосида иш кўради, ўз мавқеи устунлигини пеш қилмайди. Энг асосийси, ҳар қандай мувоффақиятсизлик учун жавобгарликни ходимлар билан бирга ўз зиммасига олади, танқидга тўғри муносабатда бўлади. 8

Демократик рахбарнинг бошқариш услуби мулойим табиатли бўлади. Унинг учун вазият тақозосига кўра муросага бориш илгари қабул қилинган қарорлари хато бўлса, ундан воз кечиш ор хисобланмайди. Бундай бошқарув шароитида жавобгарликни хис қиладиган, иш унумдорлигидан манфаатдор бўлган, қўйилган мақсадларга эришишнинг самарли йўлларини қидириб топадиган ходимлар ҳар томонлама рағбатлантирилади. Демократик услубда иш юритувчи раҳбар барқарор аппарат фаолиятини уюштиришда энг самарли восита хисобланади. Демократик рахбар қўл остида ишлайдиган ходимлар ўзини анча дадил хис қилади. Улардан мустақил фикрлаш хусусияти ривожланади, жамоа ахил бўлиб ғайрат билан ишлайди. 3. Либерал ёки эркин иш юритиш услуби воситачилик вазифасини яхши кўрадиган, ходимларга кенг доирада мустақиллик, тўла эркинлик бериб қўядиган, иш жараёнини зимдан назорат қиладиган рахбарга хос. Либерал раҳбар ўз қўл остидаги кишиларнинг ишига аралашмайди, улар илтимос қилсагина маслахат беради, бироқ топширилган вазифа учун, жавобгарликни зиммасидан соқид қилади. Либерал рахбар ўз қарорларини тавсиялар кўринишида берадики, уларнинг бажариш – бажармаслик ходим ихтиёрида қолади. Фанда бошқаришнинг услубларини бошқача таснифлаш холлари ҳам учрайди. Масалан, демакратик, манипуляторлик ва ташкилотчилик (АҚШ); аналитик, новаторлик, консерватив – интуитив (Япония); авторитар, патриархал, маслаҳатомуз, кооператив, делегатив, автоном (Германия); буйруқбозлик, ишонтирувчи, вакил юборишлик (Россия) усуллари таърифланади. Бизнингча, тавсифланган персонал билан ишлаш усуллари ўртасида фақат сиртдангина фарқлар мавжуд. Тафовутлар хокимият – бошқарув таъсирини ўтказиш “зичлиги” ни ифодалагани холида услубларнинг турли даражаларга (уч, тўрт, беш ёки олти ўлчовли) бўлиши билан боғлиқ. 9

Юқорида санаб ўтилган услублардан бирортаси ҳам соф холда мутлақо намоён бўлмайди. Хаёт хар қандай ҳатто энг оқилона ва ишонарли андозалардан анча бойдир. Демак, бошқарувчилик соҳасида турли иш шакли ва усулларининг ғаройиб уйғунлашуви кўзга ташланади. Хар қандай шароитда хам конформизмни эътироф этиш лозим. Хар бир рахбарлик услубининг мохияти барқарор ва доимийдир. Бироқ, услуб мазмун жиҳатидан хам ўз хусусиятига кўра узлуксиз бойиб боради чунки, хар қандай ижодий ишдаги бўлганлиги каби давлат хизматига доимий технологиялар эски андозаларга таяниб хуқуқий иш кўриб бўлмайди. 15.4. Давлат даражасида меҳнатни бошқариш. Конвенциялар. Халқаро меҳнат конференцияси. Халқаро меҳнат ташкилоти. Давлат хокимияти органлари аппаратида иловчиларнинг кўпчиллиги давлат хизматига яхши тайёргарлик кўрган вазиятни яхши билган, хокимят тузилмаларининг паст баландини фарқлай оладиган кишилар бўлади. Шу, боис бошқарувчилик аалиётида ташкил этиш, асослаш ва мажбур қилишга асосланган энг мақбул усулларидан ўринли фойдаланилса бўлади. Бошқарувчилик сохасида эришилган муваффақиятлар бунга кенг эмкон яратади. Бошқаришнинг замонавий услуби нимани англатади? 1. Давлат хизмати тизимининг хар бир таркибий бўлинмаси ва органида энг мақбул бошқарув (рахбарлик) услубининг қарор топиши. Бу услуб кадрлар хизматининг асосий иш пренципига айланиши лозим. Шу ўринда такидлаш жоизки янгича шароитда шакилланишининг бошланғич босқичида тўрибмиз. Янги жамоалар кўпинча феъл атвори турлича бир бирига нотаниш бўлган кишилардан таркиб топади. Масалан коллегия ижодий янгиланиш услуби бизнинг кўзатишларимизга кўра, Германия давлат хокимяти органларида анча мустаҳкам сингиб қолган. Масалан Германия ички ишлар вазирлиги кадрлар потенциалаининг 10

ҳамкорлиги ва ундан фойдаланиш тўғрисидаги низомдан кадрлар потенциалаини бошқариш услубига доир айрим қоидаларни келтирамиз. 1. Вазирликнинг барча ходимлари қўйилган мақсадларга эришиш йўлида ўз вазифаларини яқин ҳамкорлик асосида бажаришлари лозим. Раҳбарлар ижрочи ходимларни яхши натижаларга эришишга ўз зиммасига маъсулият олиб ташаббускорлик кўрсатишга ўндаши даркор. 2. раҳбар конкрет вазифа юқоридан берилмаган бўлса, ишнинг мақсади ва кўламини белгилаши керак. Мақсад ходимларга аниқ бўлтшт учун уларга тушунтириб берилиши лозим, токи у ҳамма учун умумий бўлган вазифа сифатида идрок этилсин 3. Раҳбарлар билан ходимлар ўз фаолиятига таллуқли бўлаган жами ахборотни ўзаро айрибошлаш шарт. Бу топширилган вазифаларни малакали бажарилиши ва такрорийликка йўл қўймаслик имконини беради. 4. Раҳбарлар қарорлар тайёрлаш ва уларни қабул қилиш жараёнига ўз ходимларини вазифаларга таалуқли қарорлар қабул қилинишидан олдин уларнинг фикир мулохазаларини эшитиши даркор ходимларга нимиа сабабдан айнан шу қарорларни қилганалиги тушунтириб берилади. 5. Раҳбарлар ўз ходимларини аттестациядан ўтказиш йўли билан шунингдек бошқа танлов усуллари билан хизмат сохасида юқори лавозимларга кўтарилишига ёрдам беришлари лозим. 6. ходимлар ўз зиммаларига юклатилган вазифа учун шахсий жавобгарликни олган холда мустақил харакат қилади.. раҳбарлар уларнинг фаолиятини маслаҳат бериб, қўлай иш шароитини яратиб бериб қувватлаб тўради. Ҳалқимизда одамни синомоқчи бўлсанг унга амал бериб кўр деб бежиз айтмаган. 1. Эрталаб мтбуотни ва келтирилган хат хабарларни қараб чиқиш ташқи ва ички ҳисобтларни кўздан кичириш, маъсул ходимлар билан биргаликда муҳим долзарб масалаларни муҳокама қилиш, айни вақитда, барча муҳим 11

қарорларни қабул қилиш ва уларни бажариш мудатларини белгилаш улар ёзма равишда, жуда қисқа тарзда қайд этилиши керак. 2. Кундуз куни ташқи олам билан муомалада бўлиш кенгаш мажлис конференция ва семинарларда қатнашиши, меҳнат жамоаларига кўргазмаларга ташриф буюриши. 3. Жорий вақтда; А) ўз ходимлари билан алоқада бўлиши Б) тақдимот, спектакил премьералари ва кинофилимларнибориб кўриши таклифи тўшадиган бўлса. Доно раҳбар ҳодимлар меҳнатининг натижаларига баҳо бериш усулларини ҳамиша ривожлантириб ва такомиллаштириб боради. Бу йўналишда хизмат фаолиятининг муҳим муаммолари юзасидан ходимлар билан хамкорлик руҳиятида якка тартибда суҳбатлар ўтказиб тўриш катта ёрдам беради. 4. Аппарат ишини меҳнатини илмий асосида ташкил этиш зарур. Бу хар бир ходимнинг ўз вазифаларини тўлиқ ва самарали бажарилишини таъминласин. Бу жиҳатдан бошқарувнинг ташкилий тизимлари бўлган аналогияларни эксперт таҳлилини мақсадларини тартибга солишни ташкилий андозалаштириш, идоравий ва ижтимоий назоратни лойихалаштиришнинг самарали усулларидан моҳирона фойдаланиш алоҳида аҳамият касб этади. Суҳбат чоғида гап мақсад два сабаблар эришилган муваффақиятларга баҳо бериш юкланган вазифаларни бажариш йўлларини излаш ходимнинг касбий жихатдан лавозим бўйича ўсиш истиқболлари тўғрисида бориши мумкмн. Бўнай сухбатлар раҳбарликнинг йиғма услубини ифодалаб, ходимнинг имкониятлаини тўлароқ номоён қилиши ва унинг янада самарали ишлашини рағбатлантириш омили бўлиб хизмат қилади. Ҳозирги вақитда қадириятлар тараққиётнинг устивор йўналишлари тубдан ўзгарганлиги инсон омилининг аҳамияти беқиёс даражада ортиб кетганлигини ҳисобга олган ҳолда аппарат ичидаги муносабатлар қанчалик 12

самимий ва соғлом бўлса давлат хизматининг обрўси ва мавқеи шунчалик тез ортишини кўрсатиш мумкун. Демак ҳар бир раҳбар энг мақбул демократик услубни эгаллаши керак. Бу усул ҳозирги замон давлат хизматининг етакчи йўналишларидан бири эканлигинианиқ билиб олиш, фақат шу асосидагина қабул қилинадиган қарорларнингюқори самара беришига мумкинлигини тушиниб етиши лозим. 13

Асосий адабиётлар 1. Ўзбекистон Республикаси Конституцияси. - Т.: «Ўзбекистон», 1992. 2. Ўзбекистон Республикасининг «Таълим тўғрисида»ги қонуни - Т.: «Ўзбекистон», 1998. 3. Ўзбекистон Республикасининг «Аҳолини иш билан таъминлаш тўғрисида»ги қонуни. (янги таҳрир)- Т.: «Адолат», 1998 4. Ўзбекистон Республикасининг «Корхоналар тўғрисида»ги қонуни. -Т.: «Адолат», 1992 5. Ўзбекистон Республикасининг Меҳнат кодекси- Т.: «Адолат», 1996 6. Ўзбекистон Республикасининг «Кадрлар ни тайёрлаш миллий дастури». Тошкент, 1998 1. И.А.Каримов. «Ўзбекистон XXI аср бўсағасида: хавфсизликка таҳдид, барқарорлик шартлари ва тараққиёт кафолатлари».-Т.: «Ўзбекистон». 1997. 7. И.А.Каримов «Ўзбекистон иқтисодий ислоҳатларни чуқурлаштириш йўлида». «Тошкент», «Ўзбекистон», 1996. 8. И.А.Каримов. «Амир Темур фахримиз, ғуруримиз». Т.: «Халқ сўзи» газетаси 1996 йил 26 октябр. 9. И.А.Каримов «Юксак малакали мутахассислар - тараққиёт омили» - Т.: «Ўзбекистон», 1995. 10. www.ziyonet.uz 11. www.nur.uz 14

O'xshashlar

Бозор иқтисодиётида мулкчилик муносабатлари

Таксимлаш ва айрибошлаш муносабатлари тизимида эхтиёжлар

Кичик бизнес тизимида бозор ва ракобат

Бозор тизимида бизнес ва рақобат тушунчаси

Бозор тизимида тадбиркорлик фаолияти ва тадбиркорлик капитали