Bosh sahifa
Referatlar
Informatika va AT
Texnik vositalar tasnifi va rivojlanib borish tendentsiyalari
Texnik vositalar tasnifi va rivojlanib borish tendentsiyalari
Yuklangan vaqt:
20.09.2019
Ko'chirishlar soni:
0
Hajmi:
746.7177734375 KB
Ko'chirib olish
O'xshashlar
Zamonaviy o’quv-texnik vositalar
Axborotlashgan jamiyatning shakllanib borish tendensiyalari
Virus va antiviruslar tasnifi
Avtomatlashtirilgan axborot tizimlari
Asosiy vositalar auditi
![20-rasm. Alvafit-raqamli klavishlar. [probel]- klavishi, yozuv mashinkasiga o`xshab eng katta klavish bo`lib, probel (bo`sh yoki yo`q simvol) kiritishga xizmat qiladi. Ta`kidlash lozimki, har qanday rejimda ham u faqat probel hosil qiladi. SHu sababli klavish ustiga boshqa simvol nishoni berilmagan. Odatda komp`yuter ishga tushirilishi bilan lotin alifbosi harflarini kiritish holati mavjud bo`ladi. YOzma xarflarni kiritish uchun mos klavishlar bosiladi, xolos. Mobodo bosma harflarni kiritmoqchi bo`lsangiz u holda albatta [Shift] klavishi bilan kerakli harfga mos keluvchi klavish birgalikda bosiladi (kirill harflarini ham kiritish shu tartibda bo`ladi, faqat lotindan kirill harfiga o`tish sharti bajarilishi kerak. (Bu shart quyida beriladi). Ikki klavish birgalikda bosiladi, deyilganda, birinchisi bosib turilib, ikkinchisi ham bosiladi. Biroq, xoh bittalab yoki birgalikda bo`lgan holda, klavishni uzoq vaqt bosib turish yaramaydi. Bir deyishga ulgurmaydigan tezlikda klavishni bosilgani ma`qul, aks xolda qo`lingiz klavishda uzoqroq vaqt qolib ketsa, sizga bir xil xarflarni ko`plab terib beradi. Agar siz faqat bosma harflarni kiritmoqni istasangiz, u holda [Caps Lock] klavishini bir bora bossangiz etarli. YUqori o`ng tomondagi indikator yonib bu rejim amalga kirganini bildiradi. Marhamat, endi tergan harflaringiz bosma (katta) shaklida bo`ladi. YAna yozma(kichik) harflarga o`tish uchun, [Caps lock] qayta bosilib o`chiriladi. Kirill va lotin harflariga o`tkazishni IBM PC komp`yuterida drayverlar (maxsus kiritish-chiqarish programmalar) bajaradi. Bu programma odatda komp`yuter ish boshlashi jarayonida yuklanadi va operativ xotiraga joylashgan bo`ladi.](/data/documents/4791c5d5-91f6-4728-a8aa-c2b2d6b5d7f0/page-61.png)
![Klaviatura drayverlari yaratilganda bir alifbodan boshqasiga o`tishni ta`minlash uchun ma`lum klavishlar bitta yoki birgalikda bosilishi nazarda tutiladi. CHunki biror matn terilyotganda, hozirgi tezkor zamonimizda, ingliz so`zlarini aslida berish lozim bo`lib qolganda drayverni chaqirish oson va qisqa vaqtda bajarilishi, natijada bir alifbodan boshqasiga va ortga qaytish engilligi kafolatlanadi. Ko`pincha bunday klavishlar sirasiga [Ctrl]- o`ng yoki chap tarafdagisi, ikkalasi birgalikda bosiladi. Boshqa komp`yuterlarda boshqa klavishlar varianti ham uchraydi. Funktsional klavishlar . Klaviaturaning eng yuqori qismida [F1], [F2], ..., [F12] belgilar bilan funktsional klavishlar joylashgan bo`lib, ular ko`pincha programmalarda ishlatiladi. Aytish mumkinki, [F1] ko`p programmalarda axborot yordami(Help), [F3]- matn o`qish, [F5] - nusxa ko`chirish va boshqalarda foydalaniladi. Kursorni boshqarish klavishlariga: [],[ ],[ ],[ ], [Home],[End], [PageUp (qisqacha PgUp)],[PageDown(PgDn)] klavishlari kiradi. Ularni bosganda kursorni (ekrandagi ko`rilayotgan pozitsiya ko`rsatkichi) ko`chishi amalga oshadi. YOylar mos ravishda chapga, o`ngga, yuqoriga va pastga bir pozitsiya ko`chishni bildirsa, [Home]- satr boshiga, [End] - satr oxiriga, [PgUp], [PgDn]- sahifa boshiga, oxiriga kursorni keltiradi, monitorda bu holat 25 qatorga sakrash bilan bajariladi. Raqam klavishlari - klaviaturaning o`ng burchagida joylashgan bo`lib, [Num Lock] -bosilsa raqamlar kiritish, aks xolda kursorni boshqaruvchi klavishlar vazifasini o`taydi. Maxsus klavishlar turiga ko`p klavishlar kiradi, ularni aksari qismini ko`rib chiqamiz. [Insert] - klavishi, simvol kiritilayotgan vaqtda bosilsa, kursor ko`rsatayotgan pozitsiyadagi mavjud simvol o`rniga, yangisi uriladi. Agar mazkur klavish bosilmasa, bor simvol bir pozitsiyada o`ngga surilib, oraga yangi simvol kiritiladi. [Delete] - klavishi kursor turgan pozitsiyadagi simvolni o`chiradi yoki yo`qotadi. "Delete" -o`chirmoq demakdir.](/data/documents/4791c5d5-91f6-4728-a8aa-c2b2d6b5d7f0/page-62.png)
![[Enter] – klavishi (ba`zi klaviaturalarda [Return], [Cr] klavishlari bilan ayniydir) komp`yuter bajarishi lozim bo`lgan komanda terilgach bosiladi. Matnli redaktorlarda bu klavish ishlatilishi, abzats tugaganida amalga oshiradi. [Esc] - qandaydir komanda, noto`g`ri terilgan direktiva yoki baja-rilayotgan programmadan voz kechish uchun xizmat qiladi. [Back Space] - (yoki [Enter] ustidagi chapga yo`nalgan [-]) klavishi kursor turgan pozitsiyadan chapdagi belgini o`chiradi. [Ctrl] , [Alt] - klavishlari ham [Shift] kabi klavishlar rejimlarini, ya`ni bosmadan yozmaga yoki lotindan kirillga o`tishiga yo`l beradi. Aslida bu klavishlarga ilk yaratilgan komp`yuterlarda bundan ham kattarok vazifalar yuklatilgan edi. [Print Screen] - ekrandagi tasvirni qogozga printer orqali bosib chiqaradi, undan tashqari faylga va Windows buferiga nusxa ko`chirishga xizmat qiladi. [Breek] - klavishi programma ishini to`xtatish uchun ishlatiladi. Birgalikda qo`llaniladigan klavishlar. [Ctrl] + [Breek] - bajarilayotgan programma yoki komanda tugatilishini ta`minlaydi. [Ctrl] + [Alt] + [Del] - MS DOS sistemasini qayta yuklaydi. [Ctrl]+ [Breek] - ekrandagi axborot nusxasini printer chiqarish rejimini ulash va o`chirishni ta`minlaydi. [Ctrl] + [S] - komanda yoki programma bajarilishini to`xtatadi. [Ctrl] + [P] - ekrandagi ma`lumot nusxasini printerga ko`chirishni tashkil etadi. Rejim indikatorlari eng yuqori burchakda joylashgan bo`lib: [Num Lock], [Caps Lock],[Scroll Lock] klavishlari bosilganda yoqiladi, qayta bosib o`chiriladi. Ixtiyoriy simvolni hosil qilish klavishlari, axamiyat bersangiz jadvalda °│╣___░▒▓ - turli belgilarni ham komp`yuterda ko`rish mumkin deyilganda, bu belgilar grafik rejimdagina foydalaniladi deb tushunmoq kerak. Ekranga, klaviatura orqali hosil qilmoqchi bo`lsangiz [Alt]+ raqam tersangiz kerakli belgi hosil bo`ladi. Raqamni belgiga mos ravishda jadvaldan olasiz. Misol,](/data/documents/4791c5d5-91f6-4728-a8aa-c2b2d6b5d7f0/page-63.png)
![[Alt]+177 kombinatsiyasida klavishlarni bossangiz - ▒ belgisi ekranda hosil bo`ladi. Mashq. ____jadvaldan 199,20, sonlarga mos keluvchi belgilarni hosil qilib ko`ring. (Javob:╟ _). Pozitsionlashtirish qurilmalari . Sichqon - stol variantidagi PKning asosiy pozitsionlashtirish qurilmasi bo`lib, monitorda ma`lumotlarni grafik rejimda tasvirlashga xizmat qiladi (21- rasm). YUza bo`ylab sichqon harakatlatganida ikkita son hosil bo`ladi, ular protsessorga uzatiladi va sichqonni boshqarish programmasi bilan ekranning ikki o`lchovli sathida nuqta koordinatalarini talqin qiladi. Natijada, programma sichqon ko`rsatkichidagi tasvirni ekran bo`ylab siljitadi. 21-rasm. «Sichqon» turidagi qurilma strukturasi. Sichqonchadagi klavishlar bosilishi, protsessorga bosilgan klavish kodini uzatadi, programma mos ravishda uni talqin etadi. Bir, ikki va uch knopkali sichqonlar bo`ladi. Apple firmasining personal komp`yuterlari bir knopkali sichqonlarni, IBM ga turdosh personal komp`yuterlarda esa ikki va uch knopkalilar ishlatiladi(22-rasm). Windows ikki knopkali sichqonchalarni standart qo`llab quvvatlaydi.](/data/documents/4791c5d5-91f6-4728-a8aa-c2b2d6b5d7f0/page-64.png)
