Программалаштириш йўли. Изохлар, бўш сатрлар қолдириш, бўш хоналар номлаш, тартибли номерлаш - Informatika va AT - Referatlar

Программалаштириш йўли. Изохлар, бўш сатрлар қолдириш, бўш хоналар номлаш, тартибли номерлаш

Yuklangan vaqt:

20.09.2019

Ko'chirishlar soni:

0

Hajmi:

56 KB

Ko'chirib olish

www.arxiv.uz Программалаштириш йўли. Изохлар, бўш сатрлар қолдириш, бўш хоналар номлаш, тартибли номерлаш Режа: 1. Изохлар 2. Бўш сатрлар қолдириш. Бўш хоналар 3. Файллар номи. Қисқартиришлар

www.arxiv.uz Дастурлаш усуллари дастурни ўқилишини қулайлиги билан ўзаро боғлиқ. Усуллар деганда тажрибали дастур тузувчилар тўғри натижали, фойдаланишда қулай, қулай бўлган дастурларни тузишда фойдаланадиган усул ва методлар назарда тутилади. Дастур усулининг энг яхши қоида - бу тажрибали дастурчилар ўртасидаги келишишлардир. Чунки битта тажрибали дастурчига нисбатан 2 та еки 3 та тажрибали дастурчилар тузган дастур яхшироқдир. Дастур шундай тузилиши керакки, уни биринчи қаторда машина ёки ЭХМ эмас балки инсон ўқиб тушунсин. Чунки дастур инсонларга дастурларни тузишда, шакиллантиришда ва уларни қуллашда керак бўлади. Дастур - бу кейинчалик ишлатишга ва такомиллаштиршга мўлжалланган хужжат, алгоритмларни кодлаштириш учун ўқув материали ва хаказолардир. Демак дастурлаш тиллари бизга ўқишда қулай бўлган дастурни яратишни таoминлаб бериши керак. Дастур иложи борича алгоритимни тузилишини ва мантиқни бизга тушунарлироқ қилиб етказиб бериши керак. Усулларни стандартлаш. Албатта биз жуда кўп жойларда ва жараёнларда стандартларга асосан иш олиб борамиз. Лекин дастурлаш усулларида бунга қарши бир неча фикрлар айтилган. Улардан бирини келтириб ўтамиз: дастурлаш усули - бу шахсий фикр ва дидга боғлиқдир. Шунинг учун унга хеч қандай чегараланишлар қўйилмаслиги керак. Усулларни стандартлаш қуйидагиладрдан иборат: Агар бирон - бир нарсани яратишда 1 тадан ортиқ мавжуд бўлиб, танлаш сизга боғлиқ бўлса, унда сиз 1 та усулни танлаб, охиригача шу усулдан фойдаланинг. Аммо стандартлаш жараёнининг ўзига хос камчиликлари бор:

www.arxiv.uz стандартлашни қўллаганда келажакда дастурлаш йўлларини секинлаштирибгина қолмай, балки фойдаланишда қулай ва ортиқча чегараларга эга бўлиши мумкин. Чунки улар янгидан - янги вазифаларни бажаришга сизнинг ақлингизни боғлаб қўяди. Изох еки шарх. Тушунтириш изохларига эга бўлган дастурларни тўғрилаш ёки тузатиш осонроқ, чунки улар дастур билан ишлаш учун қўшимча маoлумотларни жамлайди. Дастур тузувчи кўпинча бошқа тузувчининг дастурини кўриб чиқаётган вақтда, хатоларни тузатишда, ёки дастур мантиқни кузатаётган вақтда жуда кўп вақт сарфлайди. Бу холатда у ўзининг меёрланган вақтини жуда катта қисмни сарфлаб қўяди. Изохланмаган дастур - бу тахминимизча дастур тузувчининг энг катта хатосидир ёки ишқибозлик ён қарашни билдиради. Дастур ёзиш жараёнида изох бериш яхши қоидадир. Келажакда буни хамма дастурчилар хисобга оладилар деган умиддамиз. Изохнинг ёзишнинг асосий қонуни - бу кўпроқ изох беришдир. Албатта, хар бир киши дастурдаги изохни ўқиётиб, шу дастур хақида кўпроқ тушунчага эга бўлади. Шунинг учун қанча керак бўлса, шунча изох беринг. Изох беришдан мақсад - дастурни тушинишни осонлаштиришдир. Улар дастурни кодлаштирганидек яхши ўйлаган ва ишлаб чиқилган бўлиши керак. Изохлар лойихалаш ва созлаш жараёни вақтда ва албатта кейинчалик хам керак бўлади. Лекин дастур тугагандан кейин изох бериш фойдасиз ва маoносиздир. Изох беришни 3 та шакли бор: киритишда, мундарижа ва тушунтиришда. Киритиш изохлари. Хар бир дастур, кичик дастур ва жараёнлар нима вазифани бажаришлиги хақидаги изохлардан бошланади. Киритиш изохларидаги маoлумотлар қуйидагилардан иборат бўлади: 1. Дапстурдан мақсад. 2. Дастурни чақириш ва ундан фойдаланиш хақидаги

www.arxiv.uz курсаткичлар. 3. Асосий массив ва узгартиргичларнинг рўйхати ва вазифаси. 4. Киритиш - чиқариш хикидаги курсаткичлар. Хамма файллар рўйхати. 5. Фойдаланилетган барча кисм программалар рўйхати. 6. Фойдаланилган математик методлар ва улар хақида маoлумотга эга бўлган адабиетлар рўйхати. 7. Дастурни бажарилган вақти хақида маoлумот. 8. Керак бўлган хотира хажми. 9. Операторга махсус кўрсатмалар. 10. Муаллиф хақида маoлумот. 11. Дастур ёзилган сана. Мундарижа. Агар дастур катта хажимга эга бўлса, унинг бошига изох шаклида мундарижа қўйиш мксадга мувофикдир. Мундарижа уз ичига дастур модулининг номини, жойини ва функциясини жамлайди. Модуллар исмига, изох еки функцияларга кўрсатмалар билан таoминланган бўлиши керак. Тушунтирш изохлари. Дастурнинг изохларсиз тушуниб булмайдиган қисмларга тушунтириш изохлари берилади. Дастурни мантиқни тушунишдан олдин сонлар ёки шартли операторлардан илгари уларнинг хақидаги кўрсатмалардан иборат изохлар чиқиб туриши керак. Юқори поғонада ёзилган 10 та қаторга 1 та изохлаш қатори ўртача меёр хисобланади. Изохлар операторлар яратаётган харакатларни таoрифламай, шу оператор гурухлари операторларини айтиб ўтиш керак. Изох дастури бошқача ифодаланмаслиги ва маoлум бир керакли маoлумотларга эга бўлиши керак. Изохлар тўғри бўлиб, Дастур ўзгарганда ўзгарувчан бўлиши керак. Дастурдаги нотўғри изохлар уларни йўқлигига насбатан анча ёмонроқдир.

www.arxiv.uz Қаторларни ташлаб кетиш - кўпинча яхши бахоланмайдиган, лекин дастурни кўринишини яхшилайдиган методдир. 1 та қаторни ташлаганда мантиқан боғланган операторларни хар бирини ажратамиз. 2 та қаторни ташлаганда дастурни асосий мантиқий қисмларини ажратиб олишимиз мумкин бўлади. Тўлдирмаган қатроларданфойдаланиб, дастурдаги алохида бўлакларни аниқ топишимишни енгиллаштириш. Оралиқ (Пробел). Дастурлаш тилида оралиқлар ихтиёрий равишда қуйилади. Оралиқлардан кенг кулланиш дастурини ўқишни осонлаштиради. Тенглаштириш ва кетма - кетликни белгилаш. Дастурни кетма - кетлигини белгилашда биз ундаги операторларни кетма- кетлиги тартибларда содир бўладиган хатоликлардан фориқ бўламиз. Дастурни бошлангич кисмидан белгилаб беришда, бизга уни текширишимизда ва созлашимизда катта ёрдам беради. Чунки тартиб белги ёки сонлар бизга катта дастурда керакли қаторларни аниқлашимизда ёрдам беради. тенглаштирилган ва кетма - кетлиги белгиланган дастурлар чиройли ва ўқишга қулай бўлади. Ўзгарувчиларга ном танлаш. Ўзгарувчиларни номини шундай танлаш керакки, бу қисмда ўзгарувчиларни катталиклари яққол билиниб туриши керак. Дастурни ўқиши осон кечиши учун исимни тўғри танлашга хам боғлиқ бўлади. Бутун ўзгарувчиларнинг номи I, G, K, L, M, N харфларидан бошланади. Ўзгарувчилар қуйидаги турларда бўлинади: бутун (целқе), хақиқий (дейст - е), комплексли, белгили (символpнқе). Файллар номи. Файллар билан ишлаётган вақтда уларни солиштириш учун қандайдир перефикс еки суффикс танланади. Агар хар бир файл ўзининг перфиксига эга бўлса, дастурни ўқиш осон бўлади. Бу перфикс дастурни ёзишда мос келувчи майдонни аниқлаб беради ва қайси ишчи кимлар билан майдонлар мантиқан боғланганлигини анклаб беради.

www.arxiv.uz Дастурларни хар хил дастурдаги бир хил файлларга бир хил ном берилишлари, шу дастурларни ўзаро солиштириш жараёнларини осонлаштиради. Стандарт қисқартиришлар. (Абревятура) Дастурни ишлаб чиқишда стандарт қисқартиришларни киритиш шартдир. Чунки булар бегона шахсларни дастурингизни ўқишни осонлаштиради. Стандарт қисқартиришлар дастурчига керак бўлганда эски дастурларни янгисини ёзишга ёрдамлашади. Стандарт қисқартиришларни ишлаб чикиш қуйидагилардан иборат: хар бир сўзнинг белгиси хотирага олиниши керак. Сақланган исмдаги сўзларнинг умумий сони 3 дан ортмаслиги керак. Аббреватура хар доим сўзларнинг бош харфи киритилиши шарт. Унсиз харфлар унли харфларга нисбатан ахамятлироқ. Сўзнинг боши унинг охиридан кўра кераклироқ. Аббревиатура ўз ичига 6 дан 15 гача харфлар олиши керак. Кейинги сатрга кўчириш. (Перенос). Агар сиз ёзаётган қаторга бирон бир сўз сиғмай қолса, уни кейинги қатордан бошланг. Албатта кўчириш рухсат этилади. Лекин у дастурни ўқишини ва фойдаланишни қийинлаштиради. Операторларни жойлаштириш. Бир хилги дастурларда битта қаторга бир неча операторларни жойлаштириш мумкин. Лекин бу 2 та сабабларга ноқулай: биринчидан, дастурни ўқиш қийинлашади. Иккинчидан, у параграфларга бўлиш каби услубдан фойдаланишни алмаштиради. Яна бир сабабдан бири шундаки, синтаксис хато хақида хабар бораётган вақтда, қаторнинг номери хам берилади. Алфавит буйича рўйхатни тартиблаш. Дастурлаш тилида жуда кўп ўзгарувчилар катнашади ва уларни исми буйича аниқлаш тузувчининг ўзига боғлиқдир. Шунинг учун тузувчининг ишини осонлаштириш учун рўйхатлар тузилади ва рўйхатлар 2 та турга бўлинади: 1. Ўзгарувчилар тури эълон қилингандаги ўзгарувчилар номини

www.arxiv.uz рўйхати. 2. Жараён параметрларининг рўйхати. Алфавит буйича тартиблашни оператор аргуметлари рўйхатида жараёнларни чақириб тартиблаш хам мумкин. Кичик маoлумотларни тартиблашнинг бошқа усули - бу белгиларни номерлашдир. Рўйхатлар устун шаклида бўлиши керак. Дастурчи рўйхатни устун шаклида тузиш учун хар бир ўзгарувчилар рўйхатидаги исмларнинг энг кўп белгиларига мос равишда исмлар остида жой қолдириш шарт. Бундай жойлаштиришлар кириш - чиқишдан тортиб хар бир берилганлар рўйхатида бўлиши керак. Қавслар. ( Скопки). Қавслардан тўғри фойдаланиш дастурни ўқишни осонлаштиради, чунки операциялар бажарилаётган вақтда приариатация маoлум бўлади ва бунда дастурчи бир неча қавслардан фойдаланиши мумкин, лекин бунда дастурни ўқиш ва тузатиш қийинлашади. Асосий қоидалардан бирон - гумонли жойларда қавс қўйинг. Бу эса дастурни тушунарли қилиб, хато қилишни олдини олади. Қатор бошидан ўтиш. Операторларни ёзишда уларни ўртасидаги боғлиқни кўрсатиш учун бир сатрлар бошидан ўтишлар бажарилади. Тўғри бажарилган ўтишлар дастурни таркибини кўрсатади. Бу текстни тушунарли тилда парагрфларга гурухий сўзларни мантиқий боғлаб бўлади. Цикллар - ўтишларида фойдаланишдаги оддий холат. Ўтишларда фақат циклларда эмас, балки буйруқларни қулай гурухлашда хам киритилади.

www.arxiv.uz Адабиётлар: 1.Ван Тассел Д. Стилғ, разработка, эффективностғ, отладка и испқтание программ. М., Мир, 1991. 2. Лингер Р.,Теория и практика структурного программирования М.,Мир,1985. 3.В.В. Липаев. “Проектирование программнқх средств”, М.:”ВШ”, 1991. 4. Фокс Дж. “Программное обеспечение и его разработка”. Пер. с англ. М.: Мир, 1985. 5. С.С. Гуломов. “Иктисодий информатика”. Тошкент 1999 й. 6. www . ziyonet . uz

O'xshashlar

Программалаштириш йўли. Бўлимлар номини танлаш. Ўкилмайдиган программалар. Программаловчига маслахатлар

Структурали программалаштириш. Амалий программалаштириш

Чизиқли программалаштириш

Қавариқ программалаштириш ( каварик коварик программалаштириш дастурлаштириш

Макрослар. Макросларни яратиш техникаси. Макросларни ҳодисалар билан боғлаш