Интернет технологиялари ҳақида нималарни билиш зарур - Informatika va AT - Referatlar

Интернет технологиялари ҳақида нималарни билиш зарур

Yuklangan vaqt:

22.09.2023

Ko'chirishlar soni:

0

Hajmi:

598 KB

Ko'chirib olish

Интернет технологиялари ҳақида нималарни билиш зарур? Режа: 1. Тадбиркор учун Интернет имкониятлари 2. Интернет имкониятларининг тараққиёти 3. Интернет имкониятларидан иш юритишда ва бошқаришда 4. фойдаланиш бўйича маслаҳатлар

Интернет – бу ўргимчаксиз жаҳон ахборот ўргимчак тўридир Тадбиркор учун Интернет имкониятлари Бутун дунё ҳамжамияти шуни тан олмоқдаки, XXI асрда билим – энг бебаҳо ресурс сифатида – иқтисодий ва ижтимоий тараққиётнинг ҳаракатлантирувчи ку чи сифатида намоён бўлади. Билим ва ахборотларни яратиш, узатиш ва уларга эга бўлиш тез суратларда амалга ошаётган бир даврда уларни эслаб қолиш имконияти мавжуд эмас. Билим ва ахборотларни йиғиш, танлаш, қайта ишлаш, узатиш ва амалиётда қўллашнинг восита ва усулларига эга бўлиш зарур. Ижтимоий, иқтисодий, сиёсий, маданий ва экологик соҳаларда жиддий ўзгаришларга сабабчи бўлган глобаллашув жараёнида, айниқса, АКТ соҳасидаги кескин тараққиёт ахборот ресурсларининг ривожланишига олиб келди. Бу эса фойдаланувчилардан ахборотдан унумли фойдаланишни талаб этади. ХХI асрнинг инсониятга тақдим этган афзалликларидан бири АКТ имкониятлари бўлиб, у айнан шу талабга жавоб беради, яъни бугунги кунда инсон АКТ имкониятларидан фойдаланибгина қолмай, балки уларни кундалик фаолиятида тўғри ва унумли жорий этиш, кўзланган мақсадлари йўлида ютуқларга эришишига кўмак бериши шартдир. Бугунги кунда, Интернет имкониятларидан хабардор бўлиш ва улардан фойдалана билиш зарурати ўсиб бормоқда. Дастлаб Интернет бу турли-туман маълумотлар, билимлар омбори эди. Эндиликда Интернет ёрдамида

биргаликда унумли ишлаш имкониятлари ҳам ривожланиб бормоқда. Интернет айнан шу имкониятлари билан фойдаланувчиларни ўзига жалб этмоқда, мазкур имкониятлар, айниқса, тадбиркорликда жуда асқотмоқда. Бунинг учун ушбу имкониятлардан унумли фойдаланиш зарур. Масалан, кундалик фаолиятда зарур бўлган ахборот ва билимларни топиш, янгиликлар билан танишиш, харидорлар билан мулоқот қилиш, зарур анжомлар ва технологияларни сотиб олиш ва тўловларни амалга ошириш учун фойдаланилмоқда. Интернетда ўз корхонаси ҳамда хизматлари ҳақидаги маълумотларни веб-саҳифада ва жамоа тармоқларида берувчи корхоналар сони ўсиб бормоқда. Интернет орқали хизматларни амалга оширувчи корхоналар сони кўпаймоқда. Тўловларни бажариш учун ҳам банкка бориш зарурати йўқолиб бормоқда. Тадбиркорлар учун Интернет ёрдамида янгиликларни олиш ва юбориш қулай бўлиб қолди. Ўзбекистон Савдосаноат Палатаси веб-саҳифасидаги маълумотлар, янгиликлар ва маслаҳатлардан тадбиркорлар фойдаланиб келмоқда. Бу эса Интернет ёрдамида тадбиркорликни амалга ошириш имкониятлари республикамизда ривожланиб бораётганининг далилидир. Келинг, тадбиркор учун Интернет имкониятларини санаб ўтайлик: • Маълумотларни топиш, олиш, сақлаш ва улар устида ишлаш. • Янгиликлардан хабардор бўлиш, янги билимларни олиш ва малакани ошириш. • Мижозларни ва ҳамкорларни топиш.

• Маҳсулот ва хизматларни сотиш имконияти. • Маркетинг ва бозор мониторингини амалга ошириш. • Рақобатларнинг иш фаолиятини назорат қилиш. • Тўловларни бажариш. • Бизнесни бошқариш. • Янги ғоялар ва лойиҳалар ҳақида маълумот олиш ва бизнесни ривожлантириш. • Тезкор алоқа қилиш ва мурожаат этиш. ушбу имкониятларга эришиш учун Интернет технологияларидан унумли фойдаланиш зарур. Шу билан бирга, корхона ва унинг хизматлари ҳақидаги маълумотни Интернетга жойлаштириш ва уни оммавийлаштиришни йўлга қўйиш муҳимдир. Бизнесни бошқариш учун мавжуд бўлган имкониятлардан фойдаланиш мумкин. ушбу қўлланмада Сиз Интернетнинг виртуал технологиялари тавсифи ва улардан фойдаланиш бўйича тавсия ва маслаҳатлар билан танишасиз. ушбу виртуал оламга саёҳатингизда муваффақиятлар тилаймиз. Агар ушбу саёҳат натижасида сизда савол ва тавсиялар пайдо бўлса, уларни www. chamber.uz ва www.businessinfo.uz саҳифалари орқали юборишингиз мумкин. Интернет имкониятларининг тараққиёти Интернет дастлаб бир неча ҳарбий тадқиқотчилик марказлари ўртасида ахборот ресурсларидан биргаликда фойдаланиш учун яратилган эди. Кейинчалик ушбу имкониятдан олимлар ва тадқиқотчилар фойдалана бошлади. Йилдан-йилга унинг имкониятлари ошиб борди. натижада унинг фойдаланувчилари доираси ҳам кенгайиб борди. Бугун Интернет бир қатор имкониятларга эга. Айнан ушбу имкониятлар унинг кенг оммага манзур бўлишининг сабабчисидир. Шунинг учун ҳозирги кунда Интернет каттаю- кичикнинг энг яқин дўстига айланди. умуман олганда, Интернет қуйидаги имкониятларга эга:

• Маълумотларни топиш. • Электрон почта хизмати. • Мулоқот қилиш (чат, форум, видеоконференция). • Маълумотларни олиш ва тарқатиш (веб-саҳифалар, вебблоглар, жамоа тармоқлари, ахборотномалар, янгиликлар). • Электрон ҳокимият. • Электрон офис. • Электрон кутубхоналар. • Электрон таълим. • Электрон тиббиёт. • Электрон тижорат. Маълумотларни топиш – Интернет маълумотларни тез топиш имконияти билан фойдаланувчиларни ўзига тортади. Маълумотларни қидириш махсус қидирув тизимлари мавжуд. Қидирув тизимлари махсус тартибқоидаларга эга. Маълумотлар айнан шу қоидалар асосида қидирилади. Шу билан бирга, маълумотларни каталоглардан қидириш мумкин. ушбу каталоглар тизими ҳам ўз тартибига эга. Электрон почта хизмати оддий почта вазифасини бажаради. у бир электрон манзилдан иккинчисига маълумотлар жўнатилишини ҳамда қабул қилинишини таъминлайди. Электрон почта ёрдамида хат, расм, ҳужжат, жадваллар, тақдимотлар ва аудио, видеофайлларни юбориш ва қабул қилиш мумкин. Энг асосийси, хат бир зумда манзилга ёки бир неча манзилга етиб боради. Электрон хатни ўқиш учун электрон почта қутисини очиш зарур. Бу махсус почта тармоғи ёки Интернет тармоғидаги электрон почта хизматлари орқали

амалга оширилади. Интернет фойдаланувчиси электрон манзил ёрдамида Интернетнинг турли хизматларидан фойдаланиш имкониятига эга бўлади. Мулоқот қилиш – Интернет фойдаланувчилар ўзаро мулоқот қилиши учун муҳит яратади. Матн, овоз ва видеоалоқа ёрдамида мулоқот қилиш мумкин бўлади. Форум ва чатда клавиатура ёрдамида чоп этиш орқали мулоқот қилиш мумкин. Lync, Gmail, Mailagent, Skype, Viber кабилар орқали аудио ва видео алоқаларни ҳам амалга ошириш мумкин. Телефонда мулоқот қилганингизда суҳбатдошни фақатгина эшитиш мумкин. Видеоалоқа ёрдамида эса суҳбатдошни эшитиш билан бирга, уни кўриш ҳам, яъни суҳбатдошни мавзуга бўлган муносабатини кузатиш мумкин, айниқса, тадбиркорликда бу технология жуда қўл келади. Бир пайтнинг ўзида бир неча киши билан видеоалоқа ўрнатиш мумкин. Савдо-саноат палатаси Lync дастуридан унумли фойдаланади. Маълумотларни тарқатиш – Интернет имкониятларидан биридир. унинг ёрдамида янгилик ларни ва ахборотларни кенг доирага қисқа вақт ичида тарқатиш мумкин. Бу ахборот узатишнинг энг тез ва арзон усулидир. Бунда ахборот 24 соат давомида мижозлар эътиборида бўлади. Тадбиркорлика оид маълумотларни веб-саҳифалар, веб-блоглар, жамоа тармоқларида, ахборот порталларида, ахборотномалар ва тарқатмалар ёрдамида тарқатиш

мумкин. Кундан-кунга Интернет мижозлари сони ўсиши уни энг унумли оммавий ахборот воситасига айлантирмоқда. Электрон ҳукумат – Электрон ҳукумат бу фуқароларга, бизнесга, ҳукуматнинг бошқа тармоқлари ва давлат ходимларига ахборот технологиялари ёрдамида ахборотни тақдим этиш ва давлат хизматларини кўрсатишни такомиллаштиришдир. Бунда давлат ва фуқаро ўртасидаги алоқага минимал вақт сарф этилади, яъни давлат ва фуқаро ўртасидаги мулоқот тезроқ ўрнатилади. Чунки фуқаролар ҳукумат ташкилотларига Интернет орқали тўғридантўғри мурожаат этиш имконига эга бўладилар. Бу албатта, ахборот технологиялардан унумли фойдаланишни тақозо этади. Электрон офис – Интернет офисларни бошқаришда ва иш юритиш борасида кўп имкониятларга эга. Электрон офис ёрдамида корхона ҳужжатларидан турли офислардан туриб, биргаликда фойдаланиш мумкин. Офислар орасидаги масофа аҳамиятга эга эмас. Бу ҳужжатлар устида бирга ишлашда жуда қулайдир, айниқса, хизмат сафари давомида ҳам ходимлар корхона ҳужжатларидан фойдаланиши ва корхона фаолиятида фаол иштирок этиши мумкин. Бунинг учун ходимлар корхона веб-сайтида имконият мавжуд бўлиши ва ходим Интернет орқали унга боғланиши шарт. Электрон офис корхонада иш унумдорлигини оширади ҳамда вақт ва қоғоз харажатини тежайди. Электрон офис корхона фаолиятида кўпгина қулайликлар яратади. ушбу технология тавсифи 5-бобда батафсил келтирилади. Электрон кутубхоналар – бу одатдаги кутубхонанинг Интернетдаги электрон шаклидир.

Бу кутубхона фонди улканлиги ва 24 соат сифатли хизмати билан афзалдир. унда зарур китоб ёки мақолани бир зумда топиш мумкин. Интернет ёрдамида дунёнинг ихтиёрий кутубхонаси электрон жавонларидаги адабиётлар сизга мунтазир. Электрон кутубхоналарнинг аксарият адабиётларидан бепул фойдаланиш мумкин. Баъзи кутубхоналар қисман ёки тўлиқ пуллик хизмат кўрсатиши мумкин. Оммабоп электрон кутубхоналар рўйхати 6-бобда келтирилади. Электрон таълим (Масофадан ўқитиш) – Интернет тармоғи орқали сизга қулай бўлган вақтда ва жойда ўқиш имкониятидир. Электрон таълим ёки масофадан ўқитиш қулайлиги билан ривожланиб бормоқда. Бу, айниқса, иккинчи касбни танлашда ва малакани оширишда жуда қўл келмоқда, чунки иш фаолиятидан ажралмаган ҳолда ўқиш мумкин, яъни ишдан бўш вақтда ўқув жараёнида иштирок этилади. Шунинг учун бу имконият тадбиркорлар учун қулайдир. Масалан, ишдан узилмаган ҳолда, мунтазам равишда, ходимлар малакасини ошириш мумкин. ушбу таълим ҳақида 6-бобда батафсил танишиш мумкин. Электрон тиббиёт (Телетиббиёт) – Интернет орқали беморларни даволаш имкониятидир. Масофадан туриб, беморнинг ҳолатини кузатиш, операция жараёнида қатнашиш, ташхис натижалари билан танишиш ва таҳлил қилиш имкониятлари телетиббиёт деб аталади. Махсус видео қурилмалар, электрон микроскопли компьютерлар ва камералар ёрдамида беморларнинг ташхисини аниқлаш, уларни даволаш ва операциялар қилиш мумкин бўлмоқда. ушбу имконият шифокорларни ўқитишда ҳам қўл келмоқда, яъни юқори малакали шифокорлар маслаҳатларидан узоқдаги беморлар ҳам тез тиббий

ёрдам олиши мумкин. Тиббиёт таълим муассасалари талабаларини ўқитиш, уларга жарроҳлик жараёнларини намойиш этиш ҳамда маҳаллий ва чет эл шифокорларининг маъруза ва маслаҳатларини ташкил этиш шифокорлар ҳамда талабалар малакасини оширишда муҳимдир. Бу ҳақида оммавий ахборот воситаларида янгиликлар тез-тез пайдо бўлиб бормоқда. Электрон тижорат – бу Интернетда савдо-сотиқни амалга оширишдир. унинг имкониятлари турли-туман бўлиб. Интернет орқали техника, дори- дармон, кийим-кечак ва озиқ-овқат маҳсулотларини сотиш ёки харид қилиш ва хизмат кўрсатиш мумкин. Бу хизмат ёрдамида сифатли маҳсулот сотиш билан бирга, вақт ва маблағни тежаш мумкин. ушбу усулдан корхоналар ҳамда жисмоний шахслар фойдаланмоқда. Шунинг учун ушбу технология тезда ривожланмоқда. Баъзи корхоналар савдосотиқни фақат Интернет орқали амалга оширмоқда. Интернет имкониятларидан иш юритишда ва бошқаришда фойдаланиш бўйича маслаҳатлар Интернетнинг юқорида келтирилган имкониятларини қўллаш юзасидан тавсиялар қуйидагилардан иборат: • Интернетнинг имкониятларини ўрганиб чиқиб, ундан корхонада фойдаланиш бўйича йўлланма ишлаб чиқинг ва у билан ходимларни таништиринг. ушбу йўлланмада Интернетдан фойдаланиш сиёсатини, хавфсизлик тартиблари ва ходимлар масъулиятини кўрсатиш мақсадга мувофиқ. ушбу йўлланмани экспертларга кўрсатиб ва уларнинг тавсиясини ҳисобга олган маъқул. • Интернет имкониятларидан фойдаланиш юзасидан ходимлар учун тренинг ташкил этиш ва ходимларнинг фаол ўқишини таъминлаш зарур. Мунтазам равишда, Интернет янги имкониятлари бўйича тренинг ва тақдимотлар олиб бориш ва унда барча ходимларнинг иштирок этишини таъминлаш зарур. Интернет имкониятларидан унумли фойдаланган

ходимларни рағбатлантириш мумкин. Бу бошқа ходимларни Интернет имкониятларидан унумлироқ фойдаланишга ундайди. • Ҳужжатларни, ҳисоботларни ва лойиҳаларни Интернет орқали юбориш вақтни тежайди. Масалан, сиз ҳужжатларни Интернет орқа ли қабул қилиб, ўзингизга қулай бўлган вақтда танишиб, фикр ва мулоҳазаларингизни унда кўрсатишингиз мумкин. Бундан ташқари, ҳамкорлар ёки ходимлар билан бирга, ҳужжат устида реал вақтда ҳамкорликда ишлашингиз мумкин. натижада ҳужжат ёки лойиҳа янада такомиллашади. ушбу жараён сизни ва ходимларни янги ғоя ва янги лойиҳаларга олиб келади. Чунки ушбу мулоқот янги билим ва кўникмалар ривожланиши учун муҳит яратади. Шу билан бирга, ҳужжатлар, ҳисоботлар ва лойиҳалар устида ишлаш жараёнини қисқартиради ва унумдорликни оширади. • Интернетдан мулоқот учун фойдаланиш иш жараёнини тезлаштиради ва харажатларни камайтиради. Чунки расмий мулоқот оғзаки мулоқотдан устундир. Ёзма равишда, фикр билдириш кўпроқ эътиборни ва масъулиятни жалб этади. Бу эса барчадан қўшимча ҳаракат талаб этади, яъни бу ходимларни ўз устида доимо ишлашга ундайди. Бу бир томондан бўлса, иккинчи томондан, вақт тежалади, яъни кераксиз муҳокамаларга ўрин қолмайди. Видеоалоқа ёрдамида мулоқот қилиш икки томондан ҳам жиддийликни талаб этади. Яна бир томони телефон алоқаси ва сафарлар учун харажатлар сезиларли даражада камаяди. • Интернетнинг он-лайн интерактив имкониятлари кундалик фаолиятда жуда фойдалидир. ушбу имконият корхона иш фаолиятини сезиларли

даражада оширади. Бунинг учун ушбу хизматдан тўғри ва мақсадли равишда, фойдаланиш ва хизматлар тавсифи билан танишиш зарур. Бу фойдаланувчи саволига мос хизматни аниқлашда фойдали бўлади. • И н т е р н е т орқали янги имкониятлар, янги лойиҳалар ва янги ҳамкорлар топиш мумкин. Бу бизнесни ривожлантириш учун омилдир. Бунинг учун доимо Интернетда корхона учун зарур бўлган янгиликларни, имкониятларни, ҳамкорлар веб-саҳифаларини кузатиб бориш зарур. Форум ва жамоа тармоқларида қатнашиб бориш мумкин. Ахборотномаларга корхонани қайд қилиш мумкин. Масалан, бир корхона янги лойиҳа устида иш бошлаган ва бунинг учун ҳамкорлар қидираётган ёки ташкилот лойиҳани амалга ошириш учун корхоналар ўртасида тендер ўтказаётган бўлиши мумкин. Масалан, Савдо-саноат палатаси дастури тендорлари www.chamber.uz саҳифасида бериб борилади. • Интернет оммавий ахборот воситаси бўлганлиги учун ундан реклама учун фойдаланиш мақсадга мувофиқ. Агар корхонангиз ва унинг хизматлари ҳақидаги маълумотни 24 соат давомида мижозларга ҳавола қилмоқчи бўлсангиз, унда буни фақатгина Интернет орқали амалга ошириш мумкин. Масалан, корхона веб-саҳифаси, мунтазам равишда, ахборот воситаларида корхона фаолияти ҳақида маълумот бериш, форум ва блогларларда маълумот бериб бориш, ҳамкорликда лойиҳаларда қатнашиш, турли танловларда иштирок этиш (масалан, Интернет форум, Интернет Фестиваль) мумкин. Корхона веб-саҳифаси мунтазам равишда, янгиланиб бориши унинг жиддийлигидан далолат беради.

• Интернет ёрдамида ходимлар ишини мониторинг қилиш ва зарур ҳолда уларга тавсия ва маслаҳатлар бериш мумкин. Интернет офислар орасидаги масофани йўқотади, яъни корхона ягона тармоғини яратади. натижада корхона ходимлари ишини бошқариш ва ёрдам бериш мумкин. Бу электрон офис деб аталади. Бу имкониятда корхонанинг барча ходимлари мулоқот қилиш, ҳужжатлардан биргаликда фойдаланиш, таҳлил қилиш, янгиликларни биргаликда ўрганиш имкониятига эга бўлади. • Интернетдаги маълумотлардан фойдаланишда муаллифлик ҳуқуқига риоя қилиш зарур. Қонунга зид ва ахлоқсиз маълумотларни тарқатувчи саҳифалардан фойдаланмасликни ходимлардан талаб қилинг. • Интернетда тадбиркорликни амалга ошириш мумкин. Масалан, электрон дўкон, электрон эълонлар тахтаси, электрон газета ёки журнал, он- лайн маслаҳат ва шу кабилардир. Бу электрон тижоратга мисолдир. • Масофавий таълим курслари ҳақида янгиликлардан хабардор бўлинг. ушбу курслар ўзингизнинг ва ходимларнинг малакасини оширишда фойдали бўлади. Масофавий таълим ишдан узилмаган ҳолда малака ошириш имкониятини беради.

Адабиётлар : 1. “Ўзбекистон Республикаси ахборот ресурсларини тайёрлаш ва уларни маълумотларни узатиш тармоқларида, шу жумладан, Интернетда тарқатиш тартиби тўғрисидаги низомни тасдиқлаш тўғрисида”, Ўзбекистон Республикаси Вазирлар Маҳкамасининг қарори, 137-сон, 1999 йил 26 март. 2. Указ Президента Республики Узбекистан "О дальнейшем развитии компьютеризации и внедрении информационнокоммуникационных технологий" (30 мая 2002 г. № УП-3080) 3. “Ахборотлаштириш тўғрисида”ги 2003 йил 11 декабрь 560-II-сон Ўзбекистон Республикаси Қонуни. 4. “Давлат ва хўжалик бошқаруви, маҳаллий давлат ҳоқимияти органларининг ахборот-коммуникация технологияларидан фойдаланган ҳолда юридик ва жисмоний шахслар билан ўзаро ҳамкорлигини янада такомиллаштириш чора-тадбирлари тўғрисида”, Ўзбекистон Республикаси Вазирлар Маҳкамасининг қарори, 181-сон, 2007 йил 23 август. 5. “Интернет тармоғида Ўзбекистон Республикасининг Ҳукумат порталини янада ривожлантириш чора-тадбирлари тўғрисида”, Ўзбекистон Республикаси Вазирлар Маҳкамасининг қарори, 259сон, 2007 йил 17 декабрь. 6. O‘zbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasining 2012-yil 30-dekabrdagi “Interaktiv davlat xizmatlari kо‘rsatishni hisobga olgan holda Internet tarmog‘ida O‘zbekiston Respublikasining Hukumat portali faoliyatini yanada takomillashtirish chora-tadbirlari tо‘g‘risida”gi 378-son qarori.

O'xshashlar

Интернет ҳақида нималарни билиш зарур

Ахборот технологиялари ҳақида тушунча

Ахборот технологиялари ҳақида тушунча, ахборотларнинг ўлчов бирликлари.doc

Интернет протоколлари

Интернет логистика