logo
  1. Bosh sahifa
  2. Referatlar
  3. Informatika va AT
  4. Buyruqlar, fayl

Buyruqlar, fayl

Yuklangan vaqt:

20.09.2019

Ko'chirishlar soni:

0

Hajmi:

108 KB
Ko'chirib olish
Buyruqlar, fayl Buyruqlar. Fayl. MS DOS buyruqlari. Endi MS DOS ning ayrim buyruqlari bilan tanishib chiqaylik. Shu yerda ikkita (i_i va \) belgiga alohida ahamiyat berishimiz kerak. Birinchi belgi [Space] (bo&#39;sh joy) belgisi bo&#39;lib, u buyruqlar bilan fayllar orasini ajratib turadi. Ikkinchisi og&#39;ma chiziq (\)(qisqacha slesh deyiladi) belgisi bo&#39;lib, bu o&#39;zak va joriy kataloglarni ajratib turadi. DOS buyruqlari bilan ishlashda ushbu <> qavs ichidagi parametr har doim qo&#39;yilishi shart bo&#39;lmagan parametr deb, <> belgi ichidagi parametr har doim bo&#39;lishi kerak bo&#39;lgan parametr deb tushunilishi kerak. DOS buyruqlarini berishda bu ikki belgi yozilmaydi. 1. Help yoki Help <mavzu> — DOS haqida yordam olish. MS DOS haqida yordam olish uchun DOS katalogida qbasic.exe va qbasic.hip fayllari mavjud bo&#39;lishi kerak. Agar DOS ning taklif buyrug&#39;i qatoriga help terilgach, [Enter] tugmasi bosilsa, ekranda ushbu ko&#39;rinishdagi ma&#39;lumotlar oynasi paydo bo&#39;ladi. Bu yerdan kursorni kerakli buyruq ustiga olib borib, [Enter] tug masi bosilsa, shu buyruq haqida ma&#39;lumot olish mumkin. Bunda: * [Alt]+[C] — umumiy (1.1-rasm) holiga keltirish. * [Alt]+[N] — keying! yordamga o&#39;tish. * [Alt]+[B] — oldingi yordamga o&#39;tish. Agar DOS ning taklif buyrug&#39;i qatoriga help ,_,append terilib, [Enter] tugmasi bosilsa, Append buyrug&#39;i haqida ma&#39;lumot chiqadi. 2 . CLS —monitorning ekranini tozalash. Ekranning 1-qatorida DOS ning taklif buyrug&#39;i paydo bo&#39;ladi. 3. DATE — sana haqida ma&#39;lumot chiqadi va kunni o&#39;zgartirish imkoniyati paydo bo&#39;ladi. Kunni o&#39;rnatish uchun DOS ning taklifiga qaraladi. Masalan, DOS ning taklif buyrug&#39;iga 09—20—98 terilsa, bu 1998- yil 20- sentabrni bildiradi. 4. TIME — vaqt haqida ma&#39;lumot chiqadi va vaqtni o&#39;zgartirish imkoniyati paydo bo&#39;ladi. Masalan, taklif buyrug&#39;iga 10:30 terilsa va [Enter] tugmasi bosilsa, hosil bo&#39;lgan yozuv soatning 10 dan 30 minut o&#39;tganini bildiradi. 5. PROMPT — DOS ning taklif buyrug&#39;ini o&#39;zgartirish. Uning buyruq formati quyidagicha: prompt <matn> <matn> esa ixtiyoriy matn yoki quyidagilardan biri, yoki bir nechtasi bo&#39; lishi mumkin (1.1 -jadval). 1.1-jadval $p – joriy disk va katalog $h – oldingi belgini o’chirish $h – joriy disk $g – “>” belgi $d – joriy kun $1 – “<” belgi $t – joriy vaqt $b – “  ” belgi $v – Dos versiyasi $$ - ‘$’ belgi $s – bo’sh joy $_ - yangi qatorga o’tish Masalan, prompt $p$g buyrug&#39;i natijasi C:\> ko&#39;rinishda bo&#39;lib, joriy disk, katalog va > belgini akslantiradi. Agar taklif buyrug&#39;i prompt $t$p$I ko&#39;rinishida bo&#39;lsa, u holda DOS taklifi <joriy vaqt> C:\< ko&#39;rinishda bo&#39;ladi (masalan, 13.05 C:\< ). prompt va prompt $p$q buyruqlari bir xildir. 6. DIR — kataloglar va fayllar ro&#39;yxatini ko&#39;rish. Buyruq formati quyidagicha: Dir <Drive:> \Path\<filename> </parametrs> Bunda path — yo&#39;l, parametrlar (parametrs) har xil bo&#39;lishi mumkin. Masalan: /P — fayllar ro&#39;yxatini ekran to&#39;lgunicha chiqaradi. /W — fayllarni faqat ismi bo&#39;yicha beshta ustunda chiqaradi. /S — barcha katalog va qism kataloglarning mundarijasini va fayllar haqida ma&#39;lumotlarni chiqaradi. /C — siqilganlik darajasi haqida ma&#39;lumot chiqaradi. /ON — fayllarning nomi bo&#39;yicha tartiblaydi. /OE — fayllarning kengaytmasi bo&#39;yicha tartiblaydi. /OS — fayllarning hajmi bo&#39;yicha tartiblaydi. /OG — siqilganlik darajasi bo&#39;yicha tartiblaydi. /OA — fayllarni kuni va vaqti bo&#39;yicha tartiblaydi. Masalan: dir — joriy katalogning mundarijasini chiqaradi. dir *.exe — joriy katalogdagi kengaytmasi exe bo&#39;lgan barcha fayllarni chiqaradi. dir /p — joriy katalogning mundarijasini ekran to&#39;lguncha chiqaradi. dir C:\*.txt /s — C diskning o&#39;zak va qism kataloglardagi kengaytmasi txt bo&#39;lgan barcha fayllar haqida ma&#39;lumot chiqaradi. 7. Joriy diskni o&#39;zgartirish buyrug&#39;i. Diskni o&#39;zgartirish uchun diskning nomi va ikki nuqta(:) terilishi va [Enter] tugmasi bosilishi kerak. Masalan: A: — A yumshoq diskka o&#39;tish. C: — C diskka o&#39;tish. 8. CD (Change Directory) — joriy katalogni o&#39;zgartirish. Joriy katalogni o&#39;zgartirish uchun cd buyrug&#39;i mavjud. Uning buyruq formati quyidagicha. Cd <drive:>\path Agar disk(drive) berilsa, joriy disk shu diskka o&#39;tadi, aks holda joriy diskda qoladi. Masalan: cd \ yoki cd \ — joriy diskning o&#39;zak katalogiga o&#39;tish. cd..- joriy katalogdan chiqish. cd dos — DOS katalogiga o&#39;tish. cd a:\tutor — A yumshoq diskning TUTOR katalogiga o&#39;tish. 9. MD (Make Directory) — katalog hosil qilish. Katalog hosil qilish uchun md buyrug&#39;idan foydalaniladi va uning buyruq formati quyidagicha: md <drive:>\path Masalan: md book — BOOK katalogini hosil qilish. md a:\work— A diskda WORK katalogini hosil qilish. md tempXtempo — TEMP katalogida TEMPO katalogini hosil qi-lish. Bunda TEMP katalogi mavjud bo&#39;lishi kerak. md country — joriy katalogda COUNTRY katalogini hosil qiladi. md c:\lexicon\text — C diskning LEXICON katalogida TEXT qism katalogini hosil qiladi. 10. RD (Remove Directory) — katalogni yo&#39;qotish. Katalogni yo&#39;qo-tish rd buyrug&#39;i orqali amalga oshiriladi. Bu buyruqning ishlashi uchun katalog bo&#39;sh bo&#39;lishi kerak. Uning buyruq formati quyidagicha: rd <drive: >\path Masalan: Rd record — joriy katalogdagi RECORD katalogini yo&#39;qotadi. Rd \record — o&#39;zak katalogdagi RECORD katalogini yo&#39;qotadi. Rd a:\text\book — A— yumshoq diskning o&#39;zak katalogdagi TEXT katalogining BOOK qism katalogini yo&#39;qotadi. Ba&#39;zan kaialogni barcha fayllari va qism kataloglari bilan birga yo&#39;qotishga to&#39;g&#39;ri keladi. Bunday paytlarda Deltree dasturidan foydalanish mumkin. Uning buyruq formati quyidagicha: Deltree filename or directory </y> Masalan: Deltree temp — joriy katalogning TEMP katalogidagi barcha fayllarni qism kataloglari bilan yo&#39;qotadi. Deltree /y \temp — o&#39;zak katalogning TEMP katalogidagi barcha fayllarni qism kataloglari bilan birgalikda so&#39;ramasdan yo&#39;qotadi. 11. MOVE — katalogning nomini o&#39;zgartirish. Uning buyruq formati: move namedir1 namedir2 Bunda namedir1 mavjud katalog nomi, namedir2 yangi nom. Masalan: Move win win95—WIN katalogini WIN95 katalogiga o&#39;zgar-tiradi. Move a:\tutor tearch — A yumshoq diskning o&#39;zak katalo gidagi TUTOR katalogini TEARCH katalogiga o&#39;zgartiradi. Quyida fayllar ustida amallar bajaradigan DOS ning buyruqlari keltirilgan. Fayhiing nomi va parametrlari katta yoki kichik lotin harflarida terilishi mumkin. Lekin odatda, fayl nomi kichik lotin harflarida teriladi. 12. COPY CON — matnli faylni hosil qilish. Uning buyruq formati quyidagicha: Copy con filename Bu yerda filename hosil qilinadigan faylning nomi. Bu buyruqdan keyin ma&#39;lumotlarni birin-ketin kirita boshlaymiz. Matn tugagach, F6 va [Enter] yoki CTRL+Z tugmalarni bosamiz. Natijada fayl saqlanganligi haqida «One files copied* degan ma&#39;lumot chiqadi. 13. COPY — fayllardan nusxa olish. Fayllardan nusxa olishda (* va ?) belgilaridan foydalanish mumkin. Fayldan nusxa olish uchun quyidagi buyruq formatidan foydalanamiz: copy filename1 filename yoki copy filename 1+filename2+... filename Bu yerda filename — hosil bo&#39;ladigan faylning nomi, filename1, filename2,... nusxa olinadigan fayllarning nomi, + belgisi fayllarni birlashtirishni anglatadi (fayllar bir-biriga ulanadi). Masalan: Copy bookl+book2 volume — joriy katalogdagi book1 faylini book2 fayliga birlashtirib, birlashtirilgan faylni volume deb nomlaydi. Agar volume nomi yozilmasa, u holda bookl faylini book2 fayliga birlashtirib, natijaviy faylni book2 deb nomlaydi. copy tourist resting — joriy katalogdagi tourist faylidan shu katalogga resting nomi bilan nusxa oladi. Copy c:\nc\nc.exe a:\dos — C diskning o&#39;zak katalogidagi NC katalogining nc.exe faylidan A yumshoq diskning o&#39;zak katalo gidagi DOS katalogiga shu nom bilan nusxa oladi. Copy *.txt \lexicon\*.doc — joriy katalogdagi kengaytmasi txt bo&#39;lgan barcha fayllardan o&#39;zak katalogining LEXICON katalo giga kengaytmasi doc bo&#39;lgan fayl formasida nusxa oladi. 14. MOVE — fayllarni ko&#39;chirish. Faylni ko&#39;chirishda fayl joyida qolmasdan to&#39;laligicha boshqa katalogga o&#39;tadi, uning buyruq formati quyidagicha: move filename filename yoki move <y> filename<+filename... > filename Masalan: Move *.doc d: — joriy katalogdagi kengaytmasi DOC bo&#39;lgan barcha fayllarni D diskka o&#39;z nomi bilan ko&#39;chiradi. Move c:\nc\nc.exe a:\dos — C diskning NC o&#39;zak katalogi dagi nc.exe faylini A yumshoq diskning DOS o&#39;zak katalogiga shu nom bilan ko&#39;chiradi. Move /y lexicon\*.doc a:\lexicon — joriy katalogning LEXICON katalogidagi kengaytmasi dBM^lM^&^A^yT^rfai A yumshoq diskning o&#39;zak katalogidagi LEXICON katalogiga so&#39;ramasdan shu nom bilan ko&#39;chiradi. 15. RENAME — faylning nomini o&#39;zgartirish. Bu buyruqda bi-rinchi faylning nomi ikkinchi faylga o&#39;zgaradi. Uning buyruq format! Ren filename 1 filename! Bunda filename 1 mavjud fayl, filename! esa yangi fayl nomi. Masalan: Ren total common — joriy katalogdagi total nomli fayl nomini shu katalogga common nom bilan almashtiradi. Ren c:\lexicon\norm.txt read.txt — C diskning LEXICON katalogidagi norm.txt faylini shu katalogga read.txt nomli faylga o&#39;zgartiradi. 16. DEL — faylni yo&#39;qotish. Faylni yo&#39;qotish uchun DEL buy-rug&#39;idan foydalanamiz. Faylni yo&#39;qotishda (* va ?) belgilaridan foydalanish mumkin. Uning buyruq formati quyidagicha: del filename Masalan: Del temp — joriy katalogdagi temp faylini yo&#39;qotadi. Del c:\Windows\system\*.bak — C diskning Windows katalo-gining SYSTEM qism katalogidagi kengaytmasi bak bo&#39;lgan barcha fayllarni yo&#39;qotadi. Del *.* — joriy katalogdagi barcha fayllarni yo&#39;qotadi. 17. TYPE — fayldagi ma&#39;lumotni ekranga chiqarish. Uning buy ruq formati quyidagicha: type filename Masalan: Type book.txt — joriy katalogdagi book.txt faylidagi ma&#39;lu-motlarni ekranga chiqaradi. Type \temp\farm.doc — o&#39;zak katalogdagi TEMP katalogining farm.doc faylini ko&#39;rish. 18. EDIT — faylni tahrir qilish. Faylni tahrir qilish uchun DOS katalogida edit.com fayli mavjud bo&#39;lishi kerak. Uning buyruq formati: edit filename bu buyruqda filename tahrir qilinadigan faylning nomi. Masalan: Edit book.txt — joriy katalogdagi book.txt faylini ekranga chiqaradi va tahrir qilish imkonini beradi. Edit a:\engtutor\engl.hlp — A disk o&#39;zak katalogining ENGTU-TOR katalogidagi engl.hlp faylini tahrir qiladi. 19. FILEFIND — fayllarni topish. Bu buyruq ishlashi uchun NU katalogida filefind.exe fayli mavjud bo&#39;lishi kerak. Fayllarni topishda (* va ?) belgilaridan foydalanish qulay. Uning buyruq formati: fllefind filename [qator belgilari] holat) Buyruqda filename — qidirilayotgan faylning nomi, qator belgilari — fayl tarkibida uchrashi mumkin bo&#39;lgan belgilar, (holat) — /C yoki /S bo&#39;lishi mumkin. /C — faqat joriy katalogdan, /S — joriy va unga tegishli barcha qism kataloglardan ham qidirish lozimligini bildiradi. Masalan: Filefind digger.* — digger nomli ixtiyoriy kengaytmali fayl larni qidiradi. filefind *.doc «Ivanov» /c —joriy katalogdagi kengaytmasi doc bo&#39;lgan fayllar orasidan Ivanov so&#39;zi bo&#39;lgan faylni qidiradi. 20. XCOPY — fayllardan nusxa olish. Bu buyruqning copy buy-rug&#39;idan farqi shundaki, bu buyruq ixtiyoriy katalog va qism katalogdan faylni topadi va ko&#39;rsatilgan katalogga nusxalaydi, shu bilan birga qism katalogni ham hosil qilib ketadi. Fayllardagi ma&#39;lumotni printerda chop etish uchun quyidagi buyruqlardan foydalaniladi: copy filename prn copy /b filename prn Bu yerda filename — chop etiladigan faylning nomi, Prn — printerni anglatuvchi standart faylning nomi, b — ikkilik tizimdagi faylni anglatuvchi belgi. Masalan: Copy paper.txt prn — paper.txt nomli fayldagi ma&#39;lumotlarni printerda chop etishni bildiradi. copy / b tutor.hp prn — tutor.hp ikkilik tizimidagi faylni printerga chiqarish. malumot kiritishning noqulayligi, proportsional chop etish xususiyatining oxirigacha yetkazilmaganligi va shriftlardagi kamchiliklarning mavjudligi, LEXICONning oldingi bepul versiyasidan foydalanish foydalanuvchiga afzallik tug`diradi.

O'xshashlar

Fayl, katalog, papka tushunchalari va ularning daraxtsimon sxemasi
MS DOS operatsion sistemasida fayl va kataloglar ustida amallar bajarish
Windows tizimida, fayl va papkalar bilan ishlash. Windows yo`l boshchisi (provodnik dasturi). Windows tizimida, fayl va papkalar bilan ishlash. Standart dasturlarni ishga tushirish
MATLAB dasturiy paketi. MATLAB dasturiy paketida arifmetik ifodalarni kiritish
Kompyuter operatsion sistemalari