Bosh sahifa
Referatlar
Informatika va AT
“Borland C++ dasturlash tili”
“Borland C++ dasturlash tili”
Yuklangan vaqt:
20.09.2019
Ko'chirishlar soni:
0
Hajmi:
1002 KB
Ko'chirib olish
O'xshashlar
Paskal dasturlash tili
C++ tili funksiyalaridagi imkoniyatlar
C++ Visual dasturlash tilida stаtistik
C++ visual dasturlash muhitida strukturalar
C++ visual dasturlash muhitida shablonlar
![Sonli qiymatlarni satrga almashtirish C++ turlarning to’g’ridan-to’g’ri almashtirishda o’zgaruvchini uning o’nlik ko’rinishidan belgilar qatori ko’rinishiga yo’l qo’ymaydi, chunonchi, ular shakllarning ko’gina komponentalarida ishlatiladi. To’g’ridan-to’g’ri almashtirish faqatgina asosiy va qo’shimcha turlar uchun amalga oshiriladi. Massiv hisoblanadigan satr kattaliklar hosilaviy tur bo’lganligi sababli bunday almashtirishga yo’l qo’yilmaydi. Bunday almashtirishlar uchun quyidagi standart almashtirish funksiyalari ishlatiladi: IntToStr, StrToInt, FloatToStr va boshqalar. Ko’pchilik ma’lumotlar turlari uchun shu kabi satrga va teskari o’tkazish funksiyalari mavjud. Misol: char S[10]; // belgilar massivi int I = 100; // butun qiymatli o’zgaruvchi S = IntToStr(I); // o’tkazish Shartli buyruq Dasturda tarmoqlanishni amalga oshirish, ya’ni ba’zi faktorlarga bog’liq holda turli amallar bajarilishi uchun if buyrug’i ishlatiladi. Buyruq quyidagi formatga ega : if (ifoda){ 1 - operator;} [else { 2 - operator;}] if buyrug’ining bajarilishi ifodaning qiymatini hisoblashdan boshlanadi. So’ngra ish quyidagi sxema asosida amalga oshiriladi: agar ifoda rost bo’lsa (ya’ni 0 dan farqli), u holda 1 - operator bajariladi. agar ifoda yolg’on bo’lsa (ya’ni 0 ga teng), u holda 2 - operator bajariladi.](/data/documents/f77bfeba-d7d0-4b9e-a3ee-85d06954e6c3/page-9.png)
![ifodalaydi. 3-ifoda sikl tanasining bajarilganidan keyin o’zgaruvchining o’zgarishini boshqaradi. for buyrug’ining bajarilish sxemasi quyidagicha: 1. 1-ifoda hisoblanadi. 2. 2-ifoda hisoblanadi. 3. Agar 2-ifoda noldan farqi (rost) bo’lsa, u holda sikl tanasi bajariladi. So’ngra 2-ifoda bajariladi va boshqarish 2-punktga uzatiladi. Agar 2- ifodaning qiymati nol (yolg’on) bo’lsa, u holda boshqarish for buyrug’idan keyingi buyruqqa uzatiladi. Shu narsa ahamiyatliki, shartni tekshirish har safar sikl boshida bajariladi. Bu narsa esa bajarish sharti boshidayoq nolga teng bo’lganda sikl tanasining biror marta ham bajarilmasligini bildiradi. Misol: int i, b; for (i=1; i<10; i++) { b=i*i; } Bu misolda 1 dan 9 gacha bo’lgan sonlarning kvadratlari hisoblanadi. Ba’zi hollarda siklni boshqaruvyai birnechta zo’garuvchilarni ishlatishning imkoniyati mavjudligi for buyrug’ining moslashuvchanligini oshiradi. Misol: int top, bot; char string[100], temp; for ( top=0, bot=100 ; top < bot ; top++, bot--) { temp=string[top]; string[bot]=temp;](/data/documents/f77bfeba-d7d0-4b9e-a3ee-85d06954e6c3/page-16.png)
![} Belgilar satrini teskari tartibda yozuvchi bu misolda siklni boshqarish uchun ikkita top va bot o’zgaruvchilari ishlatiladi. Shuni ta’kidlash lozimki, bu erda 1- va 2- ifodadal o’rnida ketma-ket bajariluvchi va bergul bilan adratilib yozilgan bir nechta ifodalar ishlatilgan. for buyrug’ini ishlatishning boshqa varianti cheksiz sikl tashkil qilishdir. Bunday siklni tashkil etish uchun bo’sh shartli ifodalarni ishlatish mumkin. TSikldan chiqish uchun esa odatda qo’shimcha shartlar yoki break buyrug’i ishlatiladi (bu buyruq keyinroq ko’riladi). Misol: for (;;) { ... ... break; ... } C tilining sintaksisiga binoan buyruq ham, for buyrug’ining tanasi ham bo’sh bo’lishi mumkin. Buyruqning shakli izlashlarni tashkil etishda qo’llanilishi mumkin. Misol: for (i=0; t[i]<10 ; i++); Bu misolda sikl o’zgaruvchisi bo’lgan i o’zgaruvchi qiymati 10 dan kichik bo’lmagan t massiv birinchi elementi nomerining qiymatini qabul qiladi. While buyrug’i while sikl buyrug’i sharti oldindan berilgan sikl buyrug’i deyiladi va quyidagi ko’rinishga ega: while (ifoda) {tana};](/data/documents/f77bfeba-d7d0-4b9e-a3ee-85d06954e6c3/page-17.png)
![do {telo} while (vo’rajenie); do while buyrug’ining bajarilish sxemasi: 1. TSikl tanasi bajariladi (tarkibli buyruq bo’lishi ham mumkin). 2. Ifoda hisoblanadi. 3. Agar ifoda yolg’on bo’lsa, u holda do while buyrug’ining bajarilishi tugallaniladi va navbatdagi buyruq bajariladi. Agar ifoda yolg’on bo’lsa, u holda bajarish 1-punktdan davom ettiriladi. while va do while buyruqlari ichma-ich joylashgan bo’lishi ham mumkin. Misol: int i,j,k; ... i=0; j=0; k=0; do { i++; j--; while (a[k] < i) { k++; } } while (i<30 && j<-30); break buyrug’i break buyrug’i birlashgan switch, do, for, while sikllardan eng ichkisining bajarilishi tugallanilishini ta’minlaydi. break buyrug’i bajarilgandan so’ng boshqarish bajarilishi tugallangan sikldan keyingi buyruqqa uzatiladi. Shu yo’l bilan muddatidan avval sikldan chiqish ta’minlanadi.](/data/documents/f77bfeba-d7d0-4b9e-a3ee-85d06954e6c3/page-19.png)
![//--------------------------------------------------------------------------- void __fastcall TForm1::Timer1Timer(TObject *Sender) { if(T){TForm1:Button1Click(Form1);} //Taymerning tiki } 3. Massivlar bilan ishlash Massiv tushunchasi Massiv bir xil turdagi bir nechta o’zgaruvchilarning to’plamidan tashkil topadi (ba’zi adabiyotlarda ular jadvallar deb ham nomlanadi). Nomi a bo’lgan LENGTH elementdan iborat TYPE turidagi massiv quyidagicha e’lon qilinadi: type a[length]; Bu buyruqda type turiga tegishli maxsus a[0], a[1], ..., a[length-1] nomli o’zgaruvchilar e’lon qilinadi. Massivning har bir elementi o’z nomeri - indeksga ega bo’ladi. Massivning x - elementiga murojat qilish indeksatsiya amali yordamida amalga oshiriladi: int x = ... ; // Butun qiymatli indeks TYPE value = a[x]; // x - elementni o’qish a[x] = value; // x- elementga yozish Indeks sifatida butun turdagi qiymat beruvchi ixtiyoriy ifodani ishlatish mumkin: char, short, int, long. C tilida massiv elementlarining indeksi 0 dan (1 dan emas) boshlanadi, LENGTH uzunlikdagi massivning oxirgi elementining indeksi esa LENGTH-1 (LENGTH emas). Shuning uchun ham massivning barcha elementlari bo’yicha sikl quyidagicha yoziladi:](/data/documents/f77bfeba-d7d0-4b9e-a3ee-85d06954e6c3/page-24.png)
![TYPE a[LENGTH]; int indx; for(indx=0; indx < LENGTH; indx++) ...a[indx]...; Bu erda indx < LENGTH sharti indx <= LENGTH-1 ga teng kuchli. Massiv chegarasidan chiqish (mavjud bo’lmagan elementni o’qish/yozish) kutilmagan natijalarga va dastur ishida ham kutilmagan holatlarga olib kelishi mumkin. Bunday xatolar massivlar bilan ishlashdagi eng ko’p yo’l qo’yiladigan xatolar hisoblanadi. Statik massivlarni uning elementlari qiymatlarini {} ichida vergul bilan ajratib yozish, ya’ni initsializatsiya qilish yo’li bilan ham e’lon qilish mumkin. Agar massiv uzunligidan kam elementlar berilgan bo’lsa, u holda qolgan elementlari nol deb hisoblanadi: int a10[10] = { 1, 2, 3, 4 }; // va 6 ta nol Agar massivlarni initsializatsiya qilishda uning o’lchovi berilmasa u kompilyator tomonidan hisoblanadi: int a3[] = { 1, 2, 3 }; // Xuddi a3[3] kabi. 3 - Misol: «Paskal uchburchagi» Dastur tasnifi Paskal uchburchagi quyidagi jadval ko’rinishida bo’ladi: birinchi qator birinchi pozitsiyalarda ikkita birdan tashkil topadi, har bir navbatdagisi esa birinchi pozitsiyada bir, boshqalarida esa oldingi qatordagi mazkur va oldingi pozitsiyalardagi elementlar yig’indisi yordamida hisoblanadi. Oxirgi elementi ham nol bilan almashtiriladi. Shunday qilib quyidagi uchburchak hosil qilinadi](/data/documents/f77bfeba-d7d0-4b9e-a3ee-85d06954e6c3/page-25.png)
![Dastur kodi int A[26]; // massiv //--------------------------------------------------------------------------- void __fastcall TForm1::FormCreate(TObject *Sender) { for(int i = 0; i<26; i++) { A[i] = 0; } A[0] = 1; A[1] = 1; // massivni initsalizatsiya qilishBoshlash S ning qiymatini Memo1 ga chiqarishj = 0, S = “” S ga A[j] ni matn ko’ririshida qo’shishj = j Q 1 A[j] =A1[j] j <= i ha Yo’qTamom ha Yo’q i = i Q 1 A1[0] = 1 A1[i] =1A[26] ≠ 0 i = 1 A[i] ≠ 0 A1[i] = A[i] Q A[i-1] ha Yo’q i = i Q 1](/data/documents/f77bfeba-d7d0-4b9e-a3ee-85d06954e6c3/page-28.png)
![} //--------------------------------------------------------------------------- void __fastcall TForm1::Button1Click(TObject *Sender) { if(A[25] == 0) { int A1[26]; AnsiString s = ""; int i = 1; A1[0] = 1; while(A[i] != 0) { A1[i] = A[i] + A[i-1]; i++; } A1[i] = 1; for(int j = 0; j <= i; j++) { A[j] = A1[j]; s = s + IntToStr(A[j]) + ' '; } Memo1->Lines->Add(s); } } //asosiy protsedura //--------------------------------------------------------------------------- void __fastcall TForm1::Button2Click(TObject *Sender) { if(Button2->Caption == "Pusk")](/data/documents/f77bfeba-d7d0-4b9e-a3ee-85d06954e6c3/page-29.png)
![Yechish. Ma’lumki, eritmaga tushirilgan lakmus qog’ozi qizil bo’lsa, eritma kislotali; Ko’k bo’lsa, ishqorli; aks holda eritma neytral bo’ladi. Borland C++ Builder da dasturu: void __fastcall TForm1::Button1Click(TObject *Sender) { Char a[10]; a:=Edit1 ->text; if a='qizil' then Label3 ->Caption='Eritma kislotaliil' if a='ko`k' Label3 ->Caption='Eritma ishqorli' Else { Label3.Caption='Eritma neytral'; } } 2.8-masala. Agar kvadratning tomoni A, doiraning radiusi R ga teng bo’lsa, kvadrat va doiraning yuzlarini solishtirib kattasini aniqlang. Yechish. Kvadratning yuzi 2a s , doiraning yuzi 2r k (bunda 14159,3 ) formula yordamida aniqlanadi.](/data/documents/f77bfeba-d7d0-4b9e-a3ee-85d06954e6c3/page-56.png)
