logo
  1. Bosh sahifa
  2. Referatlar
  3. Informatika va AT
  4. AutoCAD dasturini o’zdst talablariga moslashtirish

AutoCAD dasturini o’zdst talablariga moslashtirish

Yuklangan vaqt:

16.10.2023

Ko'chirishlar soni:

0

Hajmi:

793 KB
Ko'chirib olish
AutoCAD dasturini o ’zdst talablariga moslashtirish AutoCAD dasturi avtomatlashtirilgan loyihalash tizimi bo ’lib unda konstruktorlik hujjatlarini O’zDST talablari asosida rasmiylashtirish imkoniyatlari mavjud. O ’zDST 2.302-97 asosida AutoCADda masshtablashtirish. AutoCAD dasturida masshtablashtirish geometrik ma ’lumotlarni ma’lum bir qiymatga ko’paytirish asosida amalga oshiriladi. Birdan katta qiymatlar kattalashtirish va birdan kichik (nol’dan katta) qiymatlar esa kichraytirishni amalga oshiradi. Misol uchun: Chizmani 2, 4 yoki 5 marta kattalashtirish uchun: 1. «Изменить» - « Tahrirlash » panelidagi «Масштаб» buyruq piktogrammasi tanlanadi ( Tasvir 1). 2. Kursor tanlash rejimiga o ’ tadi va masshtablashtiriladigan ob ’ ekt yoki ob ’ ektlar majmuasi tanlanib klaviaturadan « Enter » tugmasi bilan tasdiqlanadi . 3. Klaviaturadan tegishli qiymat ikki , to ’ rt yoki besh qiymati kiritilib « Enter » bilan tasdiqlansa tanlangan ob ’ ekt ( ob ’ ektlar majmuasi geometrik parametrlari 2, 4 yoki 5 marta kattalashadi . Tasvir 1 Shuningdek chizmani 2, 4 yoki 5 marta kichraytirish uchun klaviaturadan tegishli ravishda 0.5, 0.25 yoki 0.2 qiymatlari kiritiladi . AutoCADda O ’zDST 2.303-97 asosida chizma chiziqlarini standartlash. « Свойства » - «Xususiyatlar» panelidagi « Типылиний » - «Chiziq turi» ustunidagi « Другой » – «Boshqa» buyruq bandi tanlanadi (tasvir 2, 1-amal) va « Диспетчертиповлиний » - «Chiziq turlari dispetcheri» oynasi ochiladi. 1. « Загрузить » - «Yuklash» tugmasi tanlanadi (tasvir 2, 2-amal) va « Загрузка / перезагрузкатиповлиний » - «Yuklash/qayta yuklash» oynasi ochiladi. Tasvir 2 3. Klaviaturadan « Ctrl » tugmasi bosilga holatda ACAD _ ISO 02 W 100 , ACAD _ ISO 04 W 100 chiziq turlari tanlanadi ( tasvir 2, 3- amal ) va « OK » tugmasi bilan tasdiqlanadi ( tasvir 2, 4- amal ). Ushbu chiziqlar O ’ zDST talablariga mos shtrix va shtrix - punktir chiziq turlari hisoblanadi . 4. «Диспетчертиповлиний» - « Chiziq turlari dispetcheri » oynasidagi « OK » tugmasi tanlanib oyna yopiladi ( tasvir 2, 5- amal ). Chizma chiziqlarining qalinligi «Свойства» - « Xususiyatlar » panelidagi «Весалиний» - « Chiziq qalinligi » ustunidan tanlanadi . П Asosiy yo’g’on tutash chiziq qalinligi formatga va chizma murakkabligiga qarab S = 0.5÷1.4 oralig’ida olinadi. A4 formati uchun 0.7 normal qalinlik hisoblanadi. DIngichka chiziqlar - ingichka tutash chiziq, tutash to ’lqinsimon chiziq, shtrix chiziq, shtrix punktir chiziqlarning qalinligi S/3÷ S/2 oralig’ida olinadi. A4 formati uchun 0.25 normal qalinlik hisoblanadi. DIngichka tutash chiziq « Свойства » - «Xususiyatlar» panelidagi « Типылиний » - «Chiziq turlari» ustunidagi «Continuous» ( Непрерывный - Tutash) bandini tanlash asosida bajariladi. DTutash to ’lqinsimon chiziq « Рисование » - «Chizish» asboblar panelidagi « Сплайн » buyruq piktogrammasi asosida bajariladi. DUzuq chiziq « Свойства » - «Xususiyatlar» panelidagi « Типылиний » -«Chiziq turlari» ustunidagi «Continuous» ( Непрерывный - Tutash) bandini tanlash asosida, A4 formati uchun 1 qalinlikda bajariladi. AutoCADda O ’zDST 2.304-97 asosida chizma shriftlarini standartlash. Chizma shriftlarining bir nechta shablonlarini oldinidan yaratib qo ’yish tavsiya etiladi. Misol uchun: Asosiy yozuvdagi bosh harflar balandligi 2.5, O’lchamlardagi sonlar balandigi 5, titul varaqlarini rasmiylashtirishda bosh harflar balandigi 7 va h. Umuman standartdagi barcha shriftlarning bosh harflari balandligi 2,5; 3,5; 5; 7; 10; 14; 20; 28; 40 asosida shablonlarni oldindan tayyorlab qo ’yish mumkin. Buning uchun: 1. « Стили » - «Uslublar» panelidagi « Текстовыестили » - «Matn uslublari» piktogrammasi tanlanib (tasvir 3 1-amal), « Текстовыестили » - «Matn uslublari» oynasi ochiladi. 2. « Текстовыестили » - «Matn uslublari» oynasidagi « Новый » - «Yangi» tugmasi tanlanib (tasvir 3, 2-amal), « Новыйтекстовыйстиль » - «Yangi matn uslubi» oynasi ochiladi. 3. « Имястиля » - «Uslub nomi» tahrirlash hududida yangi uslub nomi (misol uchun, bosh harf balandligi qiymati) klaviaturadan kiritilib (tasvir 3, 3-amal), «OK» tugmasi bilan tasdiqlanadi (tasvir 3, 4-amal) va « Новыйтекстовыйстиль » - «Yangi matn uslubi» oynasi yopiladi. Tasvir 4 4. «Текстовыестили» - «Matn uslublari» oynasidagi «Имяшрифта» - Shrift nomi» tanlash men ’ yusi asosida shrift nomlari ro ’ yxatidan ISOCPEUR tanlanadi ( tasvir 4, 5- amal ). Ushbu shrift standart talabidagi harflar tuzilishiga mos keladi . 5. «Начертание» - «Tuzilishi» tanlash men ’ yusidan «Курсив» bandi tanlanadi ( tasvir 4, 6- amal ) va harflar qiya holatga keltiriladi . 6. « Высота » - «Balandligi» tahrirlash hududida bosh harflar balandligi qiymati klaviaturadan kiritiladi (tasvir 4, 7-amal). 7. « Применить » - «Qo’llash» tugmasi bosiladi (tasvir 4, 8-amal) va bitta shablon yaratiladi. « Новый » - «Yangi» tugmasi bosilganda yana « Новыйтекстовыйстиль » - «Yangi matn uslubi» oynasi ochiladi. Unda shriftga nom berib keyingi shablon tayyorlanishi mumkin. Bunda faqat « Текстовыестили » - «Matn uslublari» oynasidagi « Высота » - «Balandligi» tahrirlash hududida yangi bosh harflar balandlik qiymatini kiritish kifoya. 8. Barcha shrift shablonlari tayyorlanib bo ’lingach, « Текстовыестили » - «Matn uslublari» oynasidagi « Закрыть » - «Yopish» tugmasi bosiladi va oyna yopiladi (tasvir 4, 9-amal). AutoCADda O ’zDST 2.306-96 asosida materiallarni grafik belgilanishini standartlash. AutoCAD da qirqim yoki kesim yuzalari materialligini grafik belgilanishi (shtrixlanishi) to ’liq avtomatlashtirilgan bo’lib, faqat yopiq hududli ob’yektlarni shtrixlash mumkin. Buning uchun: 1. « Рисование » - «Chizish» asbolar panelidagi «Shtrixovka» - «Shtrixlash» buyruq piktogrammasi tanlanadi (tasvir 5) va «Shtrixovka i gradient» -«Shtrixlash va bo’yash» oynasi ochiladi (tasvir 6). 2. Ushbu oynada «Tip» - «Turi» tanlash men’yusi asosida «Iz liniy» - «Chiziqli» bandi tanlanadi (tasvir 6, 1-amal). 3. « Угол » - «Burchak» tanlash men’yusi asosida shtrixlarning qiyalik burchagi (misol uchun: 45°) tanlanadi (tasvir 6, 2-amal). 4. « Интервал » - «Oraliq» tahrirlash hududiga standartga muvofiq 1÷10 mm oralig’idagi qiymat (misol uchun: 4) kiritiladi (tasvir 6, 3-amal). 5. « Добавить : точкивыбора » - «Qo’shmoq: tanlash nuqtalari» tugmasi bosilganda (tasvir 6, 4-amal) oyna vaqtincha yopiladi. Tasvir 6 6. Kursor yordamida yopiq ob ’ ekt hududi tanlanadi ( tasvir 7- a ) va klaviaturadan « Enter » tugmasi bilan tasdiqlanadi . «Штриховкаиградиент» - «Shtrixlash va bo ’ yash » oynasi takroran ochiladi . 7. Endi ushbu oynadagi « OK » tugmasi faol vaziyatga keladi va u bosilganda yopiq hududli ob ’ ekt shtrixlanadi ( tasvir 7- b ). a) b) Tasvir 7 AutoCADda O ’zDST 2.307-96 asosida o’lcham qo’yishni standartlash. AutoCAD da chizmaga o ’lcham qo’yish « Размеры » - «O’lchamlar» panelidan foydalanib geometrik ob’ektlarning turli o’lchamlarini avtomatlashtirilgan tartibda qo’yish mumkin. Ob ’ektga o’lcham qo’yish ob’ektning xususiyatidan kelib chiqib qo’yiladi. Misol uchun: DKesma uzunligini aniqlashda « Линейный » - «Chiziqli», « Вписанный ( Параллельный )» - «Tirkalgan (Parallel)» buruq piktogrammalari tanlanib kesmaning boshi va oxiri sichqoncha yordamida belgilansa o’lcham chiqarish elementlari, o’lcham chizig’i va strelkalar, o’lcham qiymati avtomatik tarzda hosil bo’ladi (tasvir 8-a). DAylana yoyi radiusi, diametri yoki yoy uzunligini aniqlash uchun tegishli « Радиус », « Диаметр » yoki « Длинадуги » - «Yoy uzunligi» buyruq piktogrammasi tanlanadi va aylana yoyi sichqoncha yordamida belgilansa, yuqoridagi singari o’lchamga tegishli barcha elementlar avtomatik tarzda hosil bo’ladi. O’lcham qiymati oldida esa tegishli radius, diametr yoki yoy uzunligi belgilari chiqadi (tasvir 8-b). DIkkita parallel ’ bo’lmagan kesmalar orasidagi burchak « Угловой » - «Burchakli» buyruq piktogrammasi asosida qo’yiladi. Bunda buyruq tanlangandan so’ng sichqoncha yordamida ikki kesma ketma-ket tanlansa, burchak o’lchamiga tegishli barcha elementlar, qiymat yuqori o’ng burchagida esa gradus belgisi chiqadi (tasvir 8-c). a) b) c) Tasvir 8 Tasvir 8 da strelkalar, o ’lcham shriftlari O’zDST talablariga mos emas. Chizmalarda o’lchamlarni O’zDST talablari asosida rasmiylashtirish uchun o’lcham uslubini tahrirlash lozim. Buning uchun: 1. «Стили»-«Uslublar»panelidan « Диспетчерразмерныхстилей » - «O’lcham uslublari dispetcheri» piktogramma buyrug’i tanlanadi va « Диспетчер размерныхстилей » - «O’lcham uslublari dispetcheri» oynasi ochiladi (tasvir 9, 1-amal). 2. Ushbu oynadagi « Новый » - «Yangi» tugmasi bosilib, « Созданиеновогоразмерногостиля » - «Yangi o’lcham uslubini yaratish» oynasi ochiladi (tasvir 9, 2-amal). 3. Oynaning « Имяновогостиля » - «Yangi uslub nomi» tahrirlash hududida uslub nomi (misol uchun O’zDST yozuvi) klaviaturadan kiritilib (tasvir 9, 3-amal), « Далее » tugmasi bosiladi (tasvir 10.9, 4-amal) va « Новыйразмерныйстиль : O’zDST» - «Yangi o’lcham uslubi: O’zDST» oynasi ochiladi (tasvir 10). Tasvir 9 4. Ushbu oynada ettita bo ’ limlar bo ’ lib ulardan «Линии» - « Chiziqlar » bo ’ limi tanlanadi ( tasvir 10, 5- amal ). Bo ’ limdagi : П«Типлиний:» - « Chiziq turi :» men ’ yusi asosida Continuous (6- amal ), «Веслинии:» - « Chiziq qalinligi :» men ’ yusi asosida 0.25 (7- amal ) bandlari tanlanadi ; П«Шагвбазовыхразмерах:» - « Bazaviy o ’ lchamlar qadami » tahrirlash hududiga 10 qiymati kiritiladi (8- amal ); П«Типвыноснойлинии 1:» - « Birinchi chiqarish chizig ’ i turi :», «Типвыноснойлинии 2:» - « Ikkinchi chiqarish chizig ’ i turi :» men ’ yulari asosida Continuous bandlari tanlanadi (10- amal ); Har ikkalasi uchun «Веслиний» - « Chiziqlar qalinligi » 0.25 tanlanadi (11- amal ); П«Удлинениезаразмерные:» - « O ’ lcham chizig ’ idan chiqishi :» 2 va «Отступотобъекта:» - « Ob ’ ektdan cheklanish » 0 etib klaviaturadan tahrirlanadi . Tasvir 10 5. «Символыистрелки» bo ’ limi tanlanadi ( tasvir 11, 14- amal ). Bo ’ limdagi : П«Размерстрелки:» - « Strelkalar o ’ lchami :» tahrirlash hududiga 4 qiymati klaviaturadan kiritiladi (15- amal ). Ushbu qiymat A4 formatidagi chizmalar uchun mos keladi. 6. « Текст » bo’limi tanlanadi (tasvir 12, 16-amal). Bo’limdagi: П « Текстовыйстиль » - «Matn uslubi:» menyusidan oldin tayyorlagan shrift shabloni 5 tanlanadi (17-amal); П « Отступотразмернойлинии » - «O’lcham chizig’idan cheklanish» tahrirlash hududiga 1 qiymati kiritiladi (18-amal). П « Ориентациятекста » - «Matn yo’nalishi» bo’linmasida « СогласноИСО » - «ISO ga asosan» bandi tanlanadi (19-amal). Tasvir 11 7. Oynadagi « OK » tugmasi bosiladi va «Новыйразмерныйстиль: O’zDST» - «Yangi o ’ lcham uslubi : O ’ zDST » oynasi yopiladi . Ushbu bo ’ limlar « Kompyuter grafikasi » o ’ quv kursida laboratoriya va amaliy topshiriqlarni bajarish uchun etarlidir . 8. «Диспетчерразмерныхстилей» - «O’lcham uslublari dispetcheri » oynasidagi dastlab «Установить» - «O’rnatish» so ’ ngra «Закрыть» - «Yopish» tugmalari bosiladi . Tasvir 12 Endi « Стили » - «Uslublar» panelida «O’zDST» yozuvi chiqib turadi. Bu esa keyingi o’lcham qo’yishlarda ushbu uslub qo’llanilishidan darak beradi. Agar chizmada eski o ’lcham uslubi qo’llanilgan bo’lsa, chizmadagi o’lchamlar sichqoncha yordamida to’liq tanlanib « Стили » - «Uslublar» panelidagi O’zDST bandi tanlanib yangi o’lcham uslubiga o’tkaziladi (tasvir 13). Tasvir 13 O ’ zDST talablariga moslashtirilgan AutoCAD ish stoli muhitini saqlab qolish imkoniyati mavjud bo ’ lib , buning uchun : 1. «Менью» satridagi «Файл» / «Сохранитькак» bandi tanlanadi . 2. Ekranga «Сохранениечертежа» - «Chizmani saqlash» oynasi chiqadi ( tasvir 14). Tasvir 14 3. Oynadagi «Типфайла:» - « Fayl turi :» menyusi AutoCAD (*. dwt ) bandi tanlanadi . 4. Oynaning «Имя» - « Nomi » bo ’ limidan « acadiso » tanlanadi va «Сохранить» - « Saqlash » tugmasi bosiladi . 5. Ekranga ogohlantiruvchi «Сохранениечертежа» - « Chizmani oynasi chiqadi va oynadagi «Да» tugmasi bosiladi . 6. So ’ng ekranga « Описаниешаблона » - «Shablon tavsifi» oynasi chiqadi. Unda «OK» tugmasi bosiladi. O ’zDST talablariga moslashtirilgan AutoCAD ish muhiti shablon sifatida kompyuter xotirasida saqlanib qoladi va har safar AutoCAD dasturi ishga tushirilganda O’zDST talablarini qaytib moslashtirishga hojat qolmaydi. Adabiyotlar : 1. I.A.Karimov “Yuksak ma`naviyat yengilmas kuch” Toshkent. 2010. 2. O`zbekiston Respublikasi Vazirlar Ma ҳkamasining qarori 06. 06. 2002 y. №200 “Komp’yuterlashtirishni yanada rivojlantirish va axborot-kommunikatsiya texnologiyalarini joriy etish” chora-tadbirlari to`g’risida. 3. Rixsiboyev T. “Komryuter grafikasi” O’zbekiston Yozuvchilar uyushmasi Adabiyot jamg’armasi nashriyoti. Toshkent – 2006. 4. Rixsiboyev T. “Muhandislik kompyuter grafikasi va uni o’qitish metodikasi” TDTU bosmaxonasi. Toshkent – 2009. 5. Fedorenkov, Kimayev «AutoCAD 2002» Moskva – 2001. 6. Romanicheva E.T. va b … «AutoCAD vers.12,13,14» Moskva – 1997. 7. Dmitriy Tkachev «Самоучитель» AutoCAD 2005. 8. Elen Filkenshteyn. «Auto CAD 2007 and Auto CAD LT 2007 » bibliya pol’zovatelya. M.: Dialektika – 2007.1309s. 9. Bogolyubov S . K . «Индивидуальные задания по курсу черчение». Moskva «Высшая школа» 1989. 10. www. arxiv.uz 11. www.ziyo.net

O'xshashlar

Autocad tarixi
Autocad grafik muharriri
AutoCAD dasturi. Umumiy tushunchalar
Geometrik modellashtirish asoslari
AutoCAD Dasturida 3D modellashtirish panellari