Жазони ижро этиш муассасаси ходимлари фаолиятида касбий бузилиш тушунчаси ва уни бартараф этиш - Huquqshunoslik - Referatlar

Жазони ижро этиш муассасаси ходимлари фаолиятида касбий бузилиш тушунчаси ва уни бартараф этиш

Yuklangan vaqt:

20.09.2019

Ko'chirishlar soni:

0

Hajmi:

101.5 KB

Ko'chirib olish

Жазони ижро этиш муассасаси ходимлари фаолиятида касбий бузилиш тушунчаси ва уни бартараф этиш Режа: 1. Жазони ижро этиш муассасаси ходимлари фаолиятида касбий бузилиш 2. Профессионал фаолиятни ташкил этиш соҳасида: 3. Тарбиявий ишларни амалга ошириш соҳасида:

Жазони ижро этиш муассасаси ходимлари фаолиятида касбий бузилиш тушунчаси ва уни бартараф этиш йўллари Касбий бузилиш – қонун ва бошқа ҳуқуқий нормаларга риоя қилмаслик натижасида жисмоний ёки юридик шахсларнинг қасддан ёки эҳтиётсизлик оқибатида шахс, жамият ва давлат манфаатларига зарар етказишида ифодаланади. Ходимлар фаолиятида касбий бузилиш биринчидан ёш ходимнинг тажрибасизлиги, қонун ва буйруқларни яхши билмаслиги, қийин шароитларда ўзини йўқотиб қўйиши туфайли вужудга келса, иккинчидан кўп йиллик тажрибага эга ходимларнинг ҳамма нарсани англаб, тушунган ҳолда, бойлик орттириш мақсадида, онгли равишда юзага келади. Жазони ижро этиш муассасаси ходимлари фаолиятида касбий бузилиш деб уларнинг қонун ҳужжатлари, низом ва буйруқларда белгилаб қўйилган ахлоқий нормалар, профессионал бурч ва вазифаларни бажаришда ўзларининг шахсий манфаатларини жамият, давлат, халқ манфаатларидан устун қўйиб суиистеъмол қилишлари пора олиш, калондимоғлик, тамагирлик, қўполлик қилиш, жиноятни ҳисобдан яшириш каби қонунга хилоф хатти-ҳаракатларининг мажмуига айтилади. Жазони ижро этиш муассасаси ходими турли тоифадаги маҳкумлар билан муносабатда бўлар экан, бир томондан, давлат ҳокимиятининг вакили сифатида уларга ўз таъсирини ўтказса, иккинчи томондан эса, унинг ўзи ҳам ўшаларнинг таъсири остида бўлади. Худди шу жойда касбий бузилиш келиб чиқиши мумкин. Чунки ходим давлат ҳокимиятининг вакили сифатида маҳкумларга нисбатан ўзига берилган ваколатлар чегарасидан чиқиб кетиб, лавозимини суиистеъмол қилиши; бошқа томондан эса, ўзгаларнинг таъсири остида бўлган ходим уларнинг берган ваъдалари, поралари ва бошқа хизматларига ишониб, ўз хизмат бурчига хиёнат қилиши мумкин. Иккала ҳол ҳам касбий бузилишга олиб келади. Жазони ижро этиш муассасаси ходимларининг хулқ-атвори ўзгаришига атрофини ўраб турган жиноятчилар дунёсининг таъсири ҳам унинг касбий

жиҳатдан бузилишига олиб келиши мумкин. Ундаги бундай бузилиш очиқ ёки ёпиқ шаклларда намоён бўлади. Маҳкумларни ахлоқан тўғри йўлга солишда қўлланиладиган усул ва воситаларидаги хатолар, айниқса, қонундан четга чиқиб кетган ҳолда уларнинг шахсиятига тегишлари, зўрлик ишлатишлари ёки уриши ҳам касбий бузилишнинг кўринишлари ҳисобланади. Жазони ижро этиш муассасасидаги жамоалардаги ижтимоий муҳитнинг яхши эмаслиги, улар ўртасидаги шахслараро муносабатлар хушомадгўйлик, мансабпарастлик, шахсиятпарастлик асосида қурилган экан, у албатта касбий бузилишни келтириб чиқаради. Шундай қилиб, ходимларнинг шахсиятларида касбий бузилишлар қуйидаги шаклларда намоён бўлади: - тошбағирлик, маҳкумларга юзаки муносабатда бўлиш, ғамхўрлик ва раҳм-шафқатнинг йўқлиги; - субутсизлик; - ғирромлик, тамагирлик, виждонсизлик, шахсга бефарқлик, касбига совуққонлик билан қараш; - бойлик орттириш мақсадида ўзига берилган ваколатлардан мутлақо нотўғри фойдаланиш, уни суиистеъмол қилиш; - касбий билимларининг паст даражада эканлиги; - маҳкумларга доимо шубҳа билан қараш, ўч олиш пайида бўлиш, заҳрини сочиш ва ҳ.к. Жазони ижро этиш муассасаси ходимлари фаолиятида касбий бузилишнинг объектив сабаблари қуйидагилардан иборат: - доимий стресс омиллар таъсирида жисмоний ва руҳий жиҳатдан зўриқиш натижасида руҳий жиҳатдан ўз қобилиятини тиклаб олиш учун вақтнинг етишмаслиги; - маҳкумларнинг салбий таъсирини сезиш ва оқибатда уларга қўшилиб кетиш ҳолларининг мавжудлиги;

- жамоа бошқарувидаги хато ва камчиликлар ҳамда ҳамкасблар ўртасида ўзаро ҳамкорликнинг тўғри йўлга қўйилмаганлиги; - баъзи бир ходимларнинг ўз хизмат ваколатларини суиистеъмол қилишлари, ишга совуққонлик билан ёндашишлари, ҳамкасблар ва маҳкумларга нисбатан бефарқлик, юзаки муносабатда бўлишнинг янги келган ходимга ёки виждонли, меҳнаткаш ва интизомли ходимга салбий таъсири; - жамоанинг бошқарув назоратидаги камчиликлар ёки тўғри йўлга қўйилмаганлиги; - жамоанинг моддий-техника билан етарлича таъминланмаган-лиги; - оилавий муносабатлардаги ва турмуш шароитидаги қийинчиликлар; - кадрларни танлаш, жой-жойига қўйиш ва тарбиялашда йўл қўйилган камчиликлар ва хатолар; - ходимларни тарбиялаш ишларини амалга оширишда ҳисобкитобдан адашишлар, яъни юзаки ёндашувларига йўл қўйишлар. Жазони ижро этиш муассасаси ходимлари фаолиятида касбий бузилишнинг субъектив сабаблари қуйидагилардан иборат: 1) ходимларда касбга оид билимларнинг ниҳоятда пастлиги ва ўз касб маҳоратини оширишга уринмасликлари, ўз ишига танқидий назарнинг йўқлиги, тўплаган арзимас тажрибасига ҳаддан ташқари ишониш ва ҳ.к.; 2) хизмат вазифасини бажаришга маънавий-руҳий жиҳатдан тайёр эмаслик, ўзини йўқотиб қўйиш, ўз хатти-ҳаракатларини назорат қила олмаслик, бўшанглик, спиртли ичимликлар ичишга ружу қўйганлик ва ҳ.к.; 3) хизмат жамоасидаги руҳий муҳитнинг ёмонлиги, ходим ва жамоа ўртасидаги манфаатлар ва мақсадларнинг муштарак эмаслиги; 4) ходимлар касбий тайёргарлигининг етарли даражада эмаслиги; 5) хизмат жамоаси манфаатларини мансабпарастлик, гуруҳбозлик манфаатларидан ажрата олмаслик;

6) ходимларнинг ўз иш вақтларини тўғри ташкил қила олмасликлари, жисмоний ва руҳий зўриқишлардан халос бўлиш усулларини билмаслик, ишдаги ва оиладаги ташвишлардан ўзини холи қилолмаслик ва х,.к. Жазони ижро этиш муассасаси ходимлари фаолиятида касбий бузилишга олиб келувчи объектив ва субъектив сабаблардан ташқари, бир қанча омиллар ҳам мавжуд. Бу омиллар қуйидагилардан иборат: Юридик омиллар: – жиноят-процессуал қонунларнинг номукаммаллиги; – ишни тезкор бошқаришдаги ноаниқликлар; – ходимларни бошлиқларнинг нотўғри буйруқларидан ҳимоя қилувчи юридик кафолатнинг йўқлиги. Иқтисодий омиллар: – аниқ иқтисодий рағбатлантиришнинг йўқлиги; – иш ҳақини тўлашдаги асоссиз тенглаштиришлар; – махсус унвонлар даражасининг самарали эмаслиги; – иш вақтида даромадни ошириш имконининг йўқлиги; – техника билан етарли даражада таъминланмаганлик; – моддий-техника базасининг йўқлиги ёки эскирганлиги. Ташкилий омиллар: – кадрларни танлаш ва жой-жойига қўйишдаги камчиликлар; – раҳбарлар томонидан назоратнинг йўқлиги; – ички ишлар фаолиятининг ўзига хослиги; – ишни тақдирлаш мезонларининг такомиллашмаганлиги, ҳисоб- китоб ишларининг яхши ташкил қилинмаганлиги; – ходимларнинг малакасини оширишга эътибор берилмаслиги;

– раҳбарларнинг ишга унинг моҳиятини тушунмасдан асоссиз равишда аралашишлари. Интеллектуал омиллар: – ходимлар билимининг етишмаслиги; – ҳуқуқий, ахлоқий, сиёсий ва умумий касбий маданиятнинг шаклланмаганлиги ёки етарли ривожланмаганлиги; – қўл остидагиларни ва ўз-ўзларини тарбиялашдаги камчиликлар. Ижтимоий-маънавий-руҳий омиллар: – раҳбарларнинг қўполлиги ва ўзини бошқара олмаслиги; – ижтимоий гуруҳбозлик, миллий биқиқлик; – ўзига ҳаддан ташқари ишониш; – ҳаддан ташқари такаббурлик ва мансабпарастлик; – ўзини ўзи назорат қилишнинг паст даражада эканлиги. Жазони ижро этиш муассасаси ходимлари фаолиятида касбий бузилишларнинг тузилишини кузатсак, унинг очиқ, яъни кўзга яққол ташланиб турадиган ва ёпиқ, яъни кўзга ташланмайдиган турлари ҳам мавжудлигини кўрамиз. 1. Касбий бузилишнинг кўзга очиқ ташланадиган турлари қуйидагилар: – маҳкумларга нисбатан раҳмсизлик қилиш, ғайриинсоний муно- сабатда бўлиш, яъни қўл кўтариш, ҳақорат қилиш, мансабини суиистеъмол қилиш, хизмат ахлоқи принцип ва нормаларини қўпол тарзда бузиш; – ҳаддан ташқари шубҳаланиш, айблашга мойиллик, ўзини ўзи танқид қилмаслик; – маҳкумларни ахлоқан тузатишда қонун йўли билан рухсат этилмаган усул ва воситаларни қўллаш, яъни «восита мақсадни оқлайди» қабилида иш тутиш; – спиртли ичимликлар ва наркотик моддаларни истеъмол қилиш;

– нутқ маданиятининг етишмаслиги, қўполлик, жиноятчилар дунёси жаргонларидан бўлар-бўлмасга фойдаланиш, уларни қўллашда суиистеъмолчиликларга йўл қўйиш; – ташқи кўринишнинг хунуклиги, кийим-бошнинг ифлослиги, соч- соқолнинг ўсганлиги, афт-ангорнинг ифлослашиб, совуқ тус олганлиги ва ҳ.к. 2. Касбий бузилишларнинг ёпиқ, кўзга ташланмайдиган турлари қуйидагилар: – иш жараёнида хизмат мавқеидан ўзининг ғаразли мақсадлари-ни амалга оширишда фойдаланиш; – турмушдаги ахлоқий нопоклик; – ахлоқий-маънавий жиҳатдан қашшоқланиш; – хизмат манфаатларини нотўғри тушуниш, кўзбўямачиликка йўл қўйиш; – жиноятчилар билан тил бириктириш, уларга қўшилиб кетиш ва порахўрлик. Касбий бузилишларнинг юқоридаги каби кўринишларини, омилларини, объектив ва субъектив сабабларини тўлиқ ҳисобга олиб, жиноятчиликнинг олдини олиш ва уни тугатиш чора-тадбирларини кўриш зарур. Хуш, ходимларнинг касбий бузилишларига қандай омиллар сабаб бўлмоқда? Масалан, Россияда бу муаммони бир қатор илмий тадқиқотлар ўтказиш натижасида психолог олим А.В. Буданов 3 та асосий омиллар гуруҳига бўлиб ўрганди, яъни: – хизмат соҳасининг ўзига хослиги (спецификаси); – шахсий фазилатлар омили; – ижтимоий-психологик омиллар. С. Медведевнинг фикрича, ходимнинг соҳа йўналиши унинг ҳуқуқбузарликка мойиллигига таъсир қилувчи асосий омилдир. Хусусан, унинг тадқиқоти натижасида энг кучли таъсир даражаси жиноят қидирув

ходимларида, ўртача таъсир даражаси патрул-пост хизмати ва тергов ходимларида, паст таъсир даражаси эса паспорт ва шахсий таркиб билан ишлаш соҳаларида аниқланган. Бу тадқиқотни ўтказган Россия психологлари ходимларнинг касбий бузилишларини уларнинг иш тажрибаси билан солиштирганларида қуйидаги натижаларни тақдим қилганлар: 1) 5 йилгача ишлаган ходимларда касбий таназзул арзимас бўлиб, бу тоифа ходимлар хизмат сирини энди тушуниб бораётганлиги боис, касбий бузилиш паст даражада; 2) 6–10 йил ишлаётганларда ўртача даражада; 3) 11–15 йил ишлаётганларда касбий бузилиш даражаси жуда юқори; 4) 15 йилдан ортиқ ишлаётганларда эса ахлоқий-касбий бузилишлар бўлиши аниқ. Бироқ, ҳар қандай статистик маълумотларнинг нисбийлигини инобатга олиш лозим. Шу билан бирга, бу ахлоқий-касбий бузилган ходимнинг ҳар бири пора олади ёки тамагирлик қилади дегани эмас. Шахсий таркиб билан ишлаш хизматидаги кўп йиллик кузатишлардан келиб чиққан ҳолда шуни айтиш мумкинки, кўп ишлаган ходимларда хизмат вазифаларини бажаришга нисбатан бепарволик, лоқайдлик, сансалорлик (масалан, фуқароларнинг аризаларини кўришда) каби иллатларнинг пайдо бўлиши ва ривожланиш ҳолатлари кўплаб учрайди. Буларнинг сабаби эса ходимнинг асосан сурункали руҳий ва жисмоний жиҳатдан зўриқишдир. Ахлоқий-касбий бузилишнинг хавфли томони шундаки, унинг энг паст даражаси ҳам ходимларнинг шахсий-касбий сифатларига жиддий зарар етказади. Психологик нуқтаи назардан бу муаммога ходимнинг шахсий хусусиятидан келиб чиқиб ёндашиш қабул қилинган.

Ходимларнинг касбий бузилишида уларнинг шахсий хусусиятлари таъсирини рус психологи А. В. Буданов қуйидагича таҳлил қилади 1 : 1) ходимнинг интеллекти таъсири (яъни, мустақил фикрлаш ва мустақил қарор қабул қилиши тормозланади, мустақил тарзда ўз устида ишлаши ва касб маҳоратини оширишда лаёқатсиз бўлиб қолади, экстремал ёки кутилмаган вазиятда қарор қабул қила олмайди); 2) шахсий салбий сифатлар таъсири (очкўзлик, қўполлик, тажовузкорлик, фақат ўз манфаатларини кўзлаш, билимсизлик, тўпорилик, ўз шахсига юқори баҳо бериш) каби. Бу хусусиятлар хизмат таъсирида (ваколат доирасининг кенглиги, хизмат кийимидан ҳаволаниш, ҳамманинг диққат-марказида бўлиш) ходимга янада ўзига юқори баҳо беришига сабабчи бўлиб қолиши мумкин. Ходимлар фаолиятининг самарасини белгиловчи шахсий хусусиятларини аниқлаш учун, аввало, ушбу фаолиятнинг психологик жиҳатларини таҳлил қилиш, ўзига хос томонларини аниқлаш, шу орқали бу фаолиятни такомиллаштириш чора-тадбирлари тизимини ишлаб чиқиш ва йўлга қўйиш талаб қилинади. Ходимлардан юксак маданиятли, ўз касбининг моҳир устаси бўлиш, мураккаб шароитларда давлат манфаатлари, фуқароларнинг ҳуқуқ ва эркинликларини ҳимоя қила олиш, аҳолининг ҳар хил тоифалари билан ишлай олиш, жиноятчиликка қарши курашда зарур бўлган кўникмаларга эга бўлиш талаб этилади. Касбий таназзул аввало, шахснинг ўзида, кейинчалик эса унинг ҳаракатлари орқали касб фаолияти ва атроф-муҳитидаги муносабатларда ифода бўлишни бошлайди. Бу ҳолат жазони ижро этиш муассасаси жамоасида ҳам юз бериши мумкин. Масалан, спиртли ичимликларга ружу қўйиш ҳолати шу бўлим ёки бўлинмада хизмат интизомининг сустлигига далил бўла олади. 1 Буданов А.В. Работа с сотрудниками органов внутренних дел по профилактике профессиональной деформации: Практическое пособие для руководящих работников УВД, ОВД, служб по работе с личным составом, подразделений морально-психологического обеспечения деятельности ОВД. – М, 1992.

Касбий таназзулнинг хавфли томони шундаки, у «латент», яъни яширин тарзда кечади. Тажрибалар шуни кўрсатмоқдаки, кўпгина ҳолатларда ходимнинг маст тарзда хизматга чиқишини, аввало, раҳбарларнинг ўзлари (ўзларига гап тегмаслиги учун) яширадилар. Интизомий жазога тортилмаган ходим эса масъулият ҳиссини сезмай, осонгина қутулиб кетади. Бу ҳол атрофдагиларга ўз салбий таъсирини кўрсатмай қолмайди. Бу ўринда ходимлар билан олиб борилиши керак бўлган психологик фаолият ҳақида тўхталиб ўтмоқчимиз. Зеро, юқорида кўрсатиб ўтилганидек, аксарият ҳуқуқбузарликлар ходим психологиясидаги ўзгаришлар, оғишлар натижаси деб оладиган бўлсак, уларга мойилликни аниқлаш ва психологик профилактика қилишни жазони ижро этиш муассасаларидаги психологик фаолият орқали амалга ошириш мумкин. Юқорида айтиб ўтилган ҳолатлар бугунги куннинг муҳим муаммосига айланганлигини инобатга олган ҳолда Республика ички ишлар идоралари тизимларида муҳим бир янгилик, яъни ИИВнинг 2010 йил 7 сентябрдаги 44- сонли буйруғи билан жойлардаги ички ишлар бўлимларга «ахлоқий психологик таъминлаш гуруҳлари инспектори (катта инспектор) штат бирликлари киритилди». Уларнинг хизмат вазифаларига қуйидагилар киритилди: – шахсий таркибни бир йилда бир маротаба мажбурий психо-логик диагностикадан ўтказиш ҳамда жамоадаги руҳий муҳитни ўрганиш, ходимларнинг индивидуал хусусиятлари, психологик ҳолатлари, асаб турғунлиги даражалари, қобилияти, хизматга яроқлилиги, шахсий таркибнинг хизматдан қониқганлиги ва ходимлар ўртасидаги муносабатларни аниқлаш ва ҳоказо; – ходимлар ўртасида хизмат интизоми ва қонунчиликни бузиш, ўз жонига қасд қилиш (суицид) ҳолатлари, хизмат фаолияти давомида юзага келадиган турли қийинчиликлар ва йўл қўйиладиган интизом бузилиш сабабларини ўрганиб, уларнинг олдини олиш чора-тадбирларини ишлаб чиқиш юзасидан раҳбариятга таклифлар киритиш;

– узоқ хизмат сафаридан қайтган ходимларни хизматга кўникма ҳосил қилишларига кўмаклашиш; – ишга янги қабул қилинган ходимлар билан психологик усуллар-ни қўллаб суҳбат ўтказиш ва бошқалар. Бу янгилик ички ишлар идоралари ходимларининг касбий бузилиши, унинг келиб чиқиш сабабларини тугатиш йўлларидаги муҳим қадамдир. Чунки ички ишлар идоралари ходимлари давлат ҳокимиятининг вакили сифатида иш кўрар эканлар, уларнинг ҳар бир хатти-ҳаракати одамларнинг диққат-эътиборида туради. Бир ходимнинг қилган хатоси, қўполлиги ёки пора олиши бутун тизимни халқ олдида абгор қилиши, бошқа ҳалол ишлаётган ходимларнинг обрўсига путур етказиши мумкин. Шунинг учун касбий бузилишнинг олдини олиш, унга йўл қўймаслик бугунги куннинг энг долзарб вазифаларидан ҳисобланади. Жазони ижро этиш муассасаси ходимлари фаолиятида касбий бузилишларнинг олдини олишда асосан қуйидаги йўналишлардаги чора- тадбирларни қўллаш тавсия этилади. 1. Профессионал фаолиятни ташкил этиш соҳасида: – ҳар бир ходимни танлаш ва ишга тайинлашда қизиқишларини инобатга олиш; – ходимларга аниқ вазифалар, топшириқлар бериш, уларнинг бажарилиши учун барча чора-тадбирларни кўриш; – ходимларга маҳкумлар билан муомала қилиш маданиятини, психологик алоқа ўрнатиш маҳоратини ўргатиш; – хизмат вазифасини бажаришда ишга ижодий ёндашувчи, чигал масалаларнинг ечимини тезликда топувчи, муаммоларни ҳал қилишда илм- фан ютуқларидан унумли фойдаланувчи ходимларни тақдирлаш, иззат- ҳурматини жойига қўйиш; – ходимларни ўз ишини ўзи таҳлил қилишга, ўзини ўзи назорат қилишга ўргатиш;

– ходимларнинг бўш вақтларидан самарали фойдаланишлари учун, оиласининг тинчлиги, ҳаётининг сермазмун бўлиши учун ғамхўрлик қилиш; – ўзгаларга руҳий таъсир ўтказиш усулларини амалда қўллашни ўргатиш, ходимни низоли вазиятларда ишлашга руҳий жиҳатдан тайёрлаш ишларини амалга ошириш; – жисмонан чиниқтириш ва чидамлилигини ошириш. 1. Тарбиявий ишларни амалга ошириш соҳасида: – ходимларда илмий дунёқарашни, ахлоқий-ҳуқуқий эътиқодни, ғоявий- сиёсий маданият ва иродавий хислатларни, қисқача айтганда, миллий истиқлол мафкурасини шакллантириш; – уларни танқид ва ўзини ўзи танқид руҳида тарбиялаш; – ирода ва характер кучини чиниқтириш; – жиноятчилар дунёсининг таъсирига қарши тура олиш қобилиятини ҳосил қилиш; – хизматда ва турмушда шахсий намуна орқали таъсир кўрсатиш; – тарбиялаш жараёнида ўргатиш ва мажбурлаш, рағбатлантириш ва жазолаш усул ва воситаларидан унумли фойдаланиш; – жамоада соғлом руҳий муҳитни вужудга келтириш; – ходимларнинг яшаш шароитларини, дам олишини яхшилаш борасида ғамхўрлик қилиш; – тарбиянинг барча турларини, усул ва воситаларини, принцип-ларини бирга қўшиб олиб бориш, айниқса, ҳуқуқий ва ахлоқий тарбиянинг узвий бирлигига асосий эътиборни қаратиш; – халқимизнинг асрлар оша яшаб келган анъаналари, урф-одатлари ва тили билан боғлиқ қадриятлардан тарбия жараёнида миллий ғурурни ўстириш ва миллий онгни шакллантиришда унумли фойдаланиш. Ходимларнинг ахлоқий-руҳий муҳитини шакллантириш соҳасида:

– янги хизматга келган ва ёш ходимларнинг ишга кўникишларини тезлаштириш учун зарур шароитларни яратиб бериш; – ходимлар тўғрисида мунтазам равишда ижтимоий-руҳий маъ-нодаги маълумотларни тўплаб бориш, яъни улар тўғрисидаги мишмишлар, гап- сўзлардан огоҳ бўлиб туриш; – ходим ва жамоа, бошлиқ ва қўл остидаги ходим ўртасида ўзаро ишонч ва дўстона муносабатга асосланган муносабатларни ўрнатиш; – жамоа олдида яқин кунлар ичида ва келгусида қилинадиган ишлар тўғрисида ахборот бериб туриш, бу тўғрида фикр алмашиш; – жамоатчилик фикрига қулоқ солиш ва ундан унумли фойдаланиш; – хизмат кўрсатган ходимларни моддий ва маънавий рағбатлан-тириш ишларини очиқ ва ошкора тарзда ҳал этиш; – касбий фаолият давомида вужудга келган ижобий анъаналарни ўрганиш ва мустаҳкамлаш; – муассасада ходимларнинг руҳий ҳолатини, қобилиятини инобатга олган ҳолда топшириқлар бериш ва ҳ.к. Хулоса ўрнида шуни айтиш мумкинки, ходимлар фаолиятида касбий бузилишларнинг олдини олиш асосан икки йўналишда, яъни умумий чора- тадбирлар ва бевосита чора-тадбирларни қўллаш асосида олиб борилади. Умумий чора-тадбирларга жамиятдаги зиддиятларни тадрижий йўл билан ҳал қилган ҳолда, ҳуқуқни ҳимоя қилувчи барча идораларда қонунга итоаткорликни, ҳаётнинг барча жабҳаларида қонунларнинг устунлигини таъминлаш кабилар киради. Бевосита чора-тадбирларга айнан ходимга қаратилган чора-тадбирлар хосдир. Шундай экан, қонунга бўйсуниш юксак ҳуқуқий онглилик, жамият ва давлат манфаатларини чуқур тушуниб етиш, ижтимоий бурч, яъни ўз қилмишлари учун давлат олдида жавобгарлик туйғуси билан узвийдир. Қонунларга итоаткор ҳар бир фуқаро қонунларнинг талаблари жамиятнинг юксак манфаатларини ифода этишини, ҳуқуқий қонунларга риоя қилиш

фақат халқ манфаатларига эмас, балки унинг ўз манфаатларига ҳам хизмат қилишини яхши тушунади. Мазкур маънода қонунларга итоат қилишни халқ бирлиги ва куч-қудратининг манбаи деб аташ мумкин.

Фойдаланилган адабиётлар: 1. Агзамова Е.Ю., Шигакова Ф.А. Ахборотнинг ишончлилигини баҳолашда прорфайлинг технологияси ва полиграфнинг аҳамияти: Ўқув-методик қўлланма. –Т., 2015. 2. Андреев В. Н. Психолог следственного изолятора. – М., 1989. 3. Антонян Ю.М. Терроризм. – М., 1998. 4. Арифходжаева И. Х. Ички ишлар идоралари ходимлари психологияси. – Т., 2007. 5. Асямов С.В., Пулатов Ю.С. Ички ишлар органлари ходимларининг касбий- психологик тренинги. – Т., 2002. 6. Байдаков Г. П. Воспитательная направленность исправительнотрудового права. – Рязань, 1996. 7. Билл Уизерс. Управление конфликтами. – СПб., 2004.

O'xshashlar

Жазони ижро этиш муассасаси ходими касбий фаолиятининг психологик хусусиятлари

Жазони ижро этиш муассасаси маъмуриятининг қонуний талаблари

Жазони ижро этиш муассасаси ходимларининг психологик тайёргарлиги

Жазони ижро этиш муассасаси ходимларининг шахси ва фаолиятига психологик тавсиф

Жазони ижро этиш муассасаларида режим