Ўзбекистонда интеллектуал мулк соҳасининг ташкиллаштирилиши ва бошқарилиши - Huquqshunoslik - Referatlar

Ўзбекистонда интеллектуал мулк соҳасининг ташкиллаштирилиши ва бошқарилиши

Yuklangan vaqt:

25.04.2023

Ko'chirishlar soni:

0

Hajmi:

154.5 KB

Ko'chirib olish

Ўзбекистонда интеллектуал мулк соҳасининг ташкиллаштирилиши ва бошқарилиши Режа: 1. Ўзбекистонда интеллектуал мулк соҳасидаги ягона давлат сиёсатининг юритилиши 2. Ўзбекистон Интеллектуал мулк агентликнинг ташкил этилиши 3. Интеллектуал мулк агентликнинг халқаро фаолияти тўғрисида

Таянч тушунча ва иборалар: Давлат сиёсати; Интеллектуал мулк агентлиги; патент эгаси. 1. Ўзбекистонда интеллектуал мулк соҳасидаги ягона давлат сиёсатининг юритилиши Юртимизда кўпгина ривожланган мамлакатлар қатори интеллектуал мулкнинг муҳофазаси ҳуқуқий асослари яратилгани, мулк соҳибларининг барча ҳуқуқлари, қабул қилингн қонун ва қоидалар орқали тўла муҳофазаланади. Ҳозирги вақтда Ўзбекистонда бу борада жуда муҳим ишлар бажарилди. Жумладан: ―Ихтиролар, фойдали моделлар ва саноат намуналари тўғрисида‖ги, ―Товар белгилари, хизмат кўрсатиш белгилари ва товарлар келиб чиқиш жойларининг номлари тўғрисида‖ги, ―Селекция ютуқлари тўғрисида‖ги, ―Электрон ҳисоблаш машиналари учун дастурлар ва маълумотлар базаларини ҳуқуқий муҳофаза қилиш тўғрисида‖ги, ―Интеграл микросхемалар топологияларини ҳуқуқий муҳофаза қилиш тўғрисида‖ги, ―Фирма номлари тўғрисида‖ги, ―Муаллифлик ҳуқуқи ва турдош ҳуқуқлар тўғрисида‖ги Ўзбекистон Республикаси қонунларининг қабул қилиниши, шулардан келиб чиққан ҳолда, интеллектуал мулкларни соҳибига айланиш учун талабномалар бериш, уни кўриб чиқиш ва Давлат рўйхатидан ўтиш қоидаларининг яратилиши мисол бўла олади. Шу билан бирга Ўзбекистон Вазирлар Маҳкамаси қошидаги ваколатли Интеллектуал мулк агентлиги ташкил этилиши ва шу орқали саноат мулки, жумладан ихтиролар, саноат намуналари, фойдали моделлар, товар белгилари, хизмат кўрсатиш белгилари, товар келиб чиққан жой намуналарини, шунингдек селекция ютуқлари, электрон ҳисоблаш машиналари учун дастурлар, маълумотлар баъзалари ва интеграл микросхемалар топологияларининг ҳуқуқий муҳофазаси соҳасида ягона давлат сиёсатини ишлаб чиқиш ва амалга оширишга иштирок этади.

2. Ўзбекистон Республикасининг Интеллектуал мулк агентлиги ташкил этилиши Ўзбекистон Республикаси Президентининг «Давлат ва хўжалик бошқаруви органлари тузилмасини янада такомиллаштириш ва бошқарув ходимлари сонини мақбуллаштириш чора-тадбирлари тўғрисида» 2010 йил 20 декабрдаги ПҚ-1444-сон қарорига мувофиқ ҳамда иқтисодиёт тармоқларини модернизациялаш, техник ва технологик қайта жиҳозлаш жараёнига инновациявий технологиялар ҳамда илмий-техникавий ишланмаларни кенг татбиқ этишни рағбатлантиришни кучайтириш, шунингдек интеллектуал мулк объектларига бўлган ҳуқуқни ишончли муҳофаза қилиш мақсадида: Ўзбекистон Республикаси Давлат патент идораси ҳамда Ўзбекистон муаллифлик ҳуқуқини ҳимоя қилиш республика агентлиги негизида Ўзбекистон Республикасининг Интеллектуал мулк агентлиги ташкил этилган. Ўзбекистон Республикасининг Интеллектуал мулк агентлиги: Ўзбекистон Республикаси Давлат патент идораси ҳамда Ўзбекистон муаллифлик ҳуқуқини ҳимоя қилиш республика агентлигининг ҳуқуқлари ва мажбуриятлари бўйича ҳуқуқий вориси. Бутунжаҳон интеллектуал мулк ташкилотида ҳамда интеллектуал мулк соҳасидаги бошқа халқаро ва минтақавий ташкилотларда Ўзбекистон Республикасини ифодаловчи ваколатли орган ҳисобланади. Қуйидагилар Ўзбекистон Республикаси Интеллектуал мулк агентлигининг асосий вазифалари ва йўналишлари этиб белгиланган: интеллектуал мулк объектларини ҳуқуқий муҳофаза қилиш ва уларга бўлган ҳуқуқларни ҳимоя қилиш соҳасида ягона давлат сиёсати амалга оширилишини таъминлаш, ихтиролар, саноат намуналари, фойдали моделлар, товар белгилари ҳамда бошқа интеллектуал мулк объектларини ҳуқуқий муҳофаза қилиш, интеллектуал мулк объектлари ҳуқуқий

эгаларининг ҳуқуқларини ҳимоя қилиш; ихтиролар, фойдали моделлар, саноат намуналари ва бошқа интеллектуал мулк объектлари экспертизасини ўтказиш ҳамда уларни давлат рўйхатига олиш; инновациявий технологиялар ҳамда ихтироларни, илмий- техникавий ва саноат ишланмаларини, бадиий-конструкторлик ҳамда ижодий ишларнинг бошқа турларини ишлаб чиқаришга кенг тадбиқ этишга ҳар томонлама кўмаклашиш; патент ҳужжатларининг давлат фондини ҳамда интеллектуал мулкнинг расман рўйхатдан ўтказилган объектлари тўғрисидаги маълумотлар базасини шакллантириш, уларнинг сақланишини таъминлаш ва самарали фойдаланиш учун шарт-шароит яратиш; интеллектуал мулк объектларини ҳуқуқий муҳофаза қилиш ва уларга бўлган ҳуқуқларни ҳимоя қилишга оид қонун ҳужжатлари талабларига риоя этилишини қатъий назорат қилиш, республика ҳудудига қалбаки товарларнинг ноқонуний олиб кирилиши ва айланишига чек қўйиш чораларини кўришда ваколатли давлат органлари билан ҳамкорлик қилиш; интеллектуал мулкни муҳофаза қилиш соҳасида халқаро ҳамкорликни ривожлантириш; давлат ва хўжалик бошқаруви органлари, тадбиркорлик субъектлари учун интеллектуал мулк соҳасида кадрларнинг малакасини ошириш ва қайта тайёрлашни амалга ошириш. Ўзбекистон Республикасининг Интеллектуал мулк агентлиги ташкилий тузилмаси ва бошқарув ходимларининг сони 68 кишидан иборат Ўзбекистон Республикасининг Интеллектуал мулк агентлиги бош директорига бошқарув ходимларининг умумий белгиланган сони доирасида марказий аппаратнинг тузилмасига зарур ҳолларда ўзгартишлар киритиш ҳуқуқи берилган. Ўзбекистон Республикасининг Интеллектуал мулк агентлиги интеллектуал мулк объектлари ҳуқуқий эгаларининг ҳуқуқларини муҳофаза қилиш юзасидан судларга бериладиган даъво аризалари бўйича давлат божи тўлашдан озод этилган.

Ўзбекистон Республикаси Интеллекиуал мулк агентлиги Вазирлар Махкамасининг 2011 йил 8 июнь даги 166-сонли карори билан тасдикланган низом асосида иш юритилади. Низом 5 та булимдан иборат, булар куйдагилар 1. Уммумий койдалар 2. агентликни ассосий вазифасилари 3. Агентликни халкаро фаолияти 4. Агентлиги хукуки ва жавобгарлиги 5. Агентликни фаолиятини ташкиллаштириш Агентлик давлат бошкариш органи булиб, интеллектуал мулк объектларни хукукий мухофазасини ва хукукини химояси сохасида ягона давлатни сиесатини шакиллантириш ва руёбга чикаради.

Агентлик интеллектуал мулк хукунини коллетив бошкараетган ташкилотларни давлат руйхатидан уткази ва фаолиятини назорат килиш буйича махсус ваколатланган давлат органи хисобланади. Агентлик уз фаолиятида Ўзбекистон Республикаси Вазирлар Махкамасига хисобот беради. Агентлик уз фаолиятида Ўзбекистон Республикаси конституцияси ва конлари, Олий мажлис палаталари карорлари билан, Ўзбекистон Республикасини Презедентини фармони, карори ва фармоишлари билан, Ўзбекистон Республикасини Вазирлар Махкамасини карорлари ва фармоишлари билан ва уз низоми асосида иш юритилади. Интеллектуал мулк агентликнинг асосий вазифалари ва функцияларига қуйидагилар киради: - саноат мулки объектларини, селекция ютуқларини, ЭҲМ учун дастурларни, маълумотлар базаларини, интеграл микросхемалар топологияларини ҳуқуқий муҳофаза қилиш соҳасидаги давлат сиёсатининг рўёбга чиқарилишини таъминлаш; - санаот мулки объектлари, селекция ютуқлари, ЭҲМ учун дастурлар, маълумотлар базалари, интеграл микросхемалар топологияларига ҳуқуқий муҳофаза хизмати кўрсатиш; - расмий рўйхатдан ўтказилган ЭҲМ учун дастурлар, маълумотлар базалари ва интеграл микросхемалар топологияларига оид патент ҳужжатларининг давлат фондини ва маълумотлар банкини шакллантириш; Ўзбекистон Республикасида илмий-техника, бадиий конструкторлик ва бошқа ижодиётларнинг ривожланиши учун шароитлар яратишга кўмаклашиш. Бундан ташқари Интеллектуал мулк агентлиги ўзига юкланган асосий вазифаларга мувофиқ қуйидаги функцияларни бажаради: ҳуқуқий муҳофаза қилиш соҳасида давлат сиёсатини шакллантириш бўйича таклифлар киритади ва уни рўёбга чиқаришда бевосита иштирок этади; қонун ҳужжатларини тайёрлашда қатнашади, шунингдек ўз ваколатлари доирасида

зарур норматив ҳужжатлар қабул қилади; рўйхатдан ўтказишга оид буюртманомаларни давлат экспертизасидан ўтказади; берилган буюртманомаларнинг белгиланган талабларига мувофиқлигини текшириш натижаларига кўра расмий рўйхатдан ёки рўйхатдан ўтказишни рад этиш тўғрисида қарорлар қабул қилади; давлат рўйхатидан ўтказишни амалга оширади, шунингдек муҳофаза қилиш ҳужжатларини беради, тегишли давлат реестрларини юритади; муҳофаза қилиш ва бошқа зарур ҳужжатларнинг ягона шаклларини белгилайди; давлат илмийтехника экспертизасини ўтказишда қатнашиш учун манфаатдор вазирликлар, идоралар ва ташкилотлар мутахассисларини белгиланган тартибда жалб этади; фойдаланиш ҳуқуқини бериш тўғрисидаги лицензия шартномаларини, шунингдек, уларни тўлиқ ёки қисман бериш тўғрисидаги ёки уларнинг кафолати тўғрисидаги шартномаларни рўйхатдан ўтказади; рўйхатдан ўтказилган шартномалар ва лицензиялар тўғрисидаги маълумотлар банкини юритади; Интеллектуал мулк агентликнинг бюллетенларини ва бошқа расмий нашрларини ҳуқуқий муҳофаза қилиш ва улардан фойдаланиш масалалари бўйича бошқа маълумотлар ва материалларни чоп этишни ташкил қилади ва амалга оширади; давлат патент тизимини ривожлантиришнинг муҳим истиқболли муаммоларини ишлаб чиқиш ва ҳал этиш учун вақтинчалик ижодий илмий жамоларни ташкил қилади; ҳуқуқий муҳофаза қилиш ва улардан фойдаланиш соҳасидаги кадрларни тайёрлашни ва уларнинг малакасини оширишни ташкил этади. 3. Интеллектуал мулк агентликнинг халқаро фаолияти тўғрисида Бундан ташқари, Интеллектуал мулк агентлигини халқаро фаолияти мавжуддир. Интеллектуал мулк агентлиги:

- ителлектуал мулк ҳуқуқларини муҳофаза қилиш соҳасида халқаро ҳамкорликни белгиланган тартибда амалга оширади; - ўз ваколати доирасида Ўзбекистон Республикасининг тегишли халқаро шартномалари (битимлари)дан келиб чиқадиган Ўзбекистон Республикаси мажбуриятларининг бажарилишини таъминлайди; - тегишли халқаро ташкилотлар, патент идоралари ва чет мамлакатларнинг бошқа ташкилотлари билан ҳамкорлик қилиш ва шартномалар тузиш тўғрисида музокаралар олиб боради ҳамда Вазирлар Маҳкамасининг топшириғига биноат мазкур шартномаларни имзолайди; - интеллектуал мулк ҳуқуқларини муҳофаза қилиш соҳасидаги чет эл тажрибасини ўрганиш ва ундан фойдаланишни ташкил қилади. Ўзбекистон Республикасининг интеллектуал агентликни Ўзбекистон Республикаси Президенти томонидан тайинлайдиган ва лавозимидан озод кидаладиган Бош директор бошкаради. Директорнинг Ўзбекистон Республикаси Вазирлар Маҳкамаси томонидан лавозимга тайинланадиган ва лавозимдан озод қилинадиган икки нафар ўринбосари, шу жумладан бир нафар биринчи ўринбосари бўлади. Агентликда хайят тузилади: унинг таркибига Бош директор (хайят раиси), унинг уринбосарлари хамда агентликни фаолиятини ассосий йуналишларини координатлайдиган булим бошликлари. Хайят таркиби ва сони Бош директорни такдимномасига ассосан УзР Вазирлар Махкамаси тасдиклайди. Ҳайъат маслаҳатлашув органи ҳисобланади, у ўзининг мунтазам равишда ўтказиладиган мажлисларида Интеллектуал мулк агентлиги ва унинг таркибий бўлинмалари фаолиятининг муҳим масалаларини кўриб чиқади. Агентлик таркибида ихтиродар, фойдали моделлар, саноат намуналари, селекция ютуклари, интергал микросхемалар топодогияси, товар белгилари, хизматлар белгилари, товар келиб чикиш жойлари номлари, хамда Уз Р кенг

таркалган товар белгиларни тан олиш хукукий мухофазаси билан боглик апеляцияларни суддан олдин куриш апеляция кенгаши мавжут. Апеляция кенгаши таркибига Агентлик Бош директори, унинг уринбосарлари, агентликни юкори малакали ва тажрибали мутахасислари, хамда мустакил интеллектуал мулк сохасида етук олимлар ва мутахасислар киради. УзР интеллектуал мулк агентикни апеляция кенгаш низомини УзР Вазирлар Махкамаси тасдиклайди. Интеллектуал мулк объектларни хукукий мухофазаси сохасида тафсияларни куриб чикиш, ишлаб чикиш ва муамони илмий тахлил килиш учун Агентликнда юкори малакали мутахасислардан, хамда давлат ва хужалик бошкариш органлари вакиллардан, ташкилот ва муассасалардан, интеллектуал мулк сохасида етук олимлар ва мутахасислардан илмий-техник кенгаш тузилади. Илмий-техник кенгашни низомини агентликни бош директори тасдиклайди. Бундан ташкари акентик таркибида Ўқув марказим мавжут. Ўқув маркази интеллектуал мулк сохасида мутахасислар тайерлаш ва кайта тайёрлаш билан шухуланади. Ўқув маркази низомини агентликни бош директори тасдиклайди. Интелектуал мулк мухофазаси буйича Ўзбекистон Республикаси куйдаги Хукуматлараро Келишувларни кул куйган : Ўзбекистон Республикаси хукумати ва Россия Федерация хукумати орасида иккитомонлама харбий-техник хамкорликда ишлатиладиган ва олинган интеллектуал фаолит натижаларини биргаликда мухофаза килиш буйича келишув. Ўзбекистон Республикаси хукумати ва Хитой Хал Республикаси орасида интеллектуал мулк мухофазаси сохасидаги хамкорлик хакида келишув. Ўзбекистон Республикаси хукумати ва Украина Вазирлар Махкамаси орасида интеллектуал мулк мухофазаси сохасидаги хамкорлик хакида келишув

Ўзбекистон Республикаси хукумати ва Азербайджон Республикаси хукумати орасида саноат мулк мухофазаси сохасидаги хамкорлик хакида келишув Ўзбекистон Республикаси хукумати ва Киргизистон Республикаси хукумати орасида саноат мулк мухофазаси сохасидаги хамкорлик хакида келишув Ўзбекистон Республикаси хукумати ва Россия Федерацияси хукумати орасида саноат мулк мухофазаси сохасидаги хамкорлик хакида келишув Ўзбекистон Республикаси хукумати ва Козокистон Республикаси хукумати орасида интеллектуал мулк мухофазаси сохасидаги хамкорлик хакида келишув Ўзбекистон Республикаси хукумати ва Козокистон Республикаси хукумати орасида саноат мулк мухофазаси сохасидаги хамкорлик хакида келишув Ўзбекистон Республикаси хукумати ва Грузия хукумати орасида саноат мулк мухофазаси сохасидаги хамкорлик хакида келишув Идоралараро Келишувлар Ўзбекистон Республикаси давлат патен идораси ва Латвия Республикаси патенд идораси орасида саноат мулки мухофазаси сохасида информация алмашинуви тугрисида келишув Ўзбекистон Республикаси давлат патен идораси ва Беларусь Республикаси давлат патенд идораси орасида саноат мулки мухофазаси сохасида хамкорлик тугрисида келишув Ўзбекистон Республикаси давлат патен идораси ва Тоджикистон Республикаси миллий патенд-маълумот маркази орасида саноат мулки мухофазаси сохасида хамкорлик тугрисида келишув Ўзбекистон Республикаси давлат фан ва техника кумитасини давлат патен идораси ва Чехия Республикасини саноат мулки идораси орасида саноат мулки мухофазаси сохасида хамкорлик тугрисида келишув

Ўзбекистон Республикаси давлат патен идораси ва Грузия ―Сакпатерти‖ патенд идораси орасида саноат мулки мухофазаси сохасида хамкорлик тугрисида келишув Ўзбекистон Республикаси давлат патен идораси ва Эстония патенд идораси орасида саноат мулки мухофазаси сохасида хужжатлар алмашинуви тугрисида келишув Ўзбекистон Республикаси давлат патен идораси ва Европа патенд идоралар ассоциацияси орасида саноат мулки мухофазаси сохасида хужжатлар алмашинуви тугрисида келишув. Ўзбекистон Республикаси давлат патен идораси ва Литва Республикаси патенд бюроси орасида саноат мулки мухофазаси сохасида хужжатлар алмашинуви тугрисида келишув. Ўзбекистон Республикаси давлат патен идораси ва Хорватия Республикаси патенд идораси орасида саноат мулки мухофазаси сохасида хужжатлар алмашинуви тугрисида келишув Ўзбекистон Республикаси давлат патен идораси ва Германияни патенд ва товар белгилари идораси орасида хамкорлик тугрисида меморандум. Ўзбекистон Республикаси давлат патен идораси ва Европа патенд идоралар ассоциацияси орасида Евроосио патент-маълумот тизимидан фойдаланиш тугрисида келишув Ўзбекистон Республикаси давлат фан ва техника кумитасини давлат патен идораси ва Россия патент ва товар белгилари агентлиги орасида ЭВМ учун дастурлар, маълумотлар базаси ва интеграл микроскемалар топологияси сохасида хамкорлик тугрисида келишув.

Адабиётлар: 1.Ўзбекистон Республикасининг Конституцияси. Т.: Ўзбекистон, 2014. 2.Ўзбекистон Республикасининг Фуқаролик кодекси. Т.: Адолат, 2014. 3. Муаллифлар жамоаси. Фуқаролик ҳуқуқи. Дарслик. Т.: 2008. 4. Ўзбекистон Республикаси фуқарлик кодекси шарҳ: Профессионал шарҳлар. Т 2. / Ўзбекистон Республикаси Адлия вазирлиги. – Тошкент: Baktria press, 2013, - 768 б.

O'xshashlar

Интеллектуал мулк муҳофазаси фанининг моҳияти, мақсади ва вазифалари

Интеллектуал мулк ҳуқуқи. Муаллифлик ҳуқуқи. Турдош ҳуқуқлар

Интеллектуал мулк ҳуқуқий асослари ҳисобланган Ўзбекистон Республикаси Қонунлари

Интеграл микросхемалар топологиялари тушунчаси, уларнинг интеллектуал мулк сифатида

Ўзбекистон мустақиллик йилларида интеллектуал мулк ҳуқуқий асосларининг яратилиши