logo

Qarzdorning ish haqi va unga tenglashtirilgan to’lovlarga nisbatan undiruv. Mulkiy xususiyatga ega bo’lmagan nizolar bo’yicha ijro hujjatlarini ijro etish

Yuklangan vaqt:

28.10.2023

Ko'chirishlar soni:

0

Hajmi:

39.9912109375 KB
Qarzdorning ish haqi va unga tenglashtirilgan to’lovlarga nisbatan undiruv. Mulkiy xususiyatga ega bo’lmagan nizolar bo’yicha ijro hujjatlarini ijro etish Reja: 1.Undiruvni qarzdorning ish haqi va unga tenglashtirilgan to’lovlarga qaratish tushunchasi, tartibi, undiruv qaratilishi mumkin bo’lmagan summalar. 2.Undiruvni jazoni o’tayotgan qarzdorning ish haqiga qaratish, alimentni ixtiyoriy to’lash, sud tartibida undirish, aliment undirish haqidagi ijro hujjatlari va ularni ijroga topshirish muddatlari, aliment undirish haqidagi ijro hujjatlari bo’yicha ijro ishi yuritishni qo’zg’atish. 3.Aliment qarzini undirish tushunchasi bo’yicha talabalarda bilim va ko’nikma va tasavvurni shakllantirish Mavzu bo’yicha dars olib borish metodikasi:  Ma’ruzani o’tish jarayonida texnologik xaritada ko’rsatilganaxborot- kommunikativ va zamonaviy pedagogik texnologiyalardan foydalanilishi nazarda tutiladi;  Ma’ruza mavzusining dolzarbligi, o’rganilganlik darajasi, bu sohada amalga oshirilayotgan islohotlar mazmuni haqida tushuncha beriladi;  Mavzuga oid normativ huquqiy hujjatlar va Oliy sud Plenumi qarorlari bilan tanishtiriladi va tahlil qilinadi;  Reja asosida slaydlar yordamida mavzuning asosiy qismi tushuntiriladi;  Munozarali (nazariy) savollar o’rtaga tashlanadi va ularga baho beriladi;  Muammoli masalalar tarqatiladi va ularning yechimi eshitiladi;  Zaruriyat tug’ilganda, masala va savollar uyga topshiriq sifatida beriladi;  Asosiy tushunchalar, savol-javoblar umumlashtirilib, ma’ruzaga yakun yasaladi. 1. Ma’ruzaning asosiy masalalari: Qarzdor jismoniy shaxslarga nisbatan mulkiy undirishga oid ijro hujjatlarini majburiy ijro etishning asosiy turi undiruvni uning mol-mulkiga qaratishdir. “Sud hujjatlari va boshqa organlar hujjatlarini ijro etish to’g’risida”gi Qonunning 64 - moddasiga muvofiq undiruv qarzdor jismoniy shaxsning ish haqi va unga tenglashtirilgan to’lovlarga faqat uch holatdagina qaratilishi mumkin: 1) davriy to’lovlarni undirish to’g’risidagi qarorlarni ijro etishda; 2) eng kam ish haqining ikki baravaridan ko’p bo’lmagan miqdordagi, shu jumladan yig’ma ijro ishi yuritishga birlashtirilgan ijro hujjatlari bo’yicha ushbu miqdordagi pul summasini undirishda; 3) undirilayotgan summalarni to’liq uzish uchun qarzdorning mol-mulki bo’lmaganda yoki uning mol-mulki yetarli bo’lmaganda. Undiruv qaratilishi mumkin bo’lmagan summalar. “Sud hujjatlari va boshqa organlar hujjatlarini ijro etish to’g’risida”gi Qonunning 69 - moddasiga muvofiq undiruv quyidagi pul summalariga qaratilishi mumkin emas: - mayib bo’lganlik yoki sog’liqqa boshqacha tarzda shikast yetganlik, shuningdek boquvchisining vafot etganligi sababli ko’rilgan zararni to’lash summalariga; - xizmat majburiyatlarini bajarish chog’ida mayib bo’lgan (yaralangan, shikastlangan, kontuziyaga uchragan) shaxslarga va mazkur shaxslar halok bo’lgan (vafot etgan) taqdirda ularning oila a’zolariga to’lanadigan summalarga; - bola tug’ilganligi munosabati bilan to’lanadigan summalarga; - aliment majburiyatlari bo’yicha to’lanadigan summalarga; - mehnat sharoiti noqulay va o’ziga xos bo’lgan ishlar uchun to’lanadigan summalarga, shuningdek radiatsiya ta’siriga uchragan shaxslarga va qonun hujjatlarida belgilangan boshqa hollarda to’lanadigan summalarga; - homiladorlik va tug’ish bo’yicha to’lanadigan nafaqa summalariga; - dafn etish marosimi uchun beriladigan nafaqa summalariga; - qisman haq to’lanadigan ta’til davrida bolani parvarishlash uchun to’lanadigan summalarga; - bola tug’ilishi, qarindoshlar vafot etishi, nikoh tuzish munosabati bilan korxona, muassasa yoki tashkilot tomonidan to’lanadigan summalarga; - xizmat safari, boshqa joyga ishga o’tkazilganligi, qabul qilinganligi yoki yuborilganligi munosabati bilan to’lanadigan summalarga; - mehnatga oid munosabatlar bekor qilinganda ishdan bo’shatish nafaqasi tariqasida to’lanadigan summalarga. Alimentning ixtiyoriy ravishda to’lab turilishi aliment undiruvchini aliment undirish haqidagi da’vo yoki ariza bilan xohlagan vaqtda sudga murojaat qilish huquqidan mahrum etmaydi. Alimentni sud tartibida undirish.Aliment olish huquqiga ega bo’lgan shaxs, aliment talab qilish huquqi vujudga kelganidan so’ng qancha muddat o’tganidan qat’i nazar, xohlagan vaqtda aliment undirish to’g’risidagi talab bilan sudga murojaat qilishga haqlidir. Mazkur shaxs, nizo bo’lmagan taqdirda, voyaga yetmagan bolalar uchun aliment undirish to’g’risidagi ariza bilan sudga murojaat etishga haqli bo’lib, bu ariza buyruq tartibida ish yuritish tarzida ko’rib chiqiladi. Aliment sudga murojaat etilgan paytdan boshlab undiriladi. Agar ta’minot uchun mablag’ olish choralari sudga murojaat qilingunga qadar ko’rilganligi, ammo aliment to’lashi shart bo’lgan shaxsning uni to’lashdan bosh tortganligi oqibatida aliment olinmaganligi sud tomonidan aniqlansa, o’tgan davr uchun aliment sudga murojaat etilgan paytdan boshlab uch yillik muddat doirasida undirib olinishi mumkin. Aliment undirish haqidagi ijro hujjatlari va ularni ijroga topshirish muddatlari. Qonunga ko’ra, aliment undirish haqidagi ijro hujjatlariga quyidagilar kiradi: - fuqarolik ishlari bo’yicha sudlarning qarorlari asosida beriladigan ijro varaqalari; - sud buyruqlari; - alimentlar to’lash to’g’risidagi notarial tarzda tasdiqlangan kelishuvlar. Voyaga yetmagan bolalar uchun alimentlar undirish to’g’risidagi ijro hujjatlari bola 18 yoshga to’lgunga qadar ijroga topshirilishi mumkin. Bola voyaga yetganidan so’ng aliment undirish to’g’risidagi ijro hujjatlari aliment majburiyatlari bo’yicha qarzlarni undirish uchungina ijroga topshirilishi mumkin. Bunda, ijro varaqasini ijroga topshirishning uch yillik muddatiga rioya qilinadi. Alimentlar undirish haqidagi ijro hujjatlari bo’yicha ijro ishi yuritishni qo’zg’atish. Alimentlar undirish haqidagi ijro hujjatlari undiruvchi tomonidan Sud departamentining hududiy boshqarmasiga yoki qarzdorning yashash joyi yoki ish joyi yoxud uning mol-mulki joylashgan joydagi tuman (shahar) sud ijrochilari bo’limiga ijro etish uchun topshiriladi. Agarda ijroga topshirilgan ijro hujjati “Sud hujjatlari va boshqa organlar hujjatlarini ijro etish to’g’risida”gi Qonunning 8 - moddasi talablariga javob bersa, sud ijrochisi unga alimentlar undirish haqidagi ijro hujjati kelib tushganidan so’ng uch kundan kechiktirmasdan ijro ishi yuritishni qo’zg’atish to’g’risida qaror chiqaradi. Aliment oluvchi aliment o’z vaqtida to’lanmaganligida aybdor aliment to’lashi shart bo’lgan shaxsdan aliment to’lash majburiyatlarini o’z vaqtida bajarmaganlik oqibatida yetkazilgan barcha zararlarning neustoyka bilan qoplanmagan qismini undirishga ham haqlidir. Qarzdor aliment to’lashdan bosh tortish maqsadida o’z ish, o’qish joyi yoki turar joyi o’zgarganligi haqida, shuningdek, qo’shimcha ish haqi yoki boshqa daromadi to’g’risida xabar bermagan yoki yolg’on ma’lumotlar taqdim etgan taqdirda sud ijrochisi O’zbekiston Respublikasining Ma’muriy javobgarlik to’g’risidagi Kodeksining 198-2 - moddasiga muvofiq o’z qarori bilan qarzdorga eng kam ish haqining o’n baravarigacha miqdorida jarima soladi. Agarda qarzdor aliment to’lashdan uch oydan ortiq muddat davomida bosh tortsa, sud ijrochisi javobgarga nisbatan O’zbekiston Respublikasi Jinoyat kodeksining 122 - moddasi bilan jinoyat ishi qo’zg’ash masalasida Sud departamentining hududiy boshqarmasiga taqdimnoma kiritishi shart. Taqdimnomaga quyidagi hujjatlar ilova qilinishi kerak: - undiruvchining arizasi yoki sud ijrochisining bildirgisi; - ijro varaqasi va sud qarori yoki sud buyrug’ining nusxasi; - ijro ishi yuritishni qo’zg’atish to’g’risidagi qarorning nusxasi; - alimentlar bo’yicha qarzdorlik miqdorini aniqlash haqidagi sud ijrochisining qarori; - qarzdor O’zbekiston Respublikasi Jinoyat kodeksining 122 - moddasi bilan javobgarlik haqida ogohlantirilganligi to’g’risidagi hujjatning nusxasi; - qarzdorning alimentlarni to’lamaganligi sabablari haqidagi tushuntirish xati (agar bunday tushuntirishni olish imkoni bo’lgan bo’lsa). Qarzdorga nisbatan jinoyat ishi qo’zg’atilishi ijro hujjatlarini ijro etish bo’yicha majburiy ijro etish choralarining to’xtatilishi yoki tugatilishiga olib kelmaydi. 2. Seminar savollari: 1. Undiruvni qarzdorning ish haqi va unga tenglashtirilgan to’lovlarga qaratish. 2. Undiruv qaratilishi mumkin bo’lmagan summalar 3. Undiruvni jazoni o’tayotgan qarzdorning ish haqiga qaratish 4. Alimentlar va aliment majburiyatlari bo’yicha qarzlarni undirish tartibi Mustaqil tayyorlanish uchun masalalar: Vazifa №1 Sud ijrochisi Aliyev ijro harakatlarini amalga oshirish vaqtida undiruvni qarzdorning “Neksiya” rusumli avtouloviga nisbatan qaratib, bu mulkka nisbatan band qo’ydi. Garovga oluvchi Hasanov (“Neksiya” avtoulovini garovga olgan shaxs) sud ijrochisi Aliyev harakatlariga e’tiroz bildirib, qarzdor Boqiyevning boshqa mol-mulkiga nisbatan band qo’yishini iltimos qildi. Qaysi paytda undiruv qarzdorning garovga qo’yilgan mol-mulkiga qaratilishi mumkin? Vazifa №2 “Interagro” OAJ foydasiga Toshkent shahar xo’jalik sudining hal qiluv qarori bilan “Proton” OAJdan 10 million so’m undirish belgilangan. “Interagro” OAJ qarzdor joylashgan hududidagi sud ijrochisiga murojaat qilib, sud qarorini majburiy ijro etib berishini so’radi. Sud ijrochisining keyingi harakatlarini aytib bering. Vazifa №3 Tadbirkor Inomovning foydasiga xo’jalik sudining halqiluv qaroriga asosan berilgan ijro hujjati bo’yicha “Sayxun” OAJdan 6000000 so’m undirish uchun Inomov OAJ “Sayxun” ning joylashgan hududidagi sud ijrochisiga murojaat qilib, sud qarorini majburiy ijro etib berishini so’radi. Sud ijrochisi ijroga topshirish muddati o’tganligi uchun ijro ishini qo’zg’atishni rad etdi. Sud ijrochisining faoliyati qonuniymi? Vazifa №4 Uchtepa tuman sud ijrochilari bo’limi sud ijrochisi Valiyev, Toshkent shahar xo’jalik sudining 2011 yil 13 martdagi 12-1001/06-sonli qarzdor “Sayohat” korxonasidan undiruvchi “Testil-orom MCHJ foydasiga 2550000 so’m undirish to’g’risidagi ijro hujjati yuzasidan ijro ish qo’zg’atdi. Ijroni ta’minlash jarayonida qarzdorning Ipotekabank” da hisob raqami mavjudligini aniqladi. Sud ijrochisining keyingi harakatlarini aytib bering. Vazifa №5 Sud ijrochisi jinoyat ishlari bo’yicha Chilonzor tuman sudining qarzdor Valiyevadan undiruvchi Yuldashev foydasiga 1500000 so’m miqdordagi jarimani undirish haqidagi bergan ijro xujjati bo’yicha ijro ishi ko’zg’atdi. Ijro xujjati talabini bajarish uchun 5 kun muddat berdi, Muddat o’tishi bilan sud ijrochisi majburiy ijroni ta’minlash uchun undiruvni qarzdor Valiyevaning bola tug’ilganlik munosabati bilan oladigan nafaqa summalariga nisbatan qaratdi. Sud ijrochisining harakatlari qonuniymi? Undiruv qanday summalarga qaratilishi mumkine mas? Vazifa № 6 Fuqarolik ishlari bo’yicha Uchtepa tumanlararo sudining qarzdor Asqarovdan undiruvchi Boltayev foydasiga 450000 so’m miqdordagi qarzni undirish haqidagi bergan ijro xujjati bo’yicha sud ijrochisi ijro ishi ko’zg’atdi. Ixtiyoriy ijro uchun besh kun muddat berdi, muddat o’tishi bilan sud ijrochisi majburiy ijroni ta’minlash uchun undiruvni qarzdor Asqarovning xizmat safariga yuborilganligi munosabati bilan to’lanadigan summalariga nisbatan qaratdi. Sud ijrochisining harakatlari qonuniymi? Vazifa №7 Sud ijrochisi qarzdor Aliyevdan undiruvchi Ismailov foydasiga 850000 so’m undirish haqidagi bergan ijro hujjati bo’yicha ijro ishi qo’zg’atdi. Ijro harakatlarini ixtiyoriy amalga oshirish uchun 5 kun muddat berib, o’z vaqtida to’lamaslik oqibatlarini tushuntirdi. Belgilangan muddat o’tishi bilan sud ijrochisi majburiy ijroni ta’minlash uchun undiruvni qarzdorning va uning karamog’idagilarning kiyim–kechak va uy jihoziga nisbatan qaratdi. Sud ijrochisining harakatlari qonuniymi? Vazifa №8 Undiruvchi Botirovning foydasiga fuqarolik ishlari bo’yicha Uchtepa tumanlararo sudining qarzdor Yuldashevdan 12000000 so’m qarzni undirib berish to’g’risidagi ijro xujjati yuzasidan sud ijrochisi ijro ishi qo’zg’atdi. Mazkur ish yuzasidan qarzdor Yuldashevga tegishli 2003 yilda ishlab chiqarilgan Neksiya” rusumli sozholatdagi avtomashina xatlanib, 15500000 so’mga baholanib, birja orqali kim oshdi savdosiga qo’yildi, lekin qayta o’tgan kim oshdi savdosida ham mol-mulk realizatsiya qilinmadi. Masalaning yechimini toping . 7.Mustaqil o’qish uchun adabiyotlar 1. Ijro ishi yuritishga oid normativ-huquqiy hujjatlar va ichki buyruqlar to’plami. T., Adolat, 2010, 464 -bet. 2. M.Q. O’razaliyev. Ijro ishi yuritish. O’quv qo’llanma. T., TDYUI, 2011,369- bet. 3. D. Habibullayev. Sud qarorlari ijrosi muammo va yechim. “Huquqvaburch”. T., 2009, № 10, 36-38-bet. 4. M.H. Rustamboyev , U.A.Tuxtasheva . Sud va huquqni muhofaza qiluvchi organlar.Darslik. T., ILM ZIY, 2011, 304- bet. 5. B.Yusupov. Sud hujjatini ijro etmaganlik uchun jinoiy javobgarlik muammolari. Yurid.fan.nomz.ilm.darajasini olish uchun yozilgan diss.avtoref. T., 2011, 26-bet . Adabiyotlar ro’yxati 1. U.A. Tuxtasheva. Ijro ishi yuritish. Darslik. T., TDYUI, 2009, 308 -bet. 2. M.Q. O’razaliyev. Ijro ishi yuritish. O’quv qo’llanma. T., TDYUI, 2011,369- bet. 3. D. Habibullayev. Sud qarorilari ijrosi muammo va yechim. “Huquq va burch” T 2009 № 10, 36-38-bet. 4. B. Yusupov. Sud hujjatini ijro etmaganlik uchun jinoiy javobgarlik muammolari. Yurid.fan.nomz.ilm.darajasini olish uchun yozilgan diss. avtoref. T., 2011, 26-bet. 5. B. Yusupov. Sud hujjatini ijro etmaganlik uchun jinoiy javobgarlik muammolari. Monografiya. T.,2011,173-bet. 6. A. Norqulov. Burch ado yetilsa, huquq toptalmaydi. “Huquq va burch”. T., 2012, №5,34-35-bet .