Prokuratura organlari xodimlari - Huquqshunoslik - Referatlar

Prokuratura organlari xodimlari

Yuklangan vaqt:

21.05.2023

Ko'chirishlar soni:

0

Hajmi:

70 KB

Ko'chirib olish

Prokuratura organlari xodimlari Reja: 1. I.A. Karimov asarlarida sud-huquq islohotlari, huquqni muhofaza qiluvchi organlarda yuqori malakali kadrlarni tayyorlash ishini takomillashtirish masalalari. 2. Prokuratura organlaridagi lavozimlarga tayinlanadigan shaxslarga nisbatan qo‘yiladigan talablar. 3. Prokuratura organlari xodimlarining darajali unvonlari va harbiy unvonlari. 4. Prokuratura organlari va muassasalaridagi xizmat. 5. Prokuratura organlari xodimlarining daxlsizligi. 6. Prokuratura organlarining moddiy va ijtimoiy ta’minoti, xodimlar va ularning oilalarini ijtimoiy himoyalash choralari.

I.A. Karimov asarlarida sud-huquq islohotlari, huquqni muhofaza qiluvchi organlarda yuqori malakali kadrlarni tayyorlash ishini takomillashtirish masalalari. O‘zbekiston Respublikasi Prezidenti I.A.Karimovning Oliy Majlisning 2 chaqiriq 6-sessiyasida «Adolat -Qonun ustuvorligida» deb nomlanuvchi ma’ruzasida prokuratura idoralari xususida «Prokuratura qonunni, uning talablarini qat’iy himoya qiluvchi idora hisoblanadi. U huquqiy islohatlarni o‘tkazilishida, huquqiy davlat, demokratik jamiyat qurish ishida hal etuvchi o‘rin tutadi» deb bergan ta’riflari bu idoraning tutgan o‘rnini, salohiyatini belgilaydi. O‘zbekiston Respublikasi Oliy Majlisining 2001 yil ikkinchi chaqiriq oltinchi sessiyasida O‘zbekiston Respublikasi Prezidenti «Adolat-qonun ustuvorligida» deb nomlangan o‘z ma’ruzasida «..prokuratura xalqning ustidan nazorat qilmasligi, aksincha unga xizmat qilmog‘i darkor. Prokuratura vakolatining doirasini, uning faoliyatini takomillashtirishning asosiy yo‘nalishlarini aynan ana shu nuqtai nazardan kelib chiqqan holda belgilash zarur»...,«Prokuratura idoralari fuqarolarning huquqlari kamsitilishi holatlariga yo‘l qo‘ymaslik maqsadida boshqaruv va kontrol organlarining huquqiy hujjatlar qonuniyligini nazorat qilib borishi zarur. Bu prokurorlarning asosiy vazifasi va burchidir» deb, alohida uqtirgan edi. Prokurorlar xalqni nazorat qilishlari emas, balki, ularning huquq va erkinliklarini muhofaza qilishga qaratilgan qonunlarning ijrosini nazorat qilishlari va o‘z faoliyat yo‘nalishlarini aynan shunga qaratishlari lozim. Avvalombor, dunyo tarixiga nazar tashlaydigan bo‘lsak, prokuratura organining dastlabki tashkil qilinishini o‘zi aynan fuqarolarning huquq va manfaatlarini himoya qilish uchun tuzulgan edi. Lotinchada prokuro - degan so‘z, “g‘amho‘rlik qilaman”, “ta’minlayman“, “himoya qilaman “degan mazmunni bildiradi. Hozirgi, yurtboshimiz qo‘yayotgan talablar ham aynan shundan iboratdir. Prokuratura idoralari, avvalombor, qonunlarlarni aniq va bir hilda bajarilishi ustidan nazoratni amalga oshirib, o‘z faoliyat yo‘nalishlarida asosiy mazmunni aynan fuqarolarning

huquq va manfaatlarini, fuqarolarimizdan tashkil topgan davlatimiz manfaatlarini himoya qilishga qaratishlari lozimligi talab qilinmokda. O‘zbekiston Respublikasi Oliy Majlisining 2001 yil avgust oyida bo‘lib o‘tgan ikkinchi chaqiriq oltinchi sessiyasida Prezidentimiz I.A. Karimov o‘z ma’ruzasida «Demokratik jamiyatda alohida fuqarolar emas, balki ularning qonuniy huquq va manfaatlari qanday himoya qilinayotgani prokurorlik nazoratining obyekti hisoblanadi, deb, 2002 yilning 29-avgust kuni O‘zbekiston Respublikasi Oliy Majlisining to‘qqizinchi sessiyasida «Shuni unutmaylikki, biz davlatning nazorat funksiyalarini qancha kuchaytirsak, nazorat bilan shug‘ullanuvchi davlat tuzilmalari va organlarini qancha ko‘paytirsak, amaldorlarning zo‘ravonligi va korrupsiya shuncha avj olaveradi.Shuning uchun biz jamoatchilik nazoratini, davlat faoliyati, shu jumladan, uning kuch ishlatuvchi tuzilmalari faoliyati ustidan ham jamiyat nazoratini har tomonlama kuchaytirishga alohida e’tibor qaratishimiz lozim. Bu masalada bundan boshqa muqobil yo‘l yo‘q» deb ta’kidlab o‘tdi. O‘zbekiston Respublikasi Oliy Majlisining 2001 yil ikkinchi chaqiriq oltinchi sessiyasida O‘zbekiston Respublikasi Prezidenti «Adolat-qonun ustuvorligida» deb nomlangan o‘z ma’ruzasidan kelib chiqadigan vazifalar: “Qonun ustuvorligini ta’minlash, shaxs, oila, jaiyat va davlatning huquq va manfaatlari muhofazasini kuchaytirish, aholining huquqiy madaniyati va huquqiy ongini oshirish, fuqarolarning qonunga bo‘ysunish va hurmat ruhida tarbiyalash- bu rivojlangan bozor iqtisodiyotiga asoslangan chinakam demokratik, huquqiy davlat va erkin fuqarolik jamiyati qurishning nafaqat maqsadi, balki uning vositasi, eng muhim sharti hisoblanadi”. “Sud bugungi kunda avvalgidek hukmron kommunistik tizimning qatag‘on va jazolash apparati emas, balki u har bir inson va fuqaroning huquq va erkinliklarini ishonchli tarzda qo‘riqlash va himoya qilishga qaratilgan chinakam mustaqil davlat institutiga aylanmoqda”. “1993 yili qabul qilingan “Sudlar to‘g‘risida”gi birinchi Qonundayoq aybsizlik prezumpsiyasi, himoyaga bo‘lgan huquq, sud jarayonidagi tortishuv va oshkoralik kabi umume’tirof etilgan tamoyillar belgilab qo‘yilgan edi. Ular keyin jinoiy- protsessual va boshqa kodeks hamda qonunlarda rivojlantirildi. Islohotlarning

mana shu bosqichida sud ish yuritishining, tom ma’nodagi mustaqil va faqat qonun oldida javob beruvchi sud tizimining qonuniy asoslari yaratildi” Afsuski, sudyalar, prokuratura va tergov organlari xodimlari, bir so‘z bilan aytganda, qabul qilingan yangi qonunlarni hayotga tatbiq etishi lozim bo‘lgan kishilarning dunyoqarashi va tafakkuri ancha qiyinchilik bilan o‘zgaryapti.Buni aniq tan olish kerak Bizning bosh vazifamiz- o‘tmish asoratlaridan imkoni boricha tezroq qutilishdir. Eng avvalo, jazolashning repressiv, ozodlikdan mahrum qilish hollarini qisqartirish hisobiga qonunchilikning adolat va insoniylik kabi tamoyillarining kuchayishini va amalda qo‘llanishini ta’minlashimiz zarur. Bugun bizning huquqiy doktrinamiz mutlaqo yangicha, demokratik taymoyillarga asoslangan. U eng avvalo, O‘zbekiston Konstitutsiyasi talablariga ko‘ra inson huquqlarining ustunligini ta’minlaydi. Inson himoyaning bosh subyekti bo‘lib, uning hayoti va sog‘lig‘iga suiqasd qilish og‘ir jinoyat hisoblanadi. Qonunni buzgan odamdan uni takrorlamaslik haqida tilxat olish, garov kabi boshqa ehtiyot choralarini, jarima kabi jazolarni qo‘llash o‘zini oqlashini unutmaslik kerak. Tergovni zo‘ravonlik bilan olib borish, ya’ni oldin hibsga olib, jamiyatdan ajratib, keyin uning aybini isbotlashga kirishishdan o‘tgan zamondan qolgan yaramas tajrabaga barham berilishi zarur. Huquq-tartibot organlari xodimlari tomonidan o‘z vakolatlarini suiiste’mol qilishlariga yo‘l qo‘ymaslik, organlarni bunday nopok shaxslardan tozalash, rivojlangan demokratik mamlakatlarda qo‘llanib kelayotgan tamoyillar va talablarga javob beradigan mezonlar asosida huquqbuzarlik va jazo tizimini qayta ko‘rib chiqish zarur. Jinoyat qonunchiligi bo‘yicha jinoyatlar uchun jazo tayinlashni liberallashtirish lozim. Jinoyat qonunchiligida iqtisodiy sohada jinoyat sodir etgan shaxslarga nisbatan iqtisodiy ta’sir choralarini qo‘llash imkoniyatlarini kengaytirish zarur. Ozodlikdan mahrum qilish o‘rniga jazoning jarima turini qo‘llashni kengaytirish, jarima miqdorini oshirib, eng avvalo, yetkazilgan moddiy zararni qoplashga qaratilgan boshqa ta’sir choralaridan foydalanish zarur.

Iqtisodiyot sohasidagi jinoyat ishlari bo‘yicha qamoq va ozodlikdan mahrum etish jazolarini o‘rniga jarima shaklidagi iqtisodiy sankitsiyani qo‘llash imkoniyati ancha kengaytirildi. Jinoiy jazo tizimidan insonparvarlik tamoyillariga mutlaqo zid bo‘lgan mol-mulkni musodara qilish tarzidagi jazo turi chiqarib tashlandi. Shuningdek, Jinoyat kodeksining 11 ta moddasiga yetkazilgan moddiy zararni o‘rni qoplangan taqdirda, ozodlikdan mahrum qilish tariqasidagi jazo qo‘llanmasligi haqidagi qoidalar kiritildi. Jazo belgilashning muqobil turlarini qo‘llashni kengaytirish jinoyat qonunchiligimizni takomillashtirishning ustuvor yo‘nalishlaridan biri bo‘ladi. Qonunni buzgan oila boshlig‘ining qilmishi uchun uning xotini, bola-chaqasi aziyat chekmasligi va javob bermasligi kerak Inson huquqining mohiyati ham, avvalambor mana shundadir. Biz sinfiy kurash g‘oyalariga, davlat manfaatlarining mutlaq ustunligiga asoslangan va hali –beri ongimizdan batamom yo‘q bo‘lib ketmagan kommunistcha yondashuvlardan voz kechishimiz kerak YA’ni, agar biror bir oila boshlig‘i qonunni buzishda ayblanadigan bo‘lsa, uning butun oilasi va yaqinlari ham jinoyat tamg‘asi va sharmisorlik azobini ko‘tarib yurishiga qarshimiz. Biz otaning nomunosib xulqi uchun oila a’zolari, eng avvalo, hayotga yorug‘ niyat va katta umidlar bilan endigina qadam qo‘yayotgan yoshlarning jamiyatdan uzilib qolishiga aslo yo‘l qo‘ymasligimiz kerak Bu bizning bosh maqsadimizdir. Voyaga yetmaganlar, ayollar va keksalarga nisbatan qo‘llanadigan jazo tizimini erkinlashtirish jarayoni izchil davom ettirilishi zarur. Jinoyat va jinoyat protsessual qonunchiligini erkinlashtirish va demokratlashtirishda ishlarni ko‘rib chiqish tartibini soddalashtirish, jinoiy ishlarni tergov qilish va sudda ko‘rish muddatlarini qisqartirish dolzarb vazifalardan biridir. Davlat muassasalari, birinchi navbatda prokuratura xodimlari bir haqiqatni qulog‘iga quyib olsinki, ular mana shu xalqning bir qismi, hech kimdan, oddiy odamlardan ortiq joyi yo‘q. Ularni shu xalq voyaga yetkazgan. Bas shunday ekan, prokuratura xodimlari ularni nazorat qilishlari emas, balki ularga xizmat qilishlari kerak.

Prokuratura vakolatining doirasini, uning faoliyatini takomillashtirishning asosiy yo‘nalishlarini aynan ana shu nuqtai nazardan kelib chiqqan holda belgilash zarur. Demokratik jamiyatda alohida fuqarolar emas, balki ularning qonuniy huquq va manfaatlari qanday himoya qilinayotganligi prokurorlik nazoratining obyekti hisoblanadi. Prokuratura idoralari fuqarolarning huquqlari kamsitilishiga yo‘l qo‘ymaslik maqsadida boshqaruv va kontrol organlarining huquqiy hujjatlari qonuniyligini nazorat qilib borishi zarur. Bu- prokurorlarning asosiy vazifasi va burchidir. Prokurorlar faoliyatiga ular tomonidan qo‘zg‘atilgan jinoiy ishlar yoki javobgarlikka tortilgan fuqarolar soniga qarab emas, balki tegishli hududda qonunchilikka amal qilinishining holatiga qarab baho beriladi. Qonunni himoya qilish, sud, prokuratura organlarining asosiy vazifasi, avvalo, fuqarolarning huquqiy madaniyatini oshirish, ularning o‘z huquqlarini qonunlarni yaxshi bilishlariga erishish, huquqbuzarlikning oldini olish bo‘yicha samarali ish olib borishdan iboratdir. Yuridik kadrlar birinchi navbatda, prokuratura organlari uchun mustaxassislar tayyorlashning amaldagi tizimi, uning kamchiliklari haqida to‘htalib o‘tmoqchiman. Bugun huquqshunos kadrlar tayyorlash bir qator o‘quv muassalarida- Toshkent davlat yuridik institutida, Qoraqalpog‘iston, Samarqand va Farg‘ona davlat universitetlarining yuridik fakultetlarida, boshqa o‘quv dargohlarida amalga oshirilmoqda. Andijon va Namangan davlat universitetlarida bor-yo‘g‘i 3 tadan fan nomzodi ishlaydi holos. Ixtisoslashgan yuridik adabiyotlarni, darslik va uslubiy qo‘llanmalarni nashr etish ishi ham mutlaqo talab darajasida emas. Toshkent davlat yuridik instituti faqat ta’lim yo‘nalishidagi o‘quv yurti bo‘lib qolmay, jiddiy ilmiy baza asosida huquqiy tizimni isloh qilish bilan bog‘liq dasturlar, qarorlar loyihalarni tayyorlanadigan ilmiy va tashkiliy markazga aylanishi lozim. Umid qilamizki, huquqshunoslik instituti, mamlakatimizning boshqa yirik o‘quv va ilmiy markazlari bor salohiyatini milliy huquqshunoslik maktabini yaratishga qaratadi.

Bu dargohda huquqshunoslik fani ilmiy va amaliyotining dolzarb muammolariga doir ochiq va keng bahs-munozaralar olib boriladi, huquqiy tizimni takomillashtirish, qonunlar tayyorlashning istiqbolli dasturlari tayyorlanadi. “Huquqbuzarlik qilgan inson hali yosh, dunyoqarashi va huquqiy ongi endigina shakllanayotgan, qonunlarga itoat qiluvchi kishi qilib tarbiyalash mumkin bo‘lgan paytda aniq maqsadni ko‘zlab, uning tarbiyasi bilan shug‘ullangani yaxshi emasmidi ? Bu masalaning hal etilishi prokuratura idoralari, butun huquqiy tizimimiz va umuman, jamiyatimiz uchun asosiy faoliyat yo‘nalishi bo‘lmog‘i kerak”. Prokuratura organlaridagi lavozimlarga tayinlanadigan shaxslarga nisbatan qo‘yiladigan talablar. O‘zbekiston Respublikasining 2001-yil 29- avgustdagi “Prokuratura to‘g‘risida”gi Qonunida( 43-modda) belgilab berilgan bo‘lib, Prokuratura organlaridagi lavozimlarga tayinlanadigan shaxslarga nisbatan qo‘yiladigan talablar quyidagichadir: prokuratura organlarida prokurorlar, tergovchilar va ish o‘rganuvchilar lavozimiga oliy yuridik ma’lumotga ega, zarur kasbiy fazilatlari bo‘lgan, zimmalariga yuklanadigan xizmat vazifalarini bajarishga sog‘lig‘i imkon beradigan darajada salomat bo‘lgan O‘zbekiston Respublikasining fuqarolari tayinlanadilar. “Prokuratura to‘g‘risida”gi Qonun rahbar lavozimlarga tayinlanayotgan prokurorlar uchun yuqorida qayd etilgan talablar bilan birgalikda yosh senzini ham nazarda tutadi. O‘zbekiston Respublikasi Bosh prokurori, Qoraqalpog‘iston Respublikasi prokurori, viloyatlar, Toshkent shahar, tumanlar, shaharlar prokurorlari va ularga tenglashtirilgan prokurorlar lavozimiga kamida 5 yillik ish stajiga ega bo‘lgan, yigirma besh yoshdan kichik bo‘lmagan shaxslar tayinlanadi. Prokuratura organlari xodimlari o‘zlarining yuksak fuqarolik burchi bilan qorishib ketadigan yuqori kasbiy tayyorgarlikka ega bo‘lishlari, qonun buzilish

hollariga murosasiz bo‘lishlari, sotilmas, adolatli, vijdonli bo‘lishlari lozim. Prokuratura organlari xodimlari haq to‘lanadigan boshqa biron –bir faoliyat turi bilan shug‘ullanishi mumkin emas. Aks holda, ular kelgusida o‘zlari tomonidan tekshirilishi mumkin bo‘lgan korxona, muassasa, tashkilot bilan mehnat munosabatlariga kirishib qo‘yib, o‘zlarining mustaqilliklarini qo‘ldan berib qo‘yishadi. Ular ilmiy, o‘qituvchilik va ijodiy faoliyat bilan faqat asosiy ishdan bo‘sh vaqtda shug‘ullanishi mumkin holos. Prokuratura organlari xodimlari O‘zbekiston Respublikasi Bosh prokurori belgilaydigan tartibda attestatsiyadan o‘tkaziladilar. Prokuror yoki tergovchi lavozimiga birinchi marta tayinlanayotgan shaxs “Prokuratura to‘g‘risida”gi Qonunda belgilangan tartibda qasamyod qabul qiladilar( 44-modda). Unda jinoyatchilikka qarshi mardonavor va murosasiz kurashni hamda o‘z mazmuniga ko‘ra yengil bo‘lmagan qonunlarni aniq va bir xilda ijro etilishi ustidan nazoratni amalga oshirish vazifasini amalga oshiruvchi mansabdor shaxslarga nisbatan talablar qo‘yilgan. Qasamyod mazmuni quyidagichadir: “O‘z xizmat vazifalarimni halol va vijdonan bajarishga, qonun buzilishiga qarshi murosasiz kurashishga, fuqaro, jamiyat va davlat manfaatlarini himoya qilishga tantanali qasamyod qilaman”. Qasamyod qilish tartibi O‘zbekiston Respublikasi Bosh prokurori tomonidan belgilanadi. Qoraqalpog‘iston Respublikasi prokurorining, shuningdek viloyatlar, Toshkent shahar, tumanlar, shaharlar prokurorlarining hamda ularga tenglashtirilgan prokurorlarning faoliyati tegishli yuqori turuvchi prokurorlar tomonidan ularning vakolat muddati davomida kamida ikki marta kompleks o‘rganib chiqiladi. Prokurorlar faoliyatini baholashning asosiy mezonlari qonuniylikning holati va fuqarolarning huquqlari hamda erkinliklari, jamiyat va davlatning qonuniy manfaatlarini himoya qilishning ta’minlanishi hisoblanadi. O‘z faoliyati davrida tegishli hududda qonunlar ijrosi ustidan lozim darajada nazorat o‘rnatilishini ta’minlab bera olmagan shaxslar prokuror lavozimiga takroran ko‘rsatilishiga yo‘l qo‘yilmaydi. O‘zbekiston Respublikasi prokuraturasi tarkibida prokuratura organlari ichki xavfsizlikni ta’minlovchi inspeksiya tuziladi

(O‘zbekiston Respublikasining “Prokuratura to‘g‘risida”gi Qonunini 46-moddasi). Prokuratura organlari ichki xavfsizlikni ta’minlovchi inspeksiya prokuratura organlari xodimlari tomonidan sodir etilgan xizmat mavqeini suiiste’mol qilish, korrupsiya va egallab turgan lavozimiga noloyiq boshqa nojo‘ya xatti-harakatlar to‘g‘risidagi ma’lumotlar bo‘yicha xizmat tekshiruvini o‘tkazadi. Prokuratura organlari ichki xavfsizlikni ta’minlovchi inspeksiya o‘z faoliyatini qonun hujjatlariga muvofiq amalga oshiradi. Prokuratura xodimlariga nisbatan bunday yuqori talablarning qo‘yilishi tasodifiy emas, chunki qonun prokurorlar va tergovchilarga juda ham keng hokimiyat-boshqaruv vakolatini berib qo‘ygan. Bu vakolatlardan noto‘g‘ri foydalanish yohud xizmat vakolatlarni suiiste’mol qilinishi juda ham og‘ir oqibatlarga olib kelishi mumkin. Shuning uchun, o‘z kasbiy majburiyatini amalga oshirayotgan har bir prokuratura xodimi qonun doirasida harakat qilishi hamda insonlarga nisbatan e’tiborli bo‘lishi talab qilinadi . Prokuratura organlari xodimlarining darajali unvonlari va harbiy unvonlari. Prokuratura organlari xodimlariga, O‘zbekiston Respublikasi Prokuraturasining o‘quv muassasalari va ilmiy tashkilotlarining xodimlariga ularning egallab turgan lavozimlari va mehnat stajiga muvofiq darajali unvonlar yoki harbiy unvonlar beriladi. Prokuratura organlarining xodimlari uchun Haqiqiy Davlat adliya maslahatchisi (O‘zbekiston Respublikasi Bosh prokuroriga beriladigan darajali unvon) dan tortib, 3-darajali yuristgacha darajali unvonlar belgilab qo‘yilgan. Haqiqiy Davlat adliya maslahatchisi hamda 1, 2, 3 darajali davlat adliya maslahatchisi darajali unvonlari O‘zbekiston Respublikasi Prezidenti tomonidan beriladi. Boshqa darajali unvonlar O‘zbekiston Respublikasi Bosh prokurori tomonidan beriladi. Kichik yurist darajali unvoni attestatsiyadan o‘tgan va lavozimiga tasdiqlangan yosh mutahassislarga beriladi; ish o‘rganish mobaynida

o‘zini alohida yaxshi tomonlardan ko‘rsatgan yosh mutahassislar 3-darajali yurist unvonini olish uchun taqdim qilinishi mumkin. Prokuratura organlarining attestatsiyadan o‘tkazilmaydigan moddiy-texnika ta’minoti, moliya, ishlar boshqarmasi xodimlari va boshqalar mehnatda o‘zini alohida yaxshi tomonidan ko‘rsatganliklari uchun darajali unvon olish uchun taqdim qilinishlari mumkin. Prokuratura organlariga boshqa huquqni muhofaza qilish organlaridan va boshqa tashkilotlardan ishga kelganlarga ularning tayinlangan lavozimlarini, bilimlari va ish tajribalarini hisobga olgan holda darajali unvonlar beriladi. Darajali unvonlar berilgan prokuratura xodimlari shu unvonlarida umrbod qoladilar. Darajali unvondan mahrum qilish prokuratura organlaridan nomiga dog‘ tushuruvchi nojo‘ya xatti-harakatlar sodir etgan xodimlarga nisbatan qo‘llanishi mumkin. Prokuratura organlari xodimi tomonidan o‘z xizmat burchini qo‘pol ravishda buzganligi yohud o‘zini noloyiq darajada tutganligi uchun darajali unvoni pasaytirilishi mumkin. Prokuratura organlari va muassasalaridan xizmatdan bo‘shatilayotgan xodim darajali unvonidan yoki harbiy unvonidan mahrum qilinishi mumkin. Prokuratura organlari xodimi tomonidan o‘z xizmat burchini qo‘pol ravishda buzganligi yohud o‘zini noloyiq darajada tutganligi uchun darajali unvoni pasaytirilishi mumkin. Prokuratura organlari va muassasalari xodimlarini oliy darajali unvonidan yoki oliy darajali harbiy unvonidan mahrum qilish, shuningdek oliy darajali unvoni va oliy darajali harbiy unvonidan pastga tushirish O‘zbekiston Respublikasi Prezidenti tomonidan, boshqa darajali unvonlar yoki harbiy unvonlardan mahrum qilish va pastga tushirish muvofiq ravishda O‘zbekiston Respublikasi Bosh prokurori va O‘zbekiston Respublikasi Mudofaa Vaziri tomonidan amalga oshiriladi. Prokuratura organlari va muassasalarining darajali unvonlarga ega bo‘lgan xodimlari o‘z xizmat vazifalarini bajarayotgan vaqtlarida o‘rnatilgan tartibdagi farqlantiruvchi belgili forma kiyim boshini kiyib yuradilar. Nafaqaga chiqqan oliy darajadagi unvon yoki oliy darajadagi harbiy unvonga, shuningdek adliya katta

maslahatchisi yoki yustitsiya polkovnigi darajali unvoniga ega bo‘lgan prokuratura organlari va muassasalarining xodimlariga o‘rnatilgan tartibdagi farqlantiruvchi belgili forma kiyim boshini kiyib yurish huquqi qoldiriladi. Prokuratura organlari xodimlari qonun hujjatlarida belgilangan tartibda o‘qotar qurol hamda boshqa shaxsiy himoya vositalari olib yurish huquqiga ega. Prokuratura organlari va muassasalaridagi xizmat. O‘zbekiston Respublikasi prokuraturasi, Qoraqalpog‘iston Respublikasi, viloyatlar, Toshkent shahar, transport, harbiy, maxsus va boshqa ixtisoslashtirilgan prokuraturalarda ish yuritish yagona asosda maxsus yo‘riqnomaga muvofiq amalga oshiriladi. Prokuratura organlari va muassasalarida xizmatni o‘tash, prokuratura organlari va muassasalarining xodimlariga darajali unvonlar va harbiy unvonlar berish hamda ulardan mahrum etish, ularni rag‘batlantirish va intizomiy javobgarlikka tortish tartibi O‘zbekiston Respublikasi Prezidenti tomonidan tasdiqlanadigan Prokuratura organlari va muassasalarida xizmatni o‘tash to‘g‘risidagi nizomda belgilab qo‘yiladi. Prokuratura organlari xodimlarining ma’muriy huquqbuzarlik va intizomiy nojo‘ya xatti-harakat uchun javobgarligi masalasi yuqori turuvchi prokuror tomonidan hal etiladi. Qonunchilik va huquqiy tartibotni mustahkamlashga qaratilgan tadbirlarni muvaffaqiyatli amalga oshirish prokuraturaning har bir xodimidan e’tiqod, mas’uliyat, vakolatlilik, qonunbuzarliklarga murosasizlik, yangilikni sezish va tashkilotchilik qobiliyatlarini o‘zida mujassamlashni talab etadi. Aksariyat prokuror va tergovchilar qonunchilikni mustahkamlash, qonun buzilishining oldini olish ishlarini tadbirkorlik bilan amalga oshirib namuna bo‘lmoqdalar. Ko‘pchilik xodimlar fidokorona mehnatlari, ko‘rsatgan tashabbus va mahoratlari uchun faxriy unvon va mukofotlarga sazovor bo‘ldilar

Prokuratura organlari xodimlarining daxlsizligi. Prokurorlarning va tergovchilarning mustaqilligini ta’minlashning muhim sharti bo‘lib, ushbu xodimlar faoliyatining daxlsizligi hisoblanadi. Prokuror va tergovchiga nisbatan jinoyat ishi qo‘zg‘atish va dastlabki tergov o‘tkazish prokuratura organlarining mutlaq vakolati hisoblanadi. Prokuror va tergovchiga nisbatan jinoyat ishi qo‘zg‘atish va dastlabki tergov o‘tkazish prokuratura organlarining mutlaq vakolati hisoblanadi. Prokuratura organlari xodimlarining ma’muriy huquqbuzarlik va intizomiy nojo‘ya xatti-harakati uchun javobgarligi masalasi yuqori turuvchi prokuror tomonidan hal etiladi. Prokuratura organlarining moddiy va ijtimoiy ta’minoti, xodimlar va ularning oilalarini ijtimoiy himoyalash. Prokuratura organlari xodimlarining ish haqi mansab maoshidan, darajali unvonlar (harbiy unvonlar), ko‘p yillik xizmat uchun to‘lanadigan haqlardan iborat bo‘ladi. Darajali unvonlarga (harbiy unvonlarga) ega bo‘lgan prokuratura organlarining xodimlari belgilangan me’yorlar bo‘yicha bepul xizmat kiyimi bilan ta’minlanadi. Prokuratura organlari xodimlariga muddati o‘ttiz kalendar kunidan iborat haq to‘lanadigan yillik ta’til beriladi. O‘n besh yildan ortiq ish stajiga ega bo‘lgan prokuratura organlari xodimlariga besh kalendar kun, yigirma besh yildan ortiq ish stajiga ega bo‘lganlarga esa o‘n kalendar kun qo‘shimcha ta’til beriladi. Prokuratura organlari xodimlarini hamda ularning oila a’zolarini ijtimoiy himoyalash bo‘yicha qonun bilan tegishli choralar belgilangan. Prokuratura organlari xodimlarining hayoti va sog‘lig‘i davlat himoyasida bo‘ladi hamda respublika budjeti mablag‘lari hisobidan davlat tomonidan majburiy tartibda sug‘urtalanadi. Prokuratura organlari xodimi ishlayotgan davrida yoki prokuratura organlaridan bo‘shatilganidan keyin halok bo‘lsa (vafot etsa), agar bu hol u o‘z

xizmat vazifalarini bajarishi munosabati bilan olgan tan jarohatlari va sog‘lig‘ining boshqacha shikastlanishi oqibatida ro‘y bergan bo‘lsa, uning merosxo‘rlariga O‘zbekiston Respublikasining Mehnat kodeksi 194-moddasining ikkinchi qismida nazarda tutilgan miqdorda to‘lab boriladi. Prokuratura organlari xodimi o‘z xizmat vazifalarini bajarishi munosabati bilan kelgusida kasbiga doir faoliyat bilan shug‘ullanish imkoniyatini istisno etadigan darajada mayib bo‘lib qolganida yoki uning sog‘lig‘iga boshqacha shikast yetkazilganida- uning oylik ish haqi yigirma besh karrasi miqdorida to‘lanadi. Prokuratura organlari xodimiga u o‘z xizmat vazifalarini bajarishi munosabati bilan kasbiga doir faoliyat bilan shug‘ullanish imkoniyatini istisno etmaydigan va mehnat qobiliyatini doimiy yo‘qotishga olib kelmaydigan tan jarohatlari yoki uning sog‘lig‘iga boshqacha shikast yetkazilganida-uning oylik ish haqi besh karrasi miqdorida to‘lanadi. Prokuratura organlari xodimining o‘z xizmat faoliyati bilan bog‘liq tarzda unga tegishli mol-mulkni yo‘q qilish yoki shikastlash oqibatida yetkazilgan zarar unga yoki uning oila a’zolariga to‘laligicha qoplanadi.

Adabiyotlar: 1. Baskov V.I. Prokuror nazorati (darslik, rus tilida) M., ”Bek” nashriyoti, 1998. 2. Davletov A. Dj. Prokuror nazorati (darslik, rus tilida). Nukus. Bilim.1999. 3. Inog‘omjonova Z.F. umumiy tahriri ostida Jinoyat protsessi (umumiy qism, darslik, o‘zbek tilida) T.: 2002 y., «Yangi asr avlodi». 4. Madaliyev O.M. Prokuror nazorati. Darslik. Maxsus qism. – T.: TDYUI, 2009. – 884 b.t. 5. 5.Madaliyev O.M. Prokuror nazorati. Darslik. Umumiy qism. – T.: TDYUI, 2009. – 26, 5 b.t. 6. O.M.Madaliyev, A.A.Ergashev. Prokuror nazorati. O’quv-uslubiy qo’llanma. TDYuI. 2010 y. 15,2. b.t. –B. 240. 7. O.M.Madaliyev. Prokuror nazorati. Darslik. Umumiy qism. Toshkent – “ILM ZIYO”. – 2012. –B. 314 8. O.M.Madaliyev. Prokuror nazorati. Darslik. Maxsus qism. Toshkent – “ILM ZIYO”. – 2012. –B. 504 9. M.H.Rustamboyev, O.M.Madaliyev. Huquqni muxofaza qiluvchi organlar faoliyatini tashkil etish. Darslik. Toshkent – “ILM ZIYO”. – 2012. –B. 638

O'xshashlar

Prokuratura organlarining huquqiy asoslari

O`zbekiston Respublikasi prokuratura organlarining tizimi

Prokuratura vazifalari, tuzilishi va faoliyatining asosiy yo’nalishlari.doc

Soliq va bojxona organlari

Mahalliy davlat hokimiyati organlari va fuqarolarni o’zini – o’zi boshqarish organlari