Оила ҳуқуқи фанининг предмети ва вазифалари - Huquqshunoslik - Referatlar

Оила ҳуқуқи фанининг предмети ва вазифалари

Yuklangan vaqt:

19.09.2022

Ko'chirishlar soni:

0

Hajmi:

81.5 KB

Ko'chirib olish

Оила ҳ у қ у қ и фанининг предмети ва вазифалари Режа: 1. Оила ҳ у қ у қ и тушунчаси предмети ва вазифалари . 2. Оила ҳ у қ у қ ининг бош қ а фанлар билан муносабати . 3. Оила ҳуқуқи тизими .

Оила ҳ у қ у қ и туш у нчаси , предмети ва вазифалари Ўзбекистон Республикаси м устақилликнинг дастлабки кунларидан бошлаб оилани мустаҳкамлаш, оналик ва болаликни муҳофаза қилиш учун бир қатор тадбирларни амалга оширишга киришди. Республикада 23 миллиондан ортиқ ахоли яшайди. Шулардан 52 фоизини хотин-қизлар ташкил қилади. Хозир аҳолининг 48 фоизини 18 ёшгача бўлган йигит-қизлар ташкил этади. Ўзбекистонда 3,5 миллион оила мавжуд. Ҳар йили 234 минг ёш оила вужудга келиб, 710 минг бола туғилмоқда. Республикада оила таркиби ўртача 5, 6 кишидан иборат. Ўзбекистонда ҳар бир оила ва ҳар бир инсоннинг турмуш фаровонлигини, фуқаролар тотувлигини мустаҳкамлашга қаратилган дастурий мақсадларга асосланиб иш олиб бормоқда. Ўн иккинчи чақириқ Ўзбекистон Республикаси Олий Кенгашининг ўнинчи сессиясида Ўзбекистон Республикаси президенти И.А.Каримов бундай деди: “Энг муҳим вазифа – халқчил адолатпарвар жамиятни вужудга келтириш. Бу жамият пойдеворини, энг аввало бой ва бадавлат, меҳнат қадрини биладиган, маънавий соғлом ва маданий савияси баланд минглаб ва миллионлаб оилалар ташкил этади”. Кўп болалик – ҳозирги ўзбек оиласининг ўзига хос хусусиятларидандир. Давлат бундай оилаларга турли йўллар билан жуда катта иқтисодий ва ижтимоий ёрдам беради. Бизда кўп болали оилаларнинг сони бошқа минтақалардагига нисбатан анча кўп. Россияда бир оилада 2-3 киши яшаса, бизда 5-7 киши яшайди. Республикада жами оилаларнинг 12 фоизидан кўпроғи беш ва ундан ортиқ болалидир, қишлоқ жойларда эса бу кўрсаткич йигирма фоизни ташкил этади.

Ўзбекистон Республикаси конституциясининг 63- моддасида бундай дейилади: “Оила жамиятнинг асосий бўғинидир ҳамда жамият ва давлат мухофазасида бўлиш ҳуқуқига эга.” Ҳар бир оила, ҳар бир меҳнаткаш тинч хотиржам ва тўкин сочин яшаса, жумхурият озод, бой бўлади, гуллаб яшнайди. Оилага ғамхўрлик қилиш, унга ҳар тарафлама моддий ёрдам бериш инсонпарвар демократик ҳуқуқий давлатнинг муҳим вазифаларидан биридир. Президент И.А.Каримов таъкидлаганидек: “Оила – жамиятнинг негизи. Бизнинг давлатимизни ҳам катта бир оила деб тушуниш мумкун ва лозим. Бунда ўзаро ҳурмат ва қаттиқ тартиб бўлмаса, оиланинг барча аъзолари ўз бурчларини адо этмаса, бир бирига нисбатан эзгулик билан меҳр – оқибат кўрсатмаса яхши ва муносиб тарзда яшаш мумкун эмас. Оила турмуш ва виждон қонунлари асосида қурилади, ўзининг кўп асрлик мустаҳкам ва маънавий таянчларига эга бўлади, оилада демократик негизларга асос солинади, одамларнинг - таянч эҳтиёжлари ва қадриятлари шаклланади. Ўзбекларнинг аксарияти ўзининг шахсий фаровонлиги тўғрисида эмас, балки оиласининг, қариндош-уруғлари ва яқин одамларининг, қўшниларининг омон эсонлиги тўғрисида ғамхўрлик қилишни биринчи ўринга қўяди. Бу эса олий даражада маънавий қадрият, инсон қалбининг гавҳаридир”. 1992 йил 23 июлдан амалга киритилган Ўзбекистон Республикасининг “Таълим тўғрисида” ги қонунда ҳам оиладаги таълим масаласига алохида эътибор берилган. Унинг 16- моддасида шундай дейилган: “Ота – оналар ва оиланинг бошқа аъзолари шахсни жисмоний маънавий камолоти ва ақл заковати жихатидан ривожланишига асос солишлари лозим. Ота - оналар ёки уларнинг ўрнини босувчи шахслар боланинг маълумотини оилада олиши учун имконият яратиб беришга ҳақлидир. Бундай ҳолларда ўқувчиларнинг ота оналари ёки уларнинг ўринини босувчи шахслар билан таълим муассасаси, таълимни бошқарувчи тегишли идора ўртасида шартнома тузилиб, унда бола, оила ва жамиятнинг манфаатлари

ҳисобга олинган ҳолда томонларнинг ҳуқуқий, иқтисодий ва бошқа мажбуриятлари белгилаб қўйилади. Болаларга уй шароитларида таълим бериш ўқув юртларининг дастурлари бўйича амалга оширилиб, кейинчалик экстернат тартибда аттестациядан ўтказилади. Оилада таълим олаётган шахслартегишли аттестациядан ўтгач таълимнинг исталган босқичидан бошлаб ўқишни таълим муассасасида давом эттиришга ҳақлидир. Давлат оиладаги таълимга ёрдам кўрсатади. Тегишли давлат муассасалари томонидан қонунларда белгиланган тартибда методик, диагностик, маслахат ёрдами берилади. Қонунларда белгиланган ҳолларда ва тартибда оилага компенсация тўланиши мумкун”. Давлатимиз ва ҳукуматимиз ўзи қабул қилган деярли барча хужжатларда оила, фарзанд масалаларига катта эътибор беради. Жумладан, ўн иккинчи чақириқ Ўзбаекистон Республикаси Олий Кенгашининг навбатдан ташқари тўққизинчи сессиясида қабул қилинган “Ўзбекистон Республикасида ёшларга оид давлат сиёсатини асослари тўғрисида ” Қонунниг 16- моддасида бундай дейилади: “Ёш фуқаролар ва ёш оилаларга ижтимоий имтиёзлар, чунончи: якка таритибда уй қуриш учун ер ажратиш, уй жой сотиб олиш, уй жой қуриш копиративларига аъзо бўлиш учун пай бадаллари тўлаш, рўзғор буюмлари (Шу жумладан чорва моллари), узоқ муддат фойдаланиладиган кундалик уй жихозлари сотиб олиш, тижорат асосида амал қиладиган ўқув юртларида таълим олиш учун ҳақ тўлаш ва бошқа мақсадларда узоқ муддатли кредитлар берилади. Ёшларга кредитлар банклар тамонидан кам фоиз олиш шарти билан берилиб, Ўзбекистон Республикасининг қонунларида белгиланган имтиёзли тартибда узилади”. “Ўзига тўқ юртнинг аскари кучли бўлади, аскари кучли юрт ўзига тўқ бўлади”, – деганди Соҳибқирон Амир Темур Кўрагоний. Кучли аскарнинг шакиллантирш учун раият фарзанди тўқ, соғлом ўсиши, билм олиш, жисмоний тайёргарлик кўриш учун шароит яратилиши керак. Бу иш жуда

катта маблағ, куч, ғайрат – шижоат, ташаббускорлик, фидоийликни талаб этади. Шуларни ҳисобга олиб ёш авлодни тарбиялаш, ҳаётга тайёрлаш иши билан шуғулланувчиларни рағбатлантириш учун Ўзбекистон президенти фармонига кўра Ўзбекистон Республикасининг “Соғлом авлод учун” ордени таъсис этилди. Ўзбекистон РеспубликасинингОлий мукофотларидан бири бўлган бу орденнинг таъсис этилиши мамлакатимиз келажаги соғлом авлодда мужассамлашувининг ёрқин далилидир. Жахон тажрибасида бундай орден бўлмаган. Оила узоқ давом этадиган тарихий тараққиёт натижасидир, жамият тузилишиининг объектив зарур ажралмас кисмидир. Ижтимоий маънода оила одамларнинг ижтимоий жихатдан алохида уюшган гурухлар, маънавий, хўжалик, маиший ва бошқа турмуш шароитлари ҳамда манфаатлари бир хил бўлган шахслар иттифоқидир. Оила энг муҳим ижтимоий вазифаларни: инсонни яратиш, болаларни тарбиялаш, одамларни жисмоний ва маънавий жихатдан камол топтириш, уларни маънавий бирлаштириш, биргаликда хўжалик юритишни таъминлаш, узаро ёрдам кўрсатиш, жамиятнинг иқтисодий ва ижтимоий тараққиётини таъминлаш демография жараёнларини яхшилаш вазифаларини бажаради. Айни оилада инсон ҳ арактерининг асослари, ме ҳ натга, маънавий ва маданий бойликларга муносабат шаклидир. Жамият муста ҳ кам, маънавий ва ахлокий жихатдан соглом оиладан гоятда манфаатдордир. Шу боис у оилани муста ҳ камлаш, ижтимоий вазифаларни бажаришда, болаларни тарбиялашда унга к ў маклашиш, болали оилаларнинг ҳ амда келин-куёвларнинг моддий, уй-жой ва маиший шароитларини яхшилаш т ўғ рисида ғ амх ў рлик қилиш йулини тутиши лозим. Оила болалар т ўғ рисида ғ амх ў рлик қ илишга, она ва бола манфаатларини му ҳ офаза этишга, оналикни ра ғ батлантиришга қ аратилган тадбирлар туркимини назарда тутувчи ҳ у қ у қ оилавий муносабатларни муста ҳ камлашнинг муҳим воситаси хисобланади. Оила жимият ва давлат мухофазасидадир.

Президент И. А. Каримов таъкидлаганидек: «Оила жамиятнинг негизи… Оила турмуш ва виждон қ онунлари асосида қ урилади, ў зининг к ў п асрлик муста ҳ кам ва маънавий таянчларига эга б ў лади, оилада демократик негизларга асос солинади, одамларнинг талаб эхтиёжлари ва кадриятлари шаклланади. Ў збекларининг аксарияти ў зининг шахсий фаравонлиги т ўғ рисида эмас, балки оиласининг, қ ариндош-уру ғ лари ва я қ инларининг, қў шниларининг омон-эсонлиги т ўғ рисида ғ амх ў рлик қ илишни биринчи ў ринга қў яди. Бу эса энг олий даражада маънавий қ адрият, инсон қ албининг гавҳаридир » 1 Ў збекистон Республикаси Конституцисининг ало ҳ ида боби оила муносабатларини ҳ у қ у қ ий тартибга солиш қ аратилганлиги оила ҳ у қ у қ ининг ривожланиши ва такомиллашуви учун асос б ў лади. Оила ҳ у қ у қ и фанининг предмети дейилганда оила ҳ у қ у қ и маъёрлари билан тартибга солинадиган муносабатлар тушинилади. Оила ҳ у қ у қ и қ уйидаги муносабатларини тартибга солади: - никоҳ, уни тузиш тартиби ва шартлари; - эр-хотиннинг шахсий ҳуқ у қ ва мажбуриятлари; - никоҳнинг тугатилиши; - қ он- қ ариндошлик ва болаларнинг насл-насабини белгилаш; - ота-она ва вояга етмаган болаларнинг ҳ у қ у қ ва мажбуриятлари; - оила аъзоларининг ва бош қ а шахсларнинг алимент мажбуриятлари; - ота-она қ арамо ғ идан махрум б ў лган болаларни жойлаштириш; -фу қ оролик холати далолатномаларини қ айд этиш тартибларини ў рганади. Оила ҳ у қ у қ и фанининг вазифаси никоҳ, оила муносабатлари бу муносабатларда эр-хотин, ота-она, фарзандлар ва бош қ а қ ариндошлар ў ртасидаги оилавий муносабатларни та ҳ лил қ ила олиш, оила қ онунчилиги меъёрларини тушуниш ва қў ллай олиш малакаларини шакллантиришдаги 1 И. А. Каримов «Ўзбекистон: миллий исти қ лол, и қ тисод, сиёсат, мафкура» 47-бет.

ҳуқуқий билимлар воситасида ҳуқуқий маданиятни юксалтиришга қ аратилгандир. Оила ҳ у қ у қ ининг бош қ а фанлар билан муносабати . Оила ҳ у қ у қ и оиладаги муносабатларнинг ҳ у қ у қ ий томонларини тартибга солади. Оиладаги бош қ а муносабатлар ҳ у қ у қ тизимининг тормо қ лари ва бош қ а ижтимоий фан сохалари билан ў рганилади. Оиладаги муносабатлар мехнат ҳ у қ у қ и, фу қ оролик ҳ у қ у қ и, молия ҳ у қ у қ и, социал таъминот ҳ у қ у қ и билан тартибга солинади. Оиладаги ахло қ ий-рухий муносабатларни оила ҳ у қ у қ и билан тартибга солиб булмайди. Оиланинг турмуш жихатларини ў рганишда ундан орти қ фанлар иштирок этади. Этногрофия – никоҳ-оила муносабатларини хул қ лар турмуш тарзининг бир жихати сифатида ў рганади. Демогрофия – а ҳ олининг ҳ амда унинг асосий б ўғ ини б ў лиши оиланинг турли хил муаммоларини сиёсий, ижтимоий, иктисодий ва тарихий жараёнлар асосида ў рганади. Ижтимоий география ў з тад қ и қ отларида а ҳ оли ва оиланинг худудий тафовутларини комплекс та ҳ лил килади. Иктисодиёт фани ва статистика фани оила бюджетини, оила ишлаб чи қ аришни, оилавий истеъмол, мехнат та қ симоти ва оиладаги х ў жалик-и қ тисодий муносабатларни тад қ и қ этиш билан шу ғ улланади. Психология фани никоҳ ва оила муносабатларида номоён буладиган хиссиёт, тасаввур, урф-одатларни, шунингдек бу психологик ҳ одисаларнинг ижтимоий ва табиий манбаларини ў рганишдан иборат. Оила педагогикасининг ма қ сади – оиланинг болаларга кў рсатадиган таъсирини, оиладаги тарбия қ онуниятларини ва воситаларини, ота ёки онанинг болага таъсирини оила билан бош қ а хил тарбия муассасаларининг ў заро муносабстларини ани қ лашдир.

Тиббиёт фани никоҳнинг физиологик жихатларини унинг о қ ибатларини, шунингдек оиланинг оила аъзолари со ғ ли ғ ига таъсирини тад қ и қ этади. Оила ҳуқуқи бошқа ҳуқуқ соҳалари Билан чамбарчас боғлиқ. Чунки оила аъзоси жамиятимизнинг барча соҳаларида меҳнат қилади. Оилада фарзанд тарбияланади, жамиятга керакли шахс бўлиб етилишида оиланинг ўрни жуда каттадир. Давлат ва ҳуқуқ назарияси фани оила ҳуқуқининг умумий тушунчасини, мақсадини изоҳлаб беради. Конституциявий ҳуқуқ инсон ҳуқуқлари, бурчлари, уларнинг кафолати масалаларин, оила давлат ҳимоясида эканлигини, ота – оналар ва фарзандларнинг ҳуқуқий муносабатларининг асосини тасдиқлаб беради. Меҳнат ҳуқуқи оналик ва болаликни ҳимоя қилиш, кўп болалик оилаларга ёрдам бериш, вояга етмаганларнинг меҳнат муносабатларини тартибга солиш масалаларини ёритишда оила ҳуқуқи, оила муносабатларидан келиб чиққан ҳолда иш тутади. Маъмурий ҳуқуқда ҳам маъмурий тартиб бузиш, маъмурий жавобгарликка тортиш шахсларга, оила аъзоларига нисбатан қўлланади. Демак, оилада тарбия масаласи, қонунга риоя қилиш, қонун доирасида иш тутиш масалаларига эътибор беришни талаб қилади. Жиноят ҳуқуқида оиладаги тарбияга боғлиқмуҳим масала ўз ифодасининг натижасини билдиради. Жиноятчи бизнинг жамиятимизда нега вужудга келади? Қайси шароитда, қандай оилада у шаклланади, тарбияланган, деган саволларнинг ечимини топиш учун оила, ундаги муҳит ўз ижобий ёки салбий ўрнини кўрсатади.

Оила ҳуқуқининг тизими Ўзбекистон Республикаси Конституциясида «Оила жамиятнинг асосий бўғинидир ҳамда жамият ва давлат муҳофазасида бўлиш –ҳуқуқига эга», деб ёзилган. Маълумки оила ҳаётнинг абадийлигини таъминлайди, ворислар ота - она бошлаган ишни давом этишини амалга оширувчи муқаддас даргоҳ. Буд аргоҳ миллатнинг урф - одатларини сақлашга кўмаклашади. Шу Билан бирга оила, келажакда фарзандлар қандай инсон бюлиб етилишига таъсир кўрсатадиган тарбия ўчоғидир. Оила ҳуқуқи фани никоҳ тузиш, никоҳдагиларнинг ҳуқуқий муносабатларини, ота – она ва фарзандларнинг мулкий ва шахсий мажбуриятларини, никоҳни бекор қилиш, унинг оқибатларини ва бошқа оилавий турмуш билан боғлиқ ҳуқуқий муносабатларни тартибга солади. Ўзбекистон Республикаси Конституциясининг ўн тўртинчи боби алоҳида оилавий муносабатларга бағишланиб, ўз ичига тўртта моддани олади. 63 – модда оила жамиятнинг асосий бўғини эканлиги ҳамда жамият ва давлат муҳофазасидалиги қонунлаштирилган. Ёшларга оила ҳуқуқини ўргатишдан асосий мақсад, уларни келажак турмушга тайёрлаш, ўз касбларида олган билимини жорий этиш кўникмасини ҳосил қилиш. Уларда оила қонунчилиги ҳақида чуқур билимни шакллантириш, қонуннинг тамойилларини ўргатиш ва оилавий – ҳуқуқий муносабатлардан доирасидан келиб чиқадиган муаммоларни ечишда олинган билим билан ҳал қила олишни ўргатиш. Оила ҳуқуқида талабалар ва тингловчилар:  оила тушунчасини ва унинг асосий вазифасини;  оила ҳуқуқи тушунчаси, тамойиллари ва тизимини;  Ўзбекистонда оила ҳуқуқининг тарихини;  мазкур ҳуқуқ манбаларини;

 оилавий – ҳуқуқий муносабатларни;  никоҳ тузилиш тартибини;  никоҳланувчиларнинг тиббий кўрикдан ўтиш сабабларини;  никоҳдагиларнинг ҳуқуқий ҳолатларини;  никоҳ шартномаси тушунчасини, уни тузиш тартибини;  оила аъзоларининг шахсий ва мулкий ҳуқуқ ва мажбуриятларини;  фарзандларнинг ота – онаси олдидаги ҳуқуқ ва мажбуриятларини;  васийлик ва ҳомийлик тушунчаси ва уларни ўрнатиш мақсадларини;  оилага тарбияга олиш асаоларини;  чет эл фуқароларининг оилавий муносабатларини Ўзбекистонда тартибга солиниш тартибини ва бошқаларини ўргатади. Оила ҳ у қ у қ и тизими дейилганда оила кодекси билан ҳ у қ у қ ий тартибга солинадиган муносабатлар тушунилади. Оила ҳ у қ у қ и ҳ у қ у қ нинг муста қ ил тармо ғ и сифатида оилавий ҳ у қ у қ ий муносабатлар, оилавий ҳ у қ у қ ий муносабатларнинг субъектлари, оилавий ҳ у қ у қ ий муносабатларнинг объектлари, оилавий ҳ у қ у қ ий муносабатларнинг юзага келиш сабаблари, никоҳ, никоҳнинг бекор б ў лиши, эр-хотин оилавий ҳ у қ у қ ий муносабатларнинг мазмуни, ота-оналар ва болалар ў ртасидаги шахсий, мулкий, ҳ у қ у қ ий муносабатлар, ота-оналар ва фарзандлар ў ртасидаги шахсий номулкий муносабатлар, оила аъзоларининг ва бош қ а шахсларнинг алимент мажбуриятлари, ота-она қ арамо ғ идан ма ҳ рум б ў лган болаларни жойлаштириш шаклларидан иборат. Оила ҳуқуқининг тизими Ўзбекистон Республикаси Оила Кодексида ўз аксини топган. Оила ҳуқуқининг асосий манбаи ҳисобланган Оила Кодекси 8 бўлим, 30 боб, 238 моддадан иборат. I – бўлим Умумий қоидалар деб номланиб 1 ва 2 бобларни ўз ичига олади: 1. Асосий қоидалар 2. Оилавий ҳуқуқларни амалга ошириш ва ҳимоя қилиш . II – бўлим Никоҳ деб номланиб 3, 4, 5, 6 , 7 , 8 бобларни ўз ичига олади: 3. Никоҳ тузиш тартиби ва шартлари

4. Эр-хотиннинг шахсий ҳуқу ва мажбуриятлари 5. Эр ва хотиннинг мулкий ҳуқуқ ва мажбуриятлари 6. Эр ва хотин мол-мулкининг шартномавий тартиби 7. Никоҳнинг тугатилиши 8. Никоҳнинг ҳақиқий эмаслиги III – бўлим Қон – қариндошлик ва болаларнинг насл – насабини белгилаш деб номланиб, 9, 10 бобларни ўз ичига олади: 9. Қ арин дошлик, қайин-бўйинчилик ва қуда – андачилик 10. Болаларнинг насл-насабини белгилаш IV – бўлим Ота – она ҳамда вояга етмаган болаларнинг ҳуқуқ ва мажбуриятлари деб номланиб, 11, 12, 13 бўлимларни ўз ичига олади: 11. Вояга етмаган болаларнинг шахсий номулкий ҳуқуқлари 12. Ота – онанинг шахсий номулкий ҳуқуқ ва мажбуриятлари 13. Ота – она ҳамда болаларнинг мулкий ҳуқуқ ва мажбуриятлари V – бўлим Оила аъзоларининг ва бошқа шахсларнинг алимент мажбуриятлари деб номланиб, 14, 15, 16, 17, 18 бобларни ўз ичига олади. 14. Ота – она ҳамда болаларнинг алимент ҳуқуқи ва мажбуриятлари 15. Эр-хотинлар ва собиқ эр-хотинларнинг алимент мажбуриятлари 16. Қариндошлар ва бошқа шахсларнинг алимент мажбуриятлари 17. Алимент тўлаш тўғрисидаги келишув 18. Алиментларни тўлаш ва ундириш тартиби VI – бўлим Ота – она қарамоғидан маҳрум бўлган болаларни жойлаштириш шакллари деб номланиб, у 19, 20, 21, 22 бобларни ўз ичига олади: 19. Ота – она қарамоғидан маҳрум бўлган болаларни аниқлаш ва жойлаштириш 20. Фарзандликка олиш 21. Васийлик ва ҳомийлик 22. Болаларни оилага тарбияга олиш (патронат) VII – бўлим Фуқаролик ҳолати далолатномаларини қайд этиш деб номланиб, у 23, 24, 25, 26, 27, 28, 29, 30 бобларни ўз ичига олади.

23. Умумий қоидалар 24. туғилишни қайд этиш 25. Никоҳ тузилганлигини қайд этиш 26. Никоҳдан ажралишни қайд этиш 27. Ўлимни қайд этиш 28. Фамилия, исм ва ота исмини ўзгартириш 29. Далолатнома ёзувларига тузатиш, ўзгартириш ва қўшимчалар киритиш 30. Фуқаролик ҳолати далолатномалари ёзувларини тиклаш ва бекор қилиш VIII – бўлим Чет эл фуқаролари ва фуқаролиги бўлмаган шахслар иштирокидаги оилавий муносабатларни тартибга солиш деб номланиб у ўз ичига бир нечта моддаларни олади.

Адабиётлар: 1. Узбекистон Республикаси Конституциясига шархлар. 2. Саидов А, Таджиханов У, Одилкориев Х. "Давлат ва хукук асослари". Т.,"Шарк", 2002 йил. 3. З.Исломов, О.Хусанов, М.Мирхамидов. Хукукшунослик. Маърузалар матни. Т., 2000 йил. 4. Ф.Отахужаев. "Никох ва уни хукукий тартибга солиниши". Т.,"Узбекистон", 2000 йил. 5. Узбекистон Республикаси оила кодексига шархлар. Т., 2000 йил.

O'xshashlar

Рим ҳуқуқи фанининг предмети ва манбалари

Оила ҳуқуқи ( оила хукуки )

Фуқаролик процессуал ҳуқуқи фанининг предмети ва тизими

Жиноят ҳуқуқи тизими вазифалари предмети ва тушунчаси

Психология фанининг предмети, мақсади ва вазифалари