Гиёҳвандлик воситалари ёки психотроп моддалар билан қонунга хилоф равишда - Huquqshunoslik - Referatlar

Гиёҳвандлик воситалари ёки психотроп моддалар билан қонунга хилоф равишда

Yuklangan vaqt:

20.09.2019

Ko'chirishlar soni:

0

Hajmi:

26.279296875 KB

Ko'chirib olish

Гиёҳвандлик воситалари ёки психотроп моддалар билан қонунга хилоф равишда муомала қилишдан иборат жиноятлар Режа : 1. Тақиқланган экинларни етиштириш жиноятининг юридик таҳлили. 2. Гиёҳвандлик воситалари ёки психотроп моддаларни қонунга хилоф равишда эгаллаш жиноятининг юридик таҳлили. 3. Гиёҳвандлик воситалари ёки психотроп моддаларни ўтказиш мақсадини кўзлаб қонунга хилоф равишда тайёрлаш, олиш, сақлаш ва бошқа ҳаракатлар қилиш, шунингдек уларни қонунга хилоф равишда ўтказиш жиноятининг юридик таҳлили. 4. Гиёҳвандлик воситалари ёки психотроп моддаларни истеъмол қилишга жалб этиш жиноятининг юридик таҳлили. 5. Гиёҳвандлик воситалари ёки психотроп моддалар ишлаб чиқаришёки улардан фойдаланиш қоидаларини бузиш жиноятининг юридик таҳлили. 6. Гиёҳвандлик воситалари ёки психотроп моддаларни ўтказиш мақсадини кўзламай қонунга хилоф равишда тайёрлаш, эгаллаш, сақлаш ва бошқа ҳаракатлар жиноятининг юридик таҳлили.

1. Тақиқланган экинларни етиштириш жиноятининг юридик таҳлили. (ЖК 270-моддаси) Жиноятнинг бевосита объекти сифатида г иёҳвандлик воситалари ва психотроп моддаларнинг муомалада бўлиши билан боғлиқ фаолиятнинг асосий турларига ва аввало М уомалада бўлиши Ўзбекистон Республикасида тақиқланган гиёҳвандлик воситалари рўйхати (I рўйхат)га киритилган таркибида гиёҳвандлик моддаси бўлган ўсимликларни етиштиришга бўлган давлат монополиясини таъминловчи ижтимоий муносабатлар амал қилади. Жиноятнинг қўшимча объекти сифатида аҳоли саломатлиги хавфсизлиги амал қилиши мумкин. Кўкнор ёки мойли кўкнор, каннабис ўсимлиги ёхуд таркибида гиёҳвандлик воситалари ва психотроп моддалар бўлган экинларни қонунга хилоф равишда экиш ёки етиштириш ЖК 270-моддасида назарда тутилган жиноятнинг предмети ҳисобланади. ЖК 270-моддасида назарда тутилган жиноятнинг объектив томонини тақиқланган экинларни, яъни кўкнор ёки мойли кўкнор, каннабис ўсимлиги ёхуд таркибида гиёҳвандлик воситалари ёки психотроп моддалар бўлган Субъектив томондан ж иноят тўғри қасд бил ан содир этилади. Айбдор таркибида гиёҳвандлик моддалари бўлган экин ёки психотроп экинлар ёки ўсимликларни қонунга хилоф равишда етиштираётганлигини англай ди ва мазкур ҳаракат лар ни амалга оширишни хоҳлайди. Жиноятни содир этиш мақсади айбдорнинг ҳаракатларини квалификация қилиш учун аҳамиятга эга эмас. Жиноятнинг мотивлари ҳам ҳар хил бўлиши мумкин ва қилмишни квалификация қилишга таъсир кўрсатмайди. Ўн олти ёшга тўлган ҳар қандай ақли расо жисмоний шахс ЖК 270- моддасида назарда тутилган жиноят субъекти бўлиши мумкин. Бу

хусусий шахс бўлиши ҳам, мансабдор шахс бўлиши ҳам (масалан, қишлоқ хўжалик ташкилотлари, корхоналарнинг раҳбарлари) мумкин. ЖК 270-моддасининг 2-қисмида: а) илгари гиёҳвандлик воситалари ёки психотроп моддалар билан қонунга хилоф равишда муомала қилишдан иборат жино ятни содир этган шахс томонидан; б) бир гуруҳ шахслар томонидан олдиндан тил бириктириб; в) ўртача катталикдаги экин майдонида содир этилган т ақиқланган экинларни етиштириш учун жавобгарлик на зарда тут илган . ЖК 270-моддасининг 3-қисмида: а) ўта хавфли рецидивист томонидан; б) уюшган гуруҳ ёки унинг манфаатларини кўзлаб; в) катта экин майдонида содир этилган т ақиқланган экинларни етиштириш учун жавобгарлик на зарда тут илган . Уюшган гуруҳ томонидан тақиқланган экинларни етишти риш жамият учун жиддий хавф туғдиради, чунки режалаштирилган қилмишни самарали амалга ошириш ва айни вақтда шахс, жами ят ва давлатга зарар етказиш имкониятини оширади. 2. Гиёҳвандлик воситалари ёки психотроп моддаларни қонунга хилоф равишда эгаллаш жиноятининг юридик таҳлили. (ЖК 171-моддаси) Айни ҳолда жиноятнинг бевосита асосий объектини г иёҳвандлик воситалари, психотроп моддалар ва прекурсорларнинг муомалада бўлиши соҳасидаги ижтимоий муносабатлар ташкил этади. Бевосита қўшимча объект сифатида мулкий манфаатлар, мазкур жиноят талончилик ёки босқинчилик йўли билан содир этилган тақдирда эса – жабрланувчининг жисмоний дахлсизлиги, унинг соғлиғи амал қилади.

Г иёҳвандлик воситалари ёки психотроп моддалар жиноятнинг предмети сифатида эътироф этилади. Мазкур воситалар ва моддалар қонуний муомалада бўлиши ҳам (таркибида гиёҳвандлик моддалари бўлган дори препаратлари), қўлбола усулда тайёрланган ва нархи белгиланмаган бўлиши ҳам мумкин. Кўрсатилган воситалар ва моддаларни фирибгарлик билан қонунга хилоф равишда эгаллаш айбдор алдов ёки ишончни суиистеъмол қилиш йўли билан гиёҳвандлик воситалари ёки психотроп моддаларни ўз тасарруфига олган пайтдан эътиборан тугалланган жиноят ҳисобланади. Субъектив томондан кўриб чиқилаётган жиноят тўғри қасд билан содир этилади. Айбдор гиёҳвандлик воситалари ёки психотроп моддаларни эгаллашни қонунга хилоф равишда амалга ошираётганини англайди ва шу тарзда иш кўришни истайди. Ўн тўрт ёшга тўлган ақли расо жисмоний шахс жиноят субъекти бўлиши мумкин. ЖК 271-моддаси 2-қисмида: а) илгари гиёҳвандлик воситалари ёки психотроп моддалар билан қонунга хилоф равишда муомала қилишдан иборат жиноятни содир этган шахс томонидан; б) бир гуруҳ шахслар томонидан олдиндан тил бириктириб; в) ўзлаштириш ёки растрата қилиш йўли билан; г) талончилик йўли билан; д) мансаб мавқеини суиистеъмол қилиб; е) тамагирлик йўли билан; ж) кўп миқдорда содир этилган г иё ҳ вандлик воситалари ёки психотроп моддаларни қонунга хилоф равишда эгаллаш учун жавобгарлик назарда тутилган. Гиёҳвандлик воситалари ёки психотроп моддаларни ўзлаштириш ёки растрата қилиш йўли билан қонунга хилоф равишда эгаллаш айбдорга ишониб топширилган ёки унинг ихтиёрида бўлган жиноят

предметларини айбдор уларни ўз фойдасига айлантириш мақсадида ўзлаштирган (қонунга хилоф равишда ўзида олиб қолган) пайтдан эътиборан ёки айбдорга ишониб топширилган ёки унинг ихтиёрида бўлган гиёҳвандлик воситалари ёки психотроп моддалар растрата қилинган (сотилган, истеъмол қилинган, ўзга шахс фойдасига бошқа ҳар қандай тарзда ўтказилган) пайтдан эътиборан тугалланган жиноят деб эътироф этилади. Гиёҳвандлик воситалари ёки психотроп моддаларни товламачилик йўли билан қонунга хилоф равишда эгаллаш жабрланувчи ёки унинг яқин кишиларига зўрлик ишлатиш, мулкка шикаст етказиш ёки уни нобуд қилиш ёхуд жабрланувчи учун сир сақланиши лозим бўлган маълумотларни ошкор қилиш билан қўрқитиб ўзгадан бу воситаларни (моддаларни) топширишни талаб қилиш ёхуд жабрланувчини бу воситаларни (моддаларни) беришга мажбур қиладиган шароитга солиб қўйиш амалга оширилган пайтдан эътиборан тугалланган жиноят деб эътироф этилади. ЖК 271-моддаси 3- қ исмида : а) ўта хавфли рецидивист томонидан; б) уюшган гуруҳ ёки унинг манфаатларини кўзлаб; в) босқинчилик йўли билан содир этилган г иё ҳ вандлик воситалари ёки психотроп моддаларни қонунга хилоф равишда эгаллаш учун жавобгарлик назарда тутилган. 3. Гиёҳвандлик воситалари ёки психотроп моддаларни ўтказиш мақсадини кўзлаб қонунга хилоф равишда тайёрлаш, олиш, сақлаш ва бошқа ҳаракатлар қилиш, шунингдек уларни қонунга хилоф равишда ўтказиш жиноятининг юридик таҳлили. (ЖК 273-моддаси)

Жиноятнинг асосий бевосита объекти сифатида г иёҳвандлик воситалари, психотроп моддалар ва прекурсорларнинг муомалада бўлиши соҳасидаги ижтимоий муносабатлар амал қилади. Қўшимча объект – аҳолининг соғлиғи. Гиёҳвандлик воситаларининг қонунга хилоф равишда муомалада бўлиши – халқаро-ҳуқуқий даражада ва давлат доирасида назорат остига олинган гиёҳвандлик воситалари ёки психотроп моддалар билан амалга ошириладиган ижтимоий хавфли ва ғайриқонуний қилмишлар мажмуи. Жиноятнинг предмети г иёҳвандлик воситалари ёки психотроп моддалар, шунингдек прекурсорлардир. Мазкур жиноятнинг предмети ҳақида батафсилроқ ЖК 270-моддасининг таҳлилига қаранг. ЖК 273-моддаси 1-қисмида назарда тутилган жиноятнинг объектив томони гиёҳвандлик воситалари ёки психотроп моддаларни ўтказиш мақсадини кўзлаб кўп бўлмаган миқдорда қонунга хилоф равишда тайёрлаш, олиш, сақлаш, ташиш ёки жўнатиш, шунингдек уларни кўп бўлмаган миқдорда қонунга хилоф равишда ўтказишда акс этади. Тайёрлаш гиёҳвандлик воситалари ёки психотроп моддаларнинг фойдаланиш учун тайёр бўлган ҳеч бўлмаса битта дозаси яратилган пайтдан эътиборан тугалланган деб эътироф этилади. ЖК 273-моддаси 1-қисми маъносида гиёҳвандлик воситалари ёки психотроп моддаларни олиш деб сотиб олишни, бошқа нарса ва буюмларга алмаштиришни, қарзга ёки ҳадяга олишни, қарзи эвазига олишни, топиб олинган гиёҳвандлик воситалари ёки психотроп моддаларни ўзлаштиришни, айбдор олган моддалари наркотик эканлигини билган бўлса, ёввойи ҳолда ўсаёгган наша ва кўкнор ўсимликларини ёки уларнинг бўлакларини, шунингдек таркибда наркотик бўлган ўсимлик экинларининг қўриқланмаётган қолдиқларини йиғиб- териб олишни ҳисобламоқ керак.

Гиёҳвандлик воситалари ёки психотроп моддалар айбдорнинг ихтиёрига амалда ўтган пайтдан эътиборан олиш тугалланган жиноят деб ҳисобланиши лозим. Жўнатиш гиёҳвандлик воситалари ёки психотроп моддалар ҳар қандай усулда бир жойдан иккинчи жойга юборилган пайтдан эътиборан тугалланган жиноят деб эътироф этилади. Ўтказиш гиёҳвандлик воситалари ёки психотроп моддалар ўзга шахс ихтиёрига амалда ўтган пайтдан эътиборан тугалланган жиноят деб эътироф этилади. Бунда гиёҳвандлик воситалари ёки психотроп моддаларни ўзга шахсга топшириш шакли қилмишни квалификация қилишга таъсир этмайди. Гиёҳвандлик воситалари ёки психотроп моддалар ниқоби остида айбдорга аён бўлган ҳолда бирон-бир ўзга моддалар ўтказилган бўлса, бундай ҳаракатлар фирибгарлик сифатида ЖК 168-моддаси билан, олувчининг ҳаракатлари эса – гиёҳвандлик воситалари ёки психотроп моддаларни қонунга хилоф равишда олишга суиқасд қилиш сифатида (ЖК 25-моддаси 2-қисми ва 273-моддаси ) квалификация қилиниши лозим. ЖК 273-моддаси 1-қисмида назарда тутилган жиноят субъектив томондан тўғри қасд билан содир этилади. Айбдор г иёҳвандлик воситалари ёки психотроп моддаларни ўтказиш мақсадини кўзлаб қонунга хилоф равишда тайёрлаётгани, олаётгани, сақлаётгани ва бошқа ҳаракатлар қилаётгани ёки уларни қонунга хилоф равишда ўтказаётганини англайди ва шундай қилишни истайди. Ўн олти ёшга тўлган ҳар қандай ақли расо жисмоний шахс жиноят субъекти бўлиши мумкин. ЖК 273-моддаси 2-қисмида гиёҳвандлик воситалари ёки психотроп моддаларни ўтказиш мақсадини кўзлаб озгинадан кўпроқ миқдорда қонунга хилоф равишда тайёрлаш, олиш, сақлаш, ташиш ёки

жўнатиш, шунингдек уларни кўп бўлмаган миқдорда қонунга хилоф равишда ўтказиш учун жавобгарлик белгиланган. ЖК 273-моддаси 3-қисмида ушбу модданинг биринчи ёки иккинчи қисмида назарда тутилган қилмишлар: а) илгари гиёҳвандлик воситалари ёки психотроп моддалар билан қонунга хилоф равишда муомала қилишдан иборат жиноятни содир этган шахс томонидан; б) бир гуруҳ шахслар томонидан олдиндан тил бириктириб; в) озодликдан маҳрум қилиш тариқасидаги жазони ўташ жойларида; г) ўқув юртларида ёки ўқувчилар, студентлар ўқув, спорт ва жамоат тадбирларини ўтказадиган бошқа жойларда содир этилган и учун жавобгарлик назарда тутилган. ЖК 273-моддаси 4-қисмида назарда тутилган жиноятнинг объектив томони : 1) гиёҳвандлик воситалари ёки психотроп моддаларни лаборато- рияларда ёхуд ўзганинг мулки ҳисобланган воситалар ва асбоб- ускуналардан ёки прекурсорлардан фойдаланган ҳолда қонунга хилоф равишда тайёрлаш ёки қайта ишлашда; 2) бундай воситаларни истеъмол қилиш ёки тарқатиш учун бангихона-лар ташкил қилиш ёки сақлашда; 3) ушбу модданинг иккинчи ёки учинчи қисмида назарда тутилган қилмишлар: а) ўта хавфли рецидивист томонидан; б) уюшган гуруҳ томонидан ёки унинг манфаатларини кўзлаб содир этилган ида акс этади. Гиёҳвандлик воситалари ёки психотроп моддаларни лабораторияларда ёхуд ўзганинг мулки ҳисобланган воситалар ва асбоб- ускуналардан ёки прекурсорлардан фойдаланган ҳолда қонунга хилоф равишда тайёрлаш ёки қайта ишлашдан иборат бўлган жиноят

гиёҳвандлик воситалари ёки психотроп моддаларнинг фойдаланиш учун тайёр бўлган ҳеч бўлмаса битта дозаси яратилган пайтдан эътиборан тугалланган деб эътироф этилади. ЖК 273-моддаси 4-қисми маъносида бангихона деганда гиёҳвандлик воситалари ёки психотроп моддаларни истеъмол қилиш ёки тарқатиш учун фойдаланилувчи турар жой ёки нотурар жой биноси ёки хонаси тушунилиши лозим. Мазкур жиноят бангихонани ташкил қилишга бевосита қаратилган ҳаракатлар бошланган пайтдан эътиборан, у фаолият кўрсата бошлаган- бошламаганидан қатъи назар, тугалланган деб эътироф этилади. Бангихонани сақлаш гиёҳвандлик воситалари ёки психотроп моддаларни истеъмол қилиш учун махсус шароит яратилган хоналарни учинчи шахсларга бундай воситалар (моддалар)ни истеъмол қилиш ёки тарқатиш учун мунтазам равишда бериб туришда намоён бўлади. Масалан, гиёҳвандларни қабул қилиш, уларни шприцлар ҳамда гиёҳвандлик воситаларини истеъмол қилиш учун бошқа мосламалар билан таъминлаш ва ш.к. Бангихонани сақлаш айбдор бангихонани сақлашга қаратилган ҳар қандай ҳаракатларни амалга оширган пайтдан эътиборан тугалланган деб эътироф этилади. ЖК 273-моддаси 4-қисмида назарда тутилган жиноят субъектив томондан тўғри қасд билан содир этилади. Айбдор гиёҳвандлик воситалари ёки психотроп моддаларни қонунга хилоф равишда тайёрлаётгани ёки қайта ишлаётганини ёинки бундай воситаларни истеъмол қилиш ёки тарқатиш учун бангихоналар ташкил қилаётгани ёки сақлаётганини англайди ва бундай қилишни истайди. Гиёҳвандлик воситалари ёки психотроп моддаларни кўп миқдорда қонунга хилоф равишда сотишдан иборат ҳаракатлар ЖК 273-моддаси 5- қисми билан квалификация қилинади.

Сотиш деганда гиёҳвандлик воситалари ёки психотроп моддаларни ҳақ эвазига реализация қилиш тушунилади. ЖК 273-моддаси 5-қисмида назарда тутилган жиноятнинг таркиби гиёҳвандлик воситалари ёки психотроп моддалар қонунга хилоф равишда сотиш кшп миқдорда амалга оширилган ҳолдагина вужудга келади (жиноят тугалланган деб эътироф этилади). Субъектив томондан гиёҳвандлик воситалари ёки психотроп моддаларни кўп миқдорда қонунга хилоф равишда сотиш ҳам тўғри қасд билан содир этилади. ЖК 273-моддаси 6-қисмида ушбу модданинг биринчи қисмида назарда тутилган қилмишлар учун жазодан озод қилиш шарти белгиланган: агар уни содир этган шахс ўз ихтиёри билан айбини бўйнига олиш тўғрисида ҳокимият органларига арз қилса ва гиёҳвандлик воситалари ёки психотроп моддаларни топширса, жазодан озод қилинади. 4. Гиёҳвандлик воситалари ёки психотроп моддаларни истеъмол қилишга жалб этиш жиноятининг юридик таҳлили. (ЖК 274-моддаси) Жиноятнинг асосий бевосита объекти сифатида гиёҳвандлик воситалари, психотроп ёки шахснинг ақл-идрокига таъсир этувчи бошқа моддалар билан муомалада бўлишнинг белгиланган тартибини таъминловчи ижтимоий муносабатлар амал қилади. Қўшимча объект – жамоат хавфсизлиги, аҳолининг соғлиғи соҳасидаги муносабатлар. Кўриб чиқилаётган жиноятда предмет мавжуд эмас, чунки жиноят объекти сифатида амал қилувчи ижтимоий муносабатлар таркибига гиёҳвандлик воситалари, психотроп ёки шахснинг ақл-идрокига таъсир этувчи бошқа моддалар кирмайди. Гиёҳвандлик воситалари ва қонунда айтилган бошқа моддалар шундай бир воситалар сифатида амал

қиладики, шахс улардан фойдаланиб муайян натижага эришишга – уларни истеъмол қилишга ўзга шахсларни жалб этишга ва шу тариқа уларга қарамликни ривожлантиришга ҳаракат қилади. ЖК 274-моддасида назарда тутилган жиноятнинг объектив томони гиёҳвандлик воситалари, психотроп ёки шахснинг ақл-идрокига таъсир этувчи бошқа моддаларни ҳар қандай шаклда истеъмол қилишга жалб этишда намоён бўлади. Субъектив томондан ЖК 274-моддасида назарда тутилган жиноят тўғри қасд билан содир этилади. Айбдор ўзга шахсни гиёҳвандлик воситалари, психотроп ёки шахснинг ақл-идрокига таъсир этувчи бошқа моддаларни истеъмол қилишга унатиш, алдаш, руҳий ёки жисмоний зўрлик ишлатиш йўли билан ёки бошқача усулда жалб этаётганини англайди ва кўрсатилган шахс бундай воситалар ёки моддаларни истеъмол қилишини истайди. Мақсад ва мотивлар жиноятни квалификация қилиш учун аҳамиятга эга эмас. Ўн олти ёшга тўлган ақли расо жисмоний шахс жиноят субъекти бўлиши мумкин. Вояга етган шахс гиёҳвандлик воситалари, психотроп ёки шахснинг ақл-идрокига таъсир этувчи бошқа моддаларни истеъмол қилишга вояга етмаган шахсни жалб этган тақдирда қилмиш ЖК 127-моддаси билан квалификация қилиниши лозим. Ўн олти ёшга тўлмаган бир вояга етмаган шахс бошқа вояга етма - ган шахсни гиёҳванд лик восита лари, психотроп моддалар ёки ақл- идрокка таъсир этувчи бошқа моддалар ни истеъмол қилишга жалб этгани ЖК 274-моддаси бўйича квалификация қилинмоғи даркор. Мотив ва мақсад айбнинг мазмунини белгилайди, яъни ўтказувчи гиёҳвандлик воситалари ёки психотроп моддаларни ўтказар экан, шу тариқа уларни истеъмол қилишга ўзга шахсни жалб этишни эмас, балки кўрсатилган воситалар ёки моддаларни реализация қилишни ва бундан

моддий фойда олишни кўзлайди. Аммо жалб этиш ҳақ эвазига ўтказиш билан бирга амалга оширилган тақдирда жиноятлар мажмуи мавжуд бўлади. Гиёҳвандлик воситаларини ўзга шахсга меҳмон қилиш тариқасида текинга бериш (ўтказиш) юз берган ва бу вақт жиҳатидан уларни истеъмол қилишга ишонтириш ёки мажбурлаш (жалб этиш) билан мос келган тақдирда ҳам қилмиш жиноятлар мажмуи бўйича квалификация қилиниши лозим. ЖК 274-моддаси 2-қисмида : а) илгари гиёвандлик воситалари ёки психотроп моддалар билан қонунга хилоф равишда муомала қилишдан иборат жиноятни содир этган шахс томонидан; б) озодликдан маҳрум қилиш жазосини ўташ жойларида; в) икки ёки ундан ортиқ шахсга нисбатан содир этилган гиёҳвандлик воситалари, психотроп ёки шахснинг ақл-идрокига таъсир этувчи бошқа моддаларни ҳар қандай шаклда истеъмол қилишга жалб этиш учун жавобгарлик назарда тутилган. 5. Гиёҳвандлик воситалари ёки психотроп моддалар ишлаб чиқариш ёки улардан фойдаланиш қоидаларини бузиш жиноятининг юридик таҳлили . (ЖК 275-моддаси) Жиноятнинг асосий бевосита объекти сифатида гиёҳвандлик воситалари, психотроп моддалар ва прекурсорларни ишлаб чиқариш ва тарқатиш билан шуғулланувчи давлат корхоналари, ташкилотлар, муассасаларнинг нормал фаолиятини таъминлаш соҳасидаги муносабатлар амал қилади. Қўшимча объект – аҳоли соғлиғи хавфсизлиги. Жиноятнинг предмети гиёҳвандлик воситалари ёки психотроп моддалардир.

ЖК 275-моддасида назарда тутилган жиноятнинг объектив томони гиёҳванд лик воситалари ёки психотроп моддаларни ишлаб чиқариш, сақлаш, ҳисобга олиш, бериш, ташиш ёки жўнатишнинг белгиланган қоидаларини бузиш билан тавсифланади. Жиноят гиёҳвандлик воситалари ёки психотроп моддаларни ишлаб чиқариш, сақлаш, ҳисобга олиш, бериш, ташиш ёки жўнатишнинг белгиланган қоидалари бузилган пайтдан эътиборан, ижтимоий хавфли оқибатлар юз бергани ёки юз бериш хавфи яратилгани (масалан, бу моддалар қонунга хилоф муомалага киритилгани)дан қатъи назар, тугалланган деб эътироф этилади. Субъектив томондан бу жиноят қасддан ёки эҳтиётсизлик орқасида содир этилиши мумкин. Гиёҳвандлик воситалари ёки психотроп моддаларни ишлаб чиқариш, сақлаш, ҳисобга олиш, бериш, ташиш ёки жўнатишнинг белгиланган қоидаларини бузган шахс фақат у мавжуд Қоидалар билан таниш бўлган тақдирдагина жавобгарликка тортилади. Ўзига топширил ган иш юзасидан гиёҳвандлик воситалари ёки психотроп моддаларни ишлаб чиқариш, сақлаш, ҳисобга олиш, бериш, ташиш ёки жўнатишнинг белгиланган қоидаларига риоя этишга мажбур бўлган, ўн олти ёшга тўлган мансабдор ва ўзга шахслар кўриб чиқилаётган жиноят субъекти бўлиши мумкин. 6. Гиёҳвандлик воситалари ёки психотроп моддаларни ўтказиш мақсадини кўзламай қонунга хилоф равишда тайёрлаш, эгаллаш, сақлаш ва бошқа ҳаракатлар жиноятининг юридик таҳлили. (ЖК 276-моддаси) Жиноятнинг асосий бевосита объекти сифатида г иёҳвандлик воситалари, психотроп моддалар ва прекурсорларнинг муомалада бўлиши

соҳасидаги ижтимий муносабатлар амал қилади. Қўшимча объект – аҳоли соғлиғи хавфсизлиги. Жиноятнинг предмети г иёҳвандлик воситалари ёки психотроп моддалардир. Мазкур тушунчалар мазмуни ҳақида батафсилроқ ЖК 270-моддаси таҳлилига қаранг. ЖК 276-моддасида назарда тутилган жиноятнинг объектив томонини гиёҳвандлик воситалари ёки психотроп моддаларни ўтказиш мақсадини кўзламай, қонунга хилоф равишда тайёрлаш, сақлаш, эгаллаш, ташиш ёки жўнатиш ташкил этади. Бу қилмишлар тушунчасининг мазмуни ЖК 273-моддасида назарда тутилган жиноят таркибининг таҳлилида ёритилган. Субъектив томондан мазкур жиноят тўғри қасд билан содир этилади. Шахс ўзи гиёҳвандлик воситалари ёки психотроп моддаларни қонунга хилоф равишда тайёрлаш, сақлаш, эгаллаш, ташиш ёки жўнатишни амалга ошираётганини англайди ва бундай қилишни истайди. Ўн олти ёшга тўлган ҳар қандай ақли расо жисмоний шахс жиноят субъекти бўлиши мумкин. ЖК 276-моддаси 2-қисмида : а) кўп миқдорда; б) илгари гиёҳвандлик воситалари ёки психотроп моддалар билан қонунга хилоф равишда муомала қилишдан иборат жиноятни содир этган шахс томонидан содир этилган гиёҳвандлик воситалари ёки психотроп моддаларни ўтказиш мақсадини кўзламай, қонунга хилоф равишда тайёрлаш, сақлаш, эгаллаш, ташиш ёки жўнатиш учун жавобгарлик назарда тутилган. ЖК 276-моддаси 3-қисмида қуйидаги мазмундаги рағбатлантирувчи норма мустаҳкамланган: “Ушбу модданинг биринчи қисмида назарда тутилган қилмишларни содир этган шахс ўз ихтиёри билан айбини бўйнига олиш тўғрисида ҳокимият органларига арз қилса

ва гиёҳвандлик воситалари ёки психотроп моддаларни топширса, жазодан озод қилинади”.

Фойдаланилган адабиётлар 1. Жиноят-ижроия ҳуқуқи. Дарслик. Муаллифлар жамоаси. Масъул муҳаррир-ю.ф.н., дотс. Б.Ж.Ахроров. –Т.: Ўқитувчи, 2002. – 208б. 2. Жиноят-ижроия кодексига шарҳлар. Рустамбоев М.Ҳ., Ахраров Б.Ж. ва бошқалар. Маъсул муҳаррир: ю.ф.д., проф. М.Ҳ.Рустамбоев. – Т.: ТДЮИ, 2007. – 574 б. 3. Комментарий к Исправително-трудовому кодексу Республики Узбекистан. –Т.: Узбекистан, 1997. - 345с. 4. Абдухалиқов М.А., Пайзуллаев Қ., Абдуқодиров Ш.Й. Жиноят - ижроия ҳуқуқи (альбом схемалар). –Т.: ТДЮИ, 2005. – 142 б.

O'xshashlar

Радиоактив материалларни қонунга хилоф равишда эгаллаш

Тадбиркорлики фаолиятига тўсқинлик қилиш, қонунга хилоф равишда аралашиш билан боғлиқ жиноятлар

Гиёҳванд воситалари билан боғлиқ жиноятларнинг тергови ( гиёхванд воситалари билан боглик жиноятларнининг тергови

Жиноят кодекси нормаларининг нотўғри қўлланилган деб топиш

Жамоат хавфсизлиги ва жамоат тартибига қарши жиноятларни квалификация қилиш