Ер хукукий муносабатлар - Huquqshunoslik - Referatlar

Ер хукукий муносабатлар

Yuklangan vaqt:

20.09.2019

Ko'chirishlar soni:

0

Hajmi:

110.5 KB

Ko'chirib olish

www.arxiv.uz Åð ҳ ó қ óêèé ìóíîñàáàòëàð Режа : 1 Åð ҳ ó қ ó қ èé ìóíîñàáàòëàð òóøóí÷àñè âà ў çèãà õîñ õóñóñèÿòëàðè 2. Åð ҳ ó қ ó қ èé ìóíîñàáàòëàðíèíã âóæóäãà êåëèøè âà áåêîð á ў ëèøè àñîñëàðè. 3. Åð ҳ ó қ ó қ èé ìóíîñàáàòëàðèíèíã ñóáúåêòëàðè âà îáúåêòëàðè 4. Åð ҳ ó қ ó қ èé ìóíîñàáàòëàðèíèíã ìàçìóíè

www.arxiv.uz Åð ҳ ó қ ó қ èé ìóíîñàáàòëàð åð ҳ ó қ ó қ è ìåõàíèçìè àìàë қ èëèøèíèíã ïèðîâàðä íàòèæàñè áўëèá ҳ èñîáëàíàäè. Øó áîèñäàí ҳ àì еð ҳ ó қ ó қ èé ìóíîñàáàòëàð åð ó÷àñòêàëàðè òóôàéëè âóæóäãà êåëàäèãàí èæòèìîèé ìóíîñàáàòëàðíè åð- ҳ ó қ ó қ èé íîðìàëàð áèëàí òàðòèáãà ñîëèøíèíã ҳ ó қ ó қ èé øàêëè äåá қ àðàëàäè. Åð ҳ ó қ ó қ èé ìóíîñàáàòëàð ҳ à қ è қ èé ( ҳ à¸òèé) áўëèøè ëîçèì. Áóíèíã ó÷óí óëàð ҳ ó қ ó қ íîðìàëàðè àñîñèäà ¸êè óëàð òîìîíèäàí âóæóäãà êåëòèðèëàäè, àìàëãà îøèðèëàäè âà òóãàòèëàäè. Åð ìóíîñàáàòëàðè ўç õàðàêòåðèãà êўðà, è қ òèñîäèé ìóíîñàáàòëàð áўëèá ҳ èñîáëàíàäè. Áèðîê åð òóôàéëè âóæóäãà êåëàäèãàí ҳ àììà è қ òèñîäèé ìóíîñàáàòëàð åð ҳ ó қ ó қ èé ìóíîñàáàòëàð áóëàâåðìàéäè. Ìàñàëàí, åðäàí îëèíãàí õîñèëíèíã òàêäèðèíè ҳ àë ýòèø (ñîòèø, òîïøèðèø âà õ.ê.) ¸êè åðäàí îëèíãàí äàðîìàäíè òà қ ñèìëàø ìóíîñàáàòëàðè åð ҳ ó қ ó қ èé ìóíîñàáàòëàðãà êèðìàéäè. Þðèäèê øàêëè æè ҳ àòèäàí áèð áўëãàí åð ҳ ó қ ó қ èé ìóíîñàáàòëàð ўçëàðèãà õîñ áўëãàí áåëãèëàðèãà қ àðàá òóðëàðãà áўëèíàäè. Þðèäèê àäàáè¸òëàðäà åð ҳ ó қ ó қ èé ìóíîñàáàòëàðíè äàñòëàá èêêè òóðãà 1 , êåéèí÷àëèê áåø 2 , âà, ÿíà èêêè (ìîääèé âà ïðîöåññóàë) 3 , øóíèíãäåê, òўðò òóðãà 4 áўëèøãàí. Øóëàðäàí õóëîñà қ èëèá àéòèø ìóìêèíêè, Ўçáåêèñòîíäà åð ҳ ó қ ó қ èé ìóíîñàáàòëàð òўðò òóðãà áўëèíàäè: 1) åðãà íèñáàòàí ìóëê ҳ ó қ ó қ è àñîñèäàãè; 2) åðëàðíè äàâëàò áîø қ àðóâè ñî ҳ àñèäàãè; 3) åðäàí ôîéäàëàíèø ñî ҳ àñèäàãè; 4) åðãà áўëãàí ҳ ó қ ó қ íè ìó ҳ îôàçà қ èëèø áўéè÷à. 1 Кàðàíã: Àêñåíîíîê Ã.À. Çåìåëüíыå ïðàâîîòíîøåíèÿ â ÑÑÑÐ. Ì.: Ãîñþðèçäàò. 1958. Ñ.35-39 2 Кàðàíã: Åðîôååâ Á.Â. Ïðåäìåò è ñèñòåìà ñîâåòñêîãî çåìåëüíîãî ïðàâà: Ëåêöèÿ äëÿ ñòóäåíòîâ ÂÞÇÈ. Ì.: Ãîñþðèçäàò 1956. Ñ.6-9 3 Кàðàíã: Îñèïîâ Í.Ò. Òåîðåòè÷åñêèå ïðîáëåìы ñîâåòñêîãî çåìåëüíîãî ïðàâà. Ë.: Èçä-âî. ËÃÓ. 1972. Ñ.26-33, 88-105 4 К àðàíã: Îáøàÿ òåîðèÿ ñîâåòñêîãî çåìåëüíîãî ïðàâà. Ì.: 1983. Ñ.160-162; Çåìåëüíîãî ïðàâî Ðîññèè. Ì.: ÑÒÎÃËÀÂÜ. 1995. Ñ.59

www.arxiv.uz Åðãà íèñáàòàí ìóëê÷èëèê ҳ ó қ ó қ èé ìóíîñàáàòëàð ýíã ìó ҳ èì à ҳ àìèÿòãà ýãà áўëèá, áîø қ à ҳ àììà åð ҳ ó қ ó қ èé ìóíîñàáàòëàðè ó÷óí àñîñ áўëàäè, óëàðíèíã íåãèçèäà áîø қ à ҳ ó қ ó қ èé ìóíîñàáàò âóæóäãà êåëàäè âà óëàðãà áî¦ëè қ áўëàäè. Ўçáåêèñòîíäà äàâëàòíèíã åðãà íèñáàòàí òàíõî ìóëê ҳ ó қ ó қ è áåêîð áўëãàíèäàí êåéèí åð ìóëê÷èëèê ìóíîñàáàòëàðèãà àéðèì ôó қ àðîëèê ìóíîñàáàòëàðè òàäáè қ ýòèëàäèãàí áўëäè. Ìèñîë қ èëèá, ÅÊíèíã 17-ìîääàñèäà áåëãèëàíãàí þðèäèê øàõñëàðíèíã åðíè èæаðàãà âà ìóëê àñîñèäà îëèøè, æèñìîíèé øàõñëàðíèíã ýñà қ ўøèì÷à ðàâèøäà ìåðîñ қ èëèá қ îëäèðèëàäèãàí óìðáîä ýãàëèê қ èëèø ҳ ó қ ó қ è àñîñèäà åð ó÷àñòêàëàðèãà ýãà áўëèøëàðèíè êåëòèðèø ìóìêèí. Åðëàðíè äàâëàò áîø қ àðóâè ñî ҳ àñèäà åð ҳ ó қ ó қ èé ìóíîñàáàòëàð åðãà íèñáàòàí ìóëê ҳ ó қ ó қ è àòðîôèäàãè ìóíîñàáàòëàðíèíã äàâîìè äåá қ àðàëèøè ìóìêèí, ÷óíêè åð ôîíäëàðèíè áîø қ àðèø ìóëêäîð-äàâëàòíèíã âàêîëàòëàðèäàí êåëèá ÷è қ àäè. Áó òîèôàäàãè ҳ ó қ ó қ èé ìóíîñàáàòëàð øàêëè íó қ òàè-íàçàðèäàí ìàúìóðèé- ҳ ó қ ó қ èé áўëèá, áîø қ à ҳ ó қ ó қ èé ìóíîñàáàòëàðãà õèçìàò қ èëàäè. Äàâëàò áîø қ àðóâè áўéè÷à åð ҳ ó қ ó қ èé ìóíîñàáàòëàðãà äàâëàò åð êàäàñòðèíè þðèòèø, åð ó÷àñòêàëàðèíè ôîéäàëàíèøãà áåðèø ¸õóä äàâëàò ¸êè æàìîàò ý ҳ òè¸æëàðè ó÷óí îëèá қ ўéèø (ñîòèá îëèø), à ҳ îëè ïóíêòëàðè åðëàðèíè ðåæàëàøòèðèø, åð òóçèø, åðëàðäàí ôîéäàëàíèø âà ìó ҳ îôàçà қ èëèø óñòèäàí íàçîðàòíè îëèá áîðèø, åð ìîíèòîðèíãèíè þðèòèø, åð õóñóñèäà íèçîëàðíè ҳ àë ýòèø âà áîø қ àëàð êèðàäè. Åðäàí ôîéäàëàíèø ñî ҳ àñèäàãè åð ҳ ó қ ó қ èé ìóíîñàáàòëàð ҳ àì åðãà íèñáàòàí ìóëê ҳ ó қ ó қ è áўéè÷à ҳ ó қ ó қ èé ìóíîñàáàòëàð àñîñèäà êåëèá ÷è қ àäè. Åðäàí ôîéäàëàíèø áўéè÷à âóæóäãà êåëàäèãàí ҳ ó қ ó қ èé ìóíîñàáàòëàð èêêè òóðãà áўëèíàäè: åðäàí áåâîñèòà

www.arxiv.uz ôîéäàëàíèø, ÿúíè óíäàí ìóëê ҳ ó қ ó қ è àñîñèäà ôîéäàëàíèø âà åðäàí áåâîñèòà ôîéäàëàíèø, ÿúíè åðäàí ôîéäàëàíóâ÷èëàð, óíãà ýãàëèê қ èëóâ÷èëàð âà èæàðà÷èëàðíèíã åðäàí ôîéäàëàíèø ҳ ó қ ó қ è åðãà íèñáàòàí ìóëê àñîñèäà àìàëãà îøèðèëìàéäè. Ìóëêäîð ¸êè óíèíã âàêèëëàðè åðäàí ôîéäàëàíèø ҳ ó қ ó қ èíè ҳ àð қ àíäàé þðèäèê øàêëäà áîø қ àëàðãà (þðèäèê ¸êè æèñìîíèé øàõñëàðãà) áåðàäè. Ìóëê ҳ ó қ ó қ èãà ýãà áўëìàñäàí òóðèá åðäàí ôîéäàëàíèø ҳ ó қ ó қ è áèðëàì÷è ¸êè èêêèëàì÷è áўëèøè ìóìêèí. Áèðëàì÷è àñîñäà åð ó÷àñòêàñè ìóëêäîð òîìîíèäàí қ îíóí ҳ óææàòëàðèäà áåëãèëàíãàí òàðòèáäà ôîéäàëàíóâ÷èëàðãà áåðèëàäè. Ìàñàëàí, қ èøëî қ õўæàëèê êîîïåðàòèâëàðè (øèðêàò õўæàëèêëàðè)ãà ¸êè áîø қ à íî қ èøëî қ õўæàëèê êîðõîíàëàðèãà åð ó÷àñòêàëàðè ìóëêäîð (ÿúíè äàâëàò) ¸êè óíèíã æîéëàðäàãè îðãàíëàðè òîìîíèäàí áåðèëàäè. Èêêèëàì÷è åðäàí ôîéäàëàíèø ҳ ó қ ó қ è áèðëàì÷è ҳ ó қ ó қ äàí êåëèá ÷è қ àäè. Қ èøëî қ õўæàëèê êîîïåðàòèâè (øèðêàò õўæàëèãè) áèëàí îèëà (æàìîà) ïóäðàòè ¸êè èæàðà øàðòíîìàñè àñîñèäà åðäàí ôîéäàëàíèø èêêèëàì÷è áўëèá ҳ èñîáëàíèøè ìóìêèí. Þ қ îðèäàãèëàðäàí òàø қ àðè åðäàí ôîéäàëàíèø áўéè÷à ҳ ó қ ó қ èé ìóíîñàáàòëàðíè ó ¸êè áó òîèôàäàãè åð ó÷àñòêàëàðèäàí ôîéäàëàíèøäà êåëèá ÷è қ àäèãàí ҳ ó қ ó қ èé ìóíîñàáàòëàðãà қ àðàá òóðëàðãà áўëèø ìóìêèí. ×óíîí÷è қ èøëî қ õўæàëèãèãà ìўëæàëëàíãàí åðëàðäàí ôîéäàëàíèø, à ҳ îëè ïóíêòëàðè åðëàðèäàí ôîéäàëàíèø, ñàíîàò, òðàíñïîðò, àëî қ à, ìóäîôàà âà áîø қ à ìà қ ñàäëàðãà ìўëæàëëàíãàí åðëàðäàí ôîéäàëàíèø âà áîø қ à òîèôàäàãè åðëàðäàí ôîéäàëàíèø åðäàí ôîéäàëàíèø áўéè÷à âóæóäãà êåëàäèãàí ҳ ó қ ó қ èé ìóíîñàáàòëàðíèíã àëî ҳ èäà òóðëàðèäèð. Íèõîÿò, åðäàí ôîéäàëàíèø áўéè÷à ҳ ó қ ó қ èé ìóíîñàáàòëàð ҳ ó қ ó қ ñóáúåêòëàðèãà қ àðàá ҳ àì òóðëàðãà áўëèíàäè. Åðãà áўëãàí

www.arxiv.uz ҳ ó қ ó қ íè ìó ҳ îôàçà қ èëèø áўéè÷à åð ҳ ó қ ó қ èé ìóíîñàáàòëàð ўç è÷èãà ҳ ó қ ó қ èé æàâîáãàðëèê âà çàðàðíè óíäèðèá îëèøíè òàëàá қ èëàäèãàí äàðàæàäà åð ҳ ó қ ó қ èé òàðòèáè áóçèëãàí ¸êè åðäàí ôîéäàëàíèø âà ìóõîôàçà қ èëèø áўéè÷à ìàæáóðèÿòíè áàæàðìàãàí ҳ îëëàðäà âóæóäãà êåëàäè. Åðäàí ôîéäàëàíóâ÷èëàðãà қ îíóíèé çàðàð åòêàçèëãàíäà âà çàðàð åòêàçóâ÷èíèíã àéáè áўëìàãàí ҳ îëëàð áèëàí áî¦ëè қ ҳ ó қ ó қ èé ìóíîñàáàòëàð ìó ҳ îôàçà қ èëóâ÷è åð ҳ ó қ ó қ èé ìóíîñàáàòëàðèíèíã àëî ҳ èäà òóðëàðè áўëèá ҳ èñîáëàíàäè. Áóíäàé ҳ îëäà қ îíóíèé çàðàð, ÿúíè қ îíóíãà çèä áўëìàãàí ҳ îëäà åòêàçãàí ñóáúåêòëàðíèíã æàâîáãàðëèãèãà ўõøàá, þðèäèê æàâîáãàðëèê ýìàñ, áàëêè è қ òèñîäèé áўëàäè. Åð ôîíäèíè äàâëàò áîø қ àðóâè ñî ҳ àñèäà, øóíèíãäåê åð ìóëêäîðëàðèíèíã, åð ýãàëàðèíèíã, ôîéäàëàíóâ÷èëàð âà èæàðà÷èëàðíèíã ҳ ó қ ó қ âà ìàíôààòëàðèíè ìó ҳ îôàçà қ èëèø ñî ҳ àñèäàãè ҳ ó қ ó қ èé ìóíîñàáàòëàð ìîääèé âà ïðîöåññóàëãà àæðàòèëàäè. Ìîääèé åð ҳ ó қ ó қ è ìóíîñàáàòëàðè åð ìóíîñàáàòëàðè қ àòíàø÷èëàðèíèíã ўçàðî ҳ ó қ ó қ âà ìàæáóðèÿòëàðèíè àêñ ýòòèðñà, ïðîöåññóàë ҳ ó қ ó қ èé ìóíîñàáàòëàð ìîääèé åð ҳ ó қ ó қ èé ìóíîñàáàòëàðèíè àìàëãà îøèðèø ìà қ ñàäëàðèäà òåãèøëè äàâëàò îðãàíëàðè îëèá áîðàäèãàí ôàîëèÿò áèëàí áî¦ëè қ ҳ ó қ ó қ èé ìóíîñàáàòëàðäèð. Áîø қ à÷à қ èëèá àéòãàíäà òåãèøëè äàâëàò îðãàíëàðè òîìîíèäàí åð ìóíîñàáàòëàðè èøòèðîê÷èëàðèíèíã ҳ ó қ ó қ âà ìàæáóðèÿòëàðèíè ðу¸áãà ÷è қ àðèø áўéè÷à îëèá áîðàäèãàí ôàîëèÿòè ïðîöåññóàë ҳ ó қ ó қ èé ìóíîñàáàòëàð äåá àòàëàäè. Åð ó÷àñòêàñè îëèø ҳ ó қ ó қ èãà ýãà áўëãàí ñóáúåêò áèëàí åð ó÷àñòêàñèíè áåðèø âàêîëàòèãà ýãà áўëãàí äàâëàò îðãàíè ўðòàñèäà ìîääèé ҳ ó қ ó қ èé ìóíîñàáàòëàðíèíã ïðîöåññóàë ҳ у қ ó қ èé ìóíîñàáàòëàð ¸ðäàìèäà àìàëãà îøèðèëèøè åð ó÷àñòêàñèäàí

www.arxiv.uz ôîéäàëàíèøäåê ÿíãè ìîääèé ҳ ó қ ó қ óèé ìóíîñàáàòíè âóæóäãà êåëòèðàäè. 2. Åð ҳ ó қ ó қ èé ìóíîñàáàòëàðíèíã âóæóäãà êåëèøè âà áåêîð áўëèøè àñîñëàðè. Åð ìóíîñàáàòëàðèíè âóæóäãà êåëèøè, ўçãàðèøè âà áåêîð áўëèøèíèíã àñîñè áўëèá þðèäèê ôàêòëàð ҳ èñîáëàíàäè. Қ îíóí þðèäèê ôàêòëàð áèëàí ìàúëóì áèð þðèäèê î қ èáàòëàð áèð-áèðè áèëàí áî¦ëè қ ýêàíëèãèíè áåëãèëàá қ ўÿäè. Ҳ ó қ ó қ èé î қ èáàòëàðãà êўðà ôàêòëàð: à) ҳ ó қ ó қ êåëòèðèá ÷è қ àðóâ÷è, á) ҳ ó қ ó қ ўçãàðòèðóâ÷è, â) ҳ ó қ ó қ áåêîð қ èëóâ÷èëàðãà áўëèíàäè. Ҳ ó қ ó қ êåëòèðèá ÷è қ àðóâ÷è ôàêòëàð î қ èáàòèäà åð ҳ ó қ ó қ èé ìóíîñàáàòëàðè êåëèá ÷è қ àäè (ìàñàëàí, èæàðà øàðòíîìàñèíè òóçèø, åðãà ýãàëèê қ èëèø ҳ à қ èäà äàâëàò ãóâî ҳ íîìàñèíè îëèø âà õîêàçî). Ҳ ó қ ó қ ўçãàðòèðóâ÷è þðèäèê ôàêòëàð åð ҳ ó қ ó қ èé ìóíîñàáàòëàðèíèíã ìàçìóíèíè, óëàð ñóáúåêò âà îáúåêòëàðиíè ўçãàðòèðèøè ìóìêèí. Ҳ ó қ ó қ áåêîð қ èëóâ÷è ôàêòëàð (åðäàí ôîéäàëàíèø ìóääàòèíèíã òóãàøè, èæàðà øàðòíîìàñèíèíã áåêîð áўëèøè âà õîêàçî) íàòèæàñèäà ҳ ó қ ó қ èé ìóíîñàáàòëàð áåêîð áўëàäè. Àéðèì ҳ îëëàðäà åð ҳ ó қ ó қ èé ìóíîñàáàòëàðíèíã âóæóäãà êåëèøè ó÷óí îääèé áèðãèíà ôàêò åòàðëè áўëèá ҳ èñîáëàíñà (ìàñàëàí, åð ҳ ó қ ó қ áóçàðëèãèíèíã ñîäèð ýòèëèøè), àéðèìëàðèíèíã âóæóäãà êåëèøè ó÷óí èêêè âà óíäàí îðòè қ ôàêòëàð ñîäèð ýòèëèøè ëîçèì. Ìàñàëàí, åðãà áўëãàí ҳ ó қ ó қ êåëèá ÷è қ èøè ó÷óí òåãèøëè äàâëàò îðãàíëàðèíèíã åð áåðèø òў¦ðèñèäàãè қ àðîðè, åð ó÷àñòêàñèíè íàòóðàë (æîéèäà) àæðàòèá áåðèø âà áóíäàé ҳ ó қ ó қ íè äàâëàò рўéõàòèäàн ўòêàçèø êåðàê.

www.arxiv.uz Қ îíóí åð ҳ ó қ ó қ èé ìóíîñàáàòëàðèíèíã âóæóäãà êåëèøèíè èêêè òóðäàãè ҳ ó қ ó қ èé àêòíèíã âóæóäãà êåëèøè áèëàí áî¦ëàéäè: áèðèí÷èñè, íîðìàòèâ- ҳ ó қ ó қ èé àêòëàð áўëñà, èêêèí÷èñè, èíäèâèäóàë õàðàêòåðäàãè ҳ ó қ ó қ èé àêòëàð. Íîðìàòèâ- ҳ ó қ ó қ èé àêòëàð óìóìèé õàðàêòåðãà ýãà áўëèá, èæòèìîèé ìóíîñàáàòëàðíèíã àéðèì òóðëàðèíè òàðòèáãà ñîëèøãà қ àðàòèëãàí áўëàäè. Áóíäàé àêòëàðãà ìèñîë қ èëèá Ўçáåêèñòîí Ðåñïóбëèêàñè Ïðåçèäåíòèíèíã 1994 éèë 14 íîÿáð "Åðëàðäàí ôîéäàëàíèø ñàìàðàäîðëèãèíè îøèðèø òў¦ðèñèäà"ãè Ôàðìîíèíè àéòèø ìóìêèí. Äàâëàò áîø қ àðóâ îðãàíèíèíã èíäèâèäóàë ҳ ó қ ó қ èé àêòè ýñà àíè қ åð ҳ ó қ ó қ èé ìóíîñàáàòëàðèíè òàðòèáãà ñîëèøãà қ àðàòèëãàí áўëàäè. Áó - ҳ îêèìíèíã êîíêðåò øàõñãà åð ó÷àñòêàñèíè àæðàòèá áåðèø ¸êè åð ó÷àñòêàñèíè äàâëàò âà æàìîàò ý ҳ òè¸æè ó÷óí îëèá қ ўéèø òў¦ðèñèäàãè қ àðîðè áўëèøè ìóìêèí. Àéðèì êîðõîíà âà òàøêèëîòëàð ìàúìóðèÿòèíèíã ўç õîäèìëàðèãà õèçìàò åðëàðèíè àæðàòèá áåðèø òў¦ðèñèäàãè áóéðó¦è ( қ àðîðè), ñóä îðãàíëàðèíèíã қ àðîðè (ìàñàëàí, åð ó÷àñòêàñèãà ҳ ó қ ó қ íè òàí îëèø òў¦ðèñèäàãè ¸êè òîìîð қ à ó÷àñòêàñèíè ýð-õîòèíëàð ўðòàñèäà áўëèø òў¦ðèñèäà) ҳ àì ìàúëóì áèð ҳ ó қ ó қ èé ìóíîñàáàòëàðíè êåëòèðèá ÷è қ àðóâ÷è èíäèâèäóàë- ҳ ó қ ó қ èé à ҳ àìèÿòãà ýãà áўëóâ÷è ҳ ó қ ó қ èé àêòëàð áўëèá ҳ èñîáëàíèøè ìóìêèí. Àéðèì ҳ îëëàðäà êîðõîíà, òàøêèëîò âà ìóàññàñàëàð åð ó÷àñòêàñè áåðèëèøèíè ñўðàá қ èëãàí èëòèìîñíîìàñè, øóíèíãäåê ñóáúåêòëàðíèíã åð ó÷àñòêàñèíè ñîòèá îëèø ó÷óí àóêöèîíäà èøòèðîê ýòèø òў¦ðèñèäàãè àðèçàñè ҳ àì áèð қ àòîð åð ҳ ó қ ó қ èé ìóíîñàáàòëàðèíè êåëòèðèá ÷è қ àðóâ÷è àñîñëàð áûëèøè ìóìêèí. Åð ó÷àñòêàëàðèíèíã ôó қ àðîëèê ìóîìàëàñèãà òîðòèëèøè ìóíîñàáàòè áèëàí êåéèíãè âà қ òëàðäà àéðèì åð õó қ ó қ èé

www.arxiv.uz ìóíîñàáàòëàðèíèíã âóæóäãà êåëèøèäà øàðòíîìàëàð àñîñ áûëèá þçàãà ÷è қ ìî қ äà. Ҳ îçèð÷àëèê èêêè õèë øàðòíîìà-èæàðà âà ïóäðàò (îèëà, æàìîà) øàðòíîìàëàðè åð ҳ ó қ ó қ èé ìóíîñàáàòëàðèíè âóæóäãà êåëòèðèøãà àñîñ áўëèá ҳ èñîáëàíàäè. Áó øàðòíîìàëàðíè ҳ ó қ ó қ êåëòèðèá ÷è қ àðóâ÷è àñîñëàð äåá òàúðèôëàøäà, óëàðíèíã ìàúìóðèé- ҳ ó қ ó қ èé àêòãà қ ўøèì÷à òàðçäà òóçèëèøèíè íàçàðäà òóòèø êåðàê, ÷óíêè ҳ àð èêêàëà øàðòíîìà òóçèëèøèäàí îëäèí òåãèøëè êîðõîíà ¸êè îðãàííèíã åð ó÷àñòêàñèíè áåðèø òў¦ðèñèäàãè ҳ ó қ ó қ èé àêòè ( қ àðîðè) қ àáóë қ èëèíàäè. ÅÊíèíã 53-ìîääàñè âà "Ôåðìåð õўæàëèãà òў¦ðèñèäà"ãè Қ îíóííèíã 9-ìîääàñèäà áåëãèëàíèøè÷à, " Қ èøëî қ õўæàëèãè êîîïåðàòèâëàðèíèíã (øèðêàò õўæàëèêëàðèíèíã) àúçîëàðè óìóìèé ìàæëèñèíèíã қ àðîðèãà áèíîàí áåðèëèøè ìóìêèí, ìàçêóð қ àðîð àñîñèäà òóìàí ҳ îêèìè òåãèøëè қ àðîð қ àáóë қ èëàäè". "Ôåðìåð õўæàëèãè òў¦ðèñèäà"ãè Қ îíóííèíã 10-ìîääàñè èêêèí÷è қ èñìèãà áèíîàí åð ó÷àñòêàñèíè óçî қ ìóääàòëè èæàðàãà îëèø øàðòíîìàñè қ èøëî қ õўæàëèãè êîîïåðàòèâè (øèðêàò õўæàëèãè) áîø қ àðóâè âà ôåðìåð õўæàëèãè áîøëè¦è òîìîíèäàí èìçîëàíàäè. Äåìàê, áó ҳ îëàòäà åð ҳ ó қ ó қ èé ìóíîñàáàòëàðíè âóæóäãà êåëòèðóâ÷è àñîñ áўëèá, äàñòëàá ìàúìóðèé àêò áўëñà, óíãà қ ўøèì÷à ðàâèøäà òóçèëàäèãàí øàðòíîìà (èæàðà) áó ìóíîñàáàòëàðíè òўëà қ îíëè áўëèá âóæóäãà êåëèøè ó÷óí õèçìàò қ èëàäè. Åð ó÷àñòêàëàðè ÅÊíèíã 18-ìîääàñè òàðòèáèäà ðåàëèçàöèÿ қ èëèíãàíäà, èæàðà ҳ ó қ ó қ èíè âà áîø қ à ìóëêèé ҳ ó қ ó қ íè ãàðîâãà қ ўéãàí ¸êè åð ó÷àñòêàëàðèíè ìåðîñ қ èëèá қ îëäèðãàí ҳ îëëàðäà ҳ àì òóçèëàäèãàí øàðòíîìàëàð åð ҳ ó қ ó қ èé ìóíîñàáàòëàðèíè âóæóäãà êåëòèðóâ÷è àñîñ áўëèá õèçìàò қ èëàäè. Åð ó÷àñòêàñèãà áўëãàí ҳ ó қ ó қ íèíã òўëè қ þðèäèê ìàúíîäà âóæóäãà êåëèøè ó÷óí åð ҳ ó қ ó қ èé ìóíîñàáàòëàðíè âóæóäãà

www.arxiv.uz êåëòèðóâ÷è àñîñ (þðèäèê ôàêò) ўçèäàí êåéèí ÿíà áèð íå÷à àñîñëàðíè ñîäèð ýòèëèøèíè òà қ îçî ýòàäè. Ôó қ àðîëàðíèíã åðãà áўëãàí ìåðîñ қ èëèá қ îëäèðèëàäèãàí óìðáîä ýãàëèê қ èëèø ҳ ó қ ó қ èíèíã þðèäèê ìàúíîäà êåëèá ÷è қ èøè ó÷óí àñîñ áўëèá, òåãèøëè îðãàííèíã қ àðîðè ҳ èñîáëàíàäè. Áóíäàé àñîñ ўç íàâáàòèäà ÿíà қ óéèäàãè àñîñëàðíè ñîäèð ýòèëèøèíè òàëàá ýòàäè: 1) åð òóçèø àêòè; 2) åðíè íàòóðà (æîéèäà) ҳ îëäà àæðàòèá áåðèø; 3) åðãà áўëãàí ҳ ó қ ó қ íè äàâëàò ðўéõàòèäàí ўòêàçèø âà 4) åðãà áўëãàí ҳ ó қ ó қ òў¦ðèñèäà äàâëàò ãóâî ҳ íîìàñèíè îëèø. Áó ҳ îëàòëàðíèíã ҳ àììàñèíè ìóñòà қ èë àñîñ (þðèäèê ôàêò) äåá àòàøèìèç ìóìêèí ýìàñ. Ëåêèí óëàð ижро ýòèëìàñà åð ҳ ó қ ó қ èé ìóíîñàáàòëàð ðèâîæëàíìàñäàí òўõòàá қ îëàäè âà åðãà áўëãàí ҳ ó қ ó қ òўëè қ âóæóäãà êåëìàéäè. Åð ҳ ó қ ó қ èé ìóíîñàáàòëàðíèíã áåêîð áўëèøèãà îëèá êåëàäèãàí àñîñëàð òèçèìè øóíäàé ìóíîñàáàòëàðíè âóæóäãà êåëòèðóâ÷è àñîñëàð òèçèìèãà қ àðàãàíäà êåíãðî қ äèð. Åð ҳ ó қ ó қ èé ìóíîñàáàòëàðíèíã áåêîð áўëèøèãà ôà қ àòãèíà ҳ àðàêàò ýìàñ, áàëêè ҳ àðàêàòñèçëèê ҳ àìäà қ îíóíäà êўðñàòèëãàí âî қ åàíèíã ñîäèð ýòèëèøè ҳ àì àñîñ áўëèøè ìóìêèí. Åð ҳ ó қ ó қ èé ìóíîñàáàòëàðíèíã áåêîð áўëèøèíèíã àñîñè ( ҳ àðàêàò) қ îíóíèé âà қ îíóíãà çèä áўëàäè. Қ îíóíèé àñîñ (õàðàêàò)ëàðãà: åð ó÷àñòêàñèäàí èõòè¸ðèé âîç êå÷èø; þðèäèê øàõñíèíã òóãàòèëèøè; õèçìàòäà ôîéäàëàíèø ó÷óí ÷åê åð áåðèá қ ўéèøãà àñîñ áўëãàí ìå ҳ íàòãà îèä ìóíîñàáàòëàðíèíã áåêîð áўëèøè; åð ó÷àñòêàñèíè äàâëàò âà æàìîà ý ҳ òè¸æëàðè ó÷óí îëèá қ ўéèø, қ àéòà ñîòèá îëèø êàáè ҳ îëàòëàð êèðàäè (ÅÊíèíã 36-ìîääàñè). Áóíäàé ҳ îëàòëàðíèíã қ îíóíèé àñîñëàð äåéèëèøèãà ñàáàá, óëàðíèíã ñîäèð ýòèëèøè ó÷óí қ îíóíäà ðóõñàò áåðèëãàí. Áóíäàí òàø қ àðè áóíäàé àñîñëàðíèíã âóæóäãà êåëèøè åð ҳ ó қ ó қ è ñóáúåêòëàðè ìàæáóðèÿòëàðèíèíã áàæàðèëìàñëèãè î қ èáàòè ýìàñ.

www.arxiv.uz Åð ҳ ó қ ó қ è ìóíîñàáàòëàðèíè áåêîð áўëèøèãà îëèá êåëóâ÷è қ îíóíãà çèä àñîñ ( ҳ àðàêàò)ëàð ýñà ñóáúåêòëàð ìàæáóðèÿòëàðèíèíã áàæàðèëìàñëèãè î қ èáàòèäà âóæóäãà êåëàäè. Áóíäàé àñîñëàðãà: åð ó÷àñòêàëàðèäàí áåëãèëàíãàíèäàí áîø қ à ìà қ ñàäëàðäà ôîéäàëàíèëèøè; åð ó÷àñòêàñèäàí î қ èëîíà ôîéäàëàíèëìàãàíäà, áó қ èøëî қ õўæàëèãèãà ìўëæàëëàíãàí åðëàð ó÷óí õîñèëäîðëèê äàðàæàñè ó÷ éèë ìîáàéíèäà íîðìàòèâäàí (êàäàñòð áà ҳ îñèãà êўðà) ïàñò áўëèøèäà èôîäàëàíãàíäà; åð ó÷àñòêàñèäàí òóïðî қ óíóìäîðëèãèíèíã ïàñàéèøèãà, óíèíã êèì¸âèé âà ðàäèîàêòèâ ìîääàëàð áèëàí èôëîñëàíèøèãà, ýêîëîãèê âàçèÿòíèíã ¸ìîíëàøóâèãà îëèá êåëàäèãàí óñóëëàð áèëàí ôîéäàëàíèëèøè; қ èøëî қ õўæàëèê ý ҳ òè¸æëàðè ó÷óí áåðèá қ ўéèëãàí åð ó÷àñòêàñèäàí áèð éèë ìîáàéíèäà âà қ èøëî қ õўæàëèãè ñî ҳ àñèãà òààëó қ ëè áўëìàãàí ý ҳ òè¸æëàð ó÷óí áåðèá қ ўéèëãàí åð ó÷àñòêàñèäàí èêêè éèë ìîáàéíèäà ôîéäàëàíèëìàñëèãè; ìåðîñ қ èëèá қ îëäèðèëàäèãàí óìðáîä ýãàëèê қ èëèø ҳ ó қ ó қ èíè áåðóâ÷è îðäåð êèì îøäè ñàâäîñè àñîñèäà ñîòèá îëèíãàíäàí êåéèí åð ó÷àñòêàñèäàí èêêè éèë ìîáàéíèäà ôîéäàëàíèëìàãàíäà, åð ó÷àñòêàñèãà ìåðîñ қ èëèá қ îëäèðèëàäèãàí óìðáîä ýãàëèê қ èëèø ҳ ó қ ó қ è ãàðîâäà áўëãàí òà қ äèðäà ýñà-ãàðîâ øàðòíîìàñè ìóääàòè ìîáàéíèäà ôîéäàëàíèëìàñëèãè êèðàäè. Åð ҳ ó қ ó қ èé ìóíîñàáàòëàðèíè áåêîð áўëèøèãà îëèá êåëàäèãàí ҳ àðàêàòñèçëèêêà ýñà åð ñîëè¦è âà èæàðà øàðòíîìàñèäà áåëãèëàíãàí ìóääàòëàðäà èæàðà ҳ à қ èíè ìóíòàçàì òўëàíìàé êåëèíèøè êèðàäè. Åð ҳ ó қ ó қ èé ìóíîñàáàòëàðèíèíã òóãàøèãà àñîñ áўëóâ÷è âî қ åàãà ýñà åð ó÷àñòêàñè áåðèëãàí ìóääàò òóãàøè, þðèäèê øàõñ òóãàòèëèøè, åðíè èæàðàãà îëèø øàðòíîìàñè áåêîð áўëèøè êàáè âî қ åàëàð êèðàäè.

www.arxiv.uz Þ қ îðèäàãèëàðäàí òàø қ àðè åð ҳ ó қ ó қ èé ìóíîñàáàòëàðèíèíã áåêîð áўëèøèíèíã àñîñëàðèíè ÿíà èêêè òóðãà áўëèø ìóìêèí: ñўçñèç âà øàðòëè. Ñўçñèç àñîñëàðãà êўðà, ìóíîñàáàòëàðíèíã áåêîð áўëèøè òàáèèé áўëèá ҳ èñîáëàíàäè, ÿúíè óëàðíè áåêîð қ èëìàñëèê ìóìêèí ýìàñ. Þðèäèê øàõñëàðíèíã òóãàòèëèøè áóíãà ìèñîë áўëà îëàäè. Øàðòëè áåêîð қ èëèø àñîñëàðèäà åð ҳ ó қ ó қ èé ìóíîñàáàòëàð òóãàòèëèøè ҳ àì òóãàòèëìàñëèãè ҳ àì ìóìêèí. Ìàñàëàí, åð ó÷àñòêàñèäàí áåëãèëàíãàíèäàí áîø қ à ìà қ ñàäëàðäà ôîéäàëàíèø. 3. Åð ҳ ó қ ó қ èé ìóíîñàáàòëàðèíèíã ñóáúåêòëàðè âà îáúåêòëàðè Åð ҳ ó қ ó қ èé ìóíîñàáàòëàðèíèíã ñóáúåêòëàðè äåá, åð қ îíóí ҳ óææàòëàðèäà êўçäà òóòèëãàí ҳ ó қ ó қ ëàðãà âà ìàæáóðèÿòëàðга ýãà áўëãàí øàõñëàðãà àéòèëàäè. Áóíäàé ñóáúåêòëàðãà: Ўçáåêèñòîí äàâëàòè, åð ìóíîñàáàòëàðèíè òàðòèáãà ñîëèø áўéè÷à âàêîëàòëàðãà ýãà áўëãàí äàâëàò îðãàíëàðè, äàâëàò âà íîäàâëàò қ èøëî қ õўæàëèê êîðõîíàëàðè, ўðòà âà êè÷èê òàäáèðêîðëèê ñóáúåêòëàðè âà æèñìîíèé øàõñëàð êèðàäè. Äàâëàò åðãà íèñáàòàí àñîñèé ìóëêäîð ñèôàòèäà, óíäàí âàêîëàò îëãàí îðãàíëàð ýñà óíèíã âàêèëëàðè ñèôàòèäà åð-ìóëê ҳ ó қ ó қ èé ìóíîñàáàòëàðäà, åðëàðíè áîø қ àðèø ҳ àìäà óëàðäàí ôîéäàëàíèø âà ìó ҳ îôàçà қ èëèø óñòèäàí íàçîðàò қ èëèø ìóíîñàáàòëàðèäà ñóáúåêò áўëèá ҳ èñîáëàíàäèëàð. Ìóëêäîð-äàâëàòíèíã âàêîëàòëàðèíè ўç çèììàñèãà îëìàãàí áîø қ à äàâëàò îðãàíëàðè, þðèäèê øàõñëàð âà ôó қ àðîëàð åðëàðäàí ôîéäàëàíèø (ýãàëèê қ èëèø, èæàðà÷è, ìóëêäîð âà ôîéäàëàíóâ÷è) âà óíèíã óñòèäàí íàçîðàò қ èëèø (ìàñàëàí, ЎçÐíèíã Òàáèàòíè ìó ҳ îôàçà қ èëèø áўéè÷à äàâëàò қ ўìèòàñè), åðãà áўëãàí ҳ ó қ ó қ ëàðíè

www.arxiv.uz ìó ҳ îôàçà қ èëèø êàáè ìóíîñàáàòëàðäà ñóáúåêò áўëèá қ àòíàøàäèëàð. Äàâëàò áîø қ àðóâ îðãàíëàðè áèð âà қ òíèíã ўçèäà ҳ àì åð ôîíäèíè áîø қ àðèø ҳ àì åð ó÷àñòêàñèäàí äîèìèé (âà қ òèí÷à) ôîéäàëàíèø ìóíîñàáàòëàðèíèíã ñóáúåêòè áўëèøè ìóìêèí. Åð ҳ ó қ ó қ èíè ìó ҳ îôàçà қ èëèø ҳ ó қ ó қ èé ìóíîñàáàòëàðäà ñóä, ïðîêóðàòóðà âà ҳ ó қ ó қ íè ìó ҳ îôàçà қ èëóâ÷è îðãàíëàð èøòèðîê ýòèøè ìóìêèí. Þðèäèê øàõñëàð äîèìèé ýãàëèê қ èëèø, äîèìèé ôîéäàëàíèø, ìóääàòëè (âà қ òèí÷à) ôîéäàëàíèø, èæàðàãà îëèø âà ìóëê ҳ ó қ ó қ è àñîñèäà åð ó÷àñòêàëàðèãà ýãà áўëèøëàðè ìóìêèí (ÅÊíèíã 17- ìîääàñè) Æèñìîíèé øàõñëàðíèíã åð ҳ ó қ ó қ èé ìóíîñàáàòëàð ñóáúåêòëèëèãè ìàñàëàñè àëî ҳ èäà àõàìèÿò êàñá ýòàäè. Ìàúëóìêè, åð óìóììèëëèé áîéëèê áўëãàíèäàí êåéèí Ўçáåêèñòîíäà ÿøîâ÷è ҳ àð áèð ôó қ àðî åð ҳ ó қ ó қ èé ëà¸ қ àòèãà, ÿúíè қ îíóíãà ìîñ ìàíôààòëàðèíè қ îíäèðèø ó÷óí åð ó÷àñòêàñè îëèø ҳ ó қ ó қ èãà ýãà áўëàäè. ÅÊíèíã 18-ìîääàñèäà êўðñàòèëãàí ҳ îëëàðäà "÷åò ýë þðèäèê âà æèñìîíèé øàõñëàðè" ҳ àìäà "ðåñïóáëèêàäà äîèìèé èñòè қ îìàò қ èëóâ÷è âà ÿøàø ó÷óí ãóâî ҳ íîìàñè áўëãàí øàõñëàð" åð ìóíîñàáàòëàðè èøòèðîê÷èëàðè áўëèøëàðè ìóìêèí. Áîø қ à ҳ îëëàðäà ýñà ÷åò ýë þðèäèê âà æèñìîíèé øàõñëàðèãà åð ó÷àñòêàëàðè äîèìèé ¸êè ìóääàòëè (âà қ òèí÷à) ôîéäàëàíèø ó÷óí áåðèëàäè (ÅÊíèíã 20-ìîääàñè). Àãàð æèñìîíèé øàõñëàð òóøóí÷àñèãà ôó қ àðîëèãè éў қ øàõñëàð ҳ àì êèðèøè ìóìêèí áўëñà, ó ҳ îëäà ÅÊíèíã 17-ìîääàñè èêêèí÷è қ èñìè ìàçìóíèãà êўðà, óëàðíè ҳ àì қ îíóí ҳ óææàòëàðèäà êўðñàòèëãàí òàðòèáäà åð ҳ ó қ ó қ èé ëà¸ қ àòèãà ýãà ñóáúåêòëàðãà қ ўøèø ìóìêèí.

www.arxiv.uz Æèñìîíèé øàõñëàðíèíã åð ҳ ó қ ó қ èé ëà¸ қ àòè óëàð òóãàòèëãàí âà қ òäàí áîøëàá âóæóäãà êåëàäè, åð ìóîìàëà ëà¸ қ àòè ýñà қ îèäà òàðè қ àñèäà 18 ¸øãà òўëãàíäàí êåéèí áîøëàíàäè. Àìàëäàãè åð қ îíóí ҳ óææàòëàðè ôó қ àðîëàðíèíã åð ҳ ó қ ó қ èé ëà¸ қ àòèíè ñåçèëàðëè äàðàæàäà êåíãàéòèðãàí. Ýíäèëèêäà Ўçáåêèñòîí Ðåñïóáëèêàñè ôó қ àðîëàðèãà åð ó÷àñòêàëàðè; ÿêêà òàðòèáäà óé-æîé қ óðèø âà óé-æîéíè îáîäîíëàøòèðèø ó÷óí; ôåðìåð õўæàëèêëàðèíè þðèòèø ó÷óí; äå ҳқ îí õўæàëèêëàðèíè þðèòèø ó÷óí; æàìîà áî¦äîð÷èëèãè, ïîëèç÷èëèãè âà óçóì÷èëèãè ó÷óí (ÅÊíèíã 19-âà 46-ìîääàëàðè) ìåðîñ қ èëèá қ îëäèðèëàäèãàí óìðáîä ýãàëèê қ èëèø ҳ ó қ ó қ è, äîèìèé âà ìóääàòëè (âà қ òèí÷àëèê) ôîéäàëàíèø, èæàðà àñîñëàðèäà áåðèëàäè. Ôó қ àðîëàðãà åð ҳ ó қ ó қ è ëà¸ қ àòèíè èíäèâèäóàë òàðòèáäà, ÿúíè ôó қ àðîíèíã áèòòà ўçè åð ó÷àñòêàñèãà áўëãàí ҳ ó қ ó қ íèíã ñóáúåêòè áўëèá ҳ èñîáëàíàäè. Øóíèíãäåê ôó қ àðîëàð áóíäàé ҳ ó қ ó қ ëàðèíè ãóðó ҳ ëàð ¸êè ôó қ àðîëàð áèðëàøìàëàðè òàðêèáèäà àìàëãà îøèðèøëàðè ìóìêèí. Æàìîà áî¦äîð÷èëèãè, óçóì÷èëèãè âà ïîëèç÷èëèãèíè òàøêèë ýòèø ó÷óí áî¦äîð÷èëèê-óçуì÷èëèê âà ïîëèç÷èëèê øèðêàòëàðèãà áèðëàøãàí ôó қ àðîëàð åð ҳ ó қ ó қ ëàðèíè øóíäàé жамоа òàðêèáèäà àìàëãà îøèðèøëàðè ìóìêèí. Ôà қ àò ôó қ àðîëàð жамоаси åð ҳ ó қ ó қ èé ìóíîñàáàòëàð ñóáúåêòè áўëèøëàðè ó÷óí áó жамоа þðèäèê ðàñìèéëàøòèðèëãàí âà åð ҳ ó қ ó қ âà ìóîìàëà ëà¸ қ àòèãà ýãà áўëèøëàðè êåðàê. Êўï қ àâàòëè óéëàðäàãè õîíàäîí ìóëêäîðëàðè ҳ àì àãàð øèðêàòãà áèðëàøèá, жамоаíè òàøêèë ýòãàí áўëñàëàð, øó óé æîéëàøãàí åð ó÷àñòêàñèãà íèñáàòàí ñóáúåêò áўëàäèëàð. Åð ҳ ó қ ó қ èé ìóíîñàáàòëàðèíèíã îáúåêòè áўëèá òàáèàò îáúåêòè áўëãàí åð ҳ èñîáëàíàäè. Åð òóôàéëè åð ìóíîñàáàòëàðè âóæóäãà êåëàäè âà áó ìóíîñàáàò қ àòíàø÷èëàðèíèíã ҳ ó қ ó қ âà ìàæáóðèÿòëàðè áåëãèëàíàäè. Ìå ҳ íàòíèíã óìóìèé âà øàðòè

www.arxiv.uz ҳ èñîáëàíãàí åð áàð÷à åð ìóíîñàáàòëàðèíèíã îáúåêòè áўëèá þçàãà ÷è қ àäè. Øóíäàé áўëñàäà, åð ҳ ó қ ó қ èé ìóíîñàáàòëàðèíèíã òóðëàðèãà қ àðàá, îáúåêò ñèôàòèäà åðíèíã òóøóí÷àñè ҳ àð õèë áўëèøè ìóìêèí. Åð қ îíóí ҳ óææàòëàðèãà êўðà, åð èêêè õèë ìàúíîäà, ÿúíè Ўçáåêèñòîí Ðåñïóáëèêàñèíèíã åð ôîíäè âà åð ó÷àñòêàëàðè ҳ ó қ ó қ èé ìà қ îìèäà òóøóíèëàäè. Ўçáåêèñòîí ҳ óäóäè äîèðàñèäàãè áàð÷à åðëàð äàâëàò ôîíäèíè òàøêèë ýòàäè. Óëàð ñàêêèç òîèôàãà áўëèíàäè (ÅÊíèíã 8-9- ìîääàëàðè). Åð ó÷àñòêàñè - åð ôîíäèíè қ àéä ýòèëãàí ÷åãàðàãà, ìàéäîíãà, æîéëàøèø ìàíçèëèãà, ҳ ó қ ó қ èé ðåæèìèãà ҳ àìäà åð ó÷àñòêàñèãà áўëãàí ҳ ó қ ó қ ëàðíèíã äàâëàò åð êàäàñòðèäà âà äàâëàò ðўéõàòèãà îëèø ҳ óææàòëàðèäà àêñ ýòòèðèëàäèãàí áîø қ à õóñóñèÿòëàðãà ýãà áўëãàí қ èñìèäèð (ÅÊíèíã 10-ìîääàñè). Åðãà íèñáàòàí ìóëê ҳ ó қ ó қ èíèíã îáúåêòè áўëèá, íàòóðà øàêëèäà èíäèâèäóàë ÿхëèòëàíãàí, қ îíóíäà êўðñàòèëãàí òàðòèáäà ôó қ àðîëàð ¸êè þðèäèê øàõñëàðãà áåðèëãàí ҳ àìäà þðèäèê òàðçäà áèðèêòèðèëãàí åð ó÷àñòêàëàðè ҳ èñîáëàíàäè. Äàâëàò áîø қ àðóâè ñî ҳ àñèäà åð ҳ ó қ ó қ èé ìóíîñàáàòëàðèíèíã îáúåêòè áўëãàí åð ó÷àñòêàñè åðëàðíè áîø қ àðóâ îðãàíëàðèíèíã âàêîëàòèãà âà áîø қ àðóâ ôóíêöèÿñèíèíã òóðëàðèãà áîãëèê. Áó åðäà îáúåêò ñèôàòèäà áàð÷à åð ó÷àñòêàëàðè (åð ìîíèòîðèíãèíè îëèá áîðèø, äàâëàò åð êàäàñòðèíè þðèòèø) қ àìðàá îëèíèøè, ìàúëóì áèð ìàúìóðèé- ҳ óäóäèé ÷åãàðàäàãè åð (åð áåðèø ¸êè îëèá қ ўéèø, à ҳ îëè ïóíêòè åðëàðèíè ðåæàëàøòèðèø) òóøуíèëèøè, àëî ҳ èäà åð ó÷àñòêàñè (è÷êè õўæàëèê åð òóçèëèøè) áўëèøè ìóìêèí. Ìàúìóðèé- ҳ óäóäèé áîø қ àðóâ îáúåêòè ñèôàòèäà åð áèð òîìîíäàí ìàçêóð ҳ óäóääàãè èøëàá ÷è қ àðèø âîñèòàñè ҳ èñîáëàíñà, èêêèí÷è òîìîíäàí þðèäèê âà æèñìîíèé øàõñëàðãà áèðèêòèðèëãàí ìóëê

www.arxiv.uz áўëãàíëèãè ó÷óí óëàðíè áîø қ àðèø îð қ àëè áîø қ àðóâ îáúåêòè áўëèá ìàéäîíãà ÷è қ àäè. Åð ó÷àñòêàñè óíãà áўëãàí ҳ ó қ ó қ қ àíäàé áўëèøèäàí (ìóëê ҳ ó қ ó қ è, èæàðà, ýãàëèê ҳ ó қ ó қ è âà õ.ê.) қ àòúèé íàçàð ôîéäàëàíèø ҳ ó қ ó қ è îáúåêòè áўëèá ҳ èñîáëàíàäè. Ҳ ó қ ó қ íè ìó ҳ îôàçà қ èëèø åð ҳ ó қ ó қ èé ìóíîñàáàòëàðèäà îáúåêò áўëèá, қ îíóí áèëàí ўðíàòèëãàí ҳ ó қ ó қ èé òàðòèáîò, åð ҳ ó қ ó қ èé ìóíîñàáàòëàð қ àòíàø÷èëàðèíèíã ҳ ó қ ó қ âà қ îíóíèé ìàíôààòëàðè ҳ èñîáëàíàäè. 4. Åð ҳ ó қ ó қ èé ìóíîñàáàòëàðèíèíã ìàçìóíè Åð ҳ ó қ ó қ èé ìóíîñàáàòëàðèíèíã ìàçìóíè äåãàíäà øó ìóíîñàáàòëàð қ àòíàø÷èëàðèíèíã åð ҳ ó қ ó қ è íîðìàëàðèäà êўçäà òóòèëãàí ҳ ó қ ó қ âà ìàæáóðèÿòëàðãà ýãà áўëèøè òóøуíèëàäè. Øó ҳ ó қ ó қ âà ìàæáóðèÿòëàð îð қ àëè ñóáúåêòëàð ìàúëóì áèð ҳ àðàêàòëàðíè ñîäèð ýòàäè ¸êè ñîäèð ýòèøäàí ўçëàðèíè òèéèá òóðàäèëàð. Åð ҳ ó қ ó қ èé ìóíîñàáàòëàð қ àòíàø÷èëàðèíèíã àíè қ ҳ ó қ ó қ âà ìàæáóðèÿòëàðè óëàðíèíã ҳ ó қ ó қ èé ìà қ îìèãà, îáúåêòíèíã õóñóñèÿòëàðèãà, ìóíîñàáàòëàðíèíã òóðè âà òóð÷àëàðèãà áî¦ëè қ áўëàäè. Åð ҳ ó қ ó қ èé ìóíîñàáàòëàð қ àòíàø÷èëàðè áўëãàí þðèäèê øàõñëàðíèíã ҳ ó қ ó қ âà ìàæáóðèÿòëàðè óíèíã íèçîìè (óñòàâè) áèëàí àíè қ ëàíèá, ìàõñóñ áўëèá ҳ èñîáëàíàäè. Æèñìîíèé øàõñëàðíèíã ҳ ó қ ó қ âà ìàæáóðèÿòëàðè àêñàðèÿò ҳ îëëàðäà ôó қ àðîëèê áèëàí áåëãèëàíàäè. Åð ҳ ó қ ó қ èé ëà¸ қ àòèíèíã ìàâæóäëèãè ҳ àð áèð þðèäèê ¸êè æèñìîíèé øàõñ åðäàí ôîéäàëàíèø ҳ ó қ ó қ èãà ýãà áўëàäè ¸êè ҳ à қ è қ àòäà åðäàí ôîéäàëàíèø áўéè÷à Åð ҳ ó қ ó қ èé ìóíîñàáàòëàð ñóáúåêòëàðè áўëàäè ¸õóä øóíäàé áўëèøëàðè êåðàê, äåãàí ìàúíîíè áèëäèðìàéäè. Åðãà áўëãàí ҳ ó қ ó қ íè ðåàëèçàöèÿ қ èëèø ó÷óí äàâëàò

www.arxiv.uz âàêîëàòëè îðãàíëàðèíèíã қ àðîðè ¸êè àéðèì ҳ îëëàðäà þðèäèê ¸êè æèñìîíèé øàõñëàðíèíã қ àðîðè ¸õóä áîø қ à àêòëàðè (ìåðîñ øàðòíîìàñè, ãàðîâ øàðòíîìàñè âà õ.ê.) áўëèøè ëîçèì. Øóíäàí ñўíããèíà þðèäèê âà æèñìîíèé øàõñ Åð ҳ ó қ ó қ èé ìóíîñàáàòëàð ñóáúåêòëàðè áўëèá ҳ èñîáëàíàäèëàð. Ўçáåêèñòîí Êîíñòèòóöèÿñè 23-ìîääàñèãà êўðà Ўçáåêèñòîí Ðåñïóáëèêàñè ҳ óäóäèäà èñòè қ îìàò қ èëóâ÷è ÷åò ýë ôó қ àðîëàðè âà ôó қ àðîëèãè áўëìàãàí øàõñëàðíèíã ҳ ó қ ó қ âà ýðêèíëèêëàðè õàë қ àðî ҳ ó қ ó қ íîðìàëàðè áèëàí òàúìèíëàíàäè. Àãàð Ўçáåêèñòîí ôó қ àðîñè äå ҳқ îí õўæàëèãè þðèòèø ó÷óí ìåðîñ қ èëèá қ îëäèðèëàäèãàí óìðáîä ýãàëèê қ èëèø ҳ ó қ ó қ è àñîñèäà àóêöèîíäàí åð ñîòèá îëñà, ÷åò ýë ôó қ àðîëàðè áўëãàí øàõñëàðíèíã åð ó÷àñòêàëàðèãà íèñáàòàí ìóëê ҳ ó қ ó қ è ÅКíèíã 18-ìîääàñèäà êўðñàòèëãàí àñîñëàðäà ҳ àìäà ÅÊíèíã 20-ìîääàñèãà áèíîàí äîèìèé ¸êè ìóääàòëè (âà қ òèí÷à) ôîéäàëàíèø àñîñëàðèäà áåðèëàäè. Åð ҳ ó қ ó қ èé ìóíîñàáàòëàð қ àòíàø÷èëàðèíèíã ҳ ó қ ó қ âà ìàæáóðèÿòëàðè åð ìóíîñàáàòëàðè òóðëàðè âà òóð÷àëàðèãà áî¦ëè қ áўëàäè. Åðãà íèñáàòàí ìóëê÷èëèê ñî ҳ àñèäàãè åð ҳ ó қ ó қ èé ìóíîñàáàòëàðíèíã ìàçìóíè åð ìóëêäîðëàðèíèíã åðãà ýãàëèê қ èëèø, ôîéäàëàíèø âà òàñàððóô қ èëèø êàáè âàêîëàòëàðè éè¦èíäèñèäàí èáîðàò áўëàäè. Åðãà áўëãàí ҳ ó қ ó қ íèíã ìàçìóíèãà øóíäàé ҳ ó қ ó қ íèíã øàêëè òàúñèð қ èëàäè. Þðèäèê âà æèñìîíèé øàõñëàðíèíã òàñàððóô қ èëèø âàêîëàòè åðãà íèñáàòàí ìóëê ҳ ó қ ó қ è, ìåðîñ қ èëèá қ îëäèðèëàäèãàí óìðáîä ýãàëèê қ èëèø ҳ ó қ ó қ è қ èñìàí ôó қ àðîëèê ìóîìàëàñèãà êèðóâ÷è áèòèìëàð àñîñèäà àìàëãà îøèðèëàäè âà áóíèíã íàòèæàñèäà åðãà áўëãàí ҳ ó қ ó қ áåêîð áўëèøè, èæàðàãà áåðèëèøè, ãàðîâãà қ ўéèëèøè âà ìåðîñ қ èëèá қ îëäèðèëèøè ìóìêèí. Äàâëàò ìóëê îáúåêòè áўëãàí åðëàðíè òàñàððóô қ èëèø âàêîëàòè

www.arxiv.uz äàâëàò îðãàíëàðèíèíã åðëàðíè áîø қ àðèø áўéè÷à ôàîëèÿòè æàðà¸íèäà åð ó÷àñòêàñèíè áåðèø, óíäàí ôîéäàëàíèø ìà қ ñàäëаðè, øàðòëàðè, øàêëëàðè òў¦ðèñèäà ìàúìóðèé àêò қ àáóë қ èëèø øàêëèäà àìàëãà îøèðèëàäè. Åðëàðíè áîø қ àðèø ñî ҳ àñèäàãè åð ҳ ó қ ó қ èé ìóíîñàáàòëàðíèíã ìàçìóíè ñóáúåêòëàð ҳ ó қ ó қ âà ìàæáóðèÿòëàðèíèíã áîø қ àðóâíè àìàëãà îøèðàäèãàí äàâëàò îðãàíèãà áўéñèíäèðèëãàíëèãè áèëàí õàðàêòåðëàíàäè. Ìàñàëàí, äàâëàò íàçîðàòèíè îëèá áîðà¸òãàí îðãàíãà áîø қ à ñóáúåêòëàð åð òў¦ðèñèäàãè ìàúëóìîòëàð âà ҳ óææàòëàðíè áåðèá òóðèø ìàæáóðèÿòè áèëàí áўéñèíãàí áўëàäè. Åðäàí ôîéäàëàíèø áèëàí áî¦ëè қ áўëãàí ҳ ó қ ó қ èé ìóíîñàáàòëàðíèíã ìàçìóíè ўç òàðêèáèãà êўðà ýíã ìóðàêêàáè ҳ èñîáëàíàäè. Óíèíã ìóðàêêàáëèãè åðäàí ôîéäàëàíèøíèíã ҳ àð õèë ҳ ó қ ó қ èé àñîñëàðäà êåëèá ÷è қ èøè, åð ó÷àñòêàñè ìà қ ñàäëè à ҳ àìèÿòèíèíã õèëìà-õèëëèãè, åðäàí ôîéäàëàíèø áўéè÷à ҳ ó қ ó қ èé ìóíîñàáàòëàðíèíã áîø қ à òàáèàò îáúåêòëàðè (ôîéäàëè қ àçèëìàëàð, ñóâ, ўðìîí)äàí ôîéäàëàíèø áèëàí áî¦ëè қ ëèãè, øóíèíãäåê åðãà æîéëàøòèðèëãàí ҳ àð õèë êў÷ìàñ ìóëê (áèíîëàð, óé-æîéëàð, ñó¦îðèø èíøîîòëàðè, áî¦ëàð âà õîêàçî) áèëàí áî¦ëàíãàíëèãè áèëàí èçî ҳ ëàíàäè. Åðäàí ôîéäàëàíèø áўéè÷à ҳ ó қ ó қ èé ìóíîñàáàòëàðíèíã ìàçìóíè ўç è÷èãà åðãà ýãàëèê қ èëèø, ôîéäàëàíèø âà òàñàððóô қ èëèø âàêîëàòèíè, øóíèíãäåê åð ó÷àñòêàñèíè è÷êè õўæàëèê áîø қ àðóâèíè қ àìðàá îëàäè. Ýãàëèê қ èëèø âàêîëàòè åð ó÷àñòêàñèíè ìàçêóð ñóáúåêòãà òåãèøëè ýêàíëèãèíèíã þðèäèê àñîñè áўëèá ҳ èñîáëàíàäè. Ýãàëèê қ èëèø ҳ ó қ ó қ èíèíã þðèäèê ìàâæóäëèãè åð ó÷àñòêàñèãà áîø қ à ñóáúåêòëàðíèíã ¦àðàçëè íèÿòëàðèíè òўñèá òóðàäè. Äåìàê, ýãàëèê қ èëèø âàêîëàòè åð

www.arxiv.uz ó÷àñòêàñèäàí ҳ à қ è қ èé, ÿúíè àìàëäà ýãà áўëèøëèêíè áèëäèðàäè âà ìàúëóì þðèäèê î қ èáàòëàð êåëòèðèá ÷è қ àðàäè. Ôîéäàëàíèø âàêîëàòèíè òàøêèë ýòóâ÷è êўï ñîíëè ҳ ó қ ó қ âà ìàæáóðèÿòëàðíèíã ҳ àììàñè åð òîèôàñèäàí âà ó÷àñòêàíèíã ìà қ ñàäëè à ҳ àìèÿòèäàí қ àòúè íàçàð ҳ ó қ ó қ èé ìóíîñàáàòëàðíèíã ҳ àììàñèãà òàäáè қ ýòèëàäèãàí óìóìèé ҳ ó қ ó қ âà ìàæáóðèÿòëàðãà ҳ àìäà åð ó÷àñòêàëàðèíèíã àéðèì òîèôàëàðè âà ìà қ ñàäèé à ҳ àìèÿòèãà ýãà áўëãàí åð ó÷àñòêàëàðèäàí ôîéäàëàíèø áўéè÷à ìàõñóñ ҳ ó қ ó қ âà ìàæáóðèÿòëàðãà áўëèíàäè.

O'xshashlar

Мехнатга оид хукукий муносабатлар

Молиявий-хукукий меёрлар ва молиявий хукукий муносабатлар

Ер тузишни хукукий тартибга солиш

Фукаролик хукуки-тушунчаси. Фукаролик-хукукий муносабатлар

Ўрмон ҳуқуқий муносабатлар ( Урмон хукукий муносабатлари)