Божхона органлари фаолияти устидан назорат - Huquqshunoslik - Referatlar

Божхона органлари фаолияти устидан назорат

Yuklangan vaqt:

20.09.2019

Ko'chirishlar soni:

0

Hajmi:

73.5 KB

Ko'chirib olish

Божхона органлари фаолияти устидан назорат Режа: 1. Бошқарманинг асосий вазифаси ва фаолият йўналишлари 2. Бошқарма бошлиғининг ваколатлари

Божхона органлари фаолияти устидан назорат Прокуратура фаолиятининг асосий йўналишлари деб номланган ушбу функциялар Ўзбекистон Республикасининг «Прокуратура тўғрисида»ги Қонунининг 4-моддасида белгилаб қўйил ган.  Ўзбекистон Республикаси Қуролли Кучларида, вазирлик лар, давлат қўмиталари ва идораларининг ҳарбий тузилмаларида қонунларга риоя қилиниши устидан назорат қилиш – прокуратура фаолиятининг асосий йўналишларидан бири ҳисобланади.  Прокурор назоратининг яна бир вазифаларидан бири қонунда белгиланмаган тезкор қидирув тадбирларини ўтказилиши ҳолатларини аниқлаш ва олдини олиш ва тезкор қидирув органларининг ўз ваколатлари доирасида фаолият юритишлари устидан назорат қилишдан иборат.  Тезкор қидирув тадбирлари муҳим бўлган ҳолатларда тезкор қидирув органларининг ҳаракатсизлиги тезкор қидирув фаолиятини тартибга солувчи қонунлар талабларининг бажарилмаслигини намоён қилади. Шунинг учун бундай турдаги фактни аниқлаган прокурор тезкор қидирув органлари қонун томонидан белгиланган вазифаларга эришиш учун барча ҳаракатларни амалга оширилиши учун чоралар қўллаши лозим.  Жиноятларни очиш ва тергов қилиш учун муҳим аҳамиятга эга бўлган маълумотларни олиш, тезкор қидирув органларининг ўз ҳуқуқий мажбуриятларини бажариш борасидаги дастлабки мувофаққиятли қадамидир. Яна шу нарса муҳимки, маълумотларнинг жиноий процессуал фаолият доирасида қўлланиши учун (суриштирув органлари) терговчиларга ўз вақтида етиб келишини таъминлаш лозим. Ўзбекистон Республикаси Бош прокуратурасининг “ Қ уролли кучлар, миллий хавфсизлик хизмати ва божхона органларида қонунлар ижроси устидан назорат бошқармаси тўғрисида”ги Низомни тасдиқлаш ҳақидаги Ўзбекистон Республикаси Бош прокурорининг 2004 йил 12 апрел 7-сон буйруғи талаблари да қайд этилишича:

Қуролли кучлар, Миллий хавфсизлик хизмати ва божхона органларида қонунлар ижроси устидан назорат бошқармаси Ўзбекистон Республикаси Бош прокуратурасининг мустақил таркибий тармоғи бўлиб, Ўзбекистон Республикаси Мудофаа вазирлигининг ҳарбий қисмлари, Ички ишлар вазирлигига қарашли ички ва қоровул қўшинлари, Миллий хавфсизлик хизмати Давлат чегараларини қўриқлаш ва ҳимоя қилиш қўмитаси, Фавқулодда вазиятлар вазирлиги (бундан кейин матнда Қуролли кучлар деб юритилади), Миллий хавфсизлик хизмати ва божхона органларида қонунларга риоя қилиниши устидан назоратни амалга оширади. Бошқарма фаолиятига Бош прокурор томонидан тайинланадиган бошқарма бошлиғи раҳбарлик қилади. Бошқармада бошқарма бошлиғининг ўринбосари, катта прокурорлар, прокурорлар ва бошқарма катта нозири (нозири) фаолият кўрсатади. Бошқарма ўз фаолиятини Ўзбекистон Республикасининг Конституцияси, «Прокуратура тўғрисида»ги Қонуни ҳамда бошқа қонун ҳужжатлари, Ўзбекистон Республикаси Президентининг Фармонлари, Ҳукумат қарорлари, Бош прокуратуранинг ҳайъати қарорлари, Бош прокурорнинг буйруқ ва кўрсатмалари ҳамда мазкур Низом талаблари асосида амалга оширади. Бошқарма томонидан қонунийлик аҳволи таҳлилларидан келиб чиққан ҳолда ишни ташкиллаштириш борасида Бош прокуратуранинг ярим йилга тузиладиган иш режаларига таклифлар берилади ҳамда бошқарманинг иш режаси тузилади. Иш режасига киритилган тадбирлар ижроси белгиланган муддатларда таъминланади. Бошқарма фаолиятини ташкил этиш ходимлар ўртасида вазифаларни соҳа-минтақа ва ўриндошлик асосидаги иш тақсимотига биноан амалга оширилади. Бошқармада қонунлар ижроси устидан назоратни таъминлаш борасида амалга оширилган ишлар бўйича таҳлилий ҳужжатлар тайёрланади ва бу ҳақда Бош прокуратура раҳбариятига ахборот бериб борилади.

Қуйи прокуратураларда соҳа фаолиятини яхшилашга қаратилган услубий тавсиялар ишлаб чиқилади ва жойларга юборилади. Бошқармада тезкор йиғилишлар ўтказиб борилади ва уларда соҳага тааллуқли, шунингдек, бевосита ходимларнинг фаолияти билан боғлиқ масалалар муҳокама қилиниб, улар юзасидан тегишли қарор қабул қилинади. Бошқармада амалга оширилган ишлар юзасидан ҳар ойда ҳисобот тузилиб, ташкилий-назорат ва таҳлилот бошқармасига топширилади. Ҳисоботларнинг ҳаққонийлиги учун масъулият бошқарма бошлиғи зиммасида бўлади. Зарурат туғилганда вилоятлар прокуратуралари ва уларга тенглаштирилган прокуратуралардан соҳага оид таҳлилий ахборотлар талаб қилиб олинади. Бошқарма фаолиятини Бош прокурорнинг соҳа бўйича ўринбосари назорат қилади ва соҳада амалга оширилган ишлар юзасидан Бош прокурорга ахборот бериб боради. Бошқарма Бош прокуратуранинг таркибий тармоқлари, ҳуқуқни муҳофаза қилувчи органлар ва бошқа тегишли идоралар ҳамда жамоатчилик билан ҳамкорликда ишларни ташкил этади. Вилоят прокуратуралари ва уларга тенглаштирилган прокуратураларнинг қуролли кучлар, Миллий хавфсизлик хизмати ва божхона органларида қонунлар ижроси устидан назорат тармоқлари ходимлари ўз фаолиятини мазкур Низом талаблари асосида амалга оширади. Бошқарманинг асосий вазифаси ва фаолият йўналишлари: Ўзбекистон Республикаси Қуролли кучлар, МХХ, ДБҚ органларида қонунлар ижроси, шу жумладан тергов ва суриштирув устидан назоратни амалга оширади. Бошқарма иш фаолиятида Бош прокуратуранинг бошқа таркибий тармоқлари ҳамда ҳуқуқни муҳофаза қилувчи органлар билан ҳамкорлик қилади.

Ўзбекистон Республикаси Қуролли кучлар, Миллий хавфсизлик хизмати ва божхона органлари ҳуқуқий ҳужжатларининг Ўзбекистон Республикаси қонунларига мувофиқлиги ва Қуролли кучлар, махсус тартибли корхоналарда қонунларга риоя этилиши устидан назоратни ташкил этади. Ўзбекистон Республикаси Қуролли кучлар, уларнинг ҳарбий қисмлари, МХХ органлари, ДБҚ, ҳарбий ва ихтисослаштирилган прокуратураларининг жиноят иши қўзғатиш, жиноят иши қўзғатишни рад этиш, жиноят ишларини ҳаракатдан тўхтатиш ва тугатиш тўғрисидаги қарорларини қонунийлигини ўрганиб боради. Ҳарбий ва ихтисослаштирилган прокуратураларда қонунлар ижроси, тергов ва суриштирув ўтказишда қонунларга риоя қилиниши устидан назоратни олиб боради ва жиноят ишлари судларда кўрилишида раҳбарият топшириғига асосан прокурор ваколатини таъминлайди. Ўзбекистон Республикаси МХХ органлари, Ҳарбий ва ихтисослаштирилган прокуратураларда фуқароларни жиноий жавобгарликка тортиш, гумондор тариқасида ушлаш, қамоққа олиш тарзидаги эҳтиёт чорасини қўллаш тўғрисида илтимоснома қўзғатиш, тергов ҳибсхонасида сақлашда қонунларга риоя этилиши устидан назорат олиб боради. ( Ўзбекистон Республикаси Бош прокурорининг 20.11.2007 йилдаги 69- сонли буйруғи билан ўзгартиришлар киритилган) Қуролли кучлар, ДБҚ ва махсус тартибли корхоналар мансабдор шахслари томонидан қонунларнинг ижро этилиши, шунингдек, улар томонидан қабул қилинаётган ҳужжатларнинг Ўзбекистон Республикаси Конституцияси ва қонунларига мувофиқлигини назорат тартибида текширади ҳамда аниқланган қонунга зид ҳуқуқий ҳужжатларни бекор қилиш тўғрисида белгиланган тартибда прокурор назорати ҳужжатларини қўллайди. Бошқарма ўз ваколатлари доирасида ҳарбий ва ихтисослаштирилган прокуратураларда Республика Бош прокурорининг буйруқлари ва кўрсатмалари талабларининг бажарилишини текширишда иштирок этади.

Мазкур текширишлар натижаси бўйича аниқланган қонунбузилишларни бартараф этиш борасида таклифлар беради ва уларнинг бажарилишини назорат қилади. Соҳадаги қонунчилик аҳволи тўғрисидаги маълумотларни, ҳисобот кўрсаткичларини таҳлил қилади, долзарб масалаларни ҳайъат мажлиси ёки ҳуқуқни муҳофаза қилувчи органларнинг мувофиқлаштирувчи Кенгаши мажлиси муҳокамасига киритади. Қуйи прокуратураларда соҳа бўйича ишларни тегишли вилоят ва унга тенглаштирилган прокурорлар билан биргаликда ташкил этади, Ўзбекистон Республикаси Бош прокурорининг соҳага оид буйруқ ва кўрсатмалари, ҳайъат қарорлари ижросини текширади, аниқланган камчиликларни бартараф қилиш борасида қўйилган талабларнинг бажарилишини назорат қилади. Бошқарма Ўзбекистон Республикаси миллий хавфсизлик хизмати ва божхона қўмитасининг марказий маҳкамалари томонидан қонунларга риоя этилиши устидан бевосита назорат олиб боради. Бошқарма фаолиятига тааллуқли бўлган масалалар бўйича Ўзбекистон Республикаси Бош прокурорининг буйруқ ва кўрсатмалари лойиҳаларини тайёрлайди ҳамда раҳбариятга тақдим этади. Жойларда амалий ёрдам кўрсатилиши, ижобий иш услубларини ўрганишни ташкил қилиш ва уларни оммалаштириш чораларини кўради. Ўзбекистон Республикаси Миллий хавфсизлик хизмати органларида суриштирув ва тергов устидан, шунингдек, МХХ чегара қўшинлари органлари томонидан ўтказилган суриштирув устидан назорат олиб боради ҳамда суриштирув ишлари сифатли, белгиланган муддатларда олиб борилишини, ўз вақтида терговга тааллуқлилиги бўйича ўтказилишини таъминлайди. Ўзбекистон Республикаси Қуролли кучлари, МХХ органлари, ДБҚ, ҳарбий ва ихтисослаштирилган прокуратуралар томонидан қўзғатилиб, тергов ҳаракатлари ўтказиладиган жиноят ишларини ўрганади, улар бўйича ёзма кўрсатмалар беради, бўйсунувчи прокурор, терговчи ва

суриштирувчилар томонидан жиноят иши ҳамда материаллар юзасидан қабул қилинган қонунга зид ва асоссиз қарорларни бекор қилади. Ўзбекистон Республикаси МХХ тергов ҳибсхоналарида маҳбусларни, ҳарбий гарнизон гаупвахталарида ҳарбий хизматчиларни сақланишининг қонунийлигини ҳар ойда камида бир марта текширади. 1920-1950 йиллардаги сиёсий қатағон қурбонларини реабилитация қилиш масалаларини ўрганади. Ушбу масалалар юзасидан келиб тушган ариза ва мурожаатларни ҳал қилади. Бундай шахсларга нисбатан бўлган архив жиноят ишларини ўрганишни ва натижалари бўйича тегишли процессуал ва прокурорлик назорати ҳужжатлари лойиҳалари тайёрланишини ташкиллаштиради Фуқароларнинг ариза ва шикоятларини кўриб чиқади ва таҳлил этади. Ўрнатилган тартибда фуқароларни қабул қилади. Қонунларни тарғибот қилиш ва қонун ижодкорлиги фаолиятида иштирок этади. Бошқарма бошлиғининг ваколатлари Бошқарма ишларини ташкиллаштиради, республика Бош прокурорининг ўринбосари билан келишилган ҳолда ходимлар ўртасида вазифаларни соҳа-минтақа ва ўриндошлик асосида тақсимлайди ва уларнинг бажарилишини назорат қилади. Ўзбекистон Республикаси Бош прокурорининг буйруқ ва кўрсатмаларини, Бош прокуратуранинг иш режалари ва ҳайъати қарорларининг бажарилишини таъминлайди. Ўзбекистон Республикаси Қуролли кучлар, МХХ, ДБҚ ва Бош прокуратуранинг таркибий тармоқлари билан ўзаро ҳамкорликни йўлга қўяди. Кадрлар бошқармаси билан биргаликда ваколатлари доирасида кадрларни тарбиялаш, уларнинг малакаси ва касб-маҳоратини ошириш чораларини кўради, бошқармада ишлаш учун кадрларни танлаш масаласида Бош прокуратура раҳбариятига таклифлар киритади.

Бошқарма ходимларини аттестациядан ўтказиш ва уларга даража унвонлари бериш тўғрисида тақдимномалар тайёрлайди. Бошқарма бошлиғи ўз ваколати доирасида Ўзбекистон Республикаси жиноят процессуал кодексининг 382-моддаси, «Прокуратура тўғрисида»ги Қонуннинг 28, 56-моддаларида белгиланган тартибда ўз ваколатлари доирасида процессуал қарорларнинг қонунийлигини ўрганади, асоссиз қарорларни бекор қилади, қонунларга риоя қилиниши устидан назоратни амалга оширади. Шунингдек, маъмурий ҳуқуқбузарликка доир ишларнинг қонунийлигини текширишда Ўзбекистон Республикаси маъмурий жавобгарлик тўғрисидаги кодексининг 275-моддасида назарда тутилган ваколатлардан фойдаланади. Фуқароларни шахсан қабул қилади ва уларнинг мурожаатларини кўриб чиқилишини ташкиллаштиради. Минтақаларда амалий ёрдам кўрсатиш, ижобий иш услубларини ўрганиш ва уларни оммалаштириш, соҳага оид масалалар юзасидан услубий тавсиялар ишлаб чиқилишини ташкиллаштиради. Бошқарма бошлиғи ўринбосарининг ваколатлари Вазифалар тақсимотига кўра бириктирилган йўналишлар бўйича ишларни ташкил этади, бошқарма катта прокурорлари ва прокурорлари фаолиятини назорат қилади, ходимлар ўртасида топшириқлар ва ишларни тақсимлайди, бошқарма ҳисоботларини тузади ҳамда таҳлилий ишларга раҳбарлик қилади. Ўзбекистон Республикаси МХХ органларида суриштирув ва тергов ишлари юзасидан назорат олиб борилишини ташкиллаштиради. Шунингдек, МХХ тергов ҳибсхоналарида маҳбусларни сақланишининг қонунийлигини текшириб боради. Давлат божхона қўмитаси органлари томонидан божхона қонунчилигига риоя этилиши, суриштирув, тергов ва божхона маъмурий фаолияти устидан назоратни ташкиллаштиради.

Фуқароларни шахсан қабул қилади ва бошқармага келиб тушган ариза- шикоятларни, шу жумладан сиёсий қатағон қурбонларини оқлаш тўғрисидаги мурожаатларни кўриб чиқади. Ҳуқуқ-тарғиботи ишларини ташкил қилади ва уларда иштирок этади. Бошқарма бошлиғи йўқлигида унинг вазифасини бажаради. Бошқарма катта прокурорлари ва прокурорларининг ваколатлари Вазифалар тақсимотига асосан бириктирилган йўналиш ва минтақалар бўйича қонунчилик аҳволига доир статистик ва бошқа маълумотларни таҳлил қиладилар. Вазифалар тақсимотига кўра, ўзларига бириктирилган минтақаларда Ҳарбий ва ихтисослаштирилган прокуратуралар, МХХ ва ДБҚ органлари томонидан қўзғатилган жиноят ишларининг тергови, терговолди текширув, суриштирув устидан назорат олиб борадилар, жиноят ишлари ва материаллар юзасидан ёзма кўрсатмалар лойиҳаларини тайёрлайдилар, бу борада ҳисобот кўрсаткичлари ва бошқа маълумотларни таҳлил қиладилар, йўл қўйилган камчиликларни бартараф этиш тўғрисида таклифлар киритадилар. Ўз ваколатлари доирасида соҳадаги қонунчилик аҳволи ва ҳисоботларни таҳлил қиладилар, қонунлар ижроси юзасидан текширишлар ўтказадилар, аниқланган қонунбузилиши ҳолатлари юзасидан прокурор назорати ҳужжатлари лойиҳаларини тайёрлайдилар. Ўзбекистон Республикаси МХХ тергов ҳибсхоналарида маҳбусларни, Қуролли кучлар ҳарбий қисмларининг гаупвахталарида ҳарбий хизматчилар сақланишининг қонунийлигини текширадилар, натижаларига кўра бошқарма раҳбариятига таклиф киритадилар. Ўзбекистон Республикаси МХХ органлари томонидан тергови тамомланган жиноят ишларининг судларда кўрилишида прокурор ваколатини таъминлайдилар. Фуқароларни қабул қилади, бошқармага келиб тушган ариза ва шикоятларни ҳал этадилар, шу жумладан, сиёсий қатағон қурбонларини

оқлаш тўғрисидаги мурожаатларни кўриб чиқадилар ва бу борада амалга оширилган ишларни умумлаштириб, таҳлил этадилар; Қонунларни тарғиб қилишда иштирок этадилар. Бошқарма фаолиятига тааллуқли бошқа вазифаларни бажарадилар. Бошқармада иш юритишни ташкил этиш : Бошқарма катта нозири (нозири) Йўриқнома асосида йиғма жилдлар номенклатурасини тузади ва у бошқарма бошлиғи томонидан тасдиқланади ҳамда бошқармадаги барча ҳужжатларни ушбу номенклатура асосида йиғма жилдларга жамлаб боради ва йил якуни бўйича алоҳида-алоҳида йиғма жилдга тикади. Бошқарма катта нозири (нозири) Бош прокуратурага келиб тушган топшириқлар ва фуқароларнинг мурожаатлари ҳамда жиноят ишлари ва материалларни бошқарма бошлиғига тақдим этади. Бошқарма бошлиғи томонидан кўриб чиқилиб, ижрочи белгилангандан сўнг Йўриқнома асосида ташкил этилган дафтарга қайд қилади ва ижрочига топширади ҳамда бу ҳақда мазкур дафтарга белги қўяди. Ижрочиларга топширилган ҳужжатларнинг ижро муддатлари тўғрисида бошқарма бошлиғига билдириб боради. Белгиланган назорат муддатида ижроси таъминланмаган топшириқ ва ариза шикоятларнинг рўйхатини тузиб, бошқарма бошлиғига тақдим этиб боради.

Фойдаланилган адабиётлар: 1. Абдумаджидов Г.А., Саркисянц Г.П. Правосудие и уголовный процесс Франции., -Т., 1992. 2. Апарова Т.В. Суды и судебный процесс Великобритании. Англия, Уэлься, Шотландия. М.: 1996. 3. Апарова Т.В. Статус судей в Великобритании. /Журнал Российского права. 1999. №7-8. 4. Басков В.И. Прокурор назорати (дарслик, рус тилида) М., ”Бек” нашриёти, 1998. 5. Безнасюк А.С., Рустамов Х.У. Судебная власть: Учебник для вузов. -М.: ЮНИТИ-ДАНА, Закон и право, 2002.

O'xshashlar

Ички ишлар органлари фаолияти устидан прокурор назорати

Прокуратура органлари фаолияти

Ўзбекистон Республикаси прокуратура идораларининг вояга етмаганларга доир қонунлар ижроси устидан назорат фаолияти

Тезкор-қидирув фаолияти устидан назоратни амалга оширилиши

Ижро иши юритиш устидан назорат бўйича ишларни ташкил этиш