Kasb ta’limi jarayoni - Geometriya - Referatlar

Kasb ta’limi jarayoni

Yuklangan vaqt:

20.09.2019

Ko'chirishlar soni:

0

Hajmi:

110.5 KB

Ko'chirib olish

Kasb ta’limi jarayoni Reja: 1. Pedagogik jarayon mohiyati va uning tuzilmasi 2. Kasbiy ta’lim tamoyillari 3. Pedagogik jarayonni loyihalash 4.4. Ta’lim oluvchilarning о ‘quv faoliyatini tashkil etish 4.4. Shaxsiy malakaviy bilimlar olish 6. Kasbiy ta’limning samaradorlik mezoni

1. Pedagogik jarayon mohiyati va tuzilmasi. Pedagogik jarayon о ‘qituvchi va ta’lim oluvchilarning bilim, k о ‘nikma va malakalarini amaliyotda q о ‘llash faoliyatini о ‘z ichiga qamrab oladi. Kasbiy ta’lim jarayonida mazmun, о ‘qish, о ‘qitish, tarbiyalash asosiy bog‘lovchi komponentdir. О ‘qish tizimli va asoslangan о ‘quv faoliyati b о ‘lib, ta’lim oluvchi tomonidan bilim, k о ‘nikma va malakalarni о ‘zlashtirishda о ‘quv jarayoni о ‘ziga xos о ‘rin tutadi. Anglash murakkab, rivojlanuvchi jarayondir. Xis-tuyg‘u va bilimlarni qabul qilish jarayonida ta’lim oluvchi obyektiv xaqiqatni anglaydi, u yoki bu predmet yoki jarayon t о ‘g‘risida taassurotga ega b о ‘ladi. Samarali о ‘qitishning muhim shartlari quyidagilardir: ta’lim oluvchining qiziqishi faoliyatining faolligi, о ‘qituvchi va ta’lim oluvchi о ‘rtasidagi samimiy munosabat. Bu esa о ‘z navbatida о ‘quvchining о ‘qishga b о ‘lgan munosabati, uning samarali о ‘zlashtirishi, blim va malakasining oshirishi, о ‘quv materali bilan samarali ishlashi irodaviy sifatlarining rivojlanishi va olgan bilimlaridan estetik qoniqish hosil qilishini taminlaydi. Ta’lim oluvchining xarakteri va faolligi rivojlanishi darajalari turlichadir. Agarda ta’lim oluvchilar faoliyati passiv b о ‘lsa, о ‘qitish jarayonini amalga oshirib b о ‘lmaydi. 1. Ta’lim oluvchining bilimlarni qabul qilish faolligi uning shaxs sifatida shakllantirishiga ham ta’sir k о ‘rsatadi. О ‘quvchida о ‘z- о ‘ziga munosabati mehnatiga, boshqa shaxslarga, jamiyatga, ishlab chiqarishga, atrof muxitga ham shakllantirib boradi. 2. Pedagogik jarayonning muhim spe о ‘ifik sharoitlari. Oliy о ‘quv yurtlarida о ‘qitishning muhim spe о ‘ifik shartlaridan biri - bu amaliy о ‘qitishdir. Amaliy о ‘qitish ta’limning muhim komponentlaridan biridir. О ‘qitish jarayoni amaliyotidan tubdan farq qiladi, chunki ishlab chiqarishdagi о ‘qitish uslubining

asosiy maqsadi ta’lim oluvchining mahlum bir kasbga y о ‘naltirish va shakllantirishdan iborat. О ‘quvchi va ta’lim olituvchi orasidagi о ‘zaro birligi va aloqadorligi haqida gapirilganda boshqaruvchi va о ‘rgatuvchi shaxs bu о ‘qituvchi ekanligini unutmaslik kerak. Faqat о ‘qituvchigina ta’lim oluvchiga bilim bera olishi, uni shaxs sifatida shakllantira va u ta’sir k о ‘rsata olishi mumkin. Lekin о ‘qituvchi qanchalik chuqur bilim bermasin, agar о ‘quvchi passiv, loqayd, beparvo b о ‘lsa unda qiziqish, intilish uyg‘onmaydi, о ‘qituvchi va ta’lim oluvchi orasidagi munosabat sovuqligicha qolib, bilim berish jarayoni samarasiz b о ‘ladi. О ‘qitish sistemada о ‘zaro aloqadorlik О ‘qitish jarayonini metodlar nuqtai nazaridan k о ‘rib chiqish lozim. Agar о ‘qish jarayoni ta’lim oluvchilarning о ‘zlashtirish qobiliyatlarini xisobga olmasdan tashkil etilsa, unday holda о ‘qitish jarayoni samarasiz b о ‘ladi. О ‘qitish jarayonining muhim komponenti Beriladigan bilim mazmuni о ‘quv dasturi, davlat ta’lim standartida k о ‘rsatilgan b о ‘lib, uning tarkibini ijtimoiy maqsad, davlat buyurtmasi, pedagogik tizimining aniq maqsadlari belgilaydi. Pedagogik jarayonning faqat ta’limning mazmunliligigagina emas, balki uning qonuniyligiga ham ta’sir k о ‘rsatadi, chunonchi, a) pedagogik jarayon sharoitiga qarab mazmun belgilanmasa, ta’lim oluvchilarning о ‘zlashtirishlari qiyin kechadi hamda pedagogik jarayon bilan amaliyotiy sharoit о ‘rtasidagi bog‘liqlik y о ‘qoladi. b) guruhning shaxsiy imkoniyatidan kelib chiqib о ‘qituvchi dasturga mantiqiy о ‘zgartirishlar kiritishi mumkin, biroq bunday holda ham pedagogik jarayonning о ‘zaro bog‘liqligi buzilmasligiga e’tibor berishi kerak. О ‘quv jarayonining sifati butun pedagogik jarayon samaradorligiga bog‘liq. Ma’lumot berishning pedagogik jarayoni – о ‘qituvchilarning ilmiy shakllanishi texnik va texnologik ishlab chiqarish bilimlarini shakllantirishdir. Pedagogik jarayonning tarbiyaviy funksiyasi doimiy о ‘qishtish va tarbiyalashdan iboratdir. Ushbu

pedagogik jarayonda о ‘qituvchi va ustaning vazifasi ta’lim oluvchida ijobiy sifatlarni rivojlantirish uchun tarbiyaviy choralarni maksimal q о ‘llashdan iborat. Tarbiyachi ta’lim oluvchilarda jamoaga intilish, d о ‘stlik, intizom, rostg о ‘ylik, о ‘z ishiga javobgarlik kabi insoniy sifatlarni rivojlantirishga asosiy e’tiborni qaratadi. Buning uchun esa eng avvalo, murabbiyning о ‘zida shu sifatlar mujassam b о ‘lmog‘i lozim. Pedagogik jarayonning rivojlantiruvchanlik funksiyasi Berilayotgan bilimlarni о ‘zlashtirish о ‘quv dasturida qayd qilingan ta’lim oluvchilar aqliy, fikrlash qobiliyatini rivojlantirish borasidagi harakatlar ularning о ‘zlari tomonidan ham amalga oshirilishi lozim. Ta’lim oluvchilarni rivojlantirish – bu pedagogik jarayon natijasidir о ‘qish rivojlanishning garovi b о ‘lib, fikriy, aqliy rivojlanish bilan birga faoliyatning ham rivojlanishiga olib keladi. Pedagogik jarayon t о ‘g‘risida aniq fikrga ega b о ‘lish uchun bu jarayonni y о ‘naltiruvchi (boshqaruvchi) kuchlar haqida ham ma’lumotga ega b о ‘lish kerak. Bunday kuchlarning rivojlanishini dialektik о ‘qish nuqtai nazaridan aniqlash mumkin. Pedagogik jarayonga yuzaga keluvchi qarama - qarashliklar va ularning о ‘zaro aloqasini о ‘rganish ham muhimdir. О ‘qituvchi ta’lim oluvchilarni bilim va malaka bilan qurollantirar ekan, ularni murakkab masalalarni hal qilishga y о ‘naltirilishi, pedagogik jarayonda yuzaga kelgan qiyinchiliklarning bartaraf etishga undagi talim oluvchi imkoniyatlaridan oshmasligiga ahamiyat berishi kerak. Shundagina ta’lim oluvchilarning qobiliyat va bilimlari oddiydan murakkabga qarab borib, ularni murakkab masalalar yechimini topishga undaydi. Ishlab chiqarish va о ‘qish orasida bevosita aloqa b о ‘lib, bu umumiy pedagogik jarayonda ta’lim oluvchilar kasbga y о ‘llash bilimlari amaliy masalalar yechimini topishda muhim ahamiyat kasb etishini tushunib yetadilar.

2. Kasbiy ta’lim tamoyillari Umumdidaktik tamoyillar bilan pedagogik jarayon qonunlari о ‘zaro aloqada b о ‘lib, mazkur aloqa о ‘zining spe о ‘ifik xususiyatlariga egadir. Ularning asosiylarini k о ‘rib chiqamiz. Politexnik tamoyil Politexnik bilim zamonaviy ishlab chiqarish tizimining ilmiy asoslarini egallashni nazarda tutib, shu bilimlar asosida umumkasbiy politexnik va maxsus bilimlar shakllantiriladi. Politexnik tamoyillarni о ‘qitishda quyidagi shartlarga amal qilish lozim. a) Asosiy y о ‘nalishdagi rivojlangan texnika va ilmni о ‘qitish b) bir-biri bilan о ‘zaro bog‘langan о ‘quv materiali tizimini tashkil etish. v) О ‘rganilayotgan fan asoslari borasidagi bilimlarni amaliyotda q о ‘llash. g) Ta’lim berishda ta’lim oluvchilarning yosh xususiyatlarini inobatga olish. d) Ta’lim oluvchilar qiziqishlarini qondirirish. ye) Kasbiy bilim berish umumta’lim bilimlariga tayanish. j) О ‘quv materialining turg‘un b о ‘lishiga erishish. z) О ‘quv mavzularining ketma-ketligiga erishish. Amaliyot va nazariyaning о ‘zaro bog‘liqligi tamoyili. О ‘quv jarayonida nazariy va amaliy bilimning о ‘zaro aloqadorligiga tayanish va о ‘quv predmetining asosiy maqsadi о ‘zlashtirilgan bilimlarni amaliyotda q о ‘llash quyidagi shartlarga amal qilishga bog‘liq. a) nazariy bilimlarning amaliyotda sinalishi. b) ixtiyoriy ish jarayonida sohaviy bilimlarning q о ‘llanilishi. v) ishchilarni samarali о ‘qitish omili kasbiy ishlab chiqarish talabiga muvofiq kasbiy bilim berish ekanligini yodda tutish; g) bilimlarni о ‘zaro malakaviy bog‘lashda gorizontal va vertikal y о ‘ldan foydalanish. О ‘quv jarayonida mutaxassis faoliyatini modellashtirish tamoyili. Modellashtirish orqali mazmun va maqsadlarni isbotlash uchun avval oson bilimlarni о ‘zlashtirish, о ‘qitish metodlarini о ‘quv rejasi va о ‘quv dasturi talablari

asosida tanlash. О ‘quv jarayonida keng tarmoqli ishchi faoliyati quyidagi shartlar asosida amalga oshiriladi: a) bilim va malakani politexnik y о ‘naltirish. b) K о ‘chirib (integrsiya asosida) о ‘qitish jarayonida gradatsiyaning о ‘rni. v) K о ‘chirib о ‘qitish jarayoni. Mobillik tamoyili. Bu prinsip shaxsning texnik bilimlari tez о ‘zlashtirish qobiliyatini tavsiflanadi. Ishchining ijodiy ish xarakteri, dunyoqarashining kengligi muammolarni anglab olish va ishlab chiqarish rivojlanishini k о ‘ra bilish bilan belgilanadi. Tartibli ketma – ketlik tamoyili quyidagilarni о ‘z ichiga oladi: *0 о‘quv jarayonini rejalashtirish; *1 о ‘quv jarayonida ketma – ketlikga amal qilish; *2 deduktiv о ‘qitish metodlarini q о ‘llash; *3 umumiy ta’lim bilimlarini tayanch qilib olish; *4 о ‘quv materallarini о ‘zaro bog‘liq holda tartibli berib borish. Atrof muxitni tashkil etish tamoyili. Atrof muhit deganda avvalom bor bilim yurtida о ‘quv qurollari didaktik vositalar bazasini aratish va texnik, texnologik, ekologik talablarga rioya qilish shu bilan birga mehnat muhofazasini taminlash va ta’lim oluvchilarning sog‘liqlarini saqlash borasida muayyan sharoitlarni yaratish lozimligi tushuniladi. Kompyuterlashtirilgan pedagogik jarayon tamoyili Xozirgi vaqtda kompyuterlar hayotimizning turli sohalariga kirib kelmoqda. Shu bois ushbu tamoyil muhim ahamiyatga ega. Kompyuterlar pedagogik sohada ham keng q о ‘llanilmoqda. Ta’lim oluvchilar kompyuterlar yordamida mavzuni kengroq, qiziqarliroq о ‘zlashtiradilar va tushuntirilayotgan mavzuni ekranda k о ‘rish imkoniyatiga ega b о ‘ladilar. 3. Pedagogik jarayonni loyihalash Pedagogik loyihalash tushunchasi

Xozirgi davrda pedagogik adabiyotlarda shuningdek, amaliyotchi pedagoglar tomonidan muammoli texnologiya keng q о ‘llanilab, aqliy rivojlanishini taminlash maqsadida bosqichma bosqich kompyuter texnologiyasi va boshqa texnologiyalarni q о ‘llash tavsiya etilmoqda. Ushbu faoliyat ixtiyoriy pedagogik texnologiyani loyihalash asosida q о ‘llash mumkinligini anglatadi. Loyihalash obyekti va muammolari Loyihalash hozirgi kunda pedagogik jarayonning muhim jihatdan biri b о ‘lib, malakali pedagogik jarayon texnologiyasi va boshqa obyektlar о ‘qituvchiga ta’lim oluvchilarni shaxs sifatida shakllantirish hamda ular tarbiyasiga salbiy ta’sir etuvchi omillarni y о ‘qotib, har bir ta’lim oluvchi uchun individual pedagogik sharoitlar yaratadi. Pedagogik loyihalashning (rejalash) umumiy algoritmi Tayyorlov ishlari: 11. Loyihalash obyektining tahlili. 12. Loyihalash shakllarini tanlash 13. Loyihalashtirishni nazariy jihatdan taminlash (tajriba natijasi). 14. Loyihalashtirishni metodik jihatdan taminlash (didaktik va metodik materiallar). 15. Vaqt bilan taminlash (malum vaqt va hajmda ishlash). 16. Loyihalashni moddiy va texnik jihatdan taminlash. 17. Loyihalashni xuquqiy jihatdan taminlash (pedagogik tizim va jarayonda). 18. Loyihani ishlab chiqish. Bilim berish omilini tanlash. Ixtiyoriy tizimning о ‘z- о ‘ziga bilim berish omili orqali qolgan komponentlari aniqlanib, bu omil boshqa omillar bilan bir butunlikni tashkil etadi. Pedagogik tizimning о ‘zi bilim beruvchi bir butun komponent hisoblanadi. Chunki u, ta’lim oluvchini shaxs sifatida shakllantiradi. Ushbu faoliyatni kompyuterlar ham bajarishi mumkin, faqat ular maqsadga mos ishchi lozim. 19. Kompyuterlar orasidagi aloqani y о ‘lga q о ‘yish.

20. ‘ujjatlarni rasmiylashtirish-oldindan barcha pedagogik loyihalashtirish shakllari q о ‘llanilishi bilan birga maqsadni, yaqinlashtiruvchi yangi shakllardan ham foydalanish mumkin. Chunonchi, loyiha sifatini tekshirish. 21. Ilmiy faraz (hayolan umumiy jarayonni k о ‘rish). 22. Loyihaga nisbatan mutaxassislar bahosi (sohaning mutaxassislari va bu loyihani q о ‘llashdan manfaatdor shaxslarning bahosi). 23. Loyihani shakllantirish. 24. Loyihani tasdiqlash va foydalanishga berish. Loyihani tasdiqlashda birinchi о ‘rinda loyiha kafedra muhokamasiga berilib keyin yuqori attestatsion kengashlar himoyasiga q о ‘yiladi. Attestatsion komissiya himoyasiga q о ‘yilgan loyiha yutug‘i, maqsadi, chuqur tahlili, о ‘quv materallarining mazmuni, metod va shakllariga nisbatan о ‘z bahosini beradi. Ta’lim oluvchilarning о ‘quv faoliyatini tashkil etish Ta’lim oluvchilarning asosiy о ‘quv faoliyati bilimlarni о ‘zlashtirish b о ‘lib, u quyidagi komponentlarni о ‘z ichiga oladi. О ‘quv materialini qabul qilish, fikrlash, egallab qolish va q о ‘llash. Bu komponentlar bir – biri bilan о ‘zaro bog‘liq b о ‘lib, о ‘quv jarayonida ketma-ket q о ‘llanilib, butun bir о ‘quv jarayonini tashkil etadi. Ta’lim oluvchi tomonidan о ‘quv materialining qabul qilinishi. О ‘quv materialini qabul qilish о ‘quv jarayonining eng muhim qismidir. О ‘quv materialining yaxshi qabul qilinishi о ‘quv ishlab chiqarish faoliyatida mustahkam poydevor vazifasini bajaradi. О ‘quv materialini samarali о ‘zlashtirishning ichki sharoitlari. О ‘quv materialini samarali о ‘zlashtirish uchun, eng avvalo ta’lim oluvchining ehtiyoji b о ‘lishi kerak. Ichki ehtiyoj bilimlarni о ‘zlashtirish vaqtida harakat sifatini oshiradi. Ichki о ‘zlashtirish, materialni imtixonga qadar esda saqlanib qolish b о ‘lib, javob berib b о ‘lgandan keyin esdan chiqadi. О ‘zlashtirishning muvaffaqiyati ta’lim oluvchining faoliyatiga ham bog‘liq b о ‘ladi. Chunki ta’lim oluvchi berilayotgan material mazmuniga qiziqsa va о ‘z ustida ishlasa о ‘zlashtirishninng eng yuqori ch о ‘qqisiga erishishi mumkin.

О ‘zlashtirishning ichki dalillaridan yana biri berilayotgan material mazmuni ta’lim oluvchi tomonidan tushunilishidir. Ta’lim oluvchi mavzuni tushunmasa о ‘z ustida qancha ishlamasin, bu mavzuni oldingi mavzular bilan bog‘lay olmasa, Mavzuning о ‘zlashtirilishi sodir b о ‘lmaydi yoki mavzuni о ‘zlashtirish juda qiyin kechadi, bilim sayoz b о ‘ladi. Qabul qilishning tashqi omillari. Qabul qilishning asosiy omillari asosan о ‘quv materialining mazmuniga bog‘liq b о ‘ladi. Uning qiyinligi, о ‘quv materialida q о ‘llaniladigan texnik tushunchalarning aniq yoki mavhumligi amaliyotga bog‘liqligiga k о ‘ra farq qiladi. Eslab qolish. О ‘quv materialini qabul qilishning eng muhim komponenti bu yangi materialni eslab qolish va xohlagan vaqtda uni nazariy va amaliy jihatdan q о ‘llay olishdir. Ta’lim oluvchi о ‘quv materiali bilan faol ishlagan sari uni yaxshi о ‘zlashtiradi va samarali q о ‘llaydi. Shuni ham unutmaslik kerakki, о ‘ta murakkabdan k о ‘ra yaxshi eslab qolinadi va formulali materialga nisbatan hayotiy ma’lumotlar uzoq saqlanadi. Eslab qolishning samaradorligi ta’lim oluvchining irodaviy xususiyatlariga bog‘liq b о ‘lib, irodasiz ta’lim oluvchilar materialni yuzaki о ‘zlashtiradilar, natijada ma’lumotlar tez unutiladi. Tushunishni tizimlashtirish. Bilimlarni egallash, bu, eng avvalo, muayyan tushunchaga ega b о ‘lgan shaxsiy bilimlar darajasini xarakterlaydi. Tushunishning asosiy xususiyati mavhumdan aniqlikka о ‘tishdir. Tushunish muomala va muloqotning mahsuli hisoblanadi. Signalizatsiya – fikrlash faoliyati davrida о ‘rganiladigan, egallaniladigan bilimlar majmuasi demakdir. Bilimlarni q о ‘llash asosida k о ‘nikma va malakalarni shakllantirish. Bizga malumki bilimlarni amaliy faoliyat jarayonida q о ‘llay bilish bilimlarning egallanganlik darajasini k о ‘rsatadi. Nazariy bilimlar о‘zida ikki jihatni aks ettiradi: 1. Nazariy bilimlarni amaliyotda q о ‘llay bilish, ya’ni laboratoriya ishlarini bajarish davomida egallagan bilimlar asosida uy vazifasini bajarish;

2. Bu jarayonda bilimlar kengayib mukamallashib chuqur о ‘zlashtirilgan bilimga aylanadi. 5.Shaxsiy malakaviy bilimlarni о ‘zlashtirish Shaxsning о ‘z ustida ishlashi. Shaxsiy bilimlarni oshirish, bilim olishning alohida turi hisoblanib, unda ta’lim olishning asosiy og‘irligi ta’lim oluvchi zimmasiga yuklatiladi. Bu jarayonda quyidagi ijtimoiy psixologik shartlarga amal qilinadi: 1. Ta’lim oluvchining shaxsiy kasbiy malakasining yuqoriligi. 2. Ommaviy о ‘qitish korxonalar individual ish faoliyati aholi orasidagi bandlikni taminlashga olib keladi. 3. Mutaxassislarning bilim darajasi mehnat jarayonida raqobatbardoshlikni taminlaydi. 4. Zamon anaviy texnologiyalar va mutaxassislar faoliyati ishsizlikni keltirib chiqaradi, bu holat esa ishsizlarni yangi mutaxassislik turlariga qayta о ‘qitishni taqozo etadi. 5. Dunyo iqtisodiyotining rivojlanishi va shu bilan birga mutaxassislar bilimining mukamallashib borishiga olib keladi. 5.2. Shaxsiy bilimlarni oshirishning asosiy nazariyasi Bu о ‘rinda ham mutaxassisning shaxsiy qobiliyati muhim ahamiyat kasb etadi. Xususan: 1. Shaxs sifatida turli sohalarda rivojlanish (shaxsning individual yutuqlari xisobiga olingan xolda). 2. Ishchilarning ish mazmuni tubdan о ‘zgaradi. Bunda ishchilarning bilim k о ‘nikma va malakalardan tashqari mutaxassislik mahorati alohida rol о ‘ynaydi. 3. Kasblarning turg‘unsizligi, ya’ni, mehnat bozorida kasblarga b о ‘lgan talabning о ‘zgarib turishi. 5.3. Shaxsiy ma’lumot mazmuni An’anaviy rejalashtirish mazmuni malakaviy ta’lim berishda shaxsni rivojlanib, shakllanib borishga t о ‘la imkon bermaydi, О ‘quv rejasi mazmuni va shakllar bunga hamisha t о ‘la y о ‘l q о ‘yavermaydi.

Bunga erishishi uchun о ‘quv programmasi xujjatlariga modul xarakatlar q о ‘llanilib har bir b о ‘limga mustaqil yondashuvi imkoniyatini berish kerak. Ta’lim oluvchiga didaktik vostali о ‘quv blokini tanlash va о ‘z ustida ishlash imkoni beriladi. О ‘qituvchi esa sekin-asta maslahatchi, ilmiy rahbar rolini bajarishga о ‘tadi.. 5. Malakali rivojlanishning subyektiv monitoringi Monitoring tushunchasi lotin tilidan olingan b о ‘lib, eslatib turuvchi manosini anglatadi. Malakaviy о ‘quv jarayonini tashxisli kuzatish ushbu tushuncha mazmunini anglatadi. Monitoringning asosiy mohiyati malakali о ‘quv jarayonini dinamik jihatdan tashhislashdir. Texnologik monitoringni quyidagi gruppalarga b о ‘linishi mumkin: a) Kuzatish – kasbiy rivojlanganligi о ‘zgarishlar va yangiliklarda kuzatib borish. Kuzatish doimo о ‘zining subyektivligi bilan tavsiflanib monitoring sifatiga salbiy ta’sir о ‘tkazishi mumkin. b) Testli sharoit metodi – bunda о ‘qituvchi maxsus sharoit yaratib, bu sharoitda ta’lim oluvchilarning malakaviy о ‘quv faoliyati yaqqol k о ‘rinadi. Malakaviy faoliyat sifatini aniqlash uchun о ‘qituvchi о ‘quv jarayoni orasida aniqlovchi savollar berib borishdir. v) EksplikatsiY. g) S о ‘rov metodi – о ‘qitish jarayonida о ‘quv materiali yuzasidan muayyan subyekt borasida yozma tahlilni olib borish yoki maxsus tayyorlangan (tanlangan) savollarga og‘zaki javob berish. Bu metod yordamida о ‘quv materialining о ‘zlashtirilganlik darajasini ham aniqlash mumkin. Monitoring asosiy metodi bu malakaviy о ‘quv jarayonining natijalarini tahlili etishdir. Ushbu tahlil asosida ta’lim oluvchilarning grafik materiallari, texnik ishlari, hamda yozma matnlari yuzasidan tahlil olib boriladi. Monitoringni 3 turga ajratish mumkin: 1. Boshlang‘ich tashhis. 2. Ekspress (teskor) tashhis. 3. Yakuniy tashhis.

5.5. Ta’lim oluvchilarning shaxsiy malakaviy rivojlanishini mо‘ljal (oriyentir) qilish texnollgiyasi Ta’lim oluvchilarning shaxs sifatida texnologik jihatdan о‘rganishning malakaviy bilimlari rivojlanishi darajasini aniqlash о‘qituvchining innavatsion faoliyati mazmuniga bog‘liq. Chunki о‘qituvchi ma’lumotlarni tо‘plab qolmay, balki ta’lim oluvchilarga yetkazib ham beradi. Shunday ekan, о‘qituvchilarning malakaviy bilimlari takomillashib, pedagogik faoliyati hamda fikrlash faoliyati mazmuni mukamallashib boradi. Shaxsiy malakaviy bilimlar rivojini mо‘ljal qilishning maqsadi - ta’lim oluvchida malakaviy bilimlarni rivojlantirish, kasbiy tajribaga ega bо‘lishni taminlash, unda soha mutaxassisi bо‘lish va о‘z ustida ishlashga kо‘nikma hosil qilishdan iborat. Tamoyillari: - 1.Kasbiy ta’limni insonparvarlashtirish. 2. Kelajakni rejalashtirish, kasb tanlashda shaxs qobiliyati va malakasini hisobga olish. 3. О‘z kо‘nikma va malakasini oshirish, shakllantirishga nisbatan izlanuvchanlik iqtidori va ichki ehtiyoj bilan yondoshish. О‘qituvchi malakasini oshirishda motivatsiyani shakllantirish quyidagilarni о‘zida aks ettiradi: - О‘qituvchining shaxsiy attestatsiyasi. - Malakani oshirish jarayonida muammoli seminar va rivojlantiruvchi ma’ruzalarni tashkil etish. Ta’lim oluvchining shaxsiy bilimlair mazmunini farqlashda quyidagi vazifalar hal etiladi: - О ‘quv rejasini variantlar asosida tuzish; - Shaxsni rivojlantirishda ishlab chiqarish texnologiyasi texnika, texnik ijod psixologiyasi, hamda malakali psixologlar xizmatidan unumli foydalanish. - Q о ‘shimcha psixologik fakultativ kurslarni tashkil qilish. Pedagogik texnologiyada shaxsiy malakaviy rivojlanishni m о ‘ljallash quyidagiga tashkil etadi:

- Masalalar majmuasini xal qilish va integrativ dasturlarni ishlab chiqish jarayonida texnologik о ‘qitishni tashkil etish; - Q о ‘llanmalar yordamida о ‘z о ‘zini boshqarishga о ‘qitish. О ‘qish jarayonida о ‘quv jihozlarni tanlashda shaxsiy m о ‘ljal olish k о ‘nikmalarini tarbiyalash quyidagilardan iborat b о ‘ladi: - Ta’lim oluvchining о ‘qish jarayonini nazorat qilishi va boshqarishi; - Amaliy xonalarni tashkil qilishi; - О ‘quv joylarini tashkil etishi. 5. Kasbiy ta’limning samaradorlik mezoni Mutaxassislik malakasi samaradorligini aniqlovchi asosiy kriteriyalar quyidagilar kiradi: - Malakaviy faoliyatda mustaqillik xissining yuzaga kelishi; - Mehnat xavfsizligiga amal qilgan holda texnik talablarni bajarish; - Ishlab chiqarishda vaqt va meyorlarga amal qilish; - Kasbiy faoliyatida fikrlash va о ‘zini о ‘zi nazorat qilishni tashkil eish; - Mehnat madaniyatiga qatiy amal qilish. - Mehnat faoliyatiga ijodiy yondoshish. - Bajariladigan ish uchun masuliyat xis qilish.

O'xshashlar

“Kasbiy pedagogika” fanining mazmuni maqsadi va vazifalari

Hamkorlikda o’qitish, interfaol texnologiyalar va organayzerlar

Tasviriy san'at o'qitish metodikasidan ma'ruza matni

Chizmachilikni o`qitish metodikasi

Ta‘limning tashkiliy shakllari