Mustаhkаm vа muzlаgаn tоg’ jinslаridаn qiya kоn lаhimlаrini o’tish - Geologiya - Referatlar

Mustаhkаm vа muzlаgаn tоg’ jinslаridаn qiya kоn lаhimlаrini o’tish

Yuklangan vaqt:

27.09.2023

Ko'chirishlar soni:

0

Hajmi:

1549 KB

Ko'chirib olish

Mustаhkаm vа muzlаgаn tоg’ jinslаridаn qiya kоn lаhimlаrini o’tish Reja: 1. Umumiy ma’lumotlar 2. Gidro ajratishni qo’llab lahim o’tish

Umumiy ma’lumotlar Yumshoq tog’ jinslari (= 1 ÷ 3) - bular ko’mir, tosh tuz, o’tga chidamli tuproq, marganets rudasi va boshqalardir. Bu tog’ jinslari ichida yer osti lahimlarini o’tilganda o’tish texnologik jarayonlar ko’p jihatda lahim kavjoyida tog’ jinsini massivdan ajratish usuli, lahim shipi tog’ jinsining turg’unligi va mustahkamligiga bog’liq. Yumshoq tog’ jinslarini lahim kavjoyida o’yib olish bolg’asi bilan, burg’ilash – portlatish usuli usuli bilan, yuqori bosimli suv oqimi bilan va lahim o’tish kombaynlari yordamida qazib olish amalga oshiriladi. Yumshoq tog’ jinslarini o’yib olish bolg’alari bilan qazib olishni lahim shipi tog’ jinslari noturg’un bo’lsa qo’llaydilar. Lahim o’tishni bu holatda ajratuvchi – yuklovchi mashinani (otboyno – pogruzochnaya) qo’llash bilan kompleks mexanizatsiyalash mumkin. Misol uchun Fransiyada mel cho’kindi tog’ jinslarida tonnelni o’tishda “Sekoma” rusumli ajratuvchi – yuklovchi mashina qo’llanilgan. (rasm) Bu mashinaning asosiy qismlari bo’lib: o’rmalovchi yurishli telejka 1, hajmi 250 litr cho’mich 2, nayzada o’rnatilgan skrebli konveyer 3, BR-50 va BR-70 (“medon”) rusumli o’yib olish bolg’alari 4, manipulyator 5, tasmali konveyer 6 va boshqarish pulti 7 lar hisoblanadi. Mashina uzunligi 13.7 m, balandligi 2,42 M,

og’irligi 24 t, yurish tezligi 12 km/ch. Tog’ jinsini qazib olish ikkita baquvvat o’yib olish bolg’alari 4 bilan amalga oshiriladi. Ajratilgan tog’ jinsi cho’mich 2 bilan ushlab olinadi, keyin nayzada o’rnatilgan skrebli konveyrga 3 uzatiladi, undan tasmali konveyerga 6, tasmali konveyerdan vagonetkaga ortiladi. Tog’ jinsini massivdan ajratish va ajratilgan tog’ jinsini yuklash bo’yicha mashina ish unumdorligi bir soatda 8m 3 ni tashkil qildi. Gidravlika bilan boshqariladigan manipulyator 5 va osma jihozlar yordamida rom – arka mustahkamlagichlarni barpo etishda yuk ko’tarish amallarini, temir yo’l yotqizish ishlarini mexanizasiyalash mumkin. Gidro ajratishni qo’llab lahim o’tish Yer osti konchilik gorizontal kon lahimlarini o’tishda bu usul odatda gidro shaxtalarda qo’llaniladi. Bu usul mohiyati GDM, GDP-2, GOP-2m rusumli gidromonitorlar bilan hosil qilinadigan yuqori bosimli suv oqimi yordamida kavlash joyida tog’ jinslarini parchalash va tashishdan iborat. Gidromonitor suv bilan ta’minlovchi quvuri 1, burilish tirsagi 2, stvol 3, konus uchlik o’rnatma (konicheskaya nasadka) 4, salazka 5 va boshqarish mexanizmidan tashkil topgan uskuna. (rasm, a ) Suvni quvur 7 orqali 2÷3MPa bosim ostida gidromonitorga yetqazib beradi. Suv stvol 3 va suv chiqish diametri 15-25 mm bo’lgan konus uchlik o’rnatilma 4 orqali suv o’tayotganda uning bosimi 80÷100MPa gacha oshadi. (rasm, b ) Tog’ jinsini yuvishni boshlashdan oldin gidromonitor va salazka 5 lebyodka yordamida lahim kavlash joyidan 1.5-2 m masofada o’rnatiladi. Konus uchlik o’rnatmadan 4 chiqadigan suvning kuchli oqimi bilan kavjoyi pastki qismida avvalo o’yiqlik hosil qilinadi, undan keyin yumshoq tog’ jinsini kavjoyida pastdan yuqoriga qarab massivdan ajratishni amalga oshiradi. Ajratilgan tog’ jinsi suv bilan aralashgan (quyqa) holda po’latdan yasalgan og’zi

voronkasimon va emal bilan qoplangan tarnov orqali chuqurchaga oqib tushadi, u yerdan esa zemlesoslar bilan yer yuzasiga chiqariladi. Uzunligi katta bo’lganda quyqa suvsizlantirish uchun tirqishsimon g’alvirga 10 jo’natiladi, u yerdan tog’ jinsi konveyer 11 orqali vagonetkaga ortiladi. Ishni lahim kavjoyi siljish masofasi 0.5 ÷ 4 m bo’lgan (lahim shipi tog’ jinslari turg’inligiga mos ravishda) yo’laklar bilan amalga oshiradilar. (rasm, v ) Shundan keyin tog’ jinsini massivdan ajratish to’xtatiladi, mustahkamlagich o’rnatiladi, gidromonitor kavjoyiga qarab siljitiladi, quvurlar va tarnov uzaytiriladi. Gidroajratish kavjoyi bir soatda 2÷7m siljishini ta’minlashi mumkin. Lekin ko’p vaqt mustahkamlagich o’rnatish va quvurlarni uzaytirishga sariflangani uchun lahim o’tish tezligi bir kunda 10÷16 metrdan oshmaydi. rasm. Gidroajratgichni qo’llab shtrekni o’tish. a) gidravlik masofadan boshqarishli gidromonitor; b) f ≤ 2 bo’lgan tog’ jinslarini gidroajratish; v) o’tishning umumiy sxemasi.

Adabiyotlar: 1. Mirziyoev SH.M. Buyuk kelajagimizni mard va olijanob halqimiz bilan birga kuramiz. – T.: “O’zbekiston” NMIU, 2017. – 488 b. 2. Городниченко В.Ч., Дмитриев А.П. Основы горного дела. М., изд. "Горная книга", 2008 3. Чупрунов Г.Д. Технология и комплексная механизация проведения горных выработок. М., "Недра", 1970 4. Русча-ўзбекча политехника атамалари луғати. Т."Фан", 1995 5. Азизов А.А. Русско-узбекский краткий словарь. Т."Ўқитувчи", 1989 6. Чупрунов Г.Д. Проведение и крепление горных выработок. М., "Госгортехиздат", 1960 7. Шехурдин В.К., Холабаев Е.Н., Несмотряев В.Ч. Проведение подземных горных выработок. М., "Недра",1991 8. Мангуш С.К., Крюков Г.М., Фисун А.П. Взрывные работы при подземной разработке полезных ископаемых. М., изд. Академии горных наук, 2000 9. Галкин В.И., Шешко Е.Е. Транспортные машины. М., изд. "Горная книга", 2010 10. Гейер В.Г.,Тимошенко Г.М. Шахтные вентиляторы и водоотливные утсановки. Москва «Недра» 1981

O'xshashlar

Mustаhkаm, muzlаgаn vа yumshоq tоg’ jinslаridаn gоrizоntаl kоn lаhimlаrini o’tish

Mustаhkаm, muzlаgаn vа yumshоq tоg’ jinslаridаn gоrizоntаl kоn lаhimlаrini o’tish

Kоn lаhimlаrini o’tish usullаri

Kоmbаynlаrni qo’llаgаn hоldа kоn lаhimlаrini o’tish

Kоn lаhimlаrini tа’mirlаsh vа qаytа tiklаsh