logo
  1. Bosh sahifa
  2. Referatlar
  3. Geografiya
  4. Italiya

Italiya

Yuklangan vaqt:

20.09.2019

Ko'chirishlar soni:

0

Hajmi:

42 KB
Ko'chirib olish
Italiya Reja: 1. Iqtisodiy-siyosiy geografik o'rni. 2. Tabiiy sharoiti va yoqilg'i mineral resurslari. 3. Aholisi. 4. Davlat tuzumi. 5. Xo'jaligi: A) Sanoati B) Qishloq xo'jaligi V) Transporti 6. Tashqi iqtisodiy aloqalari Maydoni- 301123 km 2 Aholisi- 57,8 mln. kishi (2003 yil) Poytaxti — Rim 1. Iqtisodiy-siyosiy geografik o'rni. Italiya Yevropaning janubida joylashgan uning xududi tarkibiga ko'ra 3 qismdan: materikdan(maydoning taxminan yarmi), yarim oroldan(Apenin yarim oroli) va orollardan(Sisiliya, Sardiniya va boshqa mayda orollar) iborat. Iqtisodiy-geografik o'rniga ko'ra mamlakatning O'rta dengiz xavzasining markazida ekanligi unga Yaqin Sharq va Shimoliy Afrika mamlakatlari va Janubiy Yevropani boshqa mamlakatlar bilan aloqalarini rivojlantirishga imkon bergan. Mamlakatning Fransiya, Shveytsariya, Avstraliya va Solveniya bilan bo'lgan quruqlik chegaralari Alp tog'laridan o'tadi. 2. Tabiiy sharoiti va yoqilg'i mineral resurslari. Italiya foydali qazilmalarining asosiy turlari-ko'mir, neft, temir rudasi bilan yomon ta'millangan. Tabiiy gaz, boksid, polimetall rudalarining zaxirasi ancha katta. Simob, oltingugurt, marmarga juda boy konlar bor. Italiya Yevropaning boshqa mamlakatlari orasida suv va geotermal energiya resurslarining ko'pligi jixatidan ajralib turadi. Mamlakat xududidan Po va Tibr daryolari oqib o'tadi. Italiya maydoning qariyb5 1 qismi o'rmon va butazorlar bilan qoplangan. 3. Aholisi. Italiya aholisining soni jihatdan G'arbiy Yevropada GFRdan keyin ikkinchi o'rinda turadi. Italiya uchun aholining doimiy emigrasiyasi harakterlidir. Mamlakatdan har yili o'n minglab kishi ketib turadi. Aholining bunchalik ishsizlik va ishchilar ish haqqining kamligidir. Ilgari Italiya uchun emigrantlarning okeanning narigi yog'iga ketishlari harakterli. Endi urushdan keyingi yillarda «YEIX» mamlakatlariga, ayniqsa GFR bilan Fransiyaga vaqtinchalik va mavsumiy emigrasiya kuchaydi. Italiyaning tashqi emigrasiya savdosi (nisbatan) manfiydir. Italiya-Yevropaning aholisi zich mamlakatlaridan biri. Aholining joylashuviga urbanizasiya jarayonlarining jadal borishi ta'sir etmoqda. Italiyaning ko'p shaharlari qadimgi va o'rta asrlarda vujudga kelgan. Rim, Florensiya, Venesiya, Milan, Genuya, Baloniya kabi shaharlar alohida ajralib turadi. Italiya aholisining milliy tarkibi bir xil- italyanyanlar 98 foizni tashkil etadi. Italyanlar diniy e'tiqodiga ko'ra katoliglardir. 4. Davlat tuzumi. Davlat tuzumi va siyosiy partiyalari. Italiya davlat tuzumiga ko'ra parlamentar respublika bo'lib, davlat tepasida prezident turadi. Prezidentning vakolat muddati 7 yil. Qonun chiqaruvchilik hokimiyati deputatlar palatasi bilan senatdan iborat bo'lgan parlamentga tegishlidir. Ijrochilik hokimiyatini vazirlar kengashi amalga oshiradi. 5. Xo'jaligi: Ikkinchi jahon urushiga qadar sanoat ishlab chiqarilishining o'sish sur'atlari va darajasi jihatidan Italiya boshqa mamlakatlardan ancha orqada edi. Biroq 50 yillarning o'rtalaridan va 60 yillardan boshlab sanoat o'sa boshladi. Agrar-industrial mamlakat industrial agrar mamlakatga aylandi. Bunda davlatning iqtisodiyotiga faol aralashuvi katta rol o'ynaydi. A) Sanoati Italiya foydali qazilmalarining asosiy turlari-ko'mir, neft, temir rudasi bilan yomon ta'millangan. Mamlakatning energetikasi chetdan keltiriladigan neft, koks va ko'mirga, tabiiy gaz va gidroresurslarga tayanadi. Mamlakatda issiqlik elektr stansiyalar va Atom elektir stansiyalar (AES) ishlab turibti. Mashinasozlik -transport mashinasozligi avtomobillar, motorollerlar, velospedlar, kemalar ishlab chiqarishi ayniqsa yuksak darajada rivojlanga. Qora va rangdor metallurgiya - chetdan keltiriladigan temir- tersak va cho'yanga, koks, temir rudasi, legirlovchi metallarga asoslangan. Cho'yanga qaraganda po'lat ancha ko'p eritiladi. Eng yirik kombinatlar Taranto, Genuya, Neapol portlarida joylashgan. Temir-tersakni qayta erituvchi metallurgi korxonalari katta mashinasozlik zavodlari yonida qurilgan. Elektr metallurgiyasi-po'lat va alyuminiy eritish Alp tog'laridagi GESlar yaqinida vujudga kelgan. Kimyo sanoati -chetdan keltiriladigan neft va fosforitlarga, tabiiy gazga, oltingugurt va boshqa maxalliy xom ashyolarga asoslangan. Neft kimyosi jadal sur'atlar bilan rivojlanmoqda, neft krekingi asosida plastmassa va sintetik tola ishlab chiqarishi ayniqsa ko'paymoqda. To'qimachilik sanoati-ip gazlamalar va sintetik tola gazlamalari ishlab chiqaradi. Bu tarmoq Milan shahri va uning atrofida to'plangan. B) Qishloq xo'jaligi Dehqonchilik eng katta axamiyatga ega. Italiya uzumning yalpi hosili jihatidan dunyoda birinchi, zaytun va sitrus mevalarining yangi hosili jihatidan Yevropada ikkinchi o'rinda turadi. Sisiliya orolining sohillari apelsin va limon yetishtirishi bilan ajralib turadi. Asosiy don ekinlar-bug'doy makkajo'xori va sholi, texnika ekilaridan qand lavlagi va nasha ekiladi. Chorvachilik-nisbatan sust rivojlangan. Qoramollar Shimoliy Italiyada boqib ko'paytiriladi. Apenin, Sisiliya va Sardiniyaning yem-xashak o'simliklari kam bo'lgan tog'li rayonlarida dehqonlar qo'y, echki va xachir boqadilar. V) Transporti Mamlakat ichida yuk va passajir tashishda avtomobil transporti asosiy rol o'ynaydi, temir yo'l transporti ikkinchi o'rinda turadi. Temir yo'llarning elektrlashganlik darajasi jihatidan Italiya dunyoda oldingi o'rinlardan birida turadi. Dengiz transporti mamlakatning tashqi aloqalarida yetakchi rol o'ynaydi. 6. Tashqi iqtisodiy aloqalari Italiyaning importida yoqilg'i (neft, ko'mir, koks) va sanoat xom- ashyosi (temir-tersak, paxta) ko'pchilikni tashkil etadi; Eksportida tayyor buyumlar (mashinalar, asbob-uskunalar, gazlamalar) va meva (apelsin, limon) asosiy rol o'ynaydi. Italiya «YEIX» mamlakatlari va MDH, AQSH, Yaponiya mamlakatlari bilan tashqi iqtisodiy aloqalarni olib bordi. Foydalanilgan adabiyotlar. 1 . I.A.Karimov, «O'zbekiston iqtisodiy islohotlarni chuqurlashtirish yo'lida» Toshkent «O'zbekiston» 1995 yil. 2. I.A.Karimov «O'zbekiston XXI-asr bo'sag'asida», «Xafvsizlikka taxdid, barqarorlik shartlari va taraqqiyot kafolotlari». Toshkent. «O'zbekiston» 1997 yil. 3. Lipes Yu.G. Geografiya mirovogo xozyaystva. Moskva «Vlados», 1999 g. 4. Sosialno-ekonomicheskaya geografiyu zarubejnogo mira. Pod red. V.V.Volskogo. Moskva Kron-press, 1998 g. 5. Mironenko N.S. Vvedeniye v geografiyu mirovogo xozyaystva. Moskva 1995 g. 6. Baburin V.A, Mazurov YU.L. Geograficheskiye osnovi upravleniya. Moskva 2000 g. 7. Soliyev A, Maxammadaliyev R, Iqtisodiy va ijtimoiy geografiya asoslari. T, O'zMU. 2005 yil. 8. Naseleniya mira. Demograficheskiy spravochnik. M: Misl, 1989 g. 9. Ergashev A. va boshq. Jaxon mamlakatlari. Toshkent 2006 yil.

O'xshashlar

Italiya Respublikasi
Italiya haqida mustaqil ish
Germaniya Federativ Respublikasi, Fransiya Respublikasi, Italiya Respublikasi, Polsha Respublikasi, Shveysariya Konfederasiyasi
Horijiy Yevropaning xo’jaligi
Mintaqaviy turizm resurslarini rivojlantirishda xalqaro tajribadan foydalanish