Гидрометрик паррак ёрдамида аниқланган тезлик асосида сув сарфини ҳисоблаш - Geografiya - Referatlar

Гидрометрик паррак ёрдамида аниқланган тезлик асосида сув сарфини ҳисоблаш

Yuklangan vaqt:

20.09.2019

Ko'chirishlar soni:

0

Hajmi:

150 KB

Ko'chirib olish

Гидрометрик паррак ёрдамида аниқланган тезлик асосида сув сарфини ҳисоблаш Режа: 1. Сув сатҳи баландлигини аниқлаш. 2. Дарёларнинг лойқа оқизиқларини кузатиш ва уларни ўлчашда қўлланиладиган асбоблар 3. Сув ва лойқа оқизиқлар оқимини ҳисоблаш

Дарёларда гидрометрик створлар қурилгандан сўнг уларда сув сарфини ўлчаш ишлари олиб борилади. Ушбу мавзуда сув сарфини ўлчаш, унда қўлланиладиган усуллар, бажариладиган ишлар тартиби ва гидрометрик паррак ёрдамида ўлчанган тезлик асосида сув сарфини ҳисоблаш усуллари ёритилади. Гидрометрик парраклар ёрдамида сув сарфини ўлчаш вақтида қуйидаги усулларни қўллаш мумкин: нуқтали усул; кўп вертушкали усул; интеграцион усул. Нуқтали усу л қўлланганда дастлаб жонли кесмада чуқурликлар ўлчанади. Сўнг гидрометрик паррак ёрдамида улардаги маълум нуқталарда тезликлар ўлчанади. Ҳар икки турдаги ўлчашлар асосида сувс арфи- Q нинг қиймати аниқланади. Кўп вертушкали усулдан йирик дарёларда фойдаланилади. Бундан асосий мақсад ўлчаш ишларини тезлаштиришдир. Аниқроқ қилиб айтганда бу усулда тезликлар бир вақтнингўзида бирнечта гидрометрик парраклар ёрдамида ўлчанади. Интеграцион усулнинг моҳияти олдинги мавзуларда баён этилган. Юқорида қайд этилган усуллардан энг кўп қўлланиладигани нуқта усулидир. Бу усул яна 3 турга бўлинади: тўла усул, асосий усул, қисқартирилган усул. Тўла усулдан янги ташкил этилган гидрометрик створларда 2-3 йил давомида узлуксиз фойдаланиш лозим. Шу муддатдан кейин сув сарфини асосий усул ёки қисқартирилган усулда аниқлаш мумкин. Тўла усулдан асосий усулга ўтишдан олдин уларнинг натижалари ўзаро солиштирилади. Бунда хатолик 5 % дан ортиб кетмаслиги керак. Асосий усулда тезлик бир ёки икки нуқтадаўлчанади. Сув сарфини ўлчаш вақтида қандай усулни қўллашдан қатъий назар, унда бажариладиган ишлар қуйидаги тартибда олиб борилади: 1) дарё ҳолати ва об-ҳавони кузатиш; 2) сув сатҳини кузатиш;

3) гидростворда чуқурликларни ўлчаш; 4) тезлик вертикалларида сувнинг тезлигини ўлчаш; 5) сув юзасининг нишаблигини аниқлаш. Сув сарфини ҳисоблашнинг қуйидаги 3 та асосий усули мавжуд: 1) аналитик усул; 2) график усул; 3) изотах усули. Булардан энг оддийси ва амалиётда кўп қўлланиладигани аналитик усулдир . Қолган 2 та усул билан ишлаш анча мураккаб ва кўп вақтни талаб этади. Лекин бу усуллар сув сарфини аниқ ҳисоблашга имкон беради. Аналитик усулда сувс арфи қўйидаги ифода ёрдамида ҳисобланади: Q  K  V 1  W 1  (2 2 1 V V  )  W 2  ( 2 1 n n V V   )  W n-1  K  V n  W n , буерда: V 1 , V 2 , ..., V n -вертикаллардаги ўртача тезликлар; W 1 , W 2 ,…, W n - тезлик вертикаллари орасидаги майдончалар; К-биринчи ва охирги тезлик вертикалларидан қирғоққа қараб тезликларнинг камайишини эътиборг аолувчи коэффициент, бу қирғоқнинг шаклига қараб турли қийматларга эга бўлади: 1) қирғоқда чуқурлик 0 га тенг , Кқ 0,7; 2) қирғоқ тик , Кқ 0,8; 3) қирғоқ тик ва текис бўлса, К  0,9;4) агар гидрометрик створ ўрнатилган дарёнинг кўндаланг қирқимида ўлик фазо (сув оқмайдиган қисм) мавжуд бўлса, у ҳолда К  0,5 деб қабул қилинади. Сув сатҳи баландлигини аниқлаш. Агар сув сарфини ўлчаш вақтида сув сатҳининг ўзгариши 10 смдан кичик бўлса (Н б -Н ох  Н), ҳисоб сув сатҳи сифатида ишни бошлашдан олдинги ва иш тамом бўлгандан кейинги кузатилган сув сатҳларининг ўртача қиймати қабул қилинади. Агарда  Н>10 см бўлса, у ҳолда ҳисоб сув сатҳи қуйидаги ифода билан аниқланади:

H ҳисб n n n n n b q b q b q b q H b q H b q               ... ... H 2 2 1 1 2 2 2 1 1 1 , бу ерда : H 1 , H 2 , ..., H n ҳар бир вертикалда тезликни ўлчаш вақтида кузатилган сув сатҳи , q 1 , q 2 , …, q n - элементар сув сарфлари ; b 1 , b 2 ,…, b n – вертикаллар орасидаги кенгликлар . График усулда сув сарфини ҳисоблаш вақтида бажариладиган ишлар қуйидаги тартибда олиб борилади : Миллиметровка қоғозга дарёнинг кўндаланг профили чизилади; Профилнинг тагига ёки ўнг томонига тезлик вертикаллари бўйича тезликларнинг тақсимланиш эпюраси тузилади ; Тезлик вертикалида ўртача тезликлар ҳисобланади; Ўртача тезликларнинг дарёларнинг кенглиги бўйича тақсимланиш эпюраси чизилади; Тезлик эпюрасидан фойдаланиб, чуқурлик ўлчанган вертикаллар учун тезликлар аниқланади; Ҳамма вертикаллар учун элементар сув сарфлари ҳисобланади: q  V  h ; Элементар сув сарфларининг дарё кенглиги бўйича тақсимланиш эпюраси чизилади; Элементар сув сарфининг кенглик бўйича тақсимланиш эпюраси майдонини аниқласак, сув сарфини аниқлаган бўламиз; Сув сарфи Q ни аниқлагандан сўнг, чизманинг бирор чеккасига дарё ўзани кўндаланг қирқимининг қабул қилинган қийматлари махсус жадвалда қайд этилади. Изотах усулида сув сарфи қуйидаги тартибда ўлчанади: 1. Дарёнинг кўндаланг профили тузилади; 2.Тезлик вертикалларида тезликларнинг чуқурлик бўйича тақсимланиш эпюралари чизилади; 3. Дарё кенглиги бўйича сув юзаси ҳамда ўзан туби тезликларининг тақсимланиш эпюралари чизилади;

4. Бир хил тезликка эга бўлган нуқталар туташтирилиб, изотахлар (эгри чизиқлар) чизилади. Изотахларнинг қадамлари қуйидагича белгиланиши мумкин: 0,1; 0,2; 0,5; 1,0 м  сек; 5. Сув сарфи қуйидаги ифодабилан ҳисобланади: Q  (2 1 0 W W  )  a  ( 2 2 1 W W  )  a  ...  ( 2 1 n n W W   )  a  Q к , Буерда : W 0 , W 1 , …, W n - изотахлар билан чегараланган майдонлар ; а - изотахлар қ адами ; Q к - кўндаланг кесимда энг катта тезликларни туташтирувчи изотахга тегишли сув сарфи . Ю қ орида қ айд этилган учта асосий усулдан таш қ ари сув сарфини ани қ лашнинг графо - аналитик усули ҳам мавжуд . Бу усул « т езлик-майдон» усули ҳам дебаталади . Сув сарфини ўлчаш вақтида маълум хатоликларга йўл қўйилади . Уларнинг манбаи қуйидагилардан иборат : 1) ўлчаш вақтида фойдаланиладиган асбобларнинг тури ; 2) ўлчаш усуллари, дарё ҳамда об-ҳаво ҳолати; 3) ўлчанаётган сув режими элементларининг ўзгарувчанлиги; 4) сув сарфини ҳисоблаш вақтидаги хатоликлар. Юқоридаги хатоликлар икки гуруҳга ажратилади: 1) тасодифий хатоликлар; 2) систематик хатоликлар. Сув сарфини ўлчаш ва натижаларни ҳисоблашларда юқорида қайд этилган хатоликларни имконият даражасида камайтиришга ҳаракат қилиш лозим. Дарёларнинг лойқа оқизиқларини кузатиш ва уларни ўлчашда қўлланиладиган асбоблар Ер сиртида ҳаракатланаётган сув оқими маълум иш бажариш қобилиятига эга бўлади. Ушбу мавзу дарёларнинг лойқа оқизиқларини ўрганиш, уларнинг ҳосил бўлиши ва бу жараёнга таъсир этувчи омиллар, оқизиқларнинг турлари ҳамда уларни ўлчашда қўлланиладиган асбоблар ҳақида маълумот берилади.

Дарё сувларида доимо маълум миқдорда эриган моддалар ва қаттиқ жинслар мавжуд бўлади. Ана шу қаттиқ жинслар ва эриган моддалар режимини ўрганиш, ўлчаш ва миқдоран баҳолаш ҳам гидрометрияфанининг вазифаси ҳисобланади. Маълумвақт давомида дарёлар суви билан олиб кетиладиган қаттиқ жинслар ва эриган моддала роқизиқлар оқими дебаталади. Ҳар бир дарё ва бошқа сув объектларидан халқ хўжалигида самарали фодаланиш учун уларнинг фақатгина сув режимини ўрганиб қолмай, балки оқизиқлар оқимини ҳам ўрганиш зарур. Оқизиқларнинг дарёлар сувида пайдо бўлиш жараёнини ва уларнинг режимини ўрганиш, миқдорини аниқ ҳисобга олиб бориш ҳар қандай гидротехник иншоотни лойиҳалаш, қуриш ва улардан фойдаланишда катта аҳамиятга эга. Ер юзасида оқаётган сув массаси оғирлик кучи таъсири натижасида қандайдир иш бажариш қобилиятига эга бўлади. Дарё оқими бажарадиган ишнинг ўлчами оқаётган сув ҳажмига ва дарё ўзанининг нишаблигига боғлиқ. Дарёдаги сув сарфи ( Q , м 3  с), дарё участкасининг пасайиш миқдори (Н, м) ва сувнинг ҳажм бирлигидаги оғирлиги (10 3 кг  м 3 ) маълум бўлса, дарё сувининг энергиясини (Е) қуйидаги ифода билан ҳисоблаш мумкин: Е    Q  H  1000 Q  H қ 10 3 Q  H сек м кг  . Дарё энергиясини киловаттда ҳам ифодалаш мумкин. Маълумки, 1 квт  102 кг  м  сек. Оқизиқларнинг ҳосил бўлишига таъсир этадиган яна бир омил- атмосфера ёғинларидир. Оқизиқлар дарё ўзанида ҳаракатланишига боғлиқ ҳолда, икки турга ажратилади: 1. Муаллақ оқизиқлар , улар дарё ўзанида муаллақ ҳолда ҳаракатланади; 2. Ўзан туби оқизиқлари , улар ўзан тубида ҳаракатланади.

Оқизиқларни шу белгиларига кўра икки турга ажратишда кескин чегара йўқ. Чунки ўзанда сувнинг оқиш тезлигига боғлиқ ҳолда муаллақ оқизиқлар ўзан туби оқизиқларига ёки, аксинча, ўзан туби оқизиқлари муаллақ оқизиқларга айланиб туриши мумкин. Бундай алмашинишда оқизиқларнинг гидравлик йириклиги ҳам муҳим аҳамиятга эга. Гидравликйириклик деб, турғун ҳолатдаги сувда маълум диаметрга эга бўлган оқизиқларнинг чўкиш тезлигига айтилади. Махсус гидрометрик ишларни бажариш жараёнида қуйидагиларни аниқлаш мумкин: - муаллақ оқизиқлар сарфини ( R , кг  с); - ўзан туби оқизиқлар сарфини ( G , кг  с); - дарё сувида эриган моддалар сарфини ( S , кг  с). Муаллақ оқизиқлар сарфини сувнинг лойқалигидан намуна олишга асосланиб аниқлаш мумкин: 3 10 Q R    , кгҒс. Сувнинг лойқалиги  эса қуйидаги ифода билан аниқланади:  V PH 6 10 , г  м 3 , буерда: Р н – намунадаги оқизиқлар оғирлиги, граммда; V -олинган намунанинг ҳажми, миллилитрда. Ўзан туби оқизиқлари сарфини ўлчаш эсанамланган периметрнинг ҳар бир метр узунлигидан бир секундда оқиб ўтаётган оқизиқлар миқдорини ( g ) ўлчашга асосланган, яъни: g  l t PД   100 , г  м  с. буерда: Р д – намунадаги оқизиқлар оғирлиги, граммда; t - кузатиш давомийлиги, секундда; l – асбобнинг оқизиқларнинг қабул қилиб олаётган қисмининг кенглиги, метрда. Эриган моддалар сарфини ўлчаш сувнинг минераллашув даражасини (  ) ўлчашга асосланган:

V PC 6 10 , г  м 3 , буерда: Р с – қуруқ ҳолатдаги эриган моддалар миқдори, граммда; V – олинган намунанинг ҳажми, миллилитрда. Гидрометрияда юқорида қайд этилган уч хил кўринишдаги оқизиқларни ўлчашда турли усуллар ва асбоблардан фойдаланилади. Муаллақ оқизиқларни ўлчашда қўлланиладиган асбоблар. Сувнинг лойқалигидан намунаолишда қўлланиладиган асбоблар батометрлар деб аталади. Улар ишлаш тамойилига қараб икки турга ажратилади: 1. Сувдан биронда намуна олувчи батометрлар; 2. Сувдан маълум вақт давомида намуна олувчи батометрлар. Ҳозирги пайтда амалда иккинчи гуруҳдаги батометрлар ишлатилади. Улардан энг кўп қўлланиладигани шиша бутилка ҳамда ва куумбатометрлардир. Тоғ дарёларида тошбатометри қўлланилади. Унда бутилка батометр металлкорпусичига ўрнатилади. Ўзан туби оқизиқларини ўлчайдиган асбоблар . Ўзан туби оқизиқларини ўлчашдаги хатоликлар муаллақ оқизиқларни ўлчашда йўл қўйилаган хатоликларга нисбатан бир нечамарта ката бўлади. Айрим ҳолларда хатолик 100 % ва ундан ҳам ортиқ бўлиши мумкин. Бунга қуйидагилар сабаб бўлади: 1) ўзан туби оқизиқларининг бир хил тезликда ҳаракатланмаслиги; 2) текислик дарёларида батометрни вертикалда тўғри ўрната олмаслик; З) батометр сувга вертикал йўналишда туширилганда унинг атрофида табиий ҳолатнинг ўзгариши; 4) батометрнинг қабул қилиб олувчи қисмининг ўзан тубида текис ётмаслиги. Ўзан туби оқизиқларини ҳисоблашда қўлланиладиган асбобларнинг турлари жуда кўп. Уларга Глушков, Гончаров, Аполлов батометрларини мисол қилиб келтириш мумкин.

Тоғ дарёларида ўзан туби оқизиқларини ўрганишда Шамов батометривасетка батометр қўлланилади. Сув ва лойқа оқизиқлар оқимини ҳисоблаш Сувсарфибилансувсатҳиорасидагибоғланиш ва гидрологик йилномани тузиш Дарёларнинг сув сатҳи мунтазам равишда кузатилиб борилади, сув сарфи эса бир ойда икки ёки уч марта ўлчанади. Лекин халқ хўжалигининг турли тармоқлари талабларини қондиришда сув сарфларининг кундалик қийматларини билиш катта амалий аҳамият касб этади. Ушбу мавзу сув сатҳи билан сув сарфи орасидаги боғланиш графигини чизиш ва шу асосда гидрологик йилномани тузиш ҳамда дарё оқимини ҳисоблаш усулларини ёритиб беришга бағишланган. Дарё оқими деб, унинг кўндаланг қирқимидан маълум вақт давомида оқиб ўтадиган сув миқдорига айтилади . Дарё оқими м 3 ёки км 3 ларда ифодаланади. Дарё оқимини бир кун, бир ой, бир йил ёки ҳоҳланган вақт оралиғи учун ҳисоблаш мумкин. Бунинг учун шу оралиқдаги ўртача сув сарфини шу оралиқдаги секундларда ифодаланган вақтга кўпайтирамиз, яъни W  Q ўрт  Т, м 3 , км 3 . Демак, дарё оқимини ҳисоблаш учун кундалик сув сарфининг йиллик жадвалини тузиш лозим. Бу жадвал маълумотлари асосида ўртача ун кунлик, ўртача ойлик ва ўртача йиллик сув сарфларини ҳисоблаш мумкин .

Маълумки, сув сарфи дарёларда бир йилда кўпи билан 20-30 марта ўлчанади. Йилниинг қолган кунлари учун сув сарфини аниқлашда сув сатҳи билан сув сарфи орасидаги боғланишдан фойдаланилади. Чунки сув сатҳи ҳар куни белгиланган муддатларда кузатиб борилади. Сув сатҳи билан сув сарфи орасидаги боғланиш сув сарфи эгри чизиғи деб аталади . Бу чизма дарёнинг сув режимига ва унга таъсир қилувчи омилларга боғлиқҳолда бир маъноли бўлмаган ёки бир маъноли бўлиши мумкин. Агардарёўзанидадеформацияҳодисасибўлмаса, яъни дарё ўзани барқарор бўлса, музлаш ҳодисалари ва сув ўсимликларининг таъсири бўлмаган давр учун сув сарфи билан сув сатҳи орасидаги боғланиш эгри чизиғини тузиш жуда осон. Бунинг учун вертикал ўққа сув сатҳи, горизонтал ўққа эса уч элемент –ўлчанган сув сарфлари, жонли кесма майдони ва ўртача тезлик қўйилади. Боғланиш эгри чизиқ кўринишда бўлади. Эгричизиқдан ихтиёрий нуқталарни танлаб олиб, ҳар бир нуқта учун сув сарфини аниқлаймиз. Сув сарфи билан сув сатҳи орасидаги боғланиш эгри чизиғини энг юқори сув сатҳларигача давом эттириш мумкин. Бувазифа экстраполяция деб аталади ва уни бажариш қуйидаги усуллар ёрдамида амалга оширилади. Эгри чизиқни тўридан – тўғри максимал сув сатҳигача давом эттириш. Бу усулни доим қўллаб бўлмайди. Чунки экстрополяция қилинадиган масофа сув сатҳининг йиллик амплитудасининг 10 % идан ката бўлмаслиги керак; Эгри чизиқни сув сарфи элементлари асосида экстраполяция қилиш. Бу усулда сув сатҳининг максимал қийматидан фойдаланиб, жонли кесма майдонини ва тезликни аниқлаймиз; Жонли кесма майдони ва тезликнинг кўпайтмаси максимал сув сарфини ( Q max ) беради; Сув сарфини аниқлашнинг Стивенс усули ҳам мавжуд бўлиб, бу усул Шези тенгламасига асосланган: Q  W  Ci hўрт * ;

Сув сарфини аниқлашнинг Шези усули Шези ифодасига асосланган: V  C i R* .Эгри чизиқни минималсув сатҳигача давом эттириш қуйидаги тартибда амалга оширилади: 1. Гидрометрик створ ўрнатилган дарё участкасида сув сарфи минимал қийматга ( Q мин ) тенг бўлган вақтдаги ўзан белгисини аниқлаш асосида; Эгри чизиқни сув сарфи элементлари асосида қуйи томон давом эттириш йўли билан. Бунда юқорида қайд этилганларнинг тескарисини бажарамиз. Сув сарфи эгри чизиғини тўғри ва ишончли ўтказиш учун сув сарфи эгри чизиғи билан биргаликда майдон , тезлик эгри чизиқларини ҳам чизиш лозим . Боғланишнинг тўғрилигига ишонч ҳосил қилгандан сўнг, кундалик сув сатҳининг йиллик жадвалидан фойдаланиб, кундалик сув сарфининг йиллик жадвали – гидрологик йилнома тузилади. Деформацияланувчи ўзан учун сув сарфи эгри чизиғи графигини чизиш Ўзан деформацияси, яъни ўзаннинг емирилиши, лойқа оқизиқлар билан тўлиши каби ҳодисалар мавжудбўлгандарё участкаларида оқимниҳисоблаш муҳим амалий аҳамиятга эга. Деформация ҳодисаси мавжуд бўлган ўзанларда сув сарфи билан сув сатҳи орасидаги боланиш анча мураккаб, баъзи ҳолларда эса умуман бўлмаслиги мумкин. Бундай шароитда сув сарфи билан сув сатҳи орасидаги боғланишни тузиш учун қуйидаги усулларни қўллаш мумкин: 1. Вақтинчалик эгри чизиқ усули; 2. Асосий жонли кесмага келтириш усули; 2. Стаут усули; 3. И н терполяция усули. Бу усуллардан қ айси бирини танлаш учун ўлчанган сув сарфлари ҳа қ идаги маълумотлар тўпланади . Улар асосида қ уйидаги бо ғ ланишлар чизилади : Q қ f (H); W қ f (H); V ўрт қ f (H); B қ f (H); h ўрт қ f (H). Ҳар бир боғланишдаги нуқталарнинг ўзаро жойлашиши таҳлил қилинади . Сўнг таҳлил натижаларига асосланиб , комплекс график чизилади .

Агар ўзанда деформация ҳодисаси вақти - вақти билан мавжуд бўлса , у ҳолда вақтинчалик эгри чизиқ усулидан фойдаланиш мумкин . Бунда бир нечта эгри чизиқлар бўлади ва улар турли даврлардаги боғланишларни ифодайлайди . Масалан , биринчи эгричизиқдан 10 мартдан 20 майгача фойдаланиш мумкин . Сув сатҳи кўтарилишда давом этса , бу ҳолатга алоҳида эгри чизиқ мос келади . Деформация жараёни вертикал йўналишда кечса , асосий жонли кесмага келтириш усули қўлланилади . Бу усулда йил давомида ўлчанган сув сарфларидан ташқари улар оралиғида ўлчанган чуқурликлардан ҳам фойдаланилади . Шу маълумотлара сосида дарё ўзани кўндаланг қирқимининг биргаликдаги чизмалари чизилади . Улар орасидан тегишли сув сарфига мос келадиган кўндаланг қирқим асосий деб қабул қилинади . Асосий кўндаланг қирқимга тегишли турли сув сатҳилари ( Н ) учун майдонлар ҳисобланади . Сўнг ана шу майдонлар билан сув сатҳлари орасидаги боғланиш эгри чизиғи чизилади . Кейинги босқичда ўлчанган сув сарфларида ҳисобланган жонли кесма майдонлари охирги графикка туширилади . Уларни ифодаловчи нуқталар графикда сочилган ҳолатда жойлашади . Анна шу сочилган нуқталар учун сув сатҳининг четлашишларини (  Н ) аниқлаймиз . Эгри чизиқнинг ўнг томонида жойлашганлар нуқталар (  ) ишора , чапдагилари эса (-) ишора билан олинади . Сўнг четлашишларнинг йил давомида тақсимланиш графиги чизилади (- расм ).  Н 0 Т -  Н -расм. Сув сатҳи четлашишларининг йил давомида тақсимланиши Ушбу график асосида сув сарфини ( Q ) ўлчаш вақтида кузатилган сув сатҳига тузатма (  Н) киритилади. Сўнг сув сарфи ( Q ) билан сув сатҳи ( H )

орасидаги боғланиш қайтадан чизилади. Дарё оқимини ҳисоблаш учун сув сатҳининг йиллик жадвалига ҳам тузатма киритилади. Стаут усули дарё ўзанида деформация ҳодисаси жуда кескин рўй бераётган ҳолатларда қўлланилади. Бу усулда ҳам дастлаб сув сарфи Q билан сув сатҳи Н орасидаги боғланиш тузилади. Нуқталар қанчалик сочилган ҳолатда жойлашишига қарамай, улар ўртасидан шу ҳолатга мос эгри чизиқўтказилади. Кейин ҳар бир нуқта учун сув сатҳининг четлашишлари (  Н) аниқланади. Бу четлашишларнинг қийматлари Стаут тузатмалари дейилади. Адабиётлар: 1. Барышников Н.Б., Галактионов И.И., Скородумов Д.Е. Методические указания по курсу «Гидрометрия».-Л. Гидрометеоиздат,1975. 2. БыковВ.Д., ВасильевА.В. Гидрометрия. -Л.: Гидрометеоиздат, 1965. 3. ЖелезняковГ.В. Гидрологияигидрометрия. -М.: Высш. шк, 1981. 4. КарасевИ.Ф., ВасильевА.В., СубботинЕ.С. Гидрометрия. -Л.: Гидрометеоиздат, 1991. 5. КарасевИ.Ф., ШумковИ.Г. Гидрометрия. -Л.  Гидрометеоиздат, 1985. 6. КарасевИ.ФРечнаягидрометрияиучетводныхресурсов. -Л.: Гидрометеоиздат, 1980. 7. ЛучшеваА.А. Практическаягидрометрия. -Л.: Гидрометеоиздат,1975.

O'xshashlar

Нуқтадаги ҳамда вертикалдаги ўртача тезликларни ҳисоблаш

Сувнинг оқиш тезлигини ўлчайдиган асбоблар

Чуқурликларни ўлчаш усуллари ва унда қўлланиладиган асбоблар

Дарё оқимини ҳисоблаш

Қишки давр учун оқимни ҳисоблаш