Afrikaning tabiiy, iqlim, iqlim mintaqalri va tabiat zonalari kartalarini tahlil qilish - Geografiya - Referatlar

Afrikaning tabiiy, iqlim, iqlim mintaqalri va tabiat zonalari kartalarini tahlil qilish

Yuklangan vaqt:

15.10.2023

Ko'chirishlar soni:

0

Hajmi:

23.2978515625 KB

Ko'chirib olish

Afrikaning tabiiy, iqlim, iqlim mintaqalri va tabiat zonalari kartalarini tahlil qilish Reja: 1. Afrika materigining iqlimi va o’ziga xos hususiyatlari 2. Afrikaning iqlimi zonalari, Afrikaning iqlim zonalaridagi holati 3. Afrika iqlimining xususiyatlari

Afrika Yer yo’zida shimoliy va janubiy yarimsharlarda taxminan bir xil masofaga cho’zilgan yagona materikdir. Materikning ana shu hususiyati har ikkala yarim sharda bir xil kengliklarda bir xil iqlim paydo bo’lishi uchun sharoit yaratgan. Afrika territoriyasida deyarli barcha iqlim mintaqalari ikki martadan uchraydi. Lekin, Afrikaning shimoliy qismining maydoni janubiy qismining maydonidan, ya’ni (ekvatordan janubdagi qismidan) ikki marta kattaligi muhim ahamiyatga ega. Afrikadan shimol va shimoli - sharqda juda katta Yevrosiyo quruqligi joylashgan. Kontinentlar orasidagi iliq, dengizlar O’rta dengiz bilan Qizil dengiz Afrikani Yevrosiyodan ajratib turadi. Janubiy subkontinent Atlantika okeani bilan Hind okeani orasidadir. Shuning uchun ham ekvatordan shimol va janubda iqlimning vujudga kelish sharoiti bir xil emas. Materikning asosiy qismi tropiklar orasida bo’lib, butun yil davomida quyoshdan ko’plab issiqlik oladi va juda qizib ketadi. Shimoliy yaxlit qismi esa ayniqsa kuchli qiziydi. Butun Afrika (bir ozgina territoriyani istisno qilganda) yiliga 160 kkal. sm 2 dan ko’proq issiqlik oladi. Shimoliy qismida esa yalpi radiatsiya 200 kal. sm 2 dan oshadi. Bunday yo’qori temperaturalar Afrikaning Yer sharidagi eng issiq materik ekanligidan dalolat beradi. Materik Yer yo’zasining ancha tekisligi va chekka qismining ichki qismlarga nisbatan bir oz ko’tarilganligi sababli Afrika iqlimiga okeanlar u qadar katta ta’sir qilmaydi va Afrika iqlimi o’ziga xos kontinental iqlimdir, Shimoliy qismi juda katta bo’lganidan va Yevrosiyoga yaqin joylashganligidan iqlimi ayniqsa kontinentaldir. Afrikaning katta qismi har ikkala yarimsharning subtropik antisiklonlari va passat sirkulyasiyasi ta’siridadir. Shimoliy yarimsharning quruqlikdan esadigan passatlari nisbiy namligi kam bo’lgan kontinental havo olib keladi. Hind okeani tomonidan esadigan janubiy yarimshar passatlari materikning chimoliy chekkasiga beqaror sernam havo massalari keltiradi. Materikning g’arbiy chekkalari shimoliy va janubiy yarimsharlarda Atlantika subtropik antitsiklonlarining sharqiy chekkasi ta’sirida bo’lib, ular uchun passat inversiyasi

harakterlidir. Bu inversiya Atlantika okeanining sovuq oqimlari tasirida ancha kuchayadi. Bu esa yog’in yog’ishi uchun noqulay sharoit yaratadi. Afrika Yer yo’zida shimoliy va janubiy yarimsharlarda taxminan bir xil masofaga cho’zilgan yagona materikdir. Materikning ana shu hususiyati har ikkala yarim sharda bir xil kengliklarda bir xil iqlim paydo bo’lishi uchun sharoit yaratgan. Afrika territoriyasida deyarli barcha iqlim mintaqalari ikki martadan uchraydi. Lekin, Afrikaning shimoliy qismining maydoni janubiy qismining maydonidan, ya’ni (ekvatordan janubdagi qismidan) ikki marta kattaligi muhim ahamiyatga ega. Afrikadan shimol va shimoli - sharqda juda katta Yevrosiyo quruqligi joylashgan. Kontinentlar orasidagi iliq, dengizlar O’rta dengiz bilan Qizil dengiz Afrikani Yevrosiyodan ajratib turadi. Janubiy subkontinent Atlantika okeani bilan Hind okeani orasidadir. Shuning uchun ham ekvatordan shimol va janubda iqlimning vujudga kelish sharoiti bir xil emas. Materikning asosiy qismi tropiklar orasida bo’lib, butun yil davomida quyoshdan ko’plab issiqlik oladi va juda qizib ketadi. Shimoliy yaxlit qismi esa ayniqsa kuchli qiziydi. Butun Afrika (bir ozgina territoriyani istisno qilganda) yiliga 160 kkal. sm 2 dan ko’proq issiqlik oladi. Shimoliy qismida esa yalpi radiatsiya 200 kal. sm 2 dan oshadi. Bunday yo’qori temperaturalar Afrikaning Yer sharidagi eng issiq materik ekanligidan dalolat beradi. Materik Yer yo’zasining ancha tekisligi va chekka qismining ichki qismlarga nisbatan bir oz ko’tarilganligi sababli Afrika iqlimiga okeanlar u qadar katta ta’sir qilmaydi va Afrika iqlimi o’ziga xos kontinental iqlimdir, Shimoliy qismi juda katta bo’lganidan va Yevrosiyoga yaqin joylashganligidan iqlimi ayniqsa kontinentaldir. Afrikaning katta qismi har ikkala yarimsharning subtropik antisiklonlari va passat sirkulyasiyasi ta’siridadir. Shimoliy yarimsharning quruqlikdan esadigan passatlari nisbiy namligi kam bo’lgan kontinental havo olib keladi. Hind okeani tomonidan esadigan janubiy yarimshar passatlari materikning chimoliy chekkasiga beqaror sernam havo massalari keltiradi. Materikning g’arbiy

chekkalari shimoliy va janubiy yarimsharlarda Atlantika subtropik antitsiklonlarining sharqiy chekkasi ta’sirida bo’lib, ular uchun passat inversiyasi harakterlidir. Bu inversiya Atlantika okeanining sovuq oqimlari tasirida ancha kuchayadi. Bu esa yog’in yog’ishi uchun noqulay sharoit yaratadi. Materikling ekvator atrofidagi qismlarida havo massa-larinilg bir yarimshardan ikkinchi yarimsharga ko’chishi juda katta ahamiyatga ega. Shu bilan birgalikda materikning sharqida boshqa yarimshardan passatlarning o’tib kelishi shu yarimshardagi yoz paytida ro’y beradi. G’arbda esa bosim gradienti Janubiy Atlantika maksimumidan Afrikaning shimoliy subkontinenti tomoniga doimiy yo’nalgani uchun butun yil davomida janubiy passat (janubiy-g’arbiy musson) shimoliy yarim sharga o’tib turadi. Shuning uchun 17° sh.k. bilan 20° j.k. orasidagi polosada har ikkala yarimsharda o’z paytida beqaror sernam ekvatorial havo olib keladigan va seryomg’ir davrni vujudga keltiradigan ekvatorial mussonlar ta’sir etib turadi. Materikning subtropik mintaqalar ichiga kirib boradigan chekka shimol va janub qismlari har ikkala yarimsharda qish paytida o’rtacha kengliklardagi g’arbiy sirkulyatsiya sharoitidabo’ladi. Havo massalarining sirkulyasiya sharoiti yog’in-sochin va temperaturalarning taksimlanishi yanvar va iyul oylarida har ikkala yarimsharda bir xil emas. Yanvarda materikning janubiy qismi issiq bo’ladi, shimoliy qismi esa ancha salqin keladi. Shuning uchun yo’qori bosimli subtropik mintaqa Saxroi Kabirning shimolini kesib o’tadi va Shimoliy Atlantika maksimumi bilan qo’shiladi. Materikning chekka shimoliy-g’arbi qishda o’rtacha kengliklardagi g’arbiy siklon sirkulyasiyasi ta’sirida bo’ladi. Ekvatordan janubda ham davom etadi. Janubiy Afrika qo’shni okeanlar bilan birgalikda janubiy yarimsharning barik maksimumi zonasiga kiradi. Afrikaning faqat chekka janubiy qismigina janubiy yarim sharning o’rtacha kengliklarining g’arbiy sirkulyasiyasi ta’sirida bo’ladi. Shimoliy Afrikada (Saxroi Kabirda) shimoliy-sharqiy va shimoliy-g’arbiy quruq shamollar esadi. Bu shamollar Qizil dengiz va Nil vodiysi bo’ylab 20° sh.k.

gacha, g’arbda esa 18° sh. k, gacha kirib keladi. Janubiy Atlantika maksimumi tomonidan ana shu shamollarga qarab janubiy-g’arbiy musson esadi. Bu musson Sudan va Gvineya soxili territoriyasiga yog’in olib keladi. Efiopiya, Somali va Afrikaning ekvatordan shimoldagi butun sharqiy qismi Hind mussoni ta’sirida turadi. Bu musson ekvatorni kesib o’tib, mo’l-ko’l yomg’ir olib keladigan janubiy-sharqiy passatning davomidir. Afrikaning deyarli butun janubiy qismida, hususan ichki rayonlarida bu davrda havo quruq bo’ladi, chunki bu yerda bosim baland bo’lib, passat ta’siri susayib qoladi. Kap oblasti bundan mustasnodir, chunki bu yerda siklon faoliyati kuchlidir. Afrikaning asosiy qismida, butun yil davomida temperaturaning baland bo’lishi quyoshning gorizontdan juda baland turishi va insolyasiyaning kuchli bo’lishi bilan bog’lik. Materikning anchagina qismida yillik o’rtacha temperatura + 20˚ dan yo’qori bo’ladi. Afrikaning shimoliy qismi yaqlit bo’lib, katta territoriyani o’z ichiga oladi, shuning uchun ham bu qism janubiy qismga nisbatan juda qiziydi va bu yerda oylik o’rtacha temperatura eng yo’qori (+35-40°C) bo’ladi, shuningdek Yer sharidagi eng maksimal temperatura (+ 58°C gacha) ham shu yerda qayd qilingan. Afrikaning baland tog’liklari yonbag’irlariga mo’l-ko’l yog’in olib keladi, yog’in miqdori materik ichkarisiga tomon keskin kamaya boradi va Kalahari cho’lining markaziy qismida yog’in ayniqsa kam yog’adi. Afrikaning g’arbiy soxili Janubiy Atlantika antisiklonining sharqiy chekkasi ta’siridadir. Janubdan esadigan shamollar ta’sirida baland kengliklardan keladigan ancha sovuq havo massalarining issiq materik ustiga kelishi natijasida G’arbiy soxildan to ekvatorgacha cho’zilgan polosada yog’in xosil bo’lmaydi. Atlantika havosi Hind okeanidan keladigan havo massalari bilan to’qnashgan rayonda front xosil bo’ladi. Ana shuning uchun ham Kalaharining g’arbida materikning ancha g’arbiy va sharqiy rayonlaridagiga nisbatan yog’in bir oz ko’proq bo’ladi. Iyul oyida shimoliy yarimshar ko’prok qiziydi, shuning uchun ham barcha

barik zonalar shimolga tomon suriladi. Shimoliy, yarimsharning subtropik maksimumi O’rta dengiz va Janubiy Evropaga suriladi, Afrikaning chekka shimoliy-g’arbinigina o’z ichiga oladi. Afrikaning shimoliy qismi ustida havoning kuchli qizib ketishi natijasida past bosim oblasti xosil bo’ladi. Bu bosim ekvatordan janubda ham davom etadi. Janubiy Afrika qo’shni okeanlar bilan birgalikda janubiy yarimsharning barik maksimumi zonasiga kiradi. Afrikaning faqat chekka janubiy qismigina janubiy yarim sharning o’rtacha kengliklarining g’arbiy sirkulyasiyasi ta’siridabo’ladi. Shimoliy Afrikada (Saxroi Kabirda) shimoliy-sharqiy va shimoliy-g’arbiy quruq shamollar esadi. Bu shamollar Qizil dengiz va Nil vodiysi bo’ylab 20° sh.k. gacha, g’arbda esa 18° sh. k, gacha kirib keladi. Janubiy Atlantika maksimumi tomonidan ana shu shamollarga qarab janubiy-g’arbiy musson esadi. Bu musson Sudan va Gvineya soxili territoriyasiga yog’in olib keladi. Efiopiya, Somali va Afrikaning ekvatordan shimoldagi butun sharqiy qismi Hind mussoni ta’sirida turadi. Bu musson ekvatorni kesib o’tib, mo’l-ko’l yomg’ir olib keladigan janubiy-sharqiy passatning davomidir. Afrikaning deyarli butun janubiy qismida, hususan ichki rayonlarida bu davrda havo quruq bo’ladi, chunki bu yerda bosim baland bo’lib, passat ta’siri susayib qoladi. Kap oblasti bundan mustasnodir, chunki bu yerda siklon faoliyati kuchlidir. Afrikaning asosiy qismida, butun yil davomida temperaturaning baland bo’lishi quyoshning gorizontdan juda baland turishi va insolyasiyaning kuchli bo’lishi bilan bog’lik. Materikning anchagina qismida yillik o’rtacha temperatura +20˚ dan yo’qori bo’ladi. Afrikaning shimoliy qismi yaqlit bo’lib, katta territoriyani o’z ichiga oladi, shuning uchun ham bu qism janubiy qismga nisbatan juda qiziydi va bu yerda oylik o’rtacha temperatura eng yo’qori (+35-40°C) bo’ladi, shuningdek Yer sharidagi eng maksimal temperatura (+ 58°C gacha) ham shu yerda qayd qilingan. Butun Afrikada iqlimning kontinental bo’lishi bilan birga, temperaturaning sutkalik o’zgarishi ham kattadir, masalan Saxroi Kabirda temperaturaning

sutkalik amplitudasi 50°C ga etadi. Materik territoriyasida yog’in juda notekis yog’adi. Materikning ekvator yaqinidagi qismida taxminan 5° sh.k. bilan 10° j.k. oraligida muntazam ravishda konvektiv yomg’irlar ko’plab yog’adi. Afrikada eng ko’p yog’in (10 000 mm atrofida) Kamerun tog’ massivining hukmron janubiy-g’arbiy shamollarga ro’para yonbag’irlarida yog’adi. Ekvatordan shimol va janubdagi oblastlarda, har ikkala yarimsharda taxminan 17° gacha bo’lgan maydonda, yog’in shu yarim sharda yoz bo’lgan paytdagina ekvatorial mussonlar tomonilan keltiriladi. Joyning geografik o’rni va relefiga qarab yillik yog’in miqdori katta farq qiladi. Ekvatordan yanada shimol va janubga tomon (30° gacha) butun yil davomida yog’in juda kam tushadigan oblastlar joylashgan. Materikning chekka shimoli va chekka janubiyda, subtropik mintaqada yog’in miqdor yana ortadi, shimoliy-g’arb va janubiy-g’arbda yog’inning ko’pchilik qismi qishda, janubiy-sharqda esa yozda yog’adi. Ana shuning uchun ham Afrikada iqlim juda xilma-xildir Ekvatorial iqlim mintaqasi Kongo havzasining anchagina qismini, taxminan 5° sh.k. bilan 5° j.k. oralig’ini, shuningdek Gvineya soxilini 7-8° sh.k. gacha o’z ichiga oladi. Afrikaning baland tog’liklari yonbag’irlariga mo’l-ko’l yog’in olib keladi, yog’in miqdori materik ichkarisiga tomon keskin kamaya boradi va Kalahari cho’lining markaziy qismida yog’in ayniqsa kam yog’adi. Afrikaning g’arbiy soxili Janubiy Atlantika antisiklonining sharqiy chekkasi ta’siridadir. Janubdan esadigan shamollar ta’sirida baland kengliklardan keladigan ancha sovuq havo massalarining issiq materik ustiga kelishi natijasida G’arbiy soxildan to ekvatorgacha cho’zilgan polosada yog’in xosil bo’lmaydi. Atlantika havosi Hind okeanidan keladigan havo massalari bilan to’qnashgan rayonda front xosil bo’ladi. Ana shuning uchun ham Kalaharining g’arbida materikning ancha g’arbiy va sharqiy rayonlaridagiga nisbatan yog’in bir oz ko’proq bo’ladi. Iyul oyida shimoliy yarimshar ko’prok qiziydi, shuning uchun ham barcha barik zonalar shimolga tomon suriladi. Shimoliy, yarimsharning subtropik

maksimumi O’rta dengiz va Janubiy Evropaga suriladi, Afrikaning chekka shimoliy-g’arbinigina o’z ichiga oladi. Afrikaning shimoliy qismi ustida havoning kuchli qizib ketishi natijasida past bosim oblasti xosil bo’ladi. Bu bosim ekvatordan janubda ham davom etadi. Janubiy Afrika qo’shni okeanlar bilan birgalikda janubiy yarimsharning barik maksimumi zonasiga kiradi. Afrikaning faqat chekka janubiy qismigina janubiy yarim sharning o’rtacha kengliklarining g’arbiy sirkulyasiyasi ta’siridabo’ladi. Shimoliy Afrikada (Saxroi Kabirda) shimoliy-sharqiy va shimoliy-g’arbiy quruq shamollar esadi. Bu shamollar Qizil dengiz va Nil vodiysi bo’ylab 20° sh.k. gacha, g’arbda esa 18° sh. k, gacha kirib keladi. Janubiy Atlantika maksimumi tomonidan ana shu shamollarga qarab janubiy-g’arbiy musson esadi. Bu musson Sudan va Gvineya soxili territoriyasiga yog’in olib keladi. Efiopiya, Somali va Afrikaning ekvatordan shimoldagi butun sharqiy qismi Hind mussoni ta’sirida turadi. Bu musson ekvatorni kesib o’tib, mo’l-ko’l yomg’ir olib keladigan janubiy-sharqiy passatning davomidir. Afrikaning deyarli butun janubiy qismida, hususan ichki rayonlarida bu davrda havo quruq bo’ladi, chunki bu yerda bosim baland bo’lib, passat ta’siri susayib qoladi. Kap oblasti bundan mustasnodir, chunki bu yerda siklon faoliyati kuchlidir. Afrikaning asosiy qismida, butun yil davomida temperaturaning baland bo’lishi quyoshning gorizontdan juda baland turishi va insolyasiyaning kuchli bo’lishi bilan bog’lik. Materikning anchagina qismida yillik o’rtacha temperatura +20˚ dan yo’qori bo’ladi. Afrikaning shimoliy qismi yaqlit bo’lib, katta territoriyani o’z ichiga oladi, shuning uchun ham bu qism janubiy qismga nisbatan juda qiziydi va bu yerda oylik o’rtacha temperatura eng yo’qori (+35-40°C) bo’ladi, shuningdek Yer sharidagi eng maksimal temperatura (+ 58°C gacha) ham shu yerda qayd qilingan. Afrikaning baland tog’liklari yonbag’irlariga mo’l-ko’l yog’in olib keladi, yog’in miqdori materik ichkarisiga tomon keskin kamaya boradi va Kalahari cho’lining markaziy qismida yog’in ayniqsa kam yog’adi.

Afrikaning g’arbiy soxili Janubiy Atlantika antisiklonining sharqiy chekkasi ta’siridadir. Janubdan esadigan shamollar ta’sirida baland kengliklardan keladigan ancha sovuq havo massalarining issiq materik ustiga kelishi natijasida G’arbiy soxildan to ekvatorgacha cho’zilgan polosada yog’in xosil bo’lmaydi. Atlantika havosi Hind okeanidan keladigan havo massalari bilan to’qnashgan rayonda front xosil bo’ladi. Ana shuning uchun ham Kalaharining g’arbida materikning ancha g’arbiy va sharqiy rayonlaridagiga nisbatan yog’in bir oz ko’proq bo’ladi. Afrikaning janubi-sharqiy qismida mintaqa shakllanmoqda tropik nam iqlim yil davomida ko'p yog'ingarchilik bilan. saytdan olingan material Afrikaning eng shimoliy va janubiy qismi joylashgan subtropik iqlim zonalari. Bu erda o'rtacha yillik harorat 20 ° C atrofida, lekin u mavsumdan mavsumga sezilarli darajada o'zgarib turadi. Subtropik zonalarda yog'ingarchilik miqdoriga qarab ikkita iqlim mintaqasi ajratiladi. Afrikaning shimoli va janubi- g'arbiy qismida hudud ustunlik qiladi O'rta er dengizi iqlimi turi (sohil uchun odatiy O'rtayer dengizi , shuning uchun nomi). Bu hududda yog'ingarchilik asosan qishda, yozda, aksincha, quruq bo'ladi. (Bu qanday izohlanganini eslang.) Materikning janubi-sharqida mintaqa hukmronlik qiladi subtropik nam iqlim bir xil namlik bilan. Savdo shamollari ta'sirida yog'ingarchilik yil davomida ko'p yoki kamroq teng taqsimlanadi. Afrika iqlimining xususiyatlari Iqlimning tarkib topishi. Afrika deganda dastlab jazirama issiqda chiniqqan, qora tanli, jingalak sochli odamlar ko’z o’ngimizda gavdalanadi. Haqiqatan ham Afrikaga „issiq materik" nisbati bejiz berilmagan. Tropiklar oralig’ida Quyosh ufqdan juda balandda va har yili ikki marta zenitda bo’ladi. Shuning uchun uning juda katta qismida xohlagan oyning o’rtacha harorati +20°C dan ortiq. Hatto eng shimoliy va janubiy qismlarida qish oyining o’rtacha harorati +10 +15 °C dan pastga tushmaydi. Afrika iqlimining tarkib topishida uning geografik o’rni, havo bosimi va massalari, relyefi, okean oqimlari kabi omillar kuchli ta’sir ko’rsatadi. Ekvatorga

yaqin joylashgan o’rniga ko’ra juda katta miqdorda quyosh radiatsiyasini (yiliga bir kv sm ga 160-200 kkal) oladi. Yil fasllari yog’in miqdoriga qarab farqlanadi. Ekvatorial hududlarda past bosimli mintaqalar, tropik kengliklarda esa yuqori bosimli mintaqalarning tarkib topishi Quyoshning balandligiga bog’liq. Shunga binoan materik ustida ekvatorial, tropik va mo’tadil havo massalari harakatlanadi. Materik iqlimining shakllanishida doimiy shamollar — passatlarning ta’siri kuchli. Yil davomida Atlantika okeanidan esadigan nam havo massalari Gvineya qo’ltig’i sohillari va ekvatorial zonalarga juda ko’p yog’in keltiradi. Masalan, Gvineya qo’ltig’i sohilidagi Debunja hududiga yiliga 10 000 mm gacha yomg’ir yog’adi. Yog’inlar taqsimotiga relyef shakllari ta’sir etadi. Nam havo massalarining yo’nalishiga ro’para turgan tog’ yonbag’irlariga ko’p yog’in tushadi. Okean oqimlari materik iqlimini tubdan o’zgartirib yuboradi. Agar sohil bo’yida sovuq oqim bo’lsa, yog’in yog’maydi va cho’l iqlimi tarkib topadi (masalan, Namib, Somali). Kanar, Bengela sovuq oqimlari ustidan esadigan shamollar materikka sovuq havo olib keladi. Lekin yuqoridagi havo iliq bo’lishiga qaramasdan, qirov va tumanlar hosil bo’lsa-da, yog’in yog’maydi. Natijada qurg’oqchil cho’llar tarkib topadi. Iqlim xususiyatlari. Afrika — eng issiq materik. Bu uning katta qismi yoritilish mintaqasida joylashganligidandir. Sayyoramizdagi eng issiq harorat shu yerda kuzatilgan (Tri р oli shahri yaqinida +58°C). Lekin eng baland tog’larda doimiy qor va muzliklar bor. Afrika iqlimining o’ziga xos xususiyatlari iqlim mintaqalarida yaqqol namoyon bo’ladi.

Foydalanishga tavsiya etiladigan adabiyotlar 1.Yermakov Y.G. i dr. Fizicheskaya geografiya materikov i okeanov. M: Vqsshaya shkola, 1988. 2. Ryabchikov A.M. Fizicheskaya geografiya materikov i okeanov. M: Vqsshaya shkola, 1988. 3.Fizicheskaya geografiya mirovogo okeana. M: Izdatelstvo Moskovskogo Universiteta, 1988.

O'xshashlar

Avstraliyaning tabiiy, iqlim, iqlim mintaqalri va tabiat zonalari kartalarini tahlil qilish

Osiyoning tabiat zonalari

Yevropaning tabiat zonalari

O`zbekiston iqlimi va iqlim resurslari

Shimoliy amerika materigining tabiat zonalari