Лазерларнинг асосий тавсифлари - Fizika - Referatlar

Лазерларнинг асосий тавсифлари

Yuklangan vaqt:

20.09.2019

Ko'chirishlar soni:

0

Hajmi:

111.5 KB

Ko'chirib olish

Лазерларнинг асосий тавсифлари Режа: 1. Лазерларнинг асосий тавсифлари 2. Когоретлик ҳақида

Лазерни қуввати яъни чиқаётган нурланишни қуввти резонатор (L p , ξ , χ ) ва муҳит (K o va I s ) лар билан белгиланади. Актив сатхли кўндаланг кесими S бўлганида P≈I∙S I –резонатор чиқиш кўзгусидан ўтаётган нурланишни ўртача интенсивлиги импульс ёки импульс даврий тебранишли режимларда ишлатиладиган лазерлар учун муҳит параметрлари бўлиб нурланиш энергияси E h , унинг мавжудлик вақти τ n импульслар системаси ҳамда ўртача Р ва импулис P n қувватлари ҳисобланади.n nf E P  , n n n E P   Лазерни муҳим параметрларидан бири ФИК( η ) ҳисобланади. Агар η кb - кванд чиқиши ФИК, η р резонатор ФИК, η b -актив қисимни қўзғатиш ФИК , η cо ҳизмат кўрсатиш ФИКлари бўлса η = η kb η p η b η co бўлади. η b -қўзғатувчи ташқи энергия кванти h ν ни юқорига энергетик ҳолатни қўзғатиш энергияси нисбатига айтилади η b =h ν o /E b η p -юқори сатҳга ўтказилган ва когорент нурланиш билан пастки сатҳли ўтувчи зарралар ҳиссасини билдиради.          s n s K K I I I 1  ёки кўзгуларни ютиш коэффициентлари А 1 ва А 2 , V p - резонатор каустикаси ва V а - актив қисми ҳажмлари бўлса:   a p a p V V L K A 2 0 max 1   Бу икки кўзгу турғун радиакторни лазерлар учун 0,3 : 0,7га тенг бўлади.

η b – юқори сатҳга заррачаларни ўтказиш (тўлдириш) учун сарфланадиган энергиянинг самарадорлигини билдиради. *2 2 W V M E a b  Е 2 - актив соҳадаги ёқори энергетик сатҳ энергияси, М 2 - шу сатҳни тўлдириш тезлиги, W*- лазерни қўзғатиш учун сарфланган тўла энергия қуввати η =0,1:0,7 η co - бу актив муҳитни қўғатиш ва бевосита қўғатишдан ташқари сарифланадиган энергиялар тўплами. Бунда энергия манбалари тўлдиришни ишга аралашмаси совутиш агрегатлари ва бошқаларни ФИКлари η = 0,5-0,9 Лазер нурининг монохираматик – ягона бир хил ранг, бир хил ва доимий частотали электромагнит тўлқин. Лазер нурининг тўлқин узунлиги диапазони 0  катталиги муҳит параметри ҳисобланади. Бу катталик генерация содир бўлаётган чизиқлар сони билан белгиланади. Актив муҳитни кучайтириш чизиқлар контури нур чиқарувчи чизиқлар контури билан мос келган ҳолдаги ∆v e кенгликка эга бўлади. Шунинг учун кучайтириш чизиқлари чегарасида бир ёки бир неча резонатор хусусий частоталари жойлашиши мумкин. Улар L p =q λ /2 q- тебранишларни бўйлама тақсимоти λ - 10ˉ³см, L p ~10¯²да, q≈2·10 шартга мос тушувчи ва бир- биридан δν p =c/2L p қийматга фарқ қилувчи бўлади. Электромагнит нурланиш K o ( ν p )>K n бўлганда резонаторни ҳоҳлаган ν p ҳусусий частотасида ҳосил бўлиши мумкин. Агар бу шартни қаноатлантирувчи моддалар сони кўп бўлмаса генерация К( ν p )ни максимал қийматига мос келувчи бир ёки бир неча частоталарда бўлиши мумкин. Агар кучайтиришга мойил бўлган моддалар сони кўп бўлса, генерация шу

моддалар кучайиш чўққилари шаклига мос келувчи катта миқдордаги тўлқин узунликларини қамраб олади ва бунда ∆ ν / ν 0 катта бўлади. 1-расм. Кўзгули резонаторда генерация чизиқлари сонини камайтириш Лазер нурининг кучайтирувчи контуридаги чизиқлар сонини кўпайтириш учун 2 эмас, 3 кўзгули резонатор қўлланилади. Бундай лазер ҳусусий частоталарда ва бир вақтни ўзида 2та L p вa L p2 узунликдаги резонаторларда ишлаётгани учун бир моддали биргина бўйлама тўлқинни ҳам кўпайтириши мумкин. Бу хилда нурланишнинг спектриал кенглигини кучайтириш контури кенглигидан анча кичик ва резонатор параметрлари билан белгиланади. Бу ҳолда нурланиш частоталарининг фарқлари резонаторнинг асллиги Q p га боғлиқ бўлади.D p energiya an qoti yo arda tebranishl energiyasi ar tebranishl Q    0 0 2 .. lg ' .. .. 2  

D -тебранишларда тўпланган энергияни дисперсиясини белгиловчи вақт дисперсияси энергияни бир ҳолатдан бошқасига ўтиши. Оптик резонаторларда нурнинг кўзгулар ўртасида бир марта ўтишида энергия йўқотилиши ~ ( ξ + 2) унга сарфланган вақт c Lp 2 бўлгани учун ) ( 2      E Lp D Активлаштириш бўлмаган оптик резонатори ҳусусий тебранишлар спектри кенглиги бу ҳолда     p p p P D P v v L c Q v v                  2 4 2 1 0 Реал лазерларда резонаторда доимо актив муҳит мавжуд бўлгани учун резонаторни ички йўқотишлари ва когерент нурланишни ташқарига чиқиб кетиши энергия туфайли тўлдирилиб туради. Шунинг учун лазер асллиги резонатор асллигидан катта бўлади. Q λ »Qp ва бир моддали нурланиш спектири кенглиги ҳам ∆ ν λ «∆ ν p бўлади. Лазерни тўла қуввати     P hv v v P p n 0 2 2     дан аниқланади. Агар ξ + χ ≈ 0,5 L p =10 ² см ∆ ν p =1,5·10 7 Gs вa (∆ ν l )=2·10 ‾8 Gs бўлсa P=1kVt бўлади. Амалда актив қисмнинг нокинетиклигидаги механик номуқобилликлар ва оптик системаларни мукаммалликлари етарли бўлгани учун бундай қийматларга эришиш қийин. Лабаратория шароитларида ∆ ν l ⁄ ν 0 ~10‾ 14 гача бўлиши кутилган. Когоретлик ҳақида Когоретлик ҳақида – алоҳида боғланишда турувчи, вақт ва фазода бир неча электромагнит ёки тўлқин жараёнларини кўчишидан вужудга келадиган мослашган жараёдир. Тебранишлар когорет дейилади. Агар улар кўчилганда фазолар вақти бўйича ўзгармай қолади (ёки бирор қонуният билан ўзгаради) ва ҳосил бўлган тебранишларни амплитудасини белгилайди.

A summir = A 1 +A 2 дан A 1 -A 2 гача, яъни максималдан 0 гача ўзгариши мумкин. Лазер нурланишлари боғлиқ бўлган электромагнит майдон тебранишлари хам 2 ҳар хил нуқталар учун вақт бўйича доимий фазо силжишига эга бўлгани учун когерент нурланиш ҳисобланади. Бу ҳолда вақтли ва фазовий когоретликларни ажратиб олиш мумкин. Вақт бўйича когерентлик лазер нурларининг оптик йўллари фарқли бўлгани учун бўлса, иккинчиси лазер нурининг кўндаланг кесими бўйича ҳар хил нуқталарида нурланиш вужудга келиши туфайли содир бўлади. Ҳақиқий тебранишлар жараёнларида яъни лазерларда ҳам тебраниш фазаси ва частотаси аниқ бир қийматга эга бўлмайди, демак лазер нурининг когерентлик даражасини белгилаб олиш керак бўлади. Агар t=0 пайтда частоталар ∆ ν га фарқ қилувчи синхрон тебранишлар фазолари нисбати фарқи вақт бўйича ортиб боради ва l kog v  1  вақтдан кейин 2 π га тенг. Мана шу нурланиш кенглиги чегараларидаги тебранишлар фазасининг максимум силжиш вақтини белгиловчи катталик когерент вақти дейилади. Мана шу вақт ичида нурланишни тарқалиш масофасини ( L ) когерентлик узунлиги дейилади. l kog kog v c c L     Резонатордан чиққандан кейин мана шу вақт ва узунлик давомида лазер нурланишни тебранишлари синхронологини сақлайди. Газли лазерларда 6 3 10 10    lv Gs бўлганда, s kog 6 3 10 ..... 10     sm Lkog 7 4 10... 10 бўлиши мумкин. Қаттиқ жисм лазерларда 12 10  lv Gs гача бўлиши ва шунинг учун, s kog 12 10    , 2 10 3    kogL см атрофида бўлади. Лазерларда оптик системаларнинг бир жинслилигининг вақт бўйича доимий бўлмаслиги оптик элементларни номукаммалиги нурланиш

чизиқларини кенгайиши мавжуд бўлганлиги лазер нурининг тебранишларининг когерентлик даражасига таъсир этади. Охирги пайтларда кўп нурли ёки кўп каналли лазер системаларини қўлланилиши юзлаб нурларни бир нуқтага йиғиш заруриятлар пайдо бўлаётган замонавий технологияларда тебранишларни когерентлиги муҳим ўрин эгалламоқда ва бу лазерларни технологик имкониятларига таъсир этади.

Foydalanilgan adabiyotlar 1. Отахўжаев А.К., Жўраев Б.С. Молекуляр оптика. Самарқанд, Университет. 1992. 2. Волькенштейн М.В. Молекулярная оптика. М., Наука. 1958. 3. Фабелинский И.Л., Молекулярное рассеяние света. М. Наука. 1982. 4. Вебер А., Спектроскопия КРС в газах и жидкостях. М. Наука.1982. 5. Атахаджаев А.К., Тухватуллин Ф.Х. Спектралыное распределение интасивности в крыле линии рассеяния жидкостей и растворов. Ташкент, Фан. 1981. 6. Вкус М.Ф. Электрические и оптические свойства молекул и конденсированнх сред. Л.,1984. 7. Отажонов Ш. Молекуляр оптика. Тошкент, Университет. 1994. 8. Волькенштейн М.В., Строение и физические свойство молекул. М., Л., 1955.

O'xshashlar

Полимернинг молекуляр-массавий тавсифлари хакида тушунча

Чақирувлар оқимлари тўғрисида тушунчалар. Чақирувлар оқимларининг классификациялаш тамойиллари. Чақирувлар оқимларининг тавсифлари

Нурланиш чизиғининг кенглиги ва зарраларнинг

Телескопларнинг асосий курсаткичлар

Асосий термодинамик жараёнлар