Sog`lom avlod - jamiyat taraqiyotining hal kiluvchi omili - Falsafa - Referatlar

Sog`lom avlod - jamiyat taraqiyotining hal kiluvchi omili

Yuklangan vaqt:

20.09.2019

Ko'chirishlar soni:

0

Hajmi:

36.5 KB

Ko'chirib olish

www.arxiv.uz Reja: 1. Oila tushunchasi uning jamiyatdagi o`rni 2. Oilaning vazifalari. 3. Sog`lom avlodni tarbiyalash Davlat dasturi va uning yo`nalishi. 4. Oilaviy burch va ma`suliyatning ijtimoiy ma`naviy asoslari 5. Nikox — oila barqarorligining asosiy omili. 6. Oila shakllanishiga ta`sir etadigan omillar. 7. Oila— ma`naviyat sarchashmasidir.

www.arxiv.uz 1. Oila - ijtimoiy, tabiiy omillar asosida shakllangan kichik jamoa sifatida ikki jinsga mansub bo`lgan shaxslar o`rtasidagi munosabatlarning birga xayot qurib nasl koldirish faqat farzandni dunyoga keltirish emas, balki ularni ma`naviy va jismoniy kamol topdirib, xayotga mustaqil qadam quyishiga sharoit yaratishdir. Oilani boshqarish jamiyat xayotini boshqarishning oila a`zolari o`rtasidagi yaqinlik ishonch xurmat, samimiylik, burch, talabchanlikdan yoshlarning ichki shakllanishiga ta`sir etadigan muxim omillardandir. Jamiyat rivojlangan sari ma`naviy omillarning ijtimoiy taraqqiyotdagi axamiyati ortgani sari oiladagi tarbiyaga e`tibor xam kuchayib boradi. 2. Oila oldida quyidagi vazifalar kelib chiqadi. Oiladagi ma`naviy muxitni barkarorlashtirish, ota oiladagi ma`naviy muxitni barkarorlashtirish ota-onada farzandlar, farzandlar oldida ota -onaga nisbatan burchlarni, ularning jamiyat oldidagi burch va ma`suliyatini kuchaytirishdir. Xozir nafakat bizda balki jahondagi barcha demokratik dunyoviy davlatlarda oilani mustaxkamlash, tarbiyani yaxshilash, xotin - kizlar, bolalarning xukuklarini ximoya kilish, jismoniy va ma`naviy sog`lom avlodni tarbiyalash masalalariga e`tibor karatishmokda. Fitrat shunday degan: Xar bir oilaning saodati va izzati shu xalkning ichki intizomi va totuvligiga bog`lik. Tinchlik va totuvlik esa millat oilalarining intizomiga tayanadi, mamlakat va millatlar xam shuncha kuchli buladi. Agarda bir mamlakatning axolisi axloqsiz va joxillik bilan oilaviy munosabatlarni zaiflashtirib yuborsa va intizomsizlikka yul quysa shunda bu millatning saodati va xayoti shubxa ostida koladi. Z.Oilani mustaxkamlashni taminlashga jaxondagi nufuzli tashkilotlar xam e`tibor qaratmokda. 1970 yil 18 dekabr BMT "Xotin kizlar xuquqlarini barcha shakllariga barxam berish tug`risida konvensiya" kabul kilindi. Bu konvensiya jamiyatdagi ma`naviy muxitni barkarorlashtirish, oilaning ijtimoiy, iktisodiy asoslarini mustaxkamlash, yoshlar tarbiyasini yaxshilashga karatilgan xujjatdir. Oilada farzand tarbiyasini ayolning urni biqyosdir.Mustakil Uzbekistonda oilani mustaxkamlash kup bolali onalarni ijtimoiy ximoya kilish ma`naviy yetuk, jismonan sog`lom avlodni tarbiyalashdagi tadbirlar, chiqarilayotgan qarorlarga asoslangan.

www.arxiv.uz Prezident Islom Karimov "Oila qadriyatlari va qon qarindoshlik munosabatlarini kayta tiklanish xar bir oilaning iktisodiy madaniy va kasbiy jixatlarini erkin bulishi imkoniyalarini anglash lozim"dir degan edi. 1998 yil "Oila yili", 1999 yil !|Ayollar yili" deb e`lon qilindi.1998 yil may oyida "O`zbekiston Respublikasi Oila kodeksi" kabul kilindi. Bu xujjatlarning maqsadi moxiyatiga kura mamlakatimizdagi ma`naviy muxitni barkarorlashga onalik va bolalik xukularini ximoya kilishga yoshlar tarbiyasini yaxshilash uchun barcha sharoit va imkoniyatlarni yaratishga karatilgan - unda oilaviy munosabatlarning xuquqiy axloqiy asoslari ota- onalarning jamiyat va farzandlari oldidagi burch masalasiga katta urin berilgan. Unda yana bir masala oila qurishda yoshlarning jinsi, irki, millati, tili, diniy e`tikodi, kelib chikishi va barcha xolatlarda kamsitilmasdigidir. Oila kodeksida mustaqil O`zbekistonda oila, otalik, onalik va bolalik xuquqi davlat ximoyasidaligiga keng urin berilgan. O`zbekiston Respublikasining xalk ta`limini rivojlantirishning dasturida xam oilani mustaxkamlash ukuv yurti bilan ota-onalar, jamoatchilar urtasidagi xamkorlikni yanada yaxshilash masalariga katta e`tibor berilgan. 2000 yil O`zbekistonda "Sog`lom avlod yili" deyildi. Sog`lom avlod -jismonan bakuvvatlikda emas, balki birinchi navbatda ma`naviy yetuklik belgisidir. Sog`lom avlod tushunchasi inson tanasi va ruxiyatiga bu ikki jixatning mushtarak birligdir. Bu o`zbek xalkining milliy tarbiya borasidagi an`analar zaminida yotgan asosiy tamoyillaridan biridir. 2000 yil 15 fevral O`zbekiston Respublikasi Vazirlar Maxkamasining "Sog`lom avlod dasturi tug`risidagi karori kabul kilindi. Sog`lom avlod dasturining amalga oshirishning muvofiklashtirish va nazorat kilish uchun maxsus Respublika komissiyasi tuzildi. Oiladagi ikki muxim masala yoshlarda sog`lom oila xakidagi tushunchani shakllantirishdadir. Yoshlar oilaning buyuk ma`naviyat, kadriyat burch va ma`suliyat ekanini anglab yetishlari zarur. - Onalar va yoshlar bolalarga g`amxurlik kilish,ularning salomatligini mustaxkamlash uchun sharoitlar yaratishi lozim. - Bir yoshgacha bulgan davrda ularning salomatligini mustaxkamlash. - Besh - olti yoshgacha bulgan davrda ularning salomatligini mustaxkamlash.

www.arxiv.uz - Nogiron bolalarni davlat tomonidan ximoyalashni kuchaytirish - Bolalrni maktab davrligida tarbiyalash. - Yoshlarni bush vaqtini band etish. -Yoshlarning xuquqiy madaniyatini shakllantirish xam ma`naviy yetuk insonni tarbiyalashning muxim shartidir. Oilaviy burch va ma`suliyatning ijtimoiy ma`naviy asoslari 1.Oila jamiyatning muxim tarkibiy kismidir. Uning shakllanishi va rivojlanishida jamiyat xaqidagi siyosiy, ijtimoiy ma`naviy munosabatlar bilan amalga oshadi. Jamiyat xayotidagy uzgarishlar kishilarning turmush tarzi yashash va mexnat kilish sharoitlari milliy axloqiy meyorlarni diniy etiqodlari oilaviy munosabatlarning shakli mazmuniga tasir etadi. Shu sababli oilaning axloqiy xuquqiy meyoriy mezonlari xam uzgarib turadi. Asoslangan munosabatlarning xam mavjudligigi jamiyat tarakqiyotining yukoridagi o`ziga xos imkoniyatlari taqozo etgan. Tarixda oila qurgan er —bilan xotin birga emas balki uzlari mansub bo`lgan urug` va qabilarda yashaganlar. Oila doimo xarakatda shakllari tarbiyaviy imkoniyatlari o`zgarib turgan. Bir er bir xotindan oilaning shakllanishi xam jamiyat taraqiyotining muayyan davridagi imkoniyatlari extiyojlari ma`naviy e`tiqodlari tufayli yuzaga kelgan. Tarixiy taraqqiyot oilaviy munosabatlarni xam boshqa karshi kun tartibiga quydi. Shu tariqa nikox biln borliq munosabatlar kelib chiqdi. Nikox qurayotgan ikki yosh o`rtasidagi munosabatlarni davlat, jamiyat tomonidan muayyan axloqiy xuquqiy mezonlar asosida boshqarish zaruriyati tufayli vujudga kelgan marosimdir. Nikox ikki yoshning roziligi asosida qayd etiladi. Nikoxni ikki yoshning bir —birlari jamiyatga farzandlarga nisbatan ma`naviy xuquqiy burchi va ma`suliyatini belgilashdir. Nikox— oila barqarorligining asosiy omillaridan biridir. Yangi avlod ma`naviyatining shakllanishi nikoxning xaqqoniyligiga va oilaning mustaqilligiga bog`liqdir. Ma`naviy birlik sevgi — muxabbat etiborga olinmay tuzilgan nikox oilani faqat zaiflashtiradi,farzandlar ma`naviyatiga salbiy ta`sir etadi. Oila mustaxkam bulmasa jamiyat xam mustaxkam bulmaydi Oila mustaxkamligi esa

www.arxiv.uz jamiyat barkarorligining muxim shartidir. Islom falsafasi va xukuk bilimdoni Rizouddin Ibn Faxriddin yozadi. Insonlar dinu— dunyoni tuzat bulsa, eng avvalo guzal xulqga ega bulmoq ila oilalarni tuzatingiz. Oila tuzalgandan xam din xam dunyo tuzaladi. (Shark yulduzi jurnali 1992 10 — son 84 —bet) Oila shakllantirishga da`vat etgan axloqiy xuquqiy ijtimoiy omillar karatilgan. 1. Oila ikki jinsga mansub yoshlarning balog`atga yetib birlashuvi tabiiy extiyoj muayyaan ana`nalar axloqiy kadriyatlar xuquqiy munosabatga tayanib birga turmush qurushidir. 2. Oila insonlarga xos axloqiy kadriyatlarini uzaro xurmat ishonch muxabbat xamkorlik xamdardlik yigit kiz bir — birini sevgani bir umrga birga bulib axl yashashga hayotning og`ir yengil achchik shirinliklarini yengib utishga uchun oila kurishidir. Oila munosabatlarida tabiiy extiyojdan kura ijtimoiy ma`naviy omillar ustuvordir. 3. Oilada bolalar tarbiyasi katta ijtimoiy axamiyatga ega. Bolalar aqlli obobli mexnatsevar xalol ota —ona xam butun jamiyat xam manfaatdor. Chunki jamiyat taraqqiyotining ma`naviy Jismoniy sog`lom yoshlar ta`minlaaydi. 4. Oilada qarindosh urug`likka asoslangan munosabatlar shakllanadi. Bu xam insoniyat uchun g`oyat muxim xayoti va taraqqiyotida katta urin tutadi. Ularning burch va ma`suliyatiga asoslangan xamkorligi xamjixatligi munosabatlarni barkarorlashtirishning muxim shartidir. O`zbek oilalarda munsabat masalasiga xukuqiy burch nisbatan axloqiy ma`sulyat ustivorlik kiladi.O`zbeklarda kelin yoki kuyov sixat salomatligini surishtirish xam ajoyib va nisbiy ana`na bulgan Bu ana`nalar yoshlarning oilaviy turmushi jamiyat va farzandlarning oiladagi burchlari bilan bog`lik masulyatlarini oshiradi. Sog`lom oilaning ma`naviy mustaxkam bulganligi sababli er va xotinning ajralib ketishi farzandlarning qarovsiz kolishi uchraydi. Oila inson yanada rivojlanishining davomiyligini taminlaydi. Oilada kamol topgan bola jismoniy yetuk muayan ma`naviy fazilatlarni egallagan ijtimoiy va xuquqiy burchini anglagan inson sifatida tarbiyalanadi. Insonning asosiy moxiyati ma`naviyat ekan uning tarbiya jarayonida shakllanadi. Xayoti davomida insonning ma`naviy kamolotiga juda kup omillar tasir etadi lekin birontasi

www.arxiv.uz xam oiladagi tarbiyaning urnini bosa olmaydi. Oilaning jamiyat uchun muximliligi inson ma`naviy kamolotidagi uziga xos betakror maktab ekanligidir. Davlat oilaning mustaxkamlanishi uning modddy taminoti va manaviy xolati er va xotin farzandlar bilan ota onalar urtassdaga munosabatlarning boshqarish bilan muammolarni xal kilishni uz zimmasiga oladi.

O'xshashlar

Sog`lom avlod - jamiyat taraqiyotining hal kiluvchi omili

G`oyaviy ziddiyat va mafkuraviy tolerantlik, ularning namoyon bo`lish xususiyatlari

G`oyaviy ziddiyat va mafkuraviy tolerantlik, ularning namoyon bo`lish xususiyatlari

Jamiyat va madaniyat

Jamiyat falsafasi.(sotsiologiya)