logo

Ом ва Кирхгоф қонунларининг комплекс кўриниши. Комплекс кучланиш ва токлардан фойдаланиб қувватни ҳисоблаш.

Yuklangan vaqt:

20.09.2019

Ko'chirishlar soni:

0

Hajmi:

67 KB
Ом ва Кирхгоф қонунларининг комплекс кўриниши. Комплекс кучланиш ва токлардан фойдаланиб қувватни ҳисоблаш. Режа: 1. Ом ва Кирхгоф қонунларининг комплекс кўриниши. 2. Комплекс кучланиш ва токлардан фойдаланиб қувватни ҳисоблаш. 1. Ом ва Кирхгоф қонунларининг комплекс кўриниши. Комплекс кўринишда Ом қонунини қўйидаги ифодалар ёрдамида келтириш мумкин: I = U / Z ; U = I  Z ; U = I / Y ; I = U  Y (1) Ушбу юқорида ёзилган тенгламаларнинг афзаллик томони шундаки, уларда жорий (амалдаги) кучланиш U ва жорий (амалдаги) ток I ўртасидаги боғлиқлик ҳам, улар орасидаги фазалар силжиши  ҳам ҳисобга олинганидир. Токнинг оний қийматларини ифодаловчи Кирхгофнинг классик қонуни (ушбу тенглама Кирхгофнинг биринчи қонуни бўлиб ҳисобланади) нинг одатдаги ёзилиши қўйидагича:   n k Ki 0 0 (2) (4.2.2) ни комплекс кўринишдаги ёзуви қўйидагича бўлади:   n k KI 1 0  (3) Занжир контурига нисбатан қўлланилган Кирхгофнинг иккинчи қонуни (оний электр юритувчи кучлар ва кучланишлар пасайишлари учун) нинг одатдаги кўриниши қўйидагича:      n k n k K U еk 1 1 (4) бўлса, шу боғлиқликнинг комплекс кўринишдаги ёзуви эса:          n k K K n k n k K K Z I U E 1 1 1    (5) (4.2.5) формуладаги K K K I U E    , , ва Z К –лар кўриб чиқилаётган контурга таалл у қли К –шохобчадаги комплекс Э.Ю.К., кучланиш пасайиши, ток ва қаршиликлардир. Агарда шохобча кетма–кет уланган r k –қаршиликли, L k – индуктив чўлғамли ва C k –сиғимли конденсаторларли участкалардан ташкил топган бўлса, у ҳолда: I m  ( r + j   L + 1/ j   C ) = U m (.6) ва I  ( r + j   L + 1/ j   C ) = U (.7) эканлигини ҳисобга олиб, кўрсатилган шохобча учун ҳосил киламиз: Z k = r k + j   L k + 1/ j   C k = r k + j (  L k –1/  C k ) = r k + j x k (4.2.8) Кирхгоф қонунларидан тенгламаларни тузишда занжирнинг барча шохобчаларидаги Э.Ю.К., ток ва кучланишларнинг мусбат йўналишларини белгилаб олиш зар у р. Одатда ушбу мусбат йўналишлар схемаларда стрелкалар билан кўрсатилади. Стрелкалар иккиланган индекслар билан алмаштирилиши ҳам мумкин. Улар Э.Ю.К., токлар ёки кучланишларнинг қийматлари пастига ёзилади. Иккиланган индекслар белгиларининг ўринлари алмашиши билан мос ҳолдаги параметрларнинг йўналиши ҳам ўзгаради. Масалан: ba ab ba ab ba ab U U I I E E          ; ; (.9) Бу ҳолда схемаларда стрелканинг кўрсатишнинг ҳожати қолмайди, аналитик ифодаларда (4.2.9) ни ҳисобга олинади. Занжир шоҳобчаларининг қаршиликлари ва ўтказувчанликлари йўналишга эга бўлмаган параметрлар ҳисобланади. Шунинг учун: Z ab = Z ba ; Y ab = Y ba (10) 2. Комплекс кучланиш ва токлардан фойдаланиб қувватни ҳисоблаш. Актив ва реактив қувватларни амалиётда ҳисоблаш учун жорий (амалдаги) кучланиш ва токларнинг қийматларини, шунингдек улар орасидаги фазалар силжиши  нинг катталикларини билиш зарурдир.  бурчак кучланиш ва ток бошланғич фазаларининг айирмасига тенг:  =  U -  i (11) Шунинг учун, тўлиқ қувватни ҳисоблашда комплекс I U  , катталикларнинг ўзларини пасайтириб ўтирмасдан, у лардан бирининг қийматини иккинчисининг турланган комплекс қийматига кўпайтириш кифоядир. Натижада комплекс қувват ҳосил қилинади: jQ P jUI UI UIe Ie Ue IU S j ij jU                sin cos   (12) ва jQ P jUI UI UIe Ie Ue UI S j j j U i                 sin cos   (13) (4.2.12) ва (4.2.13) ифодадан ҳам кўриниб турибдики, ҳар хил ҳолатда ҳам ҳақиқий қисми актив қувватга, Р га тенг бўлиб, мавҳум қисмининг эса ишораси ўзгаради. Комплекс қувватнинг модули S = U  I (14) га тенгдир. Адабиётлар 1. Идельчик В.И. Электрические системы и сети. - М. Энергоатомиздат, 1989, 592 с. 2. Электрические системы. Электрические сети: Учебное пособие для вузов/Под ред. А.В.Веникова и В.А.Строева. – М.: Высшая школа. 1998. – 512 с. 3. Блок В.М. Электрические сети и системы. - М.: Высшая школа, 1986, 430 с.