Gazlarni elektrofil`trlarda tozalash - Ekologiya - Referatlar

Gazlarni elektrofil`trlarda tozalash

Yuklangan vaqt:

20.09.2019

Ko'chirishlar soni:

0

Hajmi:

94 KB

Ko'chirib olish

Gazlarni elektrofil`trlarda tozalash Reja: 1. Elektr maydon ta`sirida gazlarni tozalash. 2 . Trubali elektrofil`trlar. 3. Plastivali zlektrofil`tr .

Jarayonning fizik asoslari. Elektr maydon ta`sirida gazlarni tozalash elektr razryadi yordamida gaz molekulalarining ionizatsiya kilinishiga asoslangan. Agar, gaz yukrri kuchlanishli uzgarmas tokga ulangan ikki elektrod orasida xrsil bulgan elektr maydoniga gaz yuborilsa, uning molekulalari ionizatsiyaga uchraydi, ya`ni musbat va manfiy zaryadlangan zarrachalarga ajraydi. Natijada ular kuch chizikdar yunalishida xarakat kilib boshlaydi. Zaryadlangan zarracha tezligining vektor yunalishi, uning musbat yoki manfiyligiga boglik, bulsa, xarakat tezligi esa elektr maydoni kuchlanganligi bilan belgilanadi. Agar elektr maydon kuchlanganligini 10000V dan oshirsak, ion va elektronlar kinetik energiya si shunchalik kattatashadiki, xarakat yulida uchragan gazning barcha neytrach molekulatarini musbat ion va erkin elektronlarga parchalaydi. Yangidan xrsil b o` lgan zaryadlar xam uz xarakat yunalishida gazlarni ionizatsiyaga duchor kiladi. Natijada tuxtovsiz ravishda ion xrsil buladi va xamma gaz ionizatsiyalanadi. Bunday jaraen zarbali ionizatsiya deb nomlanadi. Gaz tulik, ionizatsiyaga uchraganda, elektrodlar orasida elektr razryadi paydo bulishi uchun sharoitlar yaratiladi. Agar, elektr maydon kuchlanganligi yanada oshirilsa, uchkun sakrab utishi, keyin esa elektr utishi va elektrodlar KiiCKa tutashuvi bulishi mumkin. Bunday xrdisalar oldini olish uchun turli jinsli elektr maydoni xrsil kilinadi. Buning uchun, truba ukidan yoki ikki parallel plastinalar orasida tortilgan ingichka simlar kurinishida elektrod yasatadi. Sim oldida elektr maydon kuchlanganligi juda yukrri bulib, truba yoki plastina tomonga yakinlashgan sari kamayib boradi. Shuni aloxida ta`kidlash kerakki, truba yoki plastina oldidagi maydon kuchlanganligi shundayki, uchkun va elektr utish xrdisalari ruy bermaydi. Tulik, ionizatsiyaga oid maydon kuchlanganligida elektrodlar orasida "tojli" razryad xrsil buladi. Bunda butunlay ionizatsiyaga uchragan gaz katlami chuedanib, nur va charsillangan ovoz chikdradi. "Toj" xrsil kiladigan elektrod "tojli" elektrod deb nomlanadi. Truba yoki plastina kurinishidagi kdrama - karshi zaryadlangan elektrod - chuktkruvchi elektrod deb ataladi. "Tojli" elektrod manfiy, chuktiruvchi esa - musbat kutbga ulanadi. Bunday xrlatlarda elektrodlarga juda yukrri kuchlanish berish mumkin. "Toj" xrsil bulishi bilan ikkata ishorali ion va erkin elektronlar paydo buladi. Elektr maydon kuchlanganligi ta`sirida ionlar tojli elektrod tomon xarakat kiladi va unda neytrallanadi. e lektr maydon kuch ch iz iklarining sxemasi

Manfiy ion va erkin elektronlar chuktiruvchi elektrod tomon yunaladi. Yul-yulakay chang va tomchilar bilan tuknashib, ularga uz zaryadi ni utkazadi va chuktiruvchi elektrod tomon olib ketadi. Natijada chang yoki tuman zarrachalari shu elektrodda chukadi. Gazdagi chang zarrachalarining asosiy kismi manfiy zaryadlanadi, chunki musbat ionlarga Karaganda xarakatchan manfiy elektron va ionlar chuktiruvchi elektrodga etguncha katta masofani bosib utadi. Shuning uchun xam, gazdagi zarrachalar bilan ularning tuktdashish extimoli katta. Fakat "tojli" elektrod atrofidagi musbat zaryadlangan ionlar bilan tuknashganda, chang yoki tuman zarrachalarining kichik bir kismi "tojli" elektrodda chukadi. Manfiy zaryadlangan ionlar, chang yoki tuman zarrachalari chuktiruvchi elektrodga etganda, unga uz zaryadini beradi va ogirlik kuchi ta`sirida chukadi. Bunday chuktirish jarayoni elektrofil`trda olib boriladi. Elektrodlarga utirib qolgan chang zarrachalarining zararli ta`sirini kamaytirish maksadida, vakti-vakti bilan elektrodlarga utirib qolgan zarrachalar silkitib tushiriladi yoki elektrofil`trga kiritilishdan avval changli gaz namlanadi (utkazuvchanligini oshirish uchun). Lekin, 1azning temperaturasi shudring nuktasidan pasayib ketishi mumkin emas. Chtngli gazlar tarkibidagi katti k zarrachalarni elektr maydoni ta`sirida tozatash, boshka usullarga Karaganda kupgina afzatliklarga ega. Chuktirish kurilmalarida, ya`ni tsiklon, engli fil`tr, skrubberlarda ogirlik va markazdan krchma kuch ta`sirida mayla zarrachalarni ajratib bulmaydi. Turli jinsli gaz aratashmazarini elektr maydon ta`sirida ajratish elektrodlarda amalga oshiriladi. Chang va tutunlarni tozalash uchun kuruk., tumanlarni tozatash uchun esa - xud elektrofil`trlar kullanidadi. Oddiy elektrofil`tr - ikkita elektroddan iborat bulib, bittasi -anod- truba yoki plastina, ikkinchiei esa - katod - sim kurinishida tayyorlanadi. Katod - sim truba ichiga yoki plastina anodlar orasiga tortiladi. Anodlar xar doim erga ulanadi. Elektrodlar uzgarmas tok manbasiga ulanganda 4...6 kV/sm ga teng potentsiallar farki xrsil buladi. Bu kiymag katolning 1 m uzunligida 0,05...0,5 mAtok Trubali (a) va plastina.™ (b) elektrodlar. 1-«tojli» elektrod; 2-chuktiruvchi trubali elektrod; 3-kuch yunalishlari; 4-chuktiruvchi, plastinali elektrod, 1-changli gaz; P-tozalangai gaz.I;♦•<*-

zichligini ta`minlaydi. Gazli aralashma trubali-elektrod ichiga yoki plastinalar orasiga uzatiladi. Elektrodlardagi yukrri potentsiallar farki va elektr maydonining turli jinsliligi tufayli manfiy elektrod-katod atrofidagi gaz katlamida anodga karab yunalgan elektronlar okimi xosil buladi. Natijada gaz neytral molekulalapining elektronlar `ilan tu^nashuvi tufayli gaz ionizatsiyaga uchraydi. Ionizatsiya uz navbatida gazni musbat va manfiy ionlar ajralishiga olib keladi. Musbat ionlar katod, manfiylari esa katta tezlikda anod tomon ^arakat kiladi. Odatda, chang va tuman zarrachalari anodga chukadi va uni chukma katlami bilan krplaydi. Elektr maydoni ta`sirida chuktirish tszligi sekundiga bir necha santimetrdan bir necha unlab santimetrgacha oralikda buladi. Chuktirish tezligi zarracha ulchami va gazning gidravlik karshiligiga boglik. Elektr maydonida zarrachalarning chukish tezligini aniklash uchun jarayon laminar rejimda amalga oshadi deb kabul kilamiz. Elektr maydoni zaryadlangan zarrachaga F q peo e x (bu erda ya - zarracha olgan zaryad; eg - elementar zaryad kattachigi; e x - katod uvidan x masofadagi elektr maydon potentsiali gradienti) kuch bilan ta`sir etadi. Elektr maydon ta`sirida zarrachaning chukish tezligi ushbu tenglamadan aniklanadi: Zarrachaning chukish davomiyligi: Elektr maydon potentsiali gradienti e x katodgacha bulgan masofa JC ga boglik,. Shuning uchun. zarrachalarning chshsh vakti (3.73) tenglamani fafik integrallash usuli bilan aniklanadi. Trubali elektrofil`trlar. Chang va tutun gazlari kurilma-ning 1 tetki kismi bulmish elek-trodlar ma.g`kam.tangan teshikli panjara (6) tagiga uzatiladi va trubati elektrod (anod)lar ichiga Trubali elektronlar ichiga "toj" kiluvchi elektroddar-katodlar urnatilgan. Elektrod-lar izolyatorga tayanib turuvchi umumiy 3.36-rasi. Trubali elektrofil`tr. 1 - silkituvchi moslama; 2 - izolyator; 3 - rom; 4 -xreil kiluvchi elektrod;

romda ma,xkamlanadi. Elektr maydoni ta`sirida gaz tarkibidagi zarrachatar chukadi. Anodga chukib, katlam unosil kilgan zarrachalar vakti-vakti bilan silkitib turiladi va kurilmaning pastki kismidagi konussimon tg` 7 bda yigiladi. Yigilgan chang zarrachalardan iborat chang tepa kismidan chiqib ketadi, chukma pastki shtutserdan tukiladi, tozalangan gaz esa - fil`trning :epa kismidagi shtutserdan atrof muxdpta chikarib yuboriladi. Xozirgi kunda, bir nechta ketma - ket ulangan sekdiyalardan gaz utadigan .ekiiyali elektrofil`trlar yaratilgan. Odatda, trubalar diametri 150...300 mm va uzunligi 3...4 m kil i b yasatadi. Trubalar ichida tortilgan simlar diametri 1,5...2,0 mm. Gazlarning tozatanish darajasi 99%, ayrim lollarda 99.9% ni tashkil egadi. Plastivali zlektrofil`trlarda anod vazifasini plastinalar, katodni esa - plastinalar orasiga tortilgan simlar bajaradi. Elektrofil`trlarda : lzlarni tozalanish darajasi, changlarning elektr utkazuvchanligiga boglik.. Agar, zarrachalar elektr tokini yaxshi utkazsa, unda zarrachatar zaryadini oir zumda beradi va elektron zaryadini egallaydi. Bunda, bir - biridan krchish Kulon kuchi xrsil bulib, fil`trdan gaz bilan zarrachalar uchib ketishga oli b keladi va tozatanish darajasini kamayadi. Agar, zarrachatar elektr tokini yomon utkazsa, unda elektrodda manfiy zaryadlangan zarrachatardan iborat zich kantam xrsil bulib, asosiy elektr maydonga karshi ta`sir k,iladi. Gaz tarkibidagi zarrachalar kontsentratsiyasi yukrri bulqnda xam, gazning tozatanish darajasi past buladi. Chunki, ionlarning zarracha-larda chukishi, olib utilgan zaryadlar sonini kamayishiga sababchi buladi. Demak, tok kuchi x,am pasayadi. Gaz tarkibidagi zarrachalar kontsentratsiyasini pasaytirish uchun elektrofil`trdan ollin kushimcha gaz fil`trlar urnatiladi. Plastin ati t elektrofil`tr elektroddariga chukgan changlar trubati fil`trnikidan osonrok, tozalanadi va sim uzunligi birligiga kamrok. energiya ishlatadi. Undan tashkari, bu fil`trlar ixcham, kam metall sarflaydn va yigilishi oson. Agar, zlektrodlar soni va kurilmaning kundalang kesimi ma`lum bulsa. elektrofil`trlarni xisoblash uning "tojli" elektrodining uzunligini aniklashdan iborat buladi. Elektrofil`trdagi tok mikdori / q i'L ga teng bulib, bu erda j - tok zichligi; L - elektrod uzunligi. Kuyida keltirilgan tenglamadan poteniialning kritik gradienti topiladi: bu erda: - bosim 0,1 MPa da ushbu sharoitlagi xavo zichligining 25°S temperaturadaga zichligiga nisbati. Agar, elektrodlar orasidagi masofani bil sak, elektrodlardagi potentsiallar

farktgni topish mumkin. Gazlarni tozalanish darajasi ushbu umumiy formula yordamida aniklanishi mumkin: bu erda: xj va xj - elektrofil`trlarga kirayotgan va undan chikayotgan gazlarda kdttik zarrachalar kontsentratsiyasi, kg/m 3 ; w - elektrod yuzasiga karab xarakat kilastgan zaryadlangan zarracha tezligi, m/s;/- solishtirma chukish yuzasi, m 2 /(m 3 /s). Trubachi elektrofil`trlar uchun: Plastinali elektrofil`trlar uchun: bu erla: / - truba yoki plastina uzunligi, m; g - chuktirish elektrodi trubasining radiusi, m; h — chuktiruvchi va «tojli» elektrodlar orasidagi masofa, m; w - elektrofil`trlarda gazning tezlmga, m/s. Gazlarni tozalash jarayonini intensivlash Turli xil kurilmalarda gazlarni tozalash darajasini oshirish mumkin. Buning uchun tozalash jarayonidan avval gaz tarkibidagi kattik. zarrachalar ulchami kattalashtirilishi kerak. Bu maksadga erishish uchun akustik koagulyatsiya* kullanishi mumkin, ya`ni gaz aralashmasiga akustik tebranma tovush va ul`tra tovush chastotalarini ta`sir ettirish kerak. Tovush va ul`tra tovushlarning keskin uzgarishi uta mayda zarrachalarni intensiv tebranishiga sababchi bu^lachi. Natijada, zarrachatarning uzaro tuknashuvi va ulchami keskin ortadi. Gaxtarga tovush bachandligi 145...150 dB va tebranish chastotasi 2...50 kGts bulgan akustik ta`sir beriladi. Zarrachalar ulnamini kattalashtirishning boshka usullari ^am bor. Masalan, khtik. zarrachalarda suv buglarini konlensatsiyalash. Buning uchun, iesik. gaz okimiga uta mayda sovuk suv tomchilarini ggurkash, sovuk gaz okimiga sovuk, suv ggurkash kabi yullar bilan erishish mumkin. Gaz tozalash vdshlmalarini tanlashda ularning texnik — iktisodiy kursatkichlarini inobatga olish zarur. Asosiy kursatkichlar katoriga kuyidagilar kiradi: gazning tozachanish darajasi; kurilmaning gidravlik karshiligi; tozalash uchun elektr energiya, but va suv sarflari; kurilma va gazning tozachash narxlari. Bulardan tashkari, tozachash samaradorligaga ta`sir ztuvchi omillarni

xam inobala olish kerak, ya`ni gazning namligi va kontsentratsiyasi, temperaturasi va kimyoviy agressivligi, changning xossachari (gigroskopikligi, tolatigi, yopishkrkdigi, kurukliti), zarracha ulchamlari, uning fraktsiya tarkibi va hakazo. Shuning uchun, bu turdagi kurilmachar gazsimon turli jinsli sistemalarni dagach, dastlabki tozachash uchun, sung esa elektrofil`tr va engli fil`trlarda tulik. tozachash maksadida ishlatiladi. Undan tashkari, bunday dagach tozalash ventilyator parraklarini emirilishdan saklaydi. Mayda zarrachali, uzun tolali va engil changli gaz aralashmalarini tozalash uchun fil`trlar ishlatiladi. Fil`trlarning teshiklari mayda bulganligi uchun gaz undan utib, chung esa ushlanib koladi. Fil`trlovchi tusik sifatida paxtali ip va jun materiallar, sochiluvchan (kum, aktivlangan kumir) va kerakli materiallar ishlatiladi. Gazlarni tozalash uchun engli fil`trlar kup ishlatiladi. englar kobik ostidagi trubali tusiklarga maxkamlanadi. Changli gaz fil`trlanadi. Changlar va mayda zarrachalar fil`tr englarnining teshiklarida koladi. Vakt utishi bilan chang katlami kupayib fil`tr tusiklarning karshiligi ortadi va natijada kurilmaning unumdorligi kamayadi. Shuning uchun vakti-vakti bilan silkituvchi kurilma yordamida silkitilib changlar tukiladi va shnek orkali tashkariga chikariladi. Ba`zi fil`trlar silkitish bilan birga gaz yunalishiga karama-karshi yunalishda xavo bilan puflab tozalanadi. Bunday fil`trlarning engini diametri 20-25 sm, uzunligi 2,5-4 m bulib, bir necha sektsiyalardan iborat buladi. Agar fil`trning englari paxtali gazlamadan bulsa, u 65°S gacha, junli gazlamadan bulsa 80-90°S gacha ishlaydi. Kamchiligi: englar tezda ishdan chikadi va teshiklari berkilib koladi; yukori xaroratli gazlarni tozalash mumkin emas. Yukori xaroratli gazlarni tozalash uchun junli gazlamalarga kapron tolalaridan kushib tayyorlanadi. Fil`tr englari sifatida shisha tolali materiallar xam ishlatiladi.Yukori xaroratdagi changli gazlarni tozalash uchun govaksimon patronlari metallokeramikadan tayyorlangan fil`trlar ishlatiladi.Changli gaz fil`trlovchi elementlardan utib uning yuzasida va teshiklarida ushlanib okoladi. Tozalangan gaz kurilmaning yukori kismidan chikib ketadi. Fil`trlovchi elementlarning govaklari tulib kolgandan keyin ular chikilgan xavo yoki tozalangan gaz bilan puflab regeneratsiya kilinib yana kaytadan tozalash tsikli davom ettiriladi. Sanoatda kupincha toza xavo olish uchun moyli gaz fil`trlar kullaniladi. Bu fil`trlar bir necha xil kasetali yacheykalardan iborat. Fil`trning yacheykasi metall kutichasidan iborat bulib, uning ikki yon tomoni tur bilan berkitilgan kuticha metall xalkachalar bilan tuldirilgan. Changli gaz tur orkali berilganda changlar xalkachalarning yuzasiga yopishib, tozalangan gaz esa tur orkali chikib ketadi. Xalkalarning ustki kismiga vistsin (mashina yogi glitserin) surtiladi. Moyli fil`trlarda xavo 99% gacha tozalanadi. Yukori xaroratli va fizik-kimyoviy usullar bilan gazlarni changdan tozalash uchun donador material katlamiga ega bulgan

fil`trlardan foydalanish maksadga muvofik buladi. Bunday fil`trlarda nasadka sifatida shagal, kum, shlak, kipik, rezina va plastmassali mayda uvoklar, turli ishlab chikarish chikindilari ishlatilishi mumkin. Elektrofil`trlar. Changli gazlar tarkibidagi kattik zarrachalarni elektr maydon ta`sirida chuktirish boshka chuktirish usullariga karaganda kup afzalliklarga ega. Elektrofil`trlar yordamida gaz tarkibidagi eng kichik zarrachalarni ushlash mumkin. Bunday kurilmalarda gaz aralashmalarini ajratish darajasi 99% gacha etadi. Elektrofil`trlarning gidravlik karshiligi 100-150 Pa gacha buladi, Changli gazning xarorati - 20 dan +500°S gacha bulishi mumkin. Elektrofil`trning kamchiligi: yukori metall ushlashlik; ulchamlari katta; ish rejimining uzgarishiga ta`sirchan; changning portlash va ut olish xavfsizligini ta`minlashga yukori kapital sarfi katta bulganda foydalanish maksadga muvofik buladi. Tarkibida kattik zarrachalari bulgan gaz okimi yukori kuchlanishli elektr maydondan utganda ionizatsiya xodisasiga uchraydi. Ya`ni uning molekulalari musbat va manfiy zaryadlangan zarrachalarga ajraladi. Bunda butunlay ionlashgan gaz katlami chuglanib nur va charsillanib ovoz chikaradi. Bu sim nurlanuvchi elektrod deyiladi. Manfiy zaryadlangan changning elektronlari nurlanuvchi elektroddan musbat zaryadlangan chuktirish elektrodlari tomon xarakat kilganda uz yulida kattik zarrachalarga uchraydi va ularni zaryadlaydi. Zaryadlangan zarrachalar chuktirish elektrodiga yakinlashganda uzining zaryadini beradi va ogirlik kuchi ta`sirida chukadi. Elektrofil`trlar yukori kuchlanishli uzgarmas tokda ishlaydi. Elektrofil`trning nurlanuvchi elektrodlari tok manbaining manfiy kutbiga, chuktiruvchi elektrodlari esa musbat kutbiga ulanadi. Chuktirish elektrodining tayyorlanishiga karab trubali va plastinali elektrofil`trlar buladi, birok ularning ishlash rejimida printsipial farki yuk. Elektr chuktirish kurilmasining ishlash printsipi changni gazlarning xususiyati, tarkibi va xaroratiga boglik. Xarorat va xavoning molekulyar ogirligi ortishi bilan sistemadan utayotgan tokning mikdori kupayib boradi. Chang zarrachalarining kattaligi kamayishi bilan kurilmaning foydali ish koeffitsienti kamayadi. Gaz tozalaydigan kurilmalarni tanlash. Gaz tozalaydigan kurilmalarni tanlashda kuyidagi asosiy faktorlarga axamiyat berilishi kerak: chang zarrachasining ulchami, uning tozalanishi lozim bulgan gaz tarkibidagi kontsentratsiyasi va zarur bulgan tozalash darajasi. Yukori kontsentratsiyali gazlar uchun xamda kattik faza muxim maxsulot xisoblanganda, tozalashning kuruk usullaridan foydalanish maksadga muvofik buladi. Gazni tozalash darajasiga bulgan talab atmosfera xavosi tozaligining zarur bulgan sanitariya-gigena normalari bilan texnologiya uskunalarining ishlash shartlari bilan boglik

buladi. Gaz tozalaydigan kurilmalarni va ularning materiallarini tanlashda gaz tarkibida namlik va agressiv komponentlarning borligi, ularning mikdori va xarorati xisobga olinadi. Tozalashning tegishli darajasi kurilmaning turini, konstruktsiyasini va ulchamini tugri tanlash va uni tugri ishlatish orkali erishiladi. Chang ushlashni yaxshilash odatda kurilmaning ulchamini yoki uning energiya xajmini kupaytirishni talab kiladi. Masalan, engli fil`trlar, chuktirish kameralari, elektrofil`trlar gazning tezligi kam bulganda, ya`ni kurilmaning ulchami katta bulganda ancha samarali ishlaydi. Chang ushlagichning tegishli turini tanlashda uning imkoniyatlari xisobga olinishi kerak. Changli kameralar, tsiklonlar va boshka inertsion chang ushlagichlar arzon va tuzilishi oddiy, birok ular gaz tarkibidagi fakat katta zarrachalarni ushlashi mumkin. engli fil`trlar va elektrofil`trlar yordamida gaz tozalashning yukori darajasiga erishiladi, bunda aralashma tarkibidagi mayda zarrachalar xam tutib kolinadi, birok gazni tozalashda oldin ma`lum xaroratgacha isitish talab kilinadi. Katta tezlik bilan ishlaydigan gaz yuvuvchi kurilmalar ishlatilganda gaz tarkibidagi juda kichik zarrachalarni ushlash imkoniyati paydo buladi, birok ularni ishlatish uchun kup energiya talab kilinadi. Nam chang ushlagichlar ishlatilganda xosil bulgan suspenziyalarni kayta ishlashga xamda kurilmalarni korroziyadan ximoya kilishga axamiyat beriladi. Zarur bulgan tozalash darajasiga kura gaz aralashmalarini ajratish bir yoki bir necha boskichli bulishi mumkin. Gazlarni birlamchi, ya`ni katta ulchamli chang zarrachalaridan ajratishda, bir boskichli tozalash usulidan foydalaniladi. Birlamchi tozalashni amalga oshirish kiyinchilik tugdirmaydi. Gazlarni uta mayda zarrachalardan ajratishda tozalashning kup boskichli tasviridan foydalaniladi. Birlamchi tozalash uchun bir yoki bir necha chang ushlagich kurilmalari ishlatiladi, sungra nozik tozalash kurilmalaridan foydalaniladi. Gazlarni nozik tozalash kurilmalariga yukori talablar kuyiladi. Odatda gazlarni nozik tozalash maksadida engli fil`trlar, elektrofil`trlar va uyurmali chang tutgichlar ishlatiladi.

Adabiyotlar: 1. Abdullaev O., Toshmatov Z., Uzbekiston ekologiyasi bugun va ertaga. T. Fan, 1992 y. 2. Rafikov A.A., Geoekologik muammolar. T.Ukituvchi, 1997, 112b. 3. Otaboev Sh., Nabiev M. Inson va biosfera. T.Ukituvchi, 1995, 320 b. 4. Tuxtaev A.S. ekologiya. T.Ukituvchi, 1988, 192b. 5. Shodimetov Yu. Ijtimoiy ekologiyaga kirish. T.Ukituvchi, 1994. 6. www.ziyonet.uz

O'xshashlar

Atmosfera xavosini tozalash usullari

Changlarni xo`llash usuli bilan tozalash

Tozalash jarayoni va qurilmalarini modellashtirish asoslari

Changlarning asosiy xossalari va ularni tozalash effekti

Tuproq ekologiyasi, uni tozalash va tiklash biotexnologiyalari