Озиқ-овқат ва озуқа махсулотлари ишлаб чиқаришда биотехнология - Biotexnologiya - Referatlar

Озиқ-овқат ва озуқа махсулотлари ишлаб чиқаришда биотехнология

Yuklangan vaqt:

20.09.2019

Ko'chirishlar soni:

0

Hajmi:

224 KB

Ko'chirib olish

Озиқ-овқат ва озуқа махсулотлари ишлаб чиқаришда биотехнология Режа: 1. А минокислоталар ишлаб чиқариш 2. Лизин ишлаб чиқариш 3. Глутамин кислота ишлаб чиқариш 4. Натрий глутамат тайёрлаш 5. Фойдаланилган адабиётлар

А минокислоталар ишлаб чиқариш Кейинги йилларда халқ хўжалиги ва тиббиётда турли хил аминокислоталар кенг миқёсда қўлланилмоқда. Асосан улар оқсилли озуқаларнинг тўйимлилигини оширишда катта аҳамият касб этади. Баъзи бир озиқ- овқат ва озуқа маҳсулотлари ўзида алмашинмайдиган аминокислоталарни хусусан, лизинни етарли миқдорда сақламайди. Бундай маҳсулотларга маккажўхори, буғдой, гуруч ва бошқаларни мисол қилиб келтириш мумкин. Саноат асосида ишлаб чиқарилаётган аминокислоталар озуқа тўйимлилигини ошириш мақсадида соф ҳолда ёки бошқа ингридиентлар билан комбинирланган (аралаштирилган) ҳолатда озуқа таркибида қўлланилади. Шунинг учун ҳам аминокислоталардан фойдаланишганда озуқада оқсиллар миқдорининг сақлашини ошириш имконияти вужудга келади. Сунъий аминокислоталарни қўллаш табиий озуқалар сарфини иқтисод қилишга олиб келиши илмий ва иқтисодий асослаб берилган. Аминокислоталардан нафақат қишлоқ хўжалигида ҳайвонлар озуқаларининг таркибида балки, озиқ- овқат саноатида ҳам кенг фойдаланиш мумкинлиги исботланган. Улар шунингдек, қатор полимер хом ашёлар тайёрлашда масалан, синтетик тери, қатор махсус толалар ва озиқ- овқат маҳсулотларини қадоқлаш учун плёнкалар тайёрлашда ҳам ишлатилади. Баъзи бир аминокислоталар ёки уларнинг ҳосилалари инсектицид таъсири ўрганилган. Метионин ёки  -аминомой кислота доривор воситалар сифатида кенг қўлланилади. Аминокислоталардан халқ хўжалигининг турли соҳаларида кенг фойдаланилишини Япония мамлакати мисолида яққол кўриш мумкин. Японияда бутун мамлакат бўйича ишлаб чиқариладиган аминокислоталарнинг 65% -и озиқ-овқат ишлаб чиқариш соноатида, 18% ини чорвачиликда, 15%- ини тиббиёитда ва 2%- и турли хил соҳаларда 2

қўлланилади. Айни вақтда жаҳон миқёсида аминокислоталар ишлаб чиқариш йилига бир неча миллион тоннани ташкил этмоқда. Жаҳон миқёсида L- глутамин кислота, L-лизин, DL-метионин, L-аспарагин ва глицин ишлаб чиқариш етакчи роль ўйнайди. Аминокислоталарни олишнинг асосий усуллари қуйидагилар ҳисобланади:  ўсимлик хом ашёлари оқсили гидрольизатларидан экстракциялаш;  кимёвий син т ез;  ўсувчи ҳужайралардан микробиологик синтез;  микроорганизмлардан ажратилган ферментлар ёки иммобилланган микроб ҳужайраларидан фойдаланиш. Япония мамлакати мисолида аминокислоталарни олишнинг қуйидаги усулларини келтириш мумкин ( 2.10 -жадвал). Микробиологик синтез асосида кўплаб аминокислоталарни олиш айни вақтда истиқболли ва иқтисодий самарали усул ҳисобланади. Аминокислотларни микробиологик синтез қилиш ташқари юқорида келтирилганидек, ўсимлик ва ҳайвон хом ашёлари сақлаган табиий оқсиллар гидрольизи йўли орқали олиш мумкин. Бу усул кўҳна усуллардан бири ҳисобланиб, унинг асосий камчиликларидан бири оқсилли озуқа ёки озиқ- овқат маҳсулотлари сифатида ишлатиладиган хом ашёлардан фойдаланишдир. Масалан, Жанубий- шарқий Осиёда натрий моноглумат соя шротидан олинади. Шу каби бир қатор хом ашёлардан бу усулда аминокислоталар олиш иқтисодий самара бермайди. Аминокислоталарни кимёвий синтез қилиш етарли даражада самарадор бўлиб, юқори автоматизациялаш орқали узлуксиз ишлаб чиқаришни ташкил этиб, хоҳлаган тузилишли бирикмани олиш имкониятини беради. Бунда озиқ- овқатда ишлатилмайдиган хом ашёлардан фойдаланилади ва катта миқдордаги маҳсулотни ташкил этади. Бироқ бу жараёнлар кўп босқичли бўлиб, улар мураккаб асбоб-ускуналарни талаб этади. 3

1-жадвал . Японияда аминокислоталар ишлаб чиқариш усуллари ва бир йилдаги ҳажми (1977 й.) Аминокислоталар Ишлаб чиқариш усули Ишлаб чиқариш ҳажми, т/йил Аланин Ф,Х 150-200 Аргинин М, Х, Г 100-300 Аспарагин кислота Ф 1000 Аспарагин Х, Г 10-50 Цитруллин М, Х 10-50 Ц и стеин Г 1-10 Цистин Г 100-200 Глицин Х 5000-6000 Глутамин кислота М 100000 Гистидин М, Г 100-200 Гомосерин М 10-50 Оксипрольин Г 10-50 Глутамин М 200-300 Изолейцин М, Г 10-50 Лейцин М, Г 50-100 Лизин М 15000 Метионин Х 60000 - 70000 L-метионин М 100-200 Орнитин М, Г 10-50 Фенилаланин М, Х 50-100 Прольин М, Г 10-50 Серин М, Г 10-50 L-треонин М 50-100 DL-, L-триптофан Х, Ф 100 Тирозин М, Г 10-100 Валин М 50-100 ДОФА Ф 0,1 Изоҳ: Ф-ферментатив синтез; Х-кимёвий синтез; М-микробиологик синтез; Г-ўсимлик хом ашёлари ва ҳайвон оқсили гидрольизатларидан экстракциялаш йўли орқали; ДОФА- диоксифенилаланин. Бу усулнинг асосий камчилиги эса аминокислотанинг фақатгина рацемик шаклини олиш мумкинлиги ҳисобланади. Паррандачиликда кенг қўлланиладиган LD-метионинни бу усулда олиш яхши йўлга қўйилган. 4

Кейинги йилларда аминокислоталарни олишнинг кимёвий- микробиологик комбинирланган усули кенг қўлланилмоқда, бунда дастлабки бирикма кимёвий реакция натижасида олинади кейин эса микроорганизмлар ичида махсус штаммларнинг ферментатив фаоллиги ҳисобига охирги босқич амалга оширилади. Аминокислоталарни микробиологик усулда синтез қилиш кўпчилик микроорганизмларнинг озуқа муҳитида ушбу маҳсулотларни юқори даражада тўплашига асосланади. Микроорганизмлар орасида юқори даражада глутамин кислота ҳосил қилиш хусусиятига эга бўлган қатор бактериялар, ачитқи ва замбуруғ турлари мавжуд. Ўрганилган кўпчилик микроорганизмларнинг штаммлари, уларнинг систематик ҳолатига боғлиқ бўлмаган ҳолда L-аланин ва глутамин кислотани кўп миқдорда синтез қилиши аниқланган. Жуда кўплаб штаммлар эса аспарагин кислота, лейцин, валин, изолейцин ва лизинни жуда кам миқдорда синтез қилиши ўрганилган. Микроорганизмларнинг аминокислоталар тўплаш хусусияти ва турлараро корреляцияси қатъий кўринишда бўлмайди. Аминокислота продуцентларининг кўпчилиги грамманфий спорасиз бактериялар бўлиб, улар Corynebacterium , Micrococcus , Arthrobacter , Brevibacterium туркумларига мансубдир. Лизин ишлаб чиқариш 5

Маълумки, лизиннинг икки хил оптик фаолликдаги D-L-шакллари мавжуд: Лизин (  диаминокапрон кислота) : С 6 Н 14 N 2 O 2 Лизин одам ва ҳайвонлар организмида қатор ўта муҳим биокимёвий функцияларни бажаради: ҳужайрада кальций транспорти, овқат ҳазм қилиш ферментлари секрециясини ва умумий азот нисбатини оширишни таъминлайди ва ҳ.к. Лизиннинг продуцент микроорганизмлари, ауксотроф бактерияларнинг Brievibacterium , Micrococcus , Corynebacterium каби гомосеринга муҳтож мутант туркумлари ҳисобланади. -расм. Бактериялар томонидан лизин синтез қил инишининг чизмаси : 1-аспартаткиназа; 2-аспарагин кислота ярим ал ь дегид дегидрогеназа; 3- гомосериндегидрогеназа; 4-гомосеринкиназа; 5-треониндегидрогеназа; Қ ўш чизиқлар – репрессия механизми; Битталик чизиқлар – ингибирланиш механизми. Лизиннинг озиқ -ов қат саноатида қўлланилиши ма ҳ сулотларнинг сифатини яхшилаб, уларнинг биологик қийматини оширади. Шунингдек, лизин ҳайвонлар оз у қасидаги энг танқис аминокислоталар дан ҳисобланади. 6

Ҳ айвонлар оз у қа рационига лизиннинг 0,1-0,4% миқдорида қўшилиши оз у қанинг қийматини кескин оширади ва шу билан бирга уларнинг сарф бўлиш миқдорини қисқартиш имконини беради. Россияда лизин продуценти сифатида Brievibacterium туркумларидан фойдаланилади. Лизин продуценти-ауксотроф - биотин, тиамин, треонин ва метионинга талабчан бўлади. Саноат асосида лизин ва бошқа хил аминокислоталарни олиш, қатъий режимдаги асептик шароит, стерил озуқа муҳити ва продуцентнинг тоза культурасидан фойдаланишни талаб этади. Лизин олишнинг технологик жараёнлари қуйидаги босқичлардан иборат ( 2.1 -чизма):  экиш материалини олиш;  оз у қа муҳитини тайёрлаш ва стериллаш;  барча ускуналар, коммуникация ва ҳавони тайёрлаш ҳамда стериллаш;  ферментация;  L-лизинни ажратиш. Лизин чиқарувчи биокимёвий заводларда экиш материалини тайёрлаш нинг даврий усулда амалга оширилади. Дастлабки культура ГПА (гўшт пептонли агар) қаттиқ оз у қасида пробиркаларда 28-30 0 С ҳароратда бир сутка давомида ўстириб олинади. Ўсган культуралардан микроорганизмлар суспензияси стерил суюқ оз у қа муҳитига (колбаларга) ўтказилади ва микробиологик тебратгичда (180-200 тез/мин) бир сутка давомида 29-30 0 С ҳароратда ўстирилади. Бу оналик экиш материали деб ҳам аталади. Сўнгра оналик экиш материали тайёрлаш колбаларидан культуралар экиш колбаларига олинади, бунда колбадаги озуқа муҳитининг 5% миқдори ҳажмида оналик экиш материали солинади. 7

1-чизма. Лизин ишлаб чиқаришнинг технологик чизмаси Экиш колбаларида ҳам культуралар 30 0 С ҳароратда 1 сутка давомида микробиологик тебратгичда ўстирилади. Шундан кейин экиш материали колбалардан культураларни нг аэрация ҳолатида аралаштириб ўстириш амалга ошириладиган инокуляторга олинади ва 29-30 0 С ҳароратда бир сутка давомида ўстирилади. Экиш материалини олиш 8

Экиш материалини олиш учун озуқа муҳити таркиби: меласса (3-5%), маккажўхори экстракти (2,5-3,0%) ва ош тузи сақлайди. рН 7-7,2 гача бўлиши HСl нинг 20% ли эритмаси орқали таъминлаб турилади. Инокулятордаги озуқа муҳити таркиби ферментацион озуқа муҳити таркибига яқинроқ бўлиши зарур. Озуқа муҳити тайёрлаш ва стерилизациялаш Лизин продуцентларини ўстириш учун таркибида меласса, маккажўхори экстракти ёки бўр ва ўстириш моддаларини сақловчи муҳитдан фойдаланилади. Углероднинг асосий манбаи меласса бўлиб, таркибида термолабил компонент бўлган сахароза сақлайди, шунинг учун уни алоҳида стериллаш талаб этилади. Меласса реакторга солиниб доимий аралаштирилган ҳолда 80 0 С гача ҳароратда қиздирилади ва зарур миқдордаги сахароза миқдори ҳосил бўлгунча сув солинади. Махсус ускуналардаги ҳосил қилинган меласса эритмасига тезда 120- 122 0 С ҳароратгача кучли буғ юборилади ва бу ҳарорат аниқ вақт оралиғида ушлаб турилади. Озуқанинг бошқа компонентлари аралаштирилиб аралаштиргич билан жиҳозланган реакторга қуйилади ва қиздирилади, сўнгра махсус ускунада стерилизация ҳароратида зарур вақт оралиғида ушланиб, кейин совутилади. Кўпик ҳосил қилувчилар баъзан алоҳида стерилланади, бунга сабаб уларнинг озуқа муҳитларга нисбатан юқорироқ ҳарорат ва босимдан стерилланишидир. Лизин олиш жараёнлари қатъий асептик шароитни талаб қилганлиги учун барча ускуналар, реакторлар, коммуникациялар ва ферментацияга бериладиган ҳаво стерилланиши зарур. Ускуналар ва комуникациялар 135- 140 0 С ҳароратда ўткир буғ босими остида амалга оширилади. Бунда стерилизациянинг “совитиш” усулидан яъни бактериоцид газлар (этилен) ва кимёвий реагент эритмаларидан (формалин, хлор тутган бирикмалар ва ҳ.к.) 9

фойдаланиш мумкин. Совуқ стериллаш амалга оширилгандан сўнг кимёвий реагентлар қолдиқлари стерил сувда ювиб ташланади. Ферментация Лизин продуцентларини саноат асосида ўстириш 50-100м 3 ҳажмли ферментёрларда даврий ўстириш усулида амалга оширилади. Ферментёрга солинган стерил озуқа муҳитининг 5-6 фоизи миқдорида экиш материали солинади. Ферментёрнинг умумий бандлик бирлиги 0,75 ни ташкил этиши лозим. Ферментаторга экишдан кейин бирданига стерил ҳаво юборилади ва 50 0 С ҳароратгача қиздирилади. 1 ҳажм ҳаво 1 л озуқа муҳити ҳажмига минутига 0,12-0,13 МПа босимда бериб турилади. Ферментация жараёни 28-29 0 С ҳароратда узлуксиз аралаштириш ва аэрация шароитида 48-72 соат давомида олиб борилади. Кўпиксизлантирувчи воситалар даврий (вақти-вақти билан) қўшиб турилади, озуқа муҳити рН даражаси эса вақти-вақти билан 25% аммиак эритмаси ёки 15% ўювчи калий эритмасидан қўшиш орқали мўътадиллаштирилиб турилади. Ферментация орадан 58-72 соат вақт ўткач тугалланади ва культурал суюқлик мақсаддаги маҳсулотни ажратиш учун кейинги босқичга юборилади. L  лизин ажратиш Культурал суюқликдан тайёрланишга боғлиқ ҳолда турли хил микробиологик препаратлар: лизиннинг суюқ концентрати (ЛСК), лизиннинг қуруқ озуқа концентрати (ЛОК) ва кристалл лизин олиш мумкин. Ушбу препаратларни олиш технологиялари ҳар хил. 2.1-чизмада лизиннинг уч хил препаратлари: СЛК, ЛОК ва кристалл лизин олиш акс эттирилган. Культурал суюқликдан 10-13% қуруқ модда сақловчи микробиологик концентратлар (СЛК ва ЛОК) олиш учун рН даражаси 5,0 гача хлорид кислотада нордонлаштирилади ва лизинни барқарорлаштириш учун 0,15% натрий бисульфит эритмаси қўшилади. 10

Сўнгра вакуум буғлантириш ускунасида барқарорлаштирилган культурал суюқлик, қуруқ модда миқдори 35-40% қолгунча буғлантирилади. Олинган суюқ лизин концентрати ҳайвонлар озуқаларини бойитиш учун қўлланилиши мумкин. Қуруқ концентратни (ҚЛК) олиш учун, суюқ концентрат (СЛК), иссиқлик остида пуркаб қуритгич мосламада 5-6% намлик қолгунча қуритилади. Қуруқ озуқа лизин концентрати жуда гигроскопик бўлади, шунинг учун қуритилгандан сўнг тезда полиэтилен қопчаларда қадоқлаш лозим. Суюқ лизин концентрати суяк уни, озуқа ачитқилари, буғдой кепаги ва бошқалар билан биргаликда қуритилганда кичикроқ гигроскопик ва сочилувчан озуқа лизин концентратини олиш мумкин. Кристалл лизин культурал суюқликдан ион алмашинув усулларидан фойдаланилиб ажратилади. Культурал суюқликдан биомасса центрифугалаш ёки фильтрлаш орқали ажратилади. Лизин фильтратдан КУ-2 ёки КБ-4П-2 маркали ион алмашинув смоласида сорбцияланади. Ион алмашинув колонкаси ювилгандан сўнг лизин сувда 0,5-5,0% ли аммиак сувида ювиб олинади. 1-2% лизин сақловчи элюат хлорид кислота ёрдамида рН-4,9-5,0 гача нордонлаштирилади ва лизин миқдори 30-50% бўлгунча вакуум буғлантириш ускунасида буғлантирилади. Лизинга хлорид кислота таъсир эттирилганда монохлоргидрат лизин ҳосил бўлади ва 10-12 0 С ҳароратгача совутилганда сарғимтир рангли кристаллар кўринишини намоён қилади. Монохлоргидрат лизин кристалларидан юқори даражада тоза лизин олиш учун унинг таркибидаги кераксиз аралашмаларни ва ранг берувчи моддаларни ажратиб ташлаш зарур. Бунинг учун кўп босқичли, ҳамда этил спирти ёрдамида қайта кристаллизациялаш каби жараёнлардан фойдаланилади. Тоза лизин озиқ-овқат саноатида, тиббиётда ва бошқа мақсадлар учун қўлланилиши мумкин. Кристалл лизин қоғоз қутиларда қадоқланади. 11

Глутамин кислота ишлаб чиқариш Глутамин кислота (  аминоглутар кислота): COOH C NH CH CH HOOC     | 2 2 2 Алмашинмайдиган аминокислоталар қаторига кирмасада, ўсимл ик ва ҳайвон оқсилларининг энг зарурий аминокислоталаридан бири ҳисобланади. Унинг асосида одам организмининг мўътадил ривожланиши учун зарур бўлган кўплаб физиологик фаол бирикмалар синтез бўлади . Глутамин кислота буйрак ва жигардаги турли хил бузилишлардан ҳимоя қилувчи омил сифатида хизмат қилиш қобилиятига эгадир, шунингдек, дориларнинг фармакологик таъсирини ошириш ва турли хил моддаларнинг заҳарли (токсик) таъсирини камайтиради. Мана шунга асосан у тиббиётд а кенг кўламда қўлланилади. Шунингдек, глутамин кислотанинг мононатрий ли тузи - натрий глутаматдан ҳам кенг фойдаланилади. Бу бирикма кўпгина оз у қа ма ҳ сулотлари таъмини тузатиш, шунингдек, консерваланган махсулотларнинг таъмини узоқ вақт давомида бир меъёрда сақла ни б тури ли шини ҳам таъминлайди. Кўпчилик мамлакатларда натрий глутаматдан сабзавотлар, балиқлар ва гўштли ма ҳ сулотларни консервалашда кенг кўламда фойдаланилади. Глутамин кислотани ишлаб чиқаришнинг самарали ва истиқболли усулларидан бири - микробиологик синтез ҳисобланади. Глутамин кислота синтез қилиш қобилиятига эга бўлган маълум микроорганизмлар орасида ишлаб чиқариш аҳамиятига эга бўлганлари Micrococcus ва Breviebacterium туркумига мансуб бактериялар ҳисобланади. Ушбу кичик, граммусбат, айланасимон ёки овалсимон бактериялар ўзига хос хусусиятига кўра биотин ёки тиаминга талабчан бўладилар. 2.2-расмда Corynebacterium gluhamicum бактериясининг глутамин кислота биосинтези чизмаси келтирилган. Умуман, глутамин кислотани саноат асосида ишлаб 12

чиқаришнинг лизин ишлаб чиқаришдаги каби кўплаб умумий техник жараёнлари мавжуд. Улар қуйидаги босқичлардан ташкил топган (2.3-расм):  экиш материали олиш;  озуқа муҳити тайёрлаш ва стериллаш;  ферментация;  кристалл ҳолдаги моддани ажратиб олиш;  қуритиш, қадоқлаш ва ўраш. 3 -расм. Corynebacterium gluhamicum бактериясининг глутамин кислота биосинтези чизмаси Глутамин кислота олиш учун углерод манбаи сифатида глюкоза, сахароза, крахмал гидрольизатлари, меласса ва гидроль хизмат қилиши мумкин. Углеводлардан ташқари хом-ашё сифатида углеводородлар (метан, этан, нефтнинг н-парафинлари), шунингдек, сирка, фумар кислоталар ва бошқа маҳсулотлардан фойдаланиш мумкин. Озуқа муҳитида азот манбаи сифатида 1,5-2,0% миқдорида мочевинадан фойдаланилади, аммо кўп миқдорда солинмасдан талаб даражасида қўшилади ва бунда озуқанинг мочевина сақлаши 0,8% дан ошиб кетмаслиги 13

лозим. Кўпинча мочевинага қўшимча сифатида азот манбаи бўлган аммоний сульфат (NH 4 ) 2 SO 4 ва аммоний хлорид (NH 4 Cl) 0,5% гача ёки аммиакнинг сувли эритмаси қўлланилади. Озуқа муҳитида культураларнинг мўътадил ўсиб ривожланиши учун юздан ёки ўндан бир фоиз ҳисобида калий (KH 2 PO 4 ҳолида), магний (MgSO 4  7H 2 O), марганец (MnSO 4  4H 2 O), шунингдек, озуқа муҳит рН ини мўътадиллаштириш (рН 7-7,2) мақсадида унга бўр қўшиш зарур бўлади. Глутамин кислота биосинтезини оширувчилар сифатида биотин, тиамин, баъзи бир антибиотиклар (пенициллин, тетрациклин), спирт ва сирт фаол моддалар таъсир этиш хусусиятига эга. Аммо, биостимуляторлар миқдорини қатъий равишда назорат қилиш лозим бўлади. Чунки уларнинг юқори даражали миқдори масалан, биотин биомасса ўсишини тезлаштирсада, глутамин кислота ҳосил бўлишини пасайтиради. Экиш материалини тайёрлаш Экиш материалини тайёрлаш оддий лаборатория шароитида амалга оширилади: дастлаб пробиркаларда, сўнга колбаларда микробиологик тебратгичда, кейин 2-5 куб ҳажмли экиш ферментёрларида ўстирилади. Ўстириш ҳарорати 28-30 0 С, озуқа муҳитининг рН даражаси 6,8-7,5; ўстириш давомийлиги эса ҳар бир босқичда 24 соатни ташкил этади. 14

4-расм . Глутамин кислота ишлаб чиқаришнинг технологик чизмаси Ферментация Ферментация 50 куб ҳажмли ферментёрларда кучли аэрацияда ва 28- 30 0 С ҳароратда олиб борилади. Ўстириш давомийлиги 2-3 суткага чўзилади. Бу вақт оралиғида озуқа муҳитида 50 г/л гача глутамин кислота тўпланади. Культурал суюқликдан биомасса фильтрлаш ёки центрифугалаш орқали ажратиб олинади, культурал суюқлик эса вакуум-буғлатиш ускунасида буғлантирилади. Кристаллизациядан кейин глутамин кислота ажратилади. Янада тозароқ маҳсулот олиш учун одатда қайта кристаллизациялаш усули қўлланилади. Культурал суюқликдан глутамин кислотани ажратиш учун ион 15

алмашиш усули ҳам ишлаб чиқарилган бўлиб, бунда КУ2-смоласига сорбцияланади. Смолага сорбцияланган глутамин кислота колонкадан 0,5-5,0% ли аммиакли сув ёрдамида ювиб олинади. Олинган элюатга фаол кўмир билан ишлов берилади ва 40 0 С ҳароратли вакуум остида ҳажми 3-5 маротабагача камайгунча қуюлтирилади. Сульфат кислотада нордонлаштирилган (рН 3,2 гача) эритма 4 0 С ҳароратгача совутилади ва бунда глутамин кислотанинг кристаллизацияланиши амалга ошади. Қайта кристаллизацияланган маҳсулотда асосий модда (глутамин кислота) 99,6% ни ташкил этади. Натрий глутамат тайёрлаш Натрий глутамат: COONa NH CH CH HOOC    )2 (2 2  техник глутамин кислотадан олинади. Кислота кристаллари сувда эрийди, сувли эритмага фаол кўмир билан ишлов берилиб, 60-70  С ҳароратда кристаллар эриши тўлиқ таъминланади. Кейин глутамин кислота эритмаси 45-50% ли NaOH эритмаси билан рН-6,8 бўлгунча нейтралланади ва шундан кейин фильтрланади. Фильтрат вакуум - буғлатиш ускунасида 40-50  С ҳароратда буғлантирилиб, сўнгра совутилади. Кристаллизация паст ҳароратда 3 сутка давомида амалга оширилади. Натрий г лутамат кристаллари дастлабки эритмадан центрифугада ажратилиб , иссиқ ҳавода қуритилади. Тайёр маҳсулот 98% асосий мод д а (натрий глутамат) сақлайди. Фойдаланилган адабиётлар : 16

1. Безбородов А.М. Биотехнология продуктов микробного синтеза. М., «Агропромиздат» 1991. 240 с. 2. Биотехнология: Учеб. пособие для вузов. В 8 кн. /Под ред. Н.С.Егорова., В.Д.Самуилова. Кн. 6: Микробиологическое производства биологически активных веществ и препаратов/ Быков В.А., Крылов И.А., Манаков М.Н. и др. - М.: Высш. шк., 1987. - 143 с. 3. Бакай С.М. Биотехнология обогащения кормов мициальным белком. Киев. Урожай 1987. 4. Бабаев А.А. – Биотехнология. М., Наука, 1984. 5. Воробьева Л.И. Промышленная микробиология. М., Изд-во МГУ, 1989. 6. Давранов Қ . Микроблар дунёси. Тошкент: ТошДАУ, 2001. 185 б. 7. Давранов Қ ., Хўжамшукуров Н. Умумий ва техник микробиология. Тошкент, ТошДАУ, 2004. 279 б. 8. Еликов П.П. Основы биотехнологии. С.п.б. Иф. «Наука», 1995. 9. www . bio . com 10. www . bio . org 11. www.molbio.ru 17

O'xshashlar

Озуқа витаминлари ва антибиотиклар ишлаб чиқариш

Аминокислота ва органик кислотлар ишлаб чиқариш

Ферментлар ишлаб чиқариш

Аминокислота ва органик кислоталар ишлаб чиқариш

Оқсиллар ва аминокислоталар ишлаб чиқариш технологиялари