Астрофотометрия. Астрофотографик асосий тушунчалар - Astronomiya - Referatlar

Астрофотометрия. Астрофотографик асосий тушунчалар

Yuklangan vaqt:

12.09.2022

Ko'chirishlar soni:

0

Hajmi:

74.5 KB

Ko'chirib olish

Астрофотометрия. Астрофотографик асосий тушунчалар Режа: 1.Астрофотометрия асослари. 2.Астрофотоғрафия. 3.Нурланишни қайд этилиши. 4.Фотоэлектрик қайд қилгич

Ҳозирги вақтда осмон жисмларини ўрганишда фотоғрафик метод ниҳоятда кенг қўлланилади. У визуал кузатишларга нисбатан қуйидаги афзалликларга эга. 1)моментлилик жуда қисқа вақтда давом этадиган ҳодисаларни (масалан, метеорлар ёки сўнъий йўлдошлар) тасвирлаш . 2)Панарамалик бир қанча осмон жисмларини бир вақтда фотосуратга олиш 3)Объективлик -кузатилаётган ҳодисани , объекти улар аслида қандай бўлса, шундайлигича тасвирлаш 4)Интеграллик –ёруғлик таъсирини тўплаш. Экспозиция (фотосуратга олиш вақти оширилган сари фотосуратда секин -аста бу телескопда визуал кузатишда умуман кўринмайдиган энг хира юлдузлар ҳам пайдо бўла бошлайди. 5)Ҳужжатлилик фотопленкаларни ҳужжат сифатида сақлаш ва ундаги тасвирни исталган вақтда ўрганиш имкониятини беради. 6)Кўринадиган спектр соҳасидагина эмас, балки инфрақизил ва ультрабинафша нурларда фотосуратга олиш имконияти бўлади. Астрофотометрия осмон жисмларининг умумимий нурланишини ўрганади. Турли жисмларнинг нурланишини белгиловчи асосий фотометрик катталикларнинг мазмунини эслатиб ўтайлик. Маълумки, ёруғлик энергияси бу ёритгич ҳақида тўлиқ маълумот берувчи бирдан бир асосий далилдир. Шунинг учун бу энаргияни электромагнитнинг турли шкаласида ўлчаш муҳим астрофизик методлардан ҳисобланади. Ёруғлик энергиясини қувватини ёруғлик оқими белгилайди. Бирор маълум юза бўйлаб ёруғлик оқими деб –вақт бирлиги ичида ўтган ёруғлик энергияси тушунилади. Фотометрик катталиклар ичида ёритилганлик маълум юза бирлигига тушаётган ёруғлик оқимини ҳарактерлайди.Ф-ёруғлик оқими ; S юза.Демак, Е =S Ф (1)

Маълумки,ёритилганлик берк контур бўйлаб вақт бирлиги ичида ундан ўтатган ёруғлик ёнергияси шу ёритгични ёрқинлиги дейилади. Ва S = 4  R 2 (2) Ёруғликни равшанлиги деб эса, -Ёриткични маълум йўналиш бўйича бирлик фазовий юзадан таралаётган ёруғлик энергиясига айтилади. Ёритгични равшанлиги -интенсивлик деб юритилади.Бу ерда s юза S =  cos  (3) E =  cos cos B (4) Бу ерда ёритилганлик нормал билан S юза орасидаги бурчак ва L йўналиш ҳосил бўлган ёритилганлик.Ёритилганлик бирлик юза бўлмаса, Е =   B r B  2 (5)  = 2r  (6). Осмон жисмларини визуал ўрганиш XIX аср ўрталаригача давом этди. Бу даврга келиб, эса француз физиклари Физо ва Фуко фотографик эмулсияни ихтиро қилди. Энди эса бу астрономияда қўлланила бошланди. Фотоғрапфик пластинка кумушни тузларидан ташкил топган бўлиб ёруғлик квантлари таъсирида металл кумуш ажралади, ва бу жой қорайиб кўринади. Фотоматериаллар улар ишлатадиган асосларга қараб турлича бўлади. фотопленка  асос плёнка фотопластинка  асос пластинка фотоқогоз  асос коғоз. Оддий фотоғрафик пластинкани сезгирлиги 5500А 0 гача боради.Фотоғрафик пластинкани сезгирлигини ошириш учун махсус ранглар қўшилади ва 6000А 0 га етказилади Бундай фотопластинкалар ортохроматик фотоматериаллар дейилади.Агар  = 7000 А 0 бўлса панохроматик пластинкалар  қ (9000-13000)А 0 бўлса инфрахроматик пластинкалар дейилади.

Фотопластинкалари кўпинча РДГ ни ORWO формада ишлаб чиқилади.Бунда FU-1 FU-2 FU-5 NO-22 No-21 WO-1 WO-2 WP-1 WP-2 Фото ғ рафик материалларни маълум ёру ғ лик энергияси қ айд этилгандан сўнг қ орайиш кам ва кўплигига қ араб ўнга тушган ёру ғ лик энергиясини катталигини билиш колибровка қ илиш дейилади . Қорайиш зичлиги Д , тушаётган ёруғлик оқимига ва экспозиция вақтига пропорционал бўлади , яъни D=( Е ;(t)) D = f(E(t))(7) D = lgI I0 (8) Қорайиш зичлиги нурланиш энергиясига боғловчи эгрилик мазкур фотоғрафик материал учун ҳарактеристик эгрилик дейилади . Фотоматериалга тушаётган оқим lgE 1 ва lgE 2 чарада бўлса , у ҳолда фотоматериални қорайиши чегараси lg ни шкалада олинган ёруғлик оқимига пропорционал ўзгариб боради . 1.Ёруғлик етишмовчи зона 2.Нормал зона. 3.Ёруғлик оқими ортиқча зона. Ҳарактеристик эгри чизиқни m =г давоми Х ўқи билан кесишиб ҳосил бўлган  бурчак фотоғрафик материални контрастлиги деб юритилади.Худди шунингдек микрофотометрлар ҳам ишлатилади. Кўзимиз 3900А-7600А 0 бўлган тўлқинларни яхши кўра олади. Буни қуйидагича тасвирлаш мумкин.  max қ5500А ( яшил нур) кўз кўра олади. Кўриш эгрилигини графигини юқорида нурланишни қайд қилиш қўйи сезгирлик даражаси маълум бўлади. Кўзни кўриш сезгирлиги Еқ10 -19 эргғс

Одам кўзи m к =6 m катталикдаги юлдузларни яхши кўра олади. Ўта сезгирликни ошириш учун Фотоэлектрик қайд қилгичлар ишлатилади. Фотоэлектрик қайд қилгичларни асоси фотоэффектга асосланган. Электронни энеригияси ёки чиқиш иши маълумки, W ч = h  0 (9)  =h W  (10) Электронни уриб чиқариш учун маълум қотишма учун маълум узунликлардаги тўлқин квантлари керак акс ҳолда тоқ ҳосил бўла олмайди. Буни графигини аниқлик учун келтирамиз.Кўзга кўринадиган ва инфрақизил диапазон учун ишқорли фотоқатод яхши сезгирликка эга фотоқучайтиргичларни ишлаш принципи 2 1 n n =  (11) I = i  m (12) Бу ерда n 1 n 2 n n электр сигналари m 1 m 2 m m . юлдуз каталиги .Демак, m 1 - m 2 =-2,5 lg 2 1 n n (13) Рентген қайдқилгичлар Ер атмосферасидан ташқарида бўлиши керак .Рентген нурланиш .15000А 0 -1мм. Демак, Ер атмосфераси бу нурларни ютади. Рентген телескопини ишлаш принципи ионлашган газ асосида ишлайдии Бу вақтда газда чақнаш бўлади Бу чақнашлар Ақраб ва Оққуш юлдуз туркумларида кузатилади. Фойдаланилган адабиётлар: 1. Мартинов Д.Я. Курс обҳей астрофизики.- М., Наука- 1990.

2. Мартинов Д.Я. Курс практическая астрофизики.- М., Наука 1997. 3. Миннарт М. Практическая астрономия.- М., Мир-1991. 4. Собелев В.В. Курс теорической астрофизики.- М., Наука-1985. 5. Шкловский И.С. Звездў. Их рождения, жизнь и смерт.- М.,Наука- 1995. 6. www . ziyouz . uz

O'xshashlar

Астрофотометрия Юлдуз катталиклар шкаласи Погсон формуласи Фототеливизион метод

Астрофизика асослари

Механиканинг асосий конунлари

Спектрографлар ва уларнинг асосий кўрсатгичлари

Астрономиянинг бошка фанлар билан богликлиги