Қурилиш тузилмаларнинг монтаж цикллари ва усуллари - Arxitektura - Referatlar

Қурилиш тузилмаларнинг монтаж цикллари ва усуллари

Yuklangan vaqt:

20.09.2019

Ko'chirishlar soni:

0

Hajmi:

189.390625 KB

Ko'chirib olish

Қурилиш тузилмаларнинг монтаж цикллари ва усуллари Режа: 1. Темирбетон синчли саноат бинолари монтажи 2. Куп қаватли бинолар конструкциялари монтажи

Қурилиш тузилмаларнинг монтаж цикллари ва усуллари Монтаж цикли деб конструкцияни ўрнатиш, лойиха холатга холатга келтиришдаги опреациялар йиғиндисига айтилади. Унинг таркибига конструкцияларни илиш, кўтариш, ўрнатиш жойига олиб бориш, тўғрилаш, лойиха холатга келтириш, вақтинча қотириш, илгакдан бўшатиш ва кран илгакини биринчи холатга қайтариш. Конструкцияларни илиб, жойига олиб бориш, ўрнатиш, тўғрилаш, лойиҳа холатга келтириш ва илгокдан бўшатиш умумий монтаж циклга кетадиган вақтни 50-60% ни, мехнат сарфини эса 70% чага ташкил қилади. Шунинг учун вақтни тежаш ва ўрнатиш аниқлиги ошириш учун конструкцияни эркин харакатини чагараклаш, я o ни конструкция турига қараб монтаж усулини танлаш мақсадга мувофиқдир. Монтаж усули бу конструкцияни лойиха холатга келтиришда, ёки барпо қилишни техник хал қилинадиган жараён. Конструкцияни лойиҳа холатига келтиришнинг уч: эркин, мажбурий ва координатли хили мавжуд (расм 3.22) да конструкцияларни лойиха холатига келтириш усуллари келтирилган. Расм 3.22. Конструкцияларни лойиха холатига келтириш усуллари. а, б-эркин монтаж усули; в, г, д, е, з-мажбурий монтаж усули; q -кўтариб вертикал бўйлаб ўстириш усули; б-кўтариб, горизонтал бўйича ўстириш

усули; в- вертикал йўналтирувчи бўйича монтаж қилиш; г- ҳаво ёрдамида кўтариш; д- конструкцияни устида суриб ўрнатиш; ж- тўла йиғилган конструкцияни бир шарнир атрофида ағанаётган стрела усулда буриш; з- худди шу туртувчи портал усул; 1- домкратлар; 2- ҳаво хайдаш; 3- лебедка; 4- шарнир; 5- «оғаётган стрела» 6 – туртгич. Эркин усулдаги монтажда - монтаж қилинаётган конструкция фазода ҳеч қайси томондан чегараланмайди, я o ни у вертикал ёки горизонтал йўналишда ўстирилади. (расм 3.22.а,б). Эркин усулдаги монтажда фақат конструкцияни ўрнатиладиган сатхда махсус кондуктор, фиксатор ёки манипулятор ёрдамида ўрнаш ўрнига ўрнатибгина ҳаракати чекланади холос. Бу усул универсал, шунинг учун бу услда ҳар қандай турдаги бино ва иншоотлар монтажида қўллаш (фақат унга халақит берувчи конструктив элемент ва жиҳозлар бўлмаганда) мумкин. Мажбурий монтаж усули конструкциянинг харакатини горизонтал ва вертикал йўналишда қат o ий чегаралаб қўяди. Мажбурий монтаж усули тўрт турга бўлинади: конструкциялар монтажини вертикал йўналтирувчи бўйлаб монтаж қилиш (устунлар еки мустахкамлик ядролари бўйлаб). Бу усулга қаватлар епма ва қаватларни кўтариш усули киради. Бунда конструкцияларни кўтариш учун гидравлик домкратлар, кўтаргичлар қўлланилади. Айрим ҳолларда сиқилган ҳаво билан кўтариш усули ҳам мавжуд (цилиндрик резервуарлар қопқоқларини монтаж қилишда) (расм 3.22.в,г). Остидан ўстириш усули – бунда конструкцияларни кўтарилишда чоклар олдин кўтарилган конструкция ости билан янги ўрнатиладиган конструкция устида амалга оширилади, я o ни бино остидан ўстириб борилади. Бунда ҳам турли хил домкратлар ишлатилади. Бу усулда устун, бино синчи ва ҳажмий элементлар монтаж қилинади (расм 3.22.д). Суриб ўрнатиш усули конструкция ёки фазовий блокни конструкциялар устига ўрнатилган махсус рел p с орқали суриб жойига ўрнатилади. Бунда суриш (ғилдиратишда) полиспаст, лебедка ва бошқа

монтаж жиҳозлар қўлланилади. Бундай усулга мисол бўлиб, олдиндан қуйиб қўйилган пойдеворга йирик жиҳозларни ўрнатиш, синч устига йирик ёпма блокини ўрнатиш ёки биноларни силжитиш в.ҳ.к (расм 3.22.е). Буриш усули билан монтаж қилишда конструкциялар радиал усулда мустаҳкам қотирилган ёки харакатланувчи шарнир ёрдамида буриб ўрнатилади. Бунда буриш учун махсус портал, шевр, минора, лебедка ва полиспастлар ёрдам беради (расм 3.22.ж,з). Келгусида координат бўйича монтаж усулини қўллаш режалаштирилган. Бунда конструкцияни ҳаракати бутун монтаж цикли давомида дастур бўйича бажарилади. Бунинг учун дастур билан бошқариладиган механизмлар бўлиши, лойиҳа топшириғи бинони координат бўйича монтажига ҳисоблаб чиқилган бўлиши зарур. Конструкциялар монтажи – бу мутахассислашган поток бўлиб, уни ичига алоҳида ишлардан ташкил топган шахсий потоклар киради. Монтаж ишларини кетма-кетлигини шундай танлаш зарурки, улар бино пардози ёки технологик жиҳоз ўрнатиш имкони яратилсин. Монтаж ишларини кетма-кетлиги бўйича бино синчи монтажи: алоҳида (диференцияланган) ва комплекс (бирлаштирилган) усулларга бўлинади (расм 3.23). Расм 3.23. Қурилиш конструкцияларининг монтаж методлари. а-алоҳида (дифференцияланган); б-комплекс; 1-п-ўрнатиш кетма-кетлиги.

Халқа ичига ёзилган рақамлар ёпма плита монтажи кетма-кетлигини билдиради. Алоҳида усулда монтаж қилишда бир ёки бир неча кран кетма-кет юриб конструкцияларни монтаж қилади. Масалан, бир қаватли саноат биносини констркуцияларни монтаж қилишда биринчи навбатда устунларни монтаж қилиб олинади, иккинчи навбатда кран ости тўсини, ферма (тўсин) ости тўсинларни, ундан сўнг ферма (тўсин) ва ёпмаларни монтаж қилинади. Бу усулни яхши томони уни сифатли ва кам меҳнат талаб қилиниши бўлса, камчилиги қурилиш муддати анча чўзилиб кетади. Бу усул иш ҳажми катта бўлган темирбетон синчли бир қаватли саноат биноларида қўл келади (расм 3.23 а). Комплекс (бирлаштирилган) монтаж усулида краннинг биринчи юришидаёқ битта уячадаги барча конструкциялар монтаж қилиб олинади. Бу усулнинг афзаллиги синч монтажидан кейиноқ девор панеллар монтажини, том ишлари ва технологик жиҳозлар монтажига ўтиш мумкин. Бу усул кўп қаватли бинолар ва иғир турдаги ( мартен цехи в.х.к.) бир қаватли бинолар монтажига қўл келади (расм 3.23 б). Темирбетон синчли саноат бинолари монтажи Бир қаватли саноат бинолари монтажи. Бир қаватли саноат биноларини қайси бир монтаж усулини қўллаб йиғиш, уни конструктив схемаси, технологик жиҳозлар монтажига, бинони тайёрлаш муддати кабиларга боғлиқ. Бир қаватли енгил турдаги саноат бинолари конструкциялари монтажини алоҳида усулда монтаж қилиш мақсадга мувофиқ. Бунда устунлар ўрнагач чокларига бетон қуйиб тўлдириб борилади. Чокдаги бетон 70 % мустаҳкамликни олгач, кран ости ва ферма ости конструкцияларини монтаж қилиш мумкин. Бир қаватли оғир турдаги саноат биноларини эса комплекс усулда монтаж қилинса қўл келади. Бунда шунга эришиш керакки, чокдаги бетон тезроқ ўз мустаҳкамлигини олсин. Монтаж қилишда йўналиш бўйича бўйлама, бунда кран пролет бўйлаб

харакатланади, кўндаланг (секция бўйича) бунда кран пролетга кўндаланг харакатланади (расм 3.24). Расм 3.24. Бир қаватли саноат бинолари монтажида кранларнинг харакатланиши. а-бўйлама; б-кўндаланг. Расм 3.25. Стакан турли пойдеворни монтаж схемаси 1 – занжирли ғилдиракли кран; 2- пойдевор блокини кўтарилгунга қадар ҳолати; 3- пойдевор блок лойиҳа сатхда; 4- тўрт толали строп. Йиғма пойдеворлар монтажи – алоҳида илгарилаган потокда амалга оширилиб, у бинони ер ости қисмини барпо қилиш пайтида амалга оширилади. Пойдеворни ўрнаш ўрни бўйлама ва кўндаланг ўқларни кесишиш жойини иплар орқали аниқланиб, ундан туширилган шовун учидаги пойдевор блоклар эни ва узунлигини ярмига 0,2 м қўшилиб махсус чангак қоқиб аниқлаб олинади. Пойдевор стакани устки ва остки қисмларига ўқларни чизиб олинади. Пойдеворларни ўрнатишда шунга э o тибор шунга аҳамият бериш керакки, у асосга бир йўла ўрнасин, акс ҳолда уни асоси юзаси бузилади. Уни лойиҳа ҳолатига келтиришга кран илгичига илинган пайтда эришиш зарур. Бунинг учун асосдаги ўқларга пойдевор асосидаги ўқларни тўғри келтириш билан эришилади (расм 3.25). Пойдеворни тўғри

ўрнатилганлигини теодолит ва нивеллирлар ёрдамида аниқланади. Бундаги барча берилганлар пойдевор монтажини бажариш схемасига туширилиб, ундан бинони синчини монтаж қилиш пайтида фойдаланилади. Устунлар монтажи . Устунлар монтажи стакан турли пойдеворларни монтажи тугагач, бекиб кетадиган ишлар далолатномаси тузилиб, монтаж схемасига барча монтаждаги қийматлар қўйилгач бошланади. Устун монтажи бошлангунча стаканга ўқ чизиқлари туширилади, худди шундай ўқ чизиқлари туширилади, худди шундай ўқ чизиқлар устунни стакандан чиқиб турадиган қисмига ҳам туширилган бўлиши зарур. Агар устун супачасига кран ости тўсини ўрнайдиган бўлса унинг ўқи ҳам устун ўрнатилгунга супачага туширилган бўлиши зарур. Устун узунлиги 12 метрдан ортиқ бўлса, устунни вақтинча қотириш учун уни учига хамут ўрнатилиб, ундан пўлат арқон тортиб қўйилади. Устунлар монтажидан олдин ўрнатиш жойига яқин жойга ётқизиб чиқилади. Агар устун ўзи юрар кранлар ёрдамида бажарилса, унда устунни таянч қисми пойдеворга яқин жойлаштириб, устунни уч қисми эса пролет томонга қаратиб қўйилади. Устунни илиб олиш жойи ишчилар учун қулай жойда бўлиши зарур (расм 3.26 а,б). Устун монтажи «оғирлик бўйича» илиб кўтариш усулида амалга оширилади. Уни илиб кўтариш турли фрикцион қамров ёки ўзини балансловчи траверсалар ердамида амалган оширилади (расм 3.26 в,г,д). илгичдан ечиш эса масофадан туриб бажарилади. Бу эса ишчиларни юқорида, хавфли баландликда илгичдан бўшатиш ишини бажарилишини олдини олади. Кран ёрдамида илиб кўтарилган устун пойдевор стаканига туширилади, устун ва пойдевордаги ўқ чизиқлари бир бирига тўғриланади, устун вертикаллиги теодолит ердамида текширилади. (Кўпчилик ҳолларда бир-биридан 90 о га жойлашган иккита теодолит ёрдамида устунлар вертикалликни аниқланади.). Щзи юрар стрела кранлар ёрдамида устун ўрнатилаётганда ориентацияни тўғри олиш учун стрела шарнири таянчига маҳкам қотирилган монипулятордан фойдаланилади. (расм 3.26 е).

Кичик ва ўрта массивликдаги устунларни ўрнатишда якка еки гурухли кондукторлар қўлланилиши мумкин. Уларни қўллаш монтажни тезлаштиради ва конструкцияни ўрнатилиш аниқлангани орттиради. Устун баландлиги 12…18 метр бўлса уни пона, кондуктор ёрдамида ушлаб, устки қисмидан хомутга пўлат арқон тортиб қўйилади. Бунда тартиб қўйиладиган пўлат арқон хисобдаги кучдан уч баробар катта юкда синаб қурилиш зарур. Поналар ёки вақтинчалик ушлаб турган мосламалар устун ва пойдевор чокидаги бетон ўз мустаҳкамлигини 70% ни олганда ечиб олинади. Расм. 3.26 Темирбетон устунлар монтажи. а, б – устунларни тахлаш ва кран харакати йўли, в, г – устунни илиб кўтариш схемалари, д – фрикцион қамров ердамида устунни илиб кўтариш, е – вилкали монипулятор ёрдамида устун ўрнаси аниқланишини ошириш, 1 – кран, 2 – кран туриш жойи, 3 – устунлар, 4 – траверса, 5 – эгилувчан стран, 6,7 – рамка, 8 – штирли фиксатор, 9 – фрикцион қамров, 10 – вилкали монипулятор. Кран ости тўсинлари монтажи. Устун ва пойдевор чокидаги бетон мустаҳкамлигини 70% ни олгандан сўнг кран ости тўсини монтажига киришилади. У алоҳида поток тарзида ёки ёпма конструкциялари билан бир вақтда монтаж қилиниши мумкин. Монтаж

бошлангунча қадар кран ости тўсинни таянч қисми сатхлари геодезик асбобларда текшириб кўрилади, монтажларни иш жойини ташкил қилиш учун майдончали зина еки осма люлка устунга осилади, шунингдек кран ости тўсинини вақтига қотириш учун махсус струбцина устунга хомут ёрдамида ўрнатилади. Кран ости тўсини устун супасига олдиндан чиқиб олинадиган ўқ чизиқлари тўғирлаб ўрнатилади. Тўсинни ўрнаш аниқлиги тўсин устки сатхидан камида 500 мм юқорига ўрнаган теодолит ёрдамида текшириб кўрилади. Кран ости тўсини ва рел p с сатхи нивеллир ёрдамида текширилади. Барча ўлчамлар иш бажариш схемасига туширилади. Барча ўлчамлар ва ўрнаш аниқликлари лойиҳага мос келгач, устун ва кран ости тўсини закладнойлари электр пайвандланди. Кран ости тўсини ва устун оралиқ чоки В 20 синфли бетон билан тўлдириб юборилади. Тўсин ва ферма ёпмалари монтажи уларни олдиндан кран иш зонасига тахлаб олинган омбордан ёки бевосита транспорт воситасидан амалга ошириш мумкин. Бунда тўсин (ферма) пролетга бўйламасига кран елкасини имкони борича ўзгартирмай илиб олишга қулай ва кўтаришда тўсиқларга учрамаслик ҳисоби олинган бўлиши зарур. Уларни устиворлигини та o минлаш учун махсус кассеталарга ўрнатилади. Ферма ости фермалари одатда кран ости тўсини билан бир потокда ўрнатилади. Ферма ёки тўсинни илиб кўтаришдан аввал уларга осма люл p ка, вақтинчалик қотириш учун мослама, фермалар оралиқ тиргаклар, илиб олинади (расм 3.27) Тўсин (ферма) илиб ўрнаш таянчидан 0,5-0,7 м баландликка кўтарилгач 90 0 буриб олинади ва тортгичлар ёрдамида ўрнаш ўрнига тўғирлаб, аста туширилади. Щрнаш ҳолатини тўғрилигига тўсин (ферма) ўқ чизиғини устун кўндаланг ўқ чизиғига тўғри келиши ҳамда тўсин (фермани) устунга қандай таянишига қараб аниқланади. Тўсин (ферма)ни устунга ўрнатилгандан сўнг вақтинча ушлаб туриш ва лойиҳа ҳолатига келтириш учун махсус кондуктор қўлланилади (расм 3.28).

Расм 3.27. Бир қаватли саноат биноси тўсин ва ферма ёпмалари монтажи схемаси. 1-тиргак; 2- ип арқон; 3- майдончали зина; 4- тиркама зина; 5- якор p ; 6- илгакдан бўшатиш пўлат арқони; 7- тортгич; 8- кран; 9- ферма. Биринчи тўсин (ферма) ни ўрнатилиб вақтинча кондуктор ёрдамида қотирилгач, иккинчи тўсин (ферма) биринчи ўрнаган тўсин (фермага) махсус струбцинали тиргак ёрдамида вақтинча маҳкамланиб, лойиҳа ҳолатига келтирилади. Тўсин (ферма) ни лойиҳа ҳолатига келтирилади. Тўсин (фермани) лойиҳа ҳолатига келганига ишонч ҳосил қилингач устун ва тўсин (ферма) чоклари электр пайвандланади тўсин (ферма) ва устун чокини қўшимча бетон билан тўлдириш талаб қилинмайди.

Ёпма плиталар монтажи. Ёпма плиталар монтажи одатда тўсин (ферма) монтажи билан бир потокда олиб борилади. Расм 3.28 Тўсин ва фермани вақтинча ушлаб туриш ва тўғирлаш учун кондуктор. 1-ферма (тўсин); 2- боғловчи; 3- тўғирловчи винт; 4- кондуктор тутгичи; 5- сиқувчи винт. Иккинчи тўсин (ферма) ўрнатилиб, доимий қотирилгач ушбу уяча (ячейка) ёпмалари монтажига киришилади. Ёпмалар ҳам ферма сингари пролетга краннинг иш зонасига имкон борича вилетни ўзгартирмай илишни ҳисобга олиб тахланган бўлади (расм 3.27). Илиб олинган плиталар монтажи бинода ёруғлик фонари бор бўлса пролет икки четидан ўртага қараб ҳар икки томондан навбатма навбат биттадан (юкни тенг тақсимланиши мақсадида), агар фонар p бўлмаси пролет ўртасидан икки томонга қараб навбатма-навбат ўрнатиб кетилади. Бунда плиталарни тўсин (фермага) таяниш симметриялигига эришиш та o минланиши зарур. Ёпма плиталарнинг камида учта бурчаги фермага электр пайвандлаш орқали бириктирилгач ёпма кран илгагидан ечиб олинади. Девор ўровлари монтажи. Юк кўтарувчи синч монтажи якунлангандан сўнг девор панеллар монтажига ўтилади. Бу жараён алоҳида поток билан бажарилади ва ўзига хос жиҳозлар талаб қилади. Девор панеллар ва дераза Тщьирлашдаги харкат йщналишлари

переплетлари йириклаштиришга муҳтож бўлмаса улар бевосита транспорт воситасидан монтаж қилинади. Уларни илиб кўтариш махсус траверса ёки строп ёрдамида девор панелини узунлигига қараб икки ёки тўрт нуқтасидан амалга оширилади (расм 3.29 а,б). Расм 3.29. Девор панелларини кўтариб, ўрнатиш. а- девор панелини икки нуқтасидан илиб кўтарувчи траверса; б- худди шундай тўрт нуқтасидан; в- девор панелларини икки қўшни ячейкада ўрнатиш кетма-кетлиги ( I - XIII ); г- девор панели монтажида бино ташқарисида ўрнатиладиган харакатланувчи сўри; д- худди шундай бино ичида; е- девор панеллар монтажида ишлатиладиган кранга ўрнатилган харакатланувчи сўри ёрдамида (1- III монтаж кетма-кетлиги) 1- кран; 2- панел ташувчи транспорт; 3- панел; 4- йўналтирувчи; 5 – монтаж майдони. Девор панелларни илиб кўтариш илгак ёки карабин орқали амалга оширилиш билан бирга махсус масофадан ечиш имкони бўлган траверсалар ҳам қўлланилади. Монтаж йщналишлари

Панел жойига ўрнагач дарҳол лойиҳа ҳолатига келтирилиб, доимий қотирилади ва кран илгагидан бўшатилади. Девор панели монтажи краннинг битта туриш ўрнида икки қўшни ячейкада пастдан тепага қараб олиб борилиши мақсадга мувофиқдир (расм 3.29.в). Кран базасига ўрнатилган харакатланувчи сўрилардан фойдаланиш ҳам тавсия этилади (расм 3.29 е). Бунда чокларни тўлдириш ишлари ҳам кетма-кет олиб борилиши мумкин. Дераза переплетлари монтажи алоҳида потокда олиб борилиши ҳам мумкин. Айрим ҳолларда улар енгил бўлса, қўлда ҳам ўрнатилади. Йириклаштирилган оғирлари эса кран ёрдамида ўрнатилади. Уларни ҳам илиб олиш икки толали строп ёки траверса ёрдамида амалга оширилади. Девор панеллар монтажида монтажчилар бино баландлигига қараб махсус харакатланувчи сўри ёки осма сўриларда иш олиб боришади. Уларни бино ичкарисига ёки ичкарисига ўрнатилади (расм 3.29 г,д) Уларни ичида энг кўп тарқалгани юқорида келтирилган кран базасига ўрнатилган харакатланувчи сўридир. Куп қаватли бинолар конструкциялари монтажи Кўп қаватли бинолар статик ишлашига қараб: рамали, рама-боғловчили ва боғловчили конструктив схема турларига бўлинади. Рамали схема – устун, тўсин ёпма ўзаро бикр фазовий синч ҳосил қилади. Бундай конструктив схема монтажи кўп меҳнат ва ашё сарфи талаб қилади. Бундай технология қачонки устунлар орасига кўндаланг ёки бўйлама боғловчилар қўйиш имкони бўлмаганда амалга оширилади. Рама-боғловчили схема – бунда бино кўндаланг жойлашган ясси рама ва мустаҳкамлик диафрагмаларидан ташкил топади. Бунда бинонинг бўйлама мустаҳкамлиги металл панжара ёки юпқа темирбетон вертикал плита орқали та o минланади. Боғловчили схемани - олдингилардан фарқи – бунда устун фақат вертикал юкларни қабул қилади, горизонтал кучларни эса вертикал дисксимон панел ёки қуйма ёки йиғма бажарилган бино ядроси қабул қилади.

Кўп қаватли бинолар конструкциялари монтажи асосан олдиндан тушириб, тахлаб олинган омборлардан амалга оширилади. Қачонки ясси рамалар тўлиқ завод шароитида тайёрлаб олинган бўлса, улар бевосита транспорт воситасидан монтаж қилинади. Бундай бинолар монтажида минорали, бинога тирмашган ва ўзи юрар стрелали кранлар қўлланилади. Бинонинг синчи монтажи бошлангунга қадар бино пойдевори қуйма ёки йиғма ҳолда тайёрланган, далолатнома билан қабул қилинган бўлиши зарур. Бино ер тўла қисми бўлган ҳолда уни нол p сатхгача монтажи тўлиқ амалга оширилб, бино атрофи чуқурликларига тупроқ тўкилиб, зичланиб, транспорт ва кран юриши учун етарли мустаҳкамлик та o минланган бўлиши зарур. Бинонинг ер устки қисми монтажи бир ёки кўп қават учун мўлжалланган устун (одатда 3….5 қават) монтажидан бошланади (расм 3.30). Бундай устунларни тайёрлаш монтаж қилиш осон шунингдек, улар фойдаланишда ишончлидир. Бундан ташқари улар бир қаватли устунлар монтажига қараганда монтажда хатоликлар кам бўлишига олиб келади. Улар узунлигига қараб турли илиб кўтариш воситалари: траверса, балансловчи траверсалар ёрдамида илиб кўтарилади. 3 ва ундан ортиқ қават учун мўлжалланган узунлиги 10 метрдан ортиқ бўлган устунлар пойдевор стаканига ёки остки устунга қотирилибгина қолмай уларни махсус тортгичлар ёрдамида тортиб қўйиш зарур (расм 3.30 б). Расм 3.30. Кўп ярусли устунлардан бино синчини йиғиш.

а-таянч блокини ўрнатиш; б- устунни ўрнатиш; в- қаватаро тўсинни ўрнатиш; г- ёпмаларни ўрнатиш; 1 – пойдевор стакани; 2- таянч тўсини; 3- устун; 4- хамут; 5- тортгич (подкос). Гуруҳдаги кондукторлар ёрдамида бино синчи монтажи амалга оширилаётганда монтаж қуйидаги кетма-кетликда амалга оширилади: кондуктор ўрнатилиб, тўғирлаб олинади. Унга устун ўрнатилади. Навбатда эса остки қават ригел ва боғловчи плиталар ўрнатилади. Расм 3.31. Рама шарнирли индикатор схемаси. а- режа; б- ён томондан кўриниш; 1- бурилувчи люлка; 2- тўшама; 3- ўрнатилаётган устун; 4- устун маҳкамланган арқон; 5- шарнир; 6- буралувчи хамут; 7- бўйлама тортгич; 8- зина; 9- бўйлама силжиш тугуни; 10 – хамутни сиқиш ускунаси; 11- кўндаланг тортгич; 12- хатмутни қўзғолувчи таянчи; 13-

кўндаланг силжиш тугуни; 14- рама қотиргичи тормоз тугуни; 15- ўров; 16- «сузувчи» рама; 17-шарикли таянч; 18-сўри устуни; 19-таянч лаппаги; 20- фланцли тугун. Улар ўзаро электр пайвандлангач ички деворлар (пардеворлар) зина ва қават ёпмалар ўрнатилиб мустаҳкамлик та o минланади. Худди шу жараён кейинги қаватда хам амалга оширилади. Ҳар икки қават тузилмалари ўрнатиб бўлингач кондуктор ечилиб, навбатдаги ҳолатга силжитилади (расм 3.32). Расм 3.32. Тўсинли сериядаги кўп қаватли биноларни монтажи кетма-кетлиги (1-6). Ригеллар монтажи . Ригеллар монтажидан олдин улардан чиқиб турган арматуралар тўғирланиши, зангдан тозаланиши зарур. Ригеллар устун супасига қуруқ ҳолда ўрнатилади. Ҳар бир монтаж ишлари олиб борилаётганда аввал остки ригел, сўнг устки ригел ўрнатилади. Монтаж ишларини бажариш гуруҳ устунлар кондуктори сўриси устида туриб амалга оширалид. Кўндаланг йўналишда ригеллардан чиққан арматура стерженли устундан чиққан арматура стрженига ёки тўсин ўқи устун консоли ўқ чизиғи тўғирланади, бунда албатта ригел ўқи устун ўқига мос тушиши зарур. Бунда яна шунга ахамият бериш зарурки, ригел таянадиган устун супачасидан фарқ  5 мм дан ортмаслиги зарур. Зарур лойиҳавий ҳолатга эришилгач арматуралар ўзаро пайвандланиб ёки ригел закладнойи устун закладнойига электр пайвандлаш орқали доимий қотирилади. Ригелдан илгич бўшатилади. Арматуралар занглашини олдини олувчи бўёқ билан бўялади. Чокларига лойиҳада кўрсатилган синфдаги бетон қоришмаси тўлдирилиб зичлаб юборилади.

Боғловчи плиталар монтажи . Боғловчи плиталар ригел токчасига ўрнатилади. Улар авал остки қаватга сўнг устки қватга ўрнатилиб ригелга закладнойларни электр пайвандлаш орқали бириктирилади. Монтажчилар конудктор таркибидаги сўри устида туриб иш олиб боришади. Плита икки устун орасига тушишини ҳисобга олиб, уни махсус строп билан бир томонга қийшайтириб, жойига туширилади. Бунда биринчи плита пролет ўрнаган хамут томонидан ўрнатилиб, иккинчиси плита эса проелт ташқи томонида жойлашган хамут томонидан ўрнатилади. Плита ригелга пайвандланган сўнг кран илгичидан ечиб олинади. Ёпма плиталар монтажи – боғловчи плиталар ўрнатиб, электр пайвандлангандан сўнг ёпма плиталар ҳам аввал биринчи қаватга, сўнг кейинги устки қаватларга ўрнатилади. Плита юпқа қоришма ёки цемент пастаси устига ётқизилади. Шунингдек, плитани ригелга қуруқ ҳолда ўрнатиб, чокига қоришма тўлдириб юборилади. Осма девор панелларини монтаж қилиш. Осма девор панеллар бинонинг конструктив синчга боғлиқ бўлмаган қисми бўлиб, кўп лойиҳаларда бинони мустаҳкамлик ва устиворлигини ҳисоблашда ҳисобга олинмайди. Шунинг учун уларни бир қамровда тўлиқ юк кўтарвучи тузилмалар монтажи тамом бўлгандан сўнг монтаж қилиниши мумкин. Қамровга бўлиш этаж бўйича бўлиб, бир, икки ва кўп қават қамров сифатида олиниши мумкин. Агар белбоғ панели бўлмаса қамров сифатида икки ва ундан ортиқ қават олиниши мумкин. Осма девор панели монтажига қадар унга ўқлар бўйича лойиҳадаги ўрнаш жойи аниқлаб, чизиб олинади (бўйлама, эни ва баландлиги бўйича). Девор панелларининг энг осткиси пойдевор тўсини устига қалинлиги 20 мм цемент-қумли қоришма қуйилиб, текисланиб, сўнг девор панели ўрнатилади. Панелларни кўндаланг бўйлаб ўрнатишда панелнинг ички қирраси шаблоннинг панелга тегиб турган қисмига, бўйлама йўналишда эса – ўрнатилган чизиқ бўйича, баландлик бўйича ва панел тепа қисми бурчак

шаблони устки қирраси ва устундаги чизиққа тўғри келиши билан белгиланади (расм 3.32). Урнаган панелларни лойиҳа ҳолатга келтиришда қуйидаги кетма- кетликка риоя қилиниши зарур: - панел ён қиррасини баландлик бўйича тўғирлаш; - панел оситки қисмини кўндаланг ва бўйлама йўналиш бўйича режада тўғрилаш; - панел вертикаллигини та o минлаш. Девор панели тўлиқ лойиҳа ҳолатга келтирилгач унинг закладнойлари устун закладнойларига электр пайвандланади. Девор панели чокини зичлаш монтаж билан бир вақтда ёки монтаждан кейин бажарилиши мумкин. Расм 3.33. Панелларни ўрнатишда лойиҳа ҳолатига келтириш усуллари. а-баландлик бўйича бурчак шаблони ёрдамида; б- вертикаллик бўйича рейка- шовун ёрдамида; в- кўндаланг йўналиш бўйича ўрнатилган чизиққа шаблон ўрнатиш усули билан; г- бўйлама йўналишда шаблон ёрдамида ; 1- девор панели; 2- ёпма; 3- устун; 4,9- шаблон; 5- ригел, 6,8, 10 – ўрнатилган чизиқлар.; 7- рейка шовун. Девор панеллари бино синчига вақтинчалик қуйидаги мосламалар ёрдамида қотирилади (расм 3.33).

Адабиётлар: 1. Ангизитов В.А. «Технология возведения зданий и сооружений» Москва АСВ 2000. 2. Атаев С.С., Данилов Н.Н. и др. «Технология строителного производства» М.Стройиздат 1984. 3. Беляков Ю.И., Левинзон А.Л. и др. «Земляне работ» М. Стройиздат 1990 4. Завряжин Н.Н. и др. Производство отделочнх работ в строител p стве (зарубежнй опт) М.Стройиздат 1987. 5. Каграманов Р.А., Мачбели Ш.Л. «Монтаж конструкций сборних многоэтажних гражданских и промшленних зданий» М. Стройиздат 1987. 6. Кукла В.А. и др. «Технология и организация производства земляних работ» Киев Будивельник 1987.

O'xshashlar

Қурилиш ва қурилиш монтаж ташкилотларида қурилишни амалга ошириш

Қурилиш конструкцияларининг намланиши ва ҳимоялаш усуллари

Қурилиш объeктлaрининг энергетик сaмaрaдoрлигини oшириш усуллари

Қурилиш статистикаси курсининг предмети, усуллари, вазифалари

Цементбетон ва қурилиш қоришмалари